Шанхай ынтымақтастық ұйымы (ШЫҰ)

Жоспар
Кіріспе

І. Кіріспе.
ІІ. Негізгі бөлім
а) ШЫҰ баспалдақтары
б) Шанхай бестігінің жұмыстары жайлы
г) Жаңа йндустрйалды елдердің халықаралық еңбек бөлінісіндегі орны мен рөлі
ІІІ. Қорытынды
ІV. Пайдаланған әдебиеттер

2001 жылғы 14-15 маусымда Шанхайда алты мемлекет — Ресей, Қытай, Қазақстан, Қырғызстан, Тәжікстан және Өзбекстан басшыларының кездесуі болып, онда қатысушы мемлекеттер арасында өзара сенімді, достық пен тату көршілікті нығайтуды; саяси, сауда-экономикалық, ғылыми-техникалық, мәдени, ағарту, энергетикалық, көлік, экология және басқа салалардағы тиімді ынтымақгастықты ынталандыруды өз мақсаттары ретінде мәлімдеген жаңа өңірлік бірлестік — Шанхай ынтымақтастық ұйымын құру туралы жария етілді.
Саммитте қабылданған Шанхай ынтымақтастық ұйымын құру туралы декларацияда ШЫҰ-ны құрудың кағидаттық бағдарлары көрініс тапты. ШЫҰ хартиясы - бұл ұйымның өзекті кұжаты, онда бұл ұйымның мақсаттары, міндетгері мен басты ынтымақтастық бағыттары, оның құрылымы мен басқа елдермен және халықаралық ұйымдармен өзара қарым-катынасының тәртібі анықталған.
Шанхай саммитінде Терроризмге, сепаратизм мен экстремизмге қарсы күрес туралы конвенцияға қол койылды. Конвенция негізінде ШЫҰ аясында терроризм, сепаратизм, экстремизмге қарсы күресте өзара ықпалдастықты жақсарту мақсатында Өңірлік антитеррорлық құрылым (ӨТАҚ) құрылды, ол 2004 жылы Атқару комитеті Ташкентте орналасқан тұрақты әрекет органының мәртебесін алды.
2002 жылы 7 маусымда Санкт-Петербургте ұйымға қатысушы мемлекеттер басшыларының екінші кездесуі өтті. Үш маңызды құжатқа - ШЫҰ Хартиясына, Өңірлік антитеррорлық құрылым туралы келісімге
және ШЫҰ-ға мүше мемлекеттер басшыларының декларациясына қол
койылды.
2003 жылғы 29 мамырда Мәскеуде ШЫҰ-ға мүше мемлекеттер басшыларының отырысы болып, оның барысында ұйымның негізгі институттары - Хатшылық пен ӨАТҚ Атқару комитетінің тетіктерін іске қосуға мүмкіндік берген маңызды шешімдер қабылданды. Мемлекет басшыларынын декларациясына, ШЫҰ бюджетін қалыптастыру және орындау тәртібі туралы, сондай-ақ басқа да жарғылық, қаржылық сипаттағы құжаттарға қол қойылды.
2003 жылгы 23 қыркүйекте Пекинде қытай тарапының төрағалығымен
Үкімет басшылары кеңесінің отырысы болып, ол ұйым кызметіндегі жаңа
бағыттың сауда-экономикалық, бағыттың дамуына негіз калады.
2004 жылғы 15 қаңтардан бастап Пекинде ШЫҰ-ның Хатшылығы, ал
2004 жылгы 17 маусымнан бастап Ташкентте Өңірлік антитеррорлық
құрылымның Атқару комитеті жұмыс істеуде.

Пән: Халықаралық қатынастар
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

І. Кіріспе.
ІІ. Негізгі бөлім
а) ШЫҰ баспалдақтары
б) Шанхай бестігінің жұмыстары жайлы
г) Жаңа йндустрйалды елдердің халықаралық еңбек бөлінісіндегі орны
мен рөлі
ІІІ. Қорытынды
ІV. Пайдаланған әдебиеттер

Қалыптасу баспалдақтары.

2001 жылғы 14-15 маусымда Шанхайда алты мемлекет — Ресей, Қытай,
Қазақстан, Қырғызстан, Тәжікстан және Өзбекстан басшыларының кездесуі
болып, онда қатысушы мемлекеттер арасында өзара сенімді, достық пен тату
көршілікті нығайтуды; саяси, сауда-экономикалық, ғылыми-техникалық, мәдени,
ағарту, энергетикалық, көлік, экология және басқа салалардағы тиімді
ынтымақгастықты ынталандыруды өз мақсаттары ретінде мәлімдеген жаңа өңірлік
бірлестік — Шанхай ынтымақтастық ұйымын құру туралы жария етілді.
Саммитте қабылданған Шанхай ынтымақтастық ұйымын құру туралы декларацияда
ШЫҰ-ны құрудың кағидаттық бағдарлары көрініс тапты. ШЫҰ хартиясы - бұл
ұйымның өзекті кұжаты, онда бұл ұйымның мақсаттары, міндетгері мен басты
ынтымақтастық бағыттары, оның құрылымы мен басқа елдермен және халықаралық
ұйымдармен өзара қарым-катынасының тәртібі анықталған.
Шанхай саммитінде Терроризмге, сепаратизм мен экстремизмге қарсы күрес
туралы конвенцияға қол койылды. Конвенция негізінде ШЫҰ аясында терроризм,
сепаратизм, экстремизмге қарсы күресте өзара ықпалдастықты жақсарту
мақсатында Өңірлік антитеррорлық құрылым (ӨТАҚ) құрылды, ол 2004 жылы
Атқару комитеті Ташкентте орналасқан тұрақты әрекет органының мәртебесін
алды.
2002. жылы 7 маусымда Санкт-Петербургте ұйымға қатысушы мемлекеттер
басшыларының екінші кездесуі өтті. Үш маңызды құжатқа - ШЫҰ Хартиясына,
Өңірлік антитеррорлық құрылым туралы келісімге
және ШЫҰ-ға мүше мемлекеттер басшыларының декларациясына қол
койылды.
2003. жылғы 29 мамырда Мәскеуде ШЫҰ-ға мүше мемлекеттер басшыларының
отырысы болып, оның барысында ұйымның негізгі институттары - Хатшылық пен
ӨАТҚ Атқару комитетінің тетіктерін іске қосуға мүмкіндік берген маңызды
шешімдер қабылданды. Мемлекет басшыларынын декларациясына, ШЫҰ бюджетін
қалыптастыру және орындау тәртібі туралы, сондай-ақ басқа да жарғылық,
қаржылық сипаттағы құжаттарға қол қойылды.
2003 жылгы 23 қыркүйекте Пекинде қытай тарапының төрағалығымен
Үкімет басшылары кеңесінің отырысы болып, ол ұйым кызметіндегі жаңа
бағыттың сауда-экономикалық, бағыттың дамуына негіз калады.
2004 жылғы 15 қаңтардан бастап Пекинде ШЫҰ-ның Хатшылығы, ал
2004 жылгы 17 маусымнан бастап Ташкентте Өңірлік антитеррорлық
құрылымның Атқару комитеті жұмыс істеуде.
2004 жылғы 17 маусымда Ташкентте Шанхай ынтымақтастык ұйымына мүше
мемлекеттер басшыларының кезекті саммиті болды. Жиналғандар Ташкент
декларациясын қабылдап, маңызды құжаттарға қол қойды. Олардың ішінде
есірткі құралдарының, психотроптык, заттар мен олардың прекурсорларының
заңсыз айналымына қарсы күрестегі ынтымақтастық туралы; ӨАТҚ мәліметтер
банкі туралы; ӨАТҚ аясында құпия ақпаратты қоргауды қамтамасыз ету туралы
келісімдер бар.
2004 жылғы қыркүйекте Бішкекте болған үкіметтер басшыларының кездесуінде
экономикалық өзара ықпалдасудың нақты бағыттары талқыланып, көп жақты сауда-
экономикалық ынтымактастык бағдарламасын іске асыру жөніндегі шаралар
жоспары кабылданды.
2005 жылғы 5 шілдеде Астанада ШЫҰ-ға мүше мемлекеттер басшылары кенесінін
кезекті отырысы болды. Саммитте Астана декларациясына қол қойылып,
антитеррорлық сипаттағы негізгі құжаттар - ШЫҰ-ға мүше мемлекеттердің
терроризмге, сепаратизм мен экстремизмге қарсы күрестегі ынтымақтастык,
тұжырымдамасы, ұйымға мүше мемлекеттердің ӨАТҚ жанындағы тұрақты өкілдері
туралы ереже және ӨАТҚ кенесінің 2004 жылғы жұмысы туралы баяндама
бекітілді. Сондай-ақ Пәкстанға, Иран мен Үндістанға ШЫҰ жанындағы байқаушы
мәртебесін беру туралы шешім қабылданды.
2005 жылғы 26 қазанда Мөскеуде Үкімет басшылары кеңесінің отырысы болып,
Банкаралық өзара ықпалдастық туралы келісімге, ШЫҰ-ға мүше мемлекеттер
үкіметтерінің арасындағы төтенше жағдайларды еңсеруде көмек көрсету
кезіндегі өзара ықпалдастық туралы келісімге қол қойылды.

1996 жылы 26 сәуірде Қытайдың Шанхай қаласында ортақ шекарасы бар бес
елдің: Қазақстан Республикасының, Қырғыз Республикасының, Қытай Халық
Республикасының, Ресей Федерациясының, Тәжікстан Республикасының алғашқы
кездесуі болып өтті. Кейін бұл форумға қа-тысушы елдердің басшылары
Мәскеуде (1997), Алматыда (1998) жөне Бішкекте (1999) кездесті.
Бұл бес мемлекеттің жалпы жер аумағы Еуразияның 35 бөлігін, ал халық саны
дүние жүзі халқының төрттен бірін құрайды. Сондықтан "бестіктің"
ынтымақтастығы жене олар жүргізетін ортақ саясат тек осы еддердің
халықтары үшін ғана емес, барша адамзат үшін де аса маңызды мәнге ие.
"Шанхай бестігінің" алдьңғы төрт кездесуінде Қазақстан делегациясы
айтарлықтай белсенділік танытты. 1996 ж. Шанхайда өткен бірінші кездесуде
ортақ шекарада жатқан аудандардағы әскери сенім мәселесі
талқыланды. Мөскеуде шекара аудандарындағы әскери күштердің санын азайту
туралы құжатқа қол қойылды. "Бестіктің" Ал-
матыда өткен саммитінде негізгі қарымқатынас бағыттары анықталып, өзара
тиімді сауда-экономикалық қатынастар меселесі талқыланды

Бұл кездесудің алдында Қазақстан Президенті ҚХР төрағасы Цзян
Цземинмен әңгімелесті. Екі мемлекеттің басшылары екі жақты қатынастардың
дұрыс дамып келе жатқанын атап етті. Сондай-ақ, ТМД елдерінің арасыңда
тауар айналымының көлемі бойынша, Қазақстан Қытайдың екінші ірі әріптесі
екені айтылды.
Елдер арасындағы даулы территория проблемасы бойынша үзақ келіссездердің
нәтижесінде екі жақты да қанағаттандыратын келісімге қол жетті. Жалпы
аумағы 1000 кв. болатын жердің 57%-і Казақстанға, ал 43%-і Қытайға тиесілі
болатын болды.
Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясының президенттері барлық
мәселелер бойьшша келісімге қол жеткенін хабарлады,
Байқоңыр ғарыш айлағын пайдалану туралы, мұнай бұрғылау, өңдеу және
тасымадцау туралы келісімдерге қол қойылды, екі ел арасындағы мөңгілік
достық пен ьнтымақтастық туралы декларация кабылданды.
2001 жылдың 15 шілдесіңде Шанхайда "Шанхай бестігіне" мүше мемлекеттер
басшыларының саммиті болды. Бүл халықаралық бірлестік тағы бір мүше елмен
—Өзбекстанмен толығып, озінің атын Шанхай ынтымақтастық ұйымы (ШЫҮ) деп
өзгертті.
Жаңа индустриалды елдердің халықаралық еңбек бөлінісіндегі орны мен
рөлі олардың нақты мүмкіндіктерінің жиынтығымен анықталады. Азиялық „жаңа
индустриалды елдердің" сыртқы рынокқа бейімделуі олардың дүниежүзілік
экспорттағы үлесінің күрт жоғарылауын қамтамасыз етті. Мысалы, 1994 жылы
Гонконтың дүниежүзілік экспорттағы үлесі— 3,7%, Сингапурдың үлесі — 2,3%,
Оңтүстік Кореянікі—2,4, Тайваньның үлесі — 2,2% болды. Айта кететіні,
халықаралық саудадағы ең қомақты тауарлар тобы — машиналар мен жабдықтар
саудасы бүл елдерде 1980—1990 жылдары ерекше жедел қарқынмен өсті. Азиялық
„жолбарыстар" мен АСЕАН (Филиппиннен басқасы) елдеРІ 90-жылдар-дың бас
кезінде машинотехникалық өнімдерді экспорттау-шы елдердің бірінші ондығына
кірді. Ал, олардың жекелеген түрлері бойынша дүние жүзіндегі жетекші экс-
порттаушылардың қатарында болды. Мысалы, 1990— 1991 жылдары ақпаратты
автоматты өңдеу машиналар экспортының—10,4%; телекоммуникациялық жаб-
дықтардың — 4,2%; лампалар мен транзисторлардың — 6,6%; телевизорлардың —
8%; радиоқабьылдағыштардың — 14%; үнжазғыш және бейнетехникалық
аппаратуралардың—7,3% Сингапурдың үлесіне тиді. Бүл тауарлар дүниежүзілік
жиынтық экспорттың жалпы қүнының 7,7%-ін қүрады. Оңтүстік Корея
дүниежүзілік рынокқа осы тауарлар қатарының —2,9; 3,4; 9,6; 9,3; 11,1 және
9,6%-ін өткізді. Бұдан басқа оның үлесіне кеме жасау өнеркәсібінің — 13,1%
тиді.
Азиялық „жаңа индустриалды елдердің" өнеркәсіп өнімдері экспортының
жоғары қарқынын бағалай отырып, олардың экспортындағы дәстүрлі тауарлардың
да маңызды
Рөлін көрсеткен жөн. Айталық, Оңтүстік Корея мен Тайваньның жалпы
экспортындағы шикізат пен азық-түлік экспортының үлесі, қатарына қарай 7,1
және 7%, болды. Оңтүстік Корея экспортындағы құндық үлестеріне сәйкес
екінші орында — аяқ киім, Тайваньда—ойыншықтар мен спорт тауарлары болды.
Азиялық „жаңа индустриялды елдердің" экспорттық рыногымен, әсіресе
машиналар мен жабдықтар экспортымен салыстырғанда Индия мен Латын Америкасы
елдерінің позициясы едәуір төмен екендігі байқалады. Егер 1992 жылы 1980
жылмен салыстырғанда Латын Америкасы „жаңа индустриалды елдерінің" дамушы
елдердің жалпы тауар экспортындағы үлесі сәл ғана (-0,5%) төмендеген болса,
машиналар мен жабдықтар экспортындағы үлесі 2 еседей кеміп кеткен. Ал,
машинотехникалық тауарлар экспорты дамушы елдердің халықаралық еңбек
бөлінісіндегі позициясын нығайтатын фактор екендігі айқын және айт паса да
түсінікті мәселе.
Соңғы жылдары азиялық „жаңа индустриалды елдер Қазақстанның тауарлар
мен инвестициялар рыногында да белсенділік танытуда. Біздің рынокқа көш
бастаушы ролін Оңтүстік Корея капиталы атқаруда. Демек, "жаңа индустриалды
елдермен" және басқа да Азия Тынық мұхиты аймағы мемлекеттерімен сауда-
экономикалық байланыстарды күшейту Қазақстанның маңызды стратегиялық
мақсаттарынын бірі болуы тиіс.
Азиялық жаңа индустриалды елдердің экономикалық эволюциясының ерекше
бір белгісі олардың бір-біріне мүдделілігі дәрежесінің түрақты түрде
ұлғаюы. Тек қана өнеркәсібі дамыған Батыс елдеріне қарай бейімделген
экономикалық саясат ендігі уақытта өз аймағынан, шекаралас елдерден де
серіктестер табуға ұмтылыстармен толықтырыла түсуде. Бүл, әрине, олардың өз
тауарларының бәсекелік мүмкіндіктерін тұрақты түрде жоғарылатуға
бағытталған саясатына кереғар келмейді. 90-жылдардың орта шенінде өз
тауарларының бәсекеге қабілеттілігі жағынан алда тұрған дүние жүзі
елдерінің бірінші бестігіне Сингапур, Ганконг, Тайвань елдері кіреді. Бүл
елдердің таңдап алған экономикалық стратегиясының негізгі бағыты ғылыми
сыйымды өнімдер өндіруді тұрақтандыру болып отыр.
Жаңа индустриалды елдердің экономикалық жетістіктері, олардың
дүниежүзілік шаруашылыққа мейлінше интеграциялануы бүл елдердің тұрақты
түрде экономикалық өсуінің сенімді кепілі. XXI ғасырда да бұл елдердің
дүниежүзілік экономикадағы бәсекелік күресте жаңа, жоғары нәтижелерге жете
беруіне толық мүмкіндіктері бар.
Дүниежүзілік банктің болжамдары бойынша жақын онжылдықтың ішінде
экономикалық өсудің орташа қарқыны: Оңтүстік Азияда—5,4%, Шығыс Азияда —
7,7%, Латын Америкасында— 3,5%болмақ. Ал, жанбасы-на шаққандағы табыстың
өсімі Оңтүстік Шығыс Азияда — 6,6% болады деген есептеулер бар.

Жапондық экономикаға ұқсас қомақты өсу қарқынын Азиялық ЖИЕ
көрсетті. Оңтүстік Корея мен Тайвань өз модельдері ретінде экономиканың
алғашқы секторынан бас тартты, ал Син-гапур мен Гонконг сауда-делдалдық
қызметінің тікелей басым-дылығынан кейін шегінді. Шын мәнінде, бұл Тайвань
мен Оңтүстік Кореядағы жедел құрылымдық өзгерістерге ұқсас. Гонконг пен
Сингапурдың тігін, тоқыма өнеркәсіптерінде және өндеу секторының бірқатар
салаларында ғаламдық қайта кұрулар болып өтті.

Реформаланатын процеске саяси араласудың жогары дәрежесі экономика
жағдайының жаңа сапаға бейбітшілік жолмен жетуін қамтамасыз етті.
1992 жылы басталған реформалаудың екінші кезеңі шаруашылықты
жүргізудің әлемдік тәжірибесін нарыққа кірудің қытайлық жолы деген
түсінікпен байытты.
Қытай коммунистік партиясының XIV съезінде реформалау процесін
жеделдету қажеттілігі саясаты қабылданды, ол сыртқы байланыстар мен
модернизацияны кеңейтуге негізделді. Нарық жүйесінің дамуында біртұтас
ашық бәсекелік және реттелген үлкен нарықгы кұру бағытындағы ілгерілеу
қажеттігі ерекше қолға алынды.
Капитал, қозғалмайтын мүлік, жұмысшы күші, ақпарат ағымы нарықтарының
дамуы тым ерекше қарқын алды. Осы уақытта тауарлық құндылықтардың
номенклатурасы 14 түрге дейін қысқарды.
Бұл тауарлық құндылықтар шеңберіне азық-түлік кешенінің өнімдері,
біркатар мүнай өнімдері, химиялық тыңайтқьшітар кіреді, сондай-ақ, мемлекет
бөлетін материалдық ресурстардың үлесі елеулі түрде (10%-ке дейін)
қысқарған.
Құрамына валюталық, қаржылық, әлеуметтік, т.б. саясат кіретін
реформалардың кең көлемімен қатар, сьтртқы экономикалық кешен түбегейлі
өзгерістерге ұшырады, мұндағы жиынтық сыртқы сауда көлемі 1990 жылмен
салыстырғанда, 2 есе көп, яғни трлн. $-ға тең болды. Ол Қытайдың әлемдік
экспорттағы 30%-ке жуық үлесін қамтамасыз етті және әлемдегі ірі
экспортерлер ондыгына кіруіне мүмкіндік берді.
Дегенмен, елдің ұлттық ерекшеліктері таңдалған үлгідегі экономикалық
дамудың жоғары деңгейін қамтамасыз етпейді, соның ішінде, елдің экспорттық
қабілетін толық жүзеге асыруға мүмкіндік бермейді.
Тиісінше, қытайдың импорттық саясаты экономикалық тәуелсіздікті қорғау
қажеттілігі принциптерінен туындайды. Экспорттық саясат салдары елдің
импорттық кәрзеңкесінің ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.