Қаржылық жал есебі

ЖОСПАР

I ТАРАУ. Қаржылық есеп берудің элементтерін белгілеу, мойындау және өлшеу.
1.1. Қаржылық есеп берудің элементтері.
1.2. Ағымдағы активтерді анықтау мен оларды жіктеу.
1.3. Есепте кассалық операцияларды жүргізу мен көрсету тәртібі.

II ТАРАУ.
2.1. Есеп айырысудың қолма.қол ақшасыз түрі.
2.2. Ағымдағы жал.
2.3.Лизингтік жалға алу.

ҚОРЫТЫНДЫ

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:

I ТАРАУ. Қаржылық есеп берудің элементтерін белгілеу, мойындау және өлшеу.
1.1. Қаржылық есеп берудің элементтері.
Қаржылық есептер мәмілелер мен басқа оқиғалардың қаржылық нәтижелерін оларды экономикалық сипаттамаларына сәйкес кең ауқымды категорияларға қалыптастырып, көрсетеді. Мұндай кең ауқымды категориялар деп қаржылық есептердің элементтерін атайды. етеді.
Қаржылық есеп берудің элементтерін белгілеу, мойындау және өлшеу.
Қаржылық есеп берудің элементтері. Қаржылық есептер мэмілелер мен басқа оқиғалардың қаржылық нәтижелерін оларды экономикалық сипаттамаларына сәйкес кең ауқымды категорияларға қалыптастырып, көрсетеді. Мұндай кең ауқымды категориялар деп қаржылық есептердің элементтерін атайды.
Субъектінің қаржылық жағдайын бағалаумен тікелей байланысқан элементтер бухгалтерлік баланста көрсетілген активтер, міндеттемелер мен меншікті капитал болып табылады. Кірістер мен шығыстар - кірістер мен шығыстар жайлы есеп беруде субъектінің көрсеткіштерін өлшемімен тікелей байланысқан элементтер. Ақша қозғалысы туралы есеп беруді жэне меншікті капиталдағы өзгерістер жайлы есеп беруді бухгалтерлік баланс элементтерінде болған, кірістер мен шығыстар, өзгерістер туралы есеп элементтері көрсетеді.
Субъектінің қаржылық жағдайы бағасына тікелей байланысты элементтер болып активтер, міндетемелер мен меншікті капитал табылады.
Активтер - болашақта табыс әкелетін, кұлдық бағасы бар, өткен операциялар немесе оқиғалар нәтижесінде алынған мүліктік және жеке мүліктік емес игіліктер мен құдықтар. Бұл ресурстар ұйыммен бақыланады. Активте бекітілғен болашақ экономикалық пайда - ақша түсіміне немесе баламаларына тура немесе жанама енетін әлеует.
Активке айналған болашақ экономикалық пайда мыналардың нәтижесінде алынуы мүмкін:
Г) егер актив жеке немесе субъект өткізетін дайын өнім (тауар, жұмыс, қызмет көрсету) өндірісінде басқа активтермен үйлесіп пайдаланылса;
2) басқа активтерғе айырбасталса;
3) міндеттемелерді өтеу үшін қолданылды;
4) субъектілерді меншіктеушілер арасында бөлінеді.
Міндеттеме - өткен операциялар немесе оқиғалар нәтижесінде пайда болған және құндық бағасы, жеке тұлға немесе үйым пайдасына белгілі бір әрекет етуші, мүлік беруге, жұмыс орындауға, ақша және басқасын ,төлеуге, әлде өтеу экономикалық пайдалы активтің кемуіне немесе ресурстың жылыстауына әкелетін белгілі бір іс-қимылдан қағыс қалуға міндеттілік.
Міндеттемелерді өтеу былайша атқарылады:
1) ақша төлеумен;
2) басқа активтерді берумен;
3) кызмет көрсетумен, жұмыс орындаумен;
4) бір міндеттемені екіншісіне ауыстырумен;
5) міндетемелерді жарғы капиталына аударумен;
Меншікті капитал (таза актив) - міндеттемелерді есептен шығарғандағы актив.
Акционерлік қоғамдардың бухгалтерлік балансында меншікті капитал, бөлінбеген табыс, бөлінбеген табыс есебінен пайда болған резервтік капитал, сондай-ақ меншікті капиталды колдауды қамтамасыз ететін түзетуді көрсететін сома, акционерлер салған қаражат ретінде сынып тармақтарына бөлінеді. Бұл тұжырымдамалар басқа субъектілерге де сай келеді.
Қаржы-шаруашылық қызметін бағалаумен тікелей байланысқан қаржылық есеп беру элементтері мыналар:
1) кірістер - меншіктеушілердің салымына байланысы жоқ, меншікті капиталдың көбеюіне әкелетін активтің немесе олардың құнының артуы, не болмаса міндеттеменің азаюы түріндегі есепті кезең ішіндегі экономикалық пайдаиың өсуі.
2) шығыстар - меншіктеушілер арасындағы бөлуге байланысы жоқ. Меншікті капиталдың кемуіне жетелейтін, активтердің немесе олардың құнының азаюы, не болмаса міндеттеменің ұлғаюы түрінде есепті кезең ішіндегі экономикалық пайданың азаюы.
Қаржылық есеп элементтерін мойындау, тану - мойындаудың мынандай критерийлерін қанағаттандыратын және элементті айқындауға сәйкес келетін баптың нәтижелері туралы сепке немесе бухгалтерлік балансқа кіргізу процесі:
1) бапқа байланысты кез келген болашақ экономикалық пайданы субъект алады немесе жоғалтады деген ықтималдық бар;
3) объектінің сенімді өлшенетін құны немесе бағасы бар.
Қаржылық есеп элементтерін бағалау - ақшалай соманы анықтау тәсілі, ол бойынша активтер мен міндеттемелер қаржылық есептерде мойындалады және мыналар бойынша бағаланады:
• бастапқы бағасымен. Активтер оларды сатып алған кезде қол жеткен тараптардың келісімі мен белгіленген ағымдағы кұны бойынша немесе төленген ақшалай қаражат сомасында: міндеттемелер - міндеттемеге айырбасталып немесе кей жағдайлардағы белгілі бір шарттармен алынған (мысалы, салықтар) түсім сомасы бойынша жағдайлардың қалыпты тоғысуы кезінде міндеттемелерді орындау үшін төленетін ақшалай қаражат сомасы бойынша көрсетіледі.
• ағымдық қүнымен. Активтер есепте сол немесе соған ұқсас актив енді ғана сатып алынған жағдайда төленуге тиісті ақшалай қаражат сомасы бойынша көрсетіледі, міндеттемелер оларды өтеу үшін талап етілетін ақшалай қаражаттың дисконтталмаған сомасы бойынша көрсетіледі;
• өткізудің (өтеудің) ықтимал құнымен. Активтер сатудан алынуы мүмкін ақшалай қаражат сомасы бойынша көрсетіледі. Міндеттемелер - оларды өтеу үшін талап етілетін ақшалай қаражат;
• дисконтталған құн. Активтер субъектінің қалыпты қызметі барысында активтерді генерациялауға тиісті ақшалай қаражат болашақ түсімнің дисконтталған құны болып танылатын ағымдағы құны бойынша;
• баланстық құнымен. Активтер мен міндеттемелердің бухгалтерлік баланста көрсетілетін құны

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:
1. "Бухгалтерлік есеп жоне крржылык, есеп беру туралы" 2002 жылгы 24 маусымдагы Қазақстан Республикасының №309-1/ заңы.
2. Қазақстан Республикасы Президентінің "Қазақстан Республи-
касындагы аудиторлық қызмет туралы" 1998 жылгы 20 қараиш-
дагы №20 заң күші бар жарлыгы (2001 жылгы 15 қарашадагы
өзгертулер жоне толықтырулармен).
3. "Салық жонв бюджеткв төленетін басқа да міндетті төлемдер
туралы " 2001 жылгы 12 маусымдагы №209-11 Қазақстан Респуб-
ликасының салық кодексі.
4. Қазақстан Республикасы Президентінің "Акционерлік қогамдар
туралы " 1998 жылгы 10 шілдедегі №2811 заң күші бар жарлыгы.
5. Бухгалтерлік есеп стандарттары. Қазақстан Республикасының
Үлттық комиссиясы. — Алматы, 1996-2003 ж.
6. Халықаралық қаржылық есеп беру стандарттары. (аудармашы
Тарусина В.И.), - М., 1998.