Алматы қаласының әлеуметтік - экономикалық құрылымы

Жоспар
Кіріспе

Жоспар

I. Кріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3

II. Негізгі бөлім

2.1 Алматы қаласының әлеуметтік.экономикалық құрылымы ... ... ... ... ... .

2.2 Алматы қаласындағы әлеуметтік жұмыс жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ...

2.3 Отбасы мен балалықты әлеуметтік қорғау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

2.4 Қоғамның «әлсіз» топтарын әлеуметтік қорғау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

III. Алматы қаласындағы әлеуметтік жұмыс жүйесінің құқықтық негізі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

IV. Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

Пайдаланған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

Кіріспе

Халықтар достығының қасиетті зор қара шаңырағына айналған, мәдениеттің, бизнес пен сауданың, халықаралық қарым- қатынастың үлкен орталығы, әлемдікталғамдарға сай келетін жаңа үрдіске бет бұрған Алматы қаласында алты аудан бар. Мұндағы барлық халықтың 1 миллион 136 мыңы тұрады. Еліміздің банктерінің 70 % - ті шоғырланған ірі мегополис. Ғылым, техниканың, білім беру, өндірістік орталық және желісі дамыған нарықтық инфрақұрылым.
Мемлекеттік реформалау жағдайында, нарықтық қатынастардың қалыптасуында он миллиондаған адамдар жедел әлеуметтік көмек пен қорғауды қажет етеді (қауіп тобына жататын адамдар, балалар мен көп балалы отбасылар; ұзақ уақыт жұмыссыз; жалғыз қарт; мүгедек; маргиналды топтағы – үйсіз адам).
ҚР Президенті Н.Ә. Назарбаевтың «Сындарлы он жылдық» атты еңбегінде «Мәселенің негізі қарама-қайшы әлеуметтік экономикалық жағдайда жатқандығын анықтайды. Мемлекет аймақтарындағы әлеуметтік жіктелумен өсіп келе жатқан кедейшілдіктің жоғары деңгейі тұрақсыздық жағдайын тудырады »- деп айтқан.
ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау Министрлігінің 09.04.03 жылғы №63 бұйрығына сәйкес, республика бойынша 2003 жылдың екінші ширегінде кедейшілік деңгейі өмір сұру минимумының 40 %-н
құрап, ҚР – ң статистика комитетімен саналып 2077 теңгеге жетті 2003 жылдың 1- ші ширегінде шамамен 5193 теңгені құрады. Қалада бүгінде 5330 үйі жоқ қанғыбастар, 1500 – ден астам жетім балалар, 1156 жайсыз отбасы, 62 мың жұмыссыздар тіркелген.
Ал бұл мәселелер қиын өмірлік жағдайға түскен адамдар топтардың жеке өмірлік күштернің әлеуеті мен мүмкіндіктерін белсендендіруге бағытталған әлеуметтік жұмыс арқылы шешілуі мүмкін. Себебі, ол көмекті қажет ететін, өз бетімен мәселені шеше алмайтын, ал кей жағдайда өмір сүре алмайтын адамдарға көмек көрсетуге бағытталған іс - әрекет.

Пән: Экономикалық география
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 39 бет
Таңдаулыға:

Жоспар
I. Кріспе----------------------------- ------------------------------
----------------------------------- ------------------------------
3

II. Негізгі бөлім

2.1 Алматы қаласының әлеуметтік-экономикалық құрылымы------------
---------

2.2 Алматы қаласындағы әлеуметтік жұмыс жүйесі-----------------
-------------------

2.3 Отбасы мен балалықты әлеуметтік қорғау-----------------------
--------------------------

2.4 Қоғамның әлсіз топтарын әлеуметтік қорғау------------------
----------------------

III. Алматы қаласындағы әлеуметтік жұмыс жүйесінің
құқықтық негізі----------------------------- ------------------------
----------------------------------- -----------------------------------
------------

IV. Қорытынды-------------------------- ----------------------------
----------------------------------- ------------------------

Пайдаланған әдебиеттер тізімі----------------------------- ---------
----------------------------------

Кіріспе

Халықтар достығының қасиетті зор қара шаңырағына айналған,
мәдениеттің, бизнес пен сауданың, халықаралық қарым- қатынастың
үлкен орталығы, әлемдікталғамдарға сай келетін жаңа үрдіске бет
бұрған Алматы қаласында алты аудан бар. Мұндағы барлық халықтың 1
миллион 136 мыңы тұрады. Еліміздің банктерінің 70 % - ті
шоғырланған ірі мегополис. Ғылым, техниканың, білім беру, өндірістік
орталық және желісі дамыған нарықтық инфрақұрылым.
Мемлекеттік реформалау жағдайында, нарықтық қатынастардың
қалыптасуында он миллиондаған адамдар жедел әлеуметтік көмек
пен қорғауды қажет етеді (қауіп тобына жататын адамдар, балалар
мен көп балалы отбасылар; ұзақ уақыт жұмыссыз; жалғыз қарт; мүгедек;
маргиналды топтағы – үйсіз адам).
ҚР Президенті Н.Ә. Назарбаевтың Сындарлы он жылдық атты еңбегінде
Мәселенің негізі қарама-қайшы әлеуметтік экономикалық жағдайда
жатқандығын анықтайды. Мемлекет аймақтарындағы әлеуметтік жіктелумен
өсіп келе жатқан кедейшілдіктің жоғары деңгейі тұрақсыздық
жағдайын тудырады - деп айтқан.
ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау Министрлігінің 09.04.03
жылғы №63 бұйрығына сәйкес, республика бойынша 2003 жылдың екінші
ширегінде кедейшілік деңгейі өмір сұру минимумының 40 %-н
құрап, ҚР – ң статистика комитетімен саналып 2077 теңгеге жетті
2003 жылдың 1- ші ширегінде шамамен 5193 теңгені құрады. Қалада
бүгінде 5330 үйі жоқ қанғыбастар, 1500 – ден астам жетім балалар,
1156 жайсыз отбасы, 62 мың жұмыссыздар тіркелген.
Ал бұл мәселелер қиын өмірлік жағдайға түскен адамдар
топтардың жеке өмірлік күштернің әлеуеті мен мүмкіндіктерін
белсендендіруге бағытталған әлеуметтік жұмыс арқылы шешілуі
мүмкін. Себебі, ол көмекті қажет ететін, өз бетімен мәселені шеше
алмайтын, ал кей жағдайда өмір сүре алмайтын адамдарға көмек
көрсетуге бағытталған іс - әрекет.

3
2.1 Алматы қаласының
әлеуметтік-экономикалық жағдайы

Алматы қаласының әлеуметтік экономикалық құрылымы – бұл берілген
қаладан барлық іс - әрекет бөліктері (элементтері) мен
байланыстарының тұтастығы. Бұл құрылым – қаланың,қоғамдық еңбек
бөліндісіндегі (оның ішінде шекаралық) орнымен анықталып, басқару,
ұйымдастыру – шаруашылық және көліктік болу орталығы болып
табылатын қала мен шекараның әлеуметтік – экономикалық дамудың
ырғағымен пропорциясы мақсатқа бағыттап реттеуге мүмкіндік
беретін шынайы механизмдердің бірі болып табылады.
Қаланың құрылымдық дамуы көптеген – экономикалық, әлеуметтік, тарихи,
экологиялық, техникалық факторлардың қызмет етуімен шартталған.
Құрылымдық қайта құру қаланың ұзақ мерзімдік даму механизмі
ғана болады. Әлеуметтік- экономикалық дамудың қорытындылары
экономиканың нақты секторының дамуының барлық бағыттары бойынша
реформаларды ілгері жылжытудың оңды нәтижелерін көрсетеді.
Өнеркәсіп
Өнім өндіру көлемі 233,9 млрд. теңге
2004 жылмен салыстырғанда өсу қарқыны 119,2 %

Негізгі капиталға инвестициалар 308,9 млрд. Теңге
Өсу қарқыны 103,5 %
ҚР – дағы үлесі 14 %

Қаржыландыру көздері бойынша негізгі капиталға арналған
инвестициалардың құрылымы
Бюджет қаражаттары 27,3 млрд. теңге (жалпы көлемдегі үлесі 8,8 %)
Кәсіпорындардың өз қаражаттары 241,9 млрд. теңге(78,3 %)
Шет елдік инвестициалар 0,5 млрд. теңге (0,2%)
Заем қаражаттары 39,2 млрд. теңге (39,2%)

Тұрғын үй құрылысы
Пайдалануға берілген тұрғын үйлер 615,9 мың ш.м.(4640 пәтер)
2004 жылмен салыстырғанда өсу қарқыны 173,8 %

Сыртқы сауда айналымы
(2005 жылғы қаңтар-қараша) 6239,4 млн. АҚШ доллары, Өсу қарқыны 129,1 %
Экспорт 1088,9 млн. %% АҚШ доллары, Өсу қарқыны 112,0 %
Импорт 5150,5 млн. АҚШ доллары,Өсу қарқыны 135,1 %

4
Тұтыну нарығы
Бөлшек сауда айналымы 545,2 млрд. теңге, 2004 жылмен салыстырғанда өсу
қарқыны 116,3 %
Көтерме сауда айналымы 705,9 млрд. теңге, 2004 жылмен салыстырғанда
өсу қарқыны 135,0 %

Салықтар 330,8 млрд. теңге
Болжам орындалды: 107,8% - ға
оның ішінде:
республикалық бюджетке 239,0 млрд. теңге (109,8%)
жергілікті бюджетке 91,7 млрд. теңге(102,7%)

Аз жиналды 6,5 млрд.теңге
Төмендеді: 20,7% - ға

Шағын бизнес
Тіркелген субъектілер 55,2 мың бірлік
Тіркелгендердің жалпы санындағы жұмыс істеп тұрған кәсіпорындардың
үлесі 65,7%
Жұмыс істейтіндер 216 мың адам
Жиналатын салықтардың сомасы 187,2 млрд. теңге
Жалпықалалық көлемдегі олардың үлесі 56,6%

Банк қызметі
Берілген несиелердің сомасы 2175,1 млрд. теңге, Өсу қарқыны 135,5%
Депозиттер 531,2 млрд. теңге,Өсу қарқыны 152,5%

2004 жылғы жалпы аймақтық өнім 984,6 млрд. теңге
Өсу қарқыны 131,6%

5
Экономикадағы онды бағыттар әлеуметтік индикаторлардың жақсаруына
ұласады.

Қызметкерлердің орта жалақысы 46785 теңге,Өсу қарқыны 122,1%

Жұмыс орын ашылды: 13711 бірлік (жылдық жоспардың 112,4%)
Жұмысқа орналастырылған жұмыссыздар саны 7,0 мың адам.
Қоғамдық жұмысқа қатысты:8,3 мың адам.

Орташа жылдық зейнетақысы 13200 теңге
Экономикалық белсенді халық 602,1 мың адам,Өсу қарқыны 103,0%
Жұмыс істейтін жалдамалы қызметкерлердің барлығы 354,8 мың адам,
Өсу қарқыны 107,5%
Экономикалық белсенді халықпен салыстырғандағы тіркелген
жұмыссыздардың үлесі 0,7%

Әлеуеттік-экономикалық дамудың параметрлері Алматы қаласының
елімізде жүргізілген барлық қайта құрулардың белсенді қатысушы
екенін көрсетеді.

Бәсекеге төзімді экономиканы қалыптастыруға, Алматы қаласындағы
халықтың тұрмысын жақсартуға бағытталған мемлекеттік, қалалық
бағдарламалар жүзеге асырылуда.

Оларды орыгндау келесі нәтижелерге қол жеткізуге мүмкіндік
берді.

Индустриялық- инновациялық дамуда
Өнеркәсіпте өндіріс көлемі тұрақты өсуде,бұған Алматы
қаласындағы Индустриялық-инновациялық даму стратегиясын жүзеге
асыру ықпал етті.
Стратегия шеңберінде жалпы сомасы 19 млрд. теңгенің 22 жобасы
жүзеге асырылуда.Олардың ішінде:

6
соя майының концентраттарын,соя белогын,шпрот шығаратын ТМД-дағы
жалғыз өндірыстік кешенді (“Vita”) құру;

май дақылдарын әбден қайта өңдейтін жаңа зауытты пайдалануға
беру,мұның өзі тәулігіне 200 тоннаға дейін жоғары сапалы
тазартылған өнім алуға мүмкіндік береді (“Масло -Дел” ЖШС);

мұңай, газ өндіретін жабдыққа арналған вентилдер корпустарын
шығаруды игеру (“Белкамит”БК АҚ);

импорт алмастыратын “Нобел” дәрілерін өндіру (“Алматы фармацевтикалық
фабрикасы” АҚ);

ғажап контактысыз электр есептегіштерінің жаңа түрлерін көптеп
шығару (“Сайман” ЖШС);

құрғақ ашытқыларды өндірудің, ораудың технологияларын жетілдіру
(“Ашытқы зауыты” АҚ).

Жаңа ғарыштық, телекоммуникациялық, медициналық, ресурсты үнемдейтін
технологияларды жасауға және дамытуға, экологиялық жағынан таза
азық-түлік тағамдарын және т.б. өндіруге бағытталған 35 жоба
мемлекеттік қаржы институттарының көмегімен қаржыландырылды және
таяуда қаржыландырылады.

Осы уақытқа дейін Алматы қаласында 72ИСО 9000 халықаралық сапа
жүйесіне сәйкестік сертификаттарын алды.

Алатау кетіндегі ақпараттық технологиялар паркін дамыту жұмысы
жалғастырылуда. Отандық және шет елдік компаниялардың қатысуымен
мультпликациялық анимация, телефон стансаларын салу, иммундық және
нейрондық жүйелерді жасау саласындағы бағдарламалық өнімдерді
дайындайтын жобаларды жүзеге асыру мүмкіндігі қарастырылуда.

Инновациялық кәсіпкерлікті дамытуға қолайлы жағдайдлар жасалуда.

Мемлекттік қаржы институттарымен бірлесе отырып, Қазақстанда теңдесі
жоқ, Ядролық медицина және биофизика орталығының (“Ядролық физика
институты” ЕМК) құрудың жобасын жүзеге асыруға дайындық жасалуда,
содан соң мұнда радионуклидтік диагностика әдісі
енгізіліп,онкологиялық және басқа да ауыруларға шалдыққан
адамдар емделеді.

7
Жергілікті аймақтық ерекшеліктерді, қолда бар қуатты пайдаланып,
тамақ өнеркәсібінде, туризм және құрылыс саласында кластерлік
тетіктерді дамыту басталды.

Қала құрылысында

Қаланы өркендетудің Бас жоспары жаңартылды, соған сәйкес Алматы
әлемдегі курорт ретінде танылатын бақ-қалаға айналуы тиіс, соған
орай еліміздің қаржы, мәдениет және білім, туристік орталығына да
айналады.

Бас жоспарда ескі орталықтың ғажап келбетін сақтау, қаланың барлық
аудандарында өте қолайлы баспаналар, бұрынғы кенттердің
орындарына қазіргі заманғы тұрғын үй-мәдени орталықтар салу, көлік
инфрақұрылымын және санитарлық-қорғаныс белдеулерін кешенді дамыту
жайы көрсетіледі.

Бас жоспардың негізгі басымдығы Алматы қаласында тұруға өте
қолайлы жағдайлар жасау принципі болады.

Бас жоспардың шеңберінде аймақтық инвестициялық карта жасалды,
соның жәрдемімен аумақтардың функциялары, салынатын үйлердің түрлері
жеке бөліп көрсетіліп, жаңа құрылыс аудандары айқындалды. Осы
тұжырымдаманы жүзеге асыру қаладағы құрылыстың барлық жұмысын
жүйелеуге, осы мақсаттарға жеке инвестицияларды тартуға мүмкіндік
береді.

Басым бағыт болып бұрын қолданылған нүктелік құрылыстың орнына
құрылысқа кешенді тұрғыдан келу белгіленді, мұның өзі әсем де
қолайлы тұрғын үй аудандарын, сапалы инфрақұрылымы бар іскерлік
орталықтарды салуға мүмкіндік береді.

Біртұтас қала құрылысы саясатын жүргізу үшін Қалақұрылысы
Кеңесі құрылып, жұмыс істеуде.

Қазіргі уақытта қалаға қосылған аумақтарды (Шаңырақ, Думан,
Әйгерім және басқа да аудандар) өркендетудің бас жоспары
жетілдірілуде.

Тіршілікті қамтамасыз ету проблемаларын шешуде

Қаланың санитарлық жағдайын жақсартуға,аумақтық қаржы, туристік
орталық және халықаралық қысқы спорт ойындарын өткізу орталығы
ретінде өзін белсенді түрде көрсете бастаған Алматы қаласында
тұруға қолайлы жағдайлар жасауға зор назар аударылды.

8
2005 жылдың басынан бастап “Алматы аулалары”, “Мектеп
аулалары”,“Арық желілерін және бұрқақтарды қайта
жаңарту”,“Саябақтар мен гүлзарларды көгалдандыру және
өркендету”,“Қаланы қоқыстан және тұрмыстық қатты қалдықтан
тазарту”және т.б. бойынша бірқатар қалалық үшжылдық бағдарламалар
қабылданды.

Барлық бағдарламалар қаржы ресурстрына негізделген, оларды жүзеге
асыру біршаша нәтижесін берді.

626 аула көріктендіріледі, оларда 250 мың адам тұрады. 91-шітұрғын
үйде жолаушылар лифті қайта жабдықталды, инженерлік коммуникациялар
мен гидроқорғағыштық жұмыстары жүргізілді.

Құрылыс ұйымдарының көмегімен 78 мектеп аулалары жөндеуден өткен.

Қаланың 300бұрқақтары қайта жабдықталыды, олардың барлығы
жарықтандырылды.

Магистралдық көшелердің барлығы жарықтандырылған және жол
жиектері әдемі безендірілген.

Ағын сулардың жиналуына жол бермеу мақсатында қалада7 мың қума
метр арық жүйелері мен жаңбыр суларына арналған құбырлар
құрылысы жүргізілген.

Толығымен 9 саябақтар мен 67 гүлзарлар қалпына келтірілген. 28
батыр-панфиловшылар паркі қайта жабдықталып жауынгер
ауғандықтарға мемориал қойылды.

Қаланың көшелерін таза ұстау мақсатында: 100 бірлік қоқыс тасушы
техника, 3 мыңға жуық контейнерлер, “Бошунг-пони” және “HYUNDAI”
техникалары сатып алынды. Қала халқына жайлы жағдай туғызу
жолында қоқыс шығару қоқысты өндірудің бас кестесі жүзеге
асырылуда.

Көк төбе тауы кешенді қайта жабдықтаудан өтуде.

Көлік инфрақұрылымын дамыту

Көлік мәселесін кешенді шешу мақсатында 2005 жылдың басында қала
көлігінің салмағын төмендету бағдарламасы әзірленді. Осы
бағдарламаны жүзеге асыруға 10 млрд теңге бағытталды, оны соңғы
он жылда алдыңғы қатарлы көрсеткіш деуге болады.

9
2005 жылы жол жөндеудің қажетті мөлшерінің көлемі оның
қашықтық шақырымының 10% мөлшеріне шықты.

Жолды жөндеу мен оның құрылысы 29,8 км

Орташа жөндеу жұмыстары 140,74 км

Саиын мен Райымбек даңғылында көлік жол айрығының құрылысы
салынып іске қосылды. Енді Рысқұлов-Сейфуллин-Жансүгіров көшелерінің
қиылысында көлік жол айрығының жұмысы басталды.

“Таугүл-3”, “Байбесік”, “Шаңырақ-1”, “Қайрат” шағын аудандарында жаңа
жол құрылысы жүзеге асырылды.

“Қалқаман” шағын ауданында Момышұлы көшесінен Әуезов көшесіне
дейін Шаляпин көшесін кесіп өту жұмыстары инвесторларды тарта
отырып жүзеге асырылуда.

Инвестицияны тарту есебінен теренқұр жөнделді, магистралдық
көшелерде 200 қоқыс жинайтын жәшіктер орнатылды.

Паркингтер құрылысының бағдарламасы басталды. Жыл басынан бері
пайдалануға 2 жеке тұрғын паркинг, 3 паркинг сауда орындарында
берілді, 5 жаңа көп қабатты паркингтер құрылысы басталды. Көп
қабатты тұрғын үйлерде пайдалануға 23 автопаркинг берілді, 39
нысанның құрылысы жүргізілуде.

Қоғамдық көлік жолсызбаларын оңтайландыру жұмыстары жүргізілуде. 19
пайдасыз немесе бірін бірі қайталайтын жолсызбалар қысқартылған.
Тұрғындардың өтініші бойынша 22 жолсызбаларда көліктің көбірек
жүруіне олардың кестесіне өзгеріс енгізілді. Шағын көліктерді
ауыстыру жұмыстары жүргізілуде. 2005 жылы жолаушыларды тасымалдайтын
569 жаңа автобустар алынды.

Ауаға әртүрлі заттарды шығаруды азайтуға қалаға келіп түскен
мұнай өнімдерін бақылау салдарынан ерекше көңіл аударылуда. Осы
ретте арнайы ведмоствоаралық комиссия құрылған, мониторинг
жүргізілуде. Сапасыз отын түрлерін сатушыларға қатаң
жауапкершіліктер жүктелген.

Тұрғын үй құрылысы саласында
2005 жылы жаңа тұрғын үй бағдарламасын жүзеге асыру басталды,
мұндағы басты мақсат халықтың әртүрлі топтарына әсіресе жас
отбасылар мен бюджеттік сала қызметкерлерін қолайлы тұрғын
үймен қамтамасыз ету болып табылады.
10
Барлық қаржы көздері бойынша 615,9 мың шаршы метр берілді,
оның ішінде жеке құрылыстар бойынша 187,3 мың шаршы метр (30,4%
жалпы көлемнен) берілді.

2005 жылы ұзақ мерзімге созылған құрылыстар толығымен жойылды.
Есепті жылдары республикалық бюджет есебінен “Мамыр”, “Құлагер”,
шағын аудандарында ипотекалық несие жүйесінен “Райымбек-
Казаков”учаскелерінде пайдалануға 42 тұрғын үй оның жалпы көлемі
171,6 мың шаршы метр немесе 2036 пәтер берілді.

“Құлагер” шағын ауданында әлеуметтік-қорғалатын халықтың тобына
екі 9 қабатты 54 пәтерлік коммуналдық тұрғын үй жалпы
көлемі 21,4 мың шаршы метр немесе 300 пәтер берілді.

Білім беру саласында
Осы саладағы негізгі міндет Елбасының атаған иннновациялық
экономиканы құру ісіндегі білімді дамыту басым қағидаларын
жүзеге асыру болып табылады. Жыл сайын осы саланы қаржыландыру
көлемі арта түсуде.

Жоғары оқу орындары студенттері мен орта кәсіби білім беру
оқушыларының стипендиясы екі еседен астам жоғарылатылды. Жалпы
мемлекеттік қолдау бойынша студенттерді әлеуметтік қорғау
жөніндегі үлкен пакет шаралары жүзеге асырылуда. Олрдың қатарында:
жатақханаларды жөндеу, көлік шығындарының орнын өтеу және
басқалар болып табылады.

Алғыр студенттерге шет елдерде білім алуларына жайлы жағдай
жасалған. Қалалық бюджет есебінен жетім балалар мен табысы төмен
отбасы балаларына жоғары оқу орындарында оқуға 24 грант
бөлінген.

Ерекше назар қала сыртындағы лагерлер мен оқушылардың дем
алуларына аударылған. 2005 жылы жолдама алуға 58,5 млн. теңге
бөлінген, өткен жылға қарағанда өсімі 13,5 млн. теңге.

Сондай-ақ 2005 жылы жаңа “Екпе көшет”жазғы экологиялық мектеп
бағдарламасы басталып, онда әртүрлі экологиялық жобалармен 4
мың бала шұғылданды. Көптеген мектептер аясында мүдде бойынша
клубтар ашылды.

Қаланың барлық мектептерінде экологиялық патрулдер құрылған.
Олардың мақсаты: қаланы көрыктендіру мен экологиялық мәдениетті
насихатттау болып келеді.
11
Оқушылар орынының тапшылығын болдырмау жолында, жеке құрылыс
жүргізілетін шағын аудандарда бюджет қаражарты есебінен
Таугүл, Шаңырақ шағын аудандарында, Бостандық ауданында № 159
мектептің қосымша құрылысы жүзеге асуда.

Білім беру ұйымдарының материалдық-техникалық базасы қайта
жабдықталған. Барлық мектептер заман талабына сай компьютерлік
техникалар мен Интернетке қосылған.

Алматы қаласы Әкімдігінің қаулысымен 120 пәтерлік үй жетім
мекемелері түлектерінің уақытша тұруларына беріледі.

Денсаулық сақтау саласында
2005-2010 жылдарға арналған денсаулық сақтауды дамыту мен
реформалау аумақтық бағдарламасы басталды. Үстіміздегі жылы
бюджеттен қаржы бөлу осы саланы дамытуға 36% өсті.

Тауүл, Думан шағын аудандарында денсаулық сақтау пункттері
ұйымдастырылуда, Заря Востока кентінде денсаулық сақтау тірегіне
жер бөлінген. Наркологиялық диспансер ғимаратының қосымша құрылысы
жүргізілуде, 23 денсаулық сақтау нысандары күрделі жөндеуден
өткізілді. Жер сілкінісінен сақтауда 4 нысандарда жұмыстар
атқарылды. Ұлы Отан соғысы ардагерлері үшін емхананың қосымша
құрылысы іске қосылды.

Медициналық қызмет көрсету сапасын арттыру мақсатында 1600
бірліктен астам медициналық жабдықтар сатып алынды.
Медициналық мекемелер толық көлемде дәрі-дәрмек құралдарымен
жабдықталған. Жүкті әйелдер мен балалардың денсаулықтары мұқият
қадағалануда.

Жұмыспен қамту саласында
Халықты жұмыспен қамту мәселесі алғашқы міндеттердің бірі болып
саналады. Халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесу жөніндегі
бағдарламасы бойынша 2005 жылы осы шаралар толығымен жүзеге
асырылған.

Бос жұмыс орындарының жәрмеңкелері мен ашық есік күндері
өткізілді, оған 220 жұмыс берушілер 4 мың бос жұмыс орындарын
ұсынды. Оның қортындысы бойынша 2 мыңнан астам адам әңгімелесуден
өтіп жұмысқа жолдама алды.

12
Есепті кезеңде 8,3 мың жұмыссыз қалған азаматтар қоғамдық
жұмыстарға қатыстырылды, бұл жоспарланған мөлшердің 134% құрады.
Айына орташа еңбек жалақысы 11,0-12,0 мың теңге құрады.Кәсіби оқу
курстарына 2,1 мың бос қалған азаматтар жіберілді.

Жұмыспен қамту органдарының ықпалымен 7,0 мың адам еңбекке
орналастырылды.

Үстіміздегі жылы қала экономикасында 13711 жаңа жұмыс орындары
құрылды, оның ішінде шағын бизнес саласында 9164 орын құрылды.

Осы жүргізілген шаралардың арқасында жұмыссыз тіркелгендердің
деңгейі экономикалық белсенді халыққа шаққанда 0,7% төмен
түсті,бұл өткен жылмен салыстырғанда 0,3 пайызды құрап тұр.

2005 жылы еңбек жалақысы 22,1% өсті, осы ретте Елбасының
тапсырмасы бойынша бюджеттік саланың дәрігерлеріне, мұғалімдеріне,
әлеуметтік қызметкерлерге 2005 жылдың шілдесінен бастап еңбек
жалақыларын 32% өсті.

Әлеуметтік қамтамасыз ету саласында
Тұтас 2005 жыл Ұлы Отан соғысы Жеңісінің 60 жылдығы белгісімен
өтті. Жыл басынан бері Ұлы Отан соғысына қатысушыларға жаңа
қолдау үлгілері енгізілді және оларға теңестірілген азаматтарға
даосы қалалық бюджет есебінен тұрғын үй коммуналдық қызмет
төлемі өтелді.

Ұлы Отан соғысына қатысушыларға арнайы мемлекеттік жәрдемақы
мөлшері арттырылды. 2005 жылдың басынан бері төлем ең төменгі
15 есеп көрсеткіші түрінде берілуде (айына 14 мың теңге).

Ұлы Отан соғысына қатысушылар қаланың барлық зейнеткерлерімен
қатар қоғамдық көлікте тегін жүруде.

Жеңіс күні қарсаңында Ұлы Отан соғысының ардагерлері бір жолғы
30 мың теңге мөлшерінде материалдық көмек алды. ТМД елдері
бойынша темір жол көлігімен тегін жүрді.

Алматы қаласының ардагерлер өкілдері ТМД елдерінде өткізілген
мерекелік шараларға қатысты.

Жыл соңында соғыс және еңбек ардагерлерінің үлкен өкілі
Астана қаласына танысу сапарымен барып қайтты. Ардагерлердің
тұруы, жол жүруі, тамақтануы, танысу сапарлары мен медициналық
қызымет көрсету төлемдері жүргізілді.
13
2 мың еңбек және соғыс ардагерлері “Ардагер” мен “Аққайың”
санаторийлерінде тегін дем алып емделіп қайтты.

Тұтас алғанда жергілікті бюджеттен нақты әлеуметтік көмекті 7,4
мың азаматтар 125,8 млн. теңге алды. Арнайы қалалық жәрдемақы
бойынша 2005 жылы 119 мың зейнеткерлерге жалпы сомасы 700,3 млн.
теңге төленді.

Тұрғын үй коммуналдық қызмет өтем ақысын 9124 адам алды, осы
мақсатқа бюджеттен 197,4млн. теңге жұмсалды.

Жыл басынан бері қалада қайырымдық акцияларымен 121 мың адам
қамтылды, оларға 139,1 млн.теңге сомасына қайырымдылық көмек
көрсетілді.

14
Алматы қаласының әлеуметтік- экономикалық даму өрісіндегі
көрсеткіш тізбесі.
Көрсеткіш 2004 2005 2006 жылғы
жыл жыл болжам
I. Алматы қаласының әлеуметтік экономикалық дамудың негізгі
көрсеткіштері
Өнеркәсіп өнімдерінің көлемі (жұмыс, қызмет) 186,9 233,9 254,4
қолданыстағы бағасы млрд теңге
Өсу қарқыны 113,9 119,2 108,8
Негізгі капиталға инвестиция көлемі, млрд 278,5 308,9 401,3
теңге
Өсу қарқыны 134,9 103,5 118,9
Қосылған тұрғын үй мың ш. Метр 354,4 615,9 676
Өсу қарқыны 106,8 173,8 109,7
Бюджетке түскен салықтар мен төлемдер, млрд. 244,1 330,8 307,1
теңге
Оның ішінде республикалық бюджет 177,6 239 265,1
Жергілікті бюджет 71,4 91,7 105
Орташа еңбек жалақысын (шағын кәсіпкерлікті 39614 46785 53476,7
қоспағанда) мың теңге
Өсу қарқыны 121,4 122,1 114,3
II. Қаланың тыныс-тіршілігін қамтамасыз ету жөніндегі шараларды
қаржыландыру көлемі
1. Инженерлік жүйелердің құрылысын жүргізуге 1987,32198 4450
бағытталған қаражат көлемі ( тұрғын үй құрылысы
бағдарламасы
бойынша) млн. теңге оның ішінде
- Республикалық бюджет 1698,62198,04000,0
-жергілікті бюджет қаражатынан 288,7 - 450,0
Жеке құрылыс жүргізген аудандарда су, канал 200 200 530,2
құбырлырын,
газ және құрылғы жүйелерінің құрылысымен
қайта жабдықтау жұмыстары
Бос қалған жүйелерді қайта жабдықтау - 299,7 312
Апатты жүйелерді қайта жабдықтау - - 500
Жаңа энергия беретін нысандардың құрылысы - 1361,5712
2.Жолдардың құрылысы мен жөндеу жұмыстарына 6286,39902,814829,3
бағыт-
-талған қаржы көлемі, оның ішінде жол
айрығының саны
3. Метро құрылысы, млн. теңге 1809 5268,08000,0
4. Аула аумақтарының жөндеу жұмыстары млн. - 1500 2341
теңге
5. Бұрқақтарды қайта жабдықтау жөндеу жұмыстары- 60 40
млн. теңге
6. Арық жүйелерін қайта жабдықтау млн. - 57,5 58,7
теңге
III. Инфрақұрылымдық даму
Жол құрылысы, км 18,8 16,7 10,3
Жолдарды күрделі және орта жөндеу жұмыстары, км10,6 170 170
Жол айрығының құрылысы, бірлік 1 2 5
Бұрқақтарды қайта жабдықтау, бірлік 1 30 32
Артық жүйелері құрылысы, мың м. - 6,5 6,1
Аулаларды көріктендіру, бірлік - 626 1000
Мектеп аулаларын көріктендіру, бірлік - 78 99

Алматы қаласының
әлеуметтік- экономикалық
құрылымы 2004 - 2005

Халық саны -
1140,1 мың адам

Жұмыссыздар саны -
-ге қысқарды

Туылу коэффициенті- 100 тұрғынға шаққанда
12,6%

Миграциялық өсім- жылына 2300-
2100 адам

Шетелге шығатындар-
10,1 мың адам

Бала туу -
27 %-ке артты

Ашылған жұмыс орындар-
11785

Жұмысқа орналасқандар-
9,7 мың

Алматы қаласының
әлеуметтік- экономикалық
құрылымы 2004 - 2005

Экономикалық өсім-
15 %

Капиталдық салым-
134 млрд

Жеңіл өнеркәсіп-
24

Машина жасау жеке металургия
саласындағы өндіріс орындары
50

Тамақ өнеркәсібі саласында
өндіріс орындары
41

Амбулаторлы- дәрігерлік
111
ауруханалар

Білім беру мекемелері-
375

ҮЕҰ -
93

Балалар үйлері-
16
Бір жыл ішінде ресми тіркелген жұмыссыздар 13-ге қысқарды.
2004 жыл қорытындысы бойынша 14 мың жұмыс орындары құрылып, қайта
қалпына келтірілді. Кедейшілті жеңуде халықтың түрлі
категорияларына, оның ішінде әлеуметтік әлсіз топтарға жұмыс
орындары құрылатын ұсақ кәсіпкерлікке ерекше көңіл бөлінуде.
Қалада 2001-жылы саны 13%-ға артқан 25 мың ұсақ кәсіпкерлік
қызмет етуде. 1999 жылдан астап құрамында бизнес-инкубатор
қызмет ететін , 38 кәсіпорынды біріктіретін Алматыда өндірістік
аумақты құру Концепциясы жүзеге асырылып келе жатыр.
Қала республиканың ірі өндірістік орталығы болып табылады. Оның
шекарасында 24 жеңіл өнеркәсіп, машинажасау жеке метеллургия
саласындағы 50, тамақ өнеркәсібі саласында 41 өндіріс орындары
шоғырланған. Сонымен бірге шетелдік араласпаушылықсыз
әрекеттерін жүзеге асыратын өндірістік кәсіпорындар өнім
көлемін 12,1 %-ға қысқарды.
Әкім аппараты кәсіпорындарды дғдарыстан шығару жолдарын
іздестіруде.
Экономикадағы жағымды өзгерістер нәтижесінде халықтың қаржылай
табысты және өмір сүру минимумын, сонымен қатар халықты
әлеуметтік қорғауға қаржыны өсіру мүмкін болып отыр. 2001 жылы
халықтың айлық орталық жалақы мөлшері өмір сүру минимумын
2,7 есе әр айлық орталық минимальды жалақы мөлшері- 4,3 есеге
өсті. Ал халықтың жылдық орталық қаржылай табысы 25,7% - ға
артты.
Қаладағы демографиялық жағдай 2002 жылдың 1 маусымында Алматы
қаласындағы қала тұрғындарының саны 1140,1 мың адамды құрады,
халықтың 55% ы әйел адамдар, 17 % ы 15 ден 24 жасқа дейінгі жастар,
14 % зейнеткерлер. Соңғы жылдары миграциялық жағымды сальдосы
байқалуда, миграциалық өсім жылына 2300-2100 адам шамасында.
Негізгі контигент жұмысқа қабілетті адамдар. Сонымен бірге
жоғарғы білімі бар болып жұмыстан шығарылған бір адамға,
жоғарғы білімі жқ болып жұмысқа қабылданған екі адамнан келеді.
Кедейшілік пен жұмыссыздық деңгейіне жұмыссыздықтан, экологиялық
мәселелерінен туатын стихиялық миграциялы процестер үлкен ықпал
етеді.
Сонымен бірге ТМД және шетелге шығатындар саны 1997 жылдан 20 %-
ға артып, 10,1 мың адамды құрады. Жалпы туылу коэффициенті
төмендеп, 1000 тұрғынға шаққанда 12,6% құрайды. 1999 жылмен
салыстырғанда үшінші және төртінші баланы туу 18 және 27%-ке
артты.
Алматы - интеллектуалды білім беру орталығы болып табылады.
Халықтың 70%-інде жоғарғы, орта және орта арналы білімі бар.
Азаматтардың ақысыз білім алуға конституциялық құқықтарын
қамтамасыз ету үшін қала шекарасында 375 білім беру
мекемелері. Мектепке дейінгі жүйеде 154 мектепке дейінгі
мекемелер қызмет етеді. Орта білім беру жүйесінде 171
күндізгі жалпы білімдік және
15
54 мемлекеттік емес мекемелер қызмет етеді. Балаларды орта
біліммен қамту жұмыс жүйесі арқасында қалада біліммен
қамтылмаған балалар жоқ. Білім беру жүйесін құрылымдық және
жүйелі реформалау мектепке дейінгі және қосымша білім беру
жүйесінің жедел қысқаруына алып келді. Соңғы 5 жылда балалар
мен жасөспірімдер клубтары, спорттық, шығармашылық мектептер, аула
клубтары жабылды. Қаржыландырудың жеткіліксіздігі салдарынан
музыка мектептері өзіндік қаржыландыруға көшті. Ал бұл аз
қамтылған отбасылардан шыққан балаларға бұл мектептерде
білім алуға мүмкіндіктері болмайды. Орта және жоғары кәсіптік білім
беру салаларда мемлекеттік сұраныс бойынша оқушылардың
43%-ы оқитын 71 мекеме қызмет етеді.
Социологиялық зерттеулер көрсеткендей жалпы білім беру
жүйесінің дағдарыстық жағдайы мектепте өткізілетін орташа
жылдар санына,білім беру саласына және жас ұрпақтың
тәрбиесіне ықпал етеді. Сонымен бірге ол өзінде өндірістің
құлдырау және бала жатқан әлеуметтік бөлшектер нәтижесінде
көпшілік отбасылар өмір үрудің материалдық жағдайының нашарлауын
сезінеді.
Қалада жетім және ата-ананың қамқорлығының қалған қиын
жеткіншектерге арналған реабилитациялық орталықтар 16 балалар
үйлері қызмет етеді. 2001 жылы орталық тұсында – балалар үйлері
түлектеріне 900орындық жасөспірімдер үйі ашылды. Сонымен бірге
қаладағы SOS отбасы үлгісіндегі балалар қалашығында 193 бала
тұрады.
Қала тұрғындарына дәрігерлік және 111 амбулаторлы-дәрігерлік
ауруханалар, қала бөлімдері медициналық көмек көрсетеді. Онда 10,0
мың дәрігер мен 12,5 мың орта білімі бар медициналық
қызметкерлер қызмет етеді.
Қаладағы қылмыстық жағдай қылмыстың барлық бағыттарының 1996
жылмен салыстырғанда 13,1%-ға, ал 1993 жылмен салыстырғанда-31,3%-ға
келеді. Есірткі заттарын тасымалдау мен оны қолдану қылмыстары
да қысқарды. Тәртіпті сақтауды күшейту мақсатында 1997 жылы
ұйымдасқан қылмысқа қарсы күрес және тәртіп сақтауды күшейту
бағдарламасы құрылып, жүзеге асырылды.

16
2.2 Алматы қаласындағы әлеуметтік жұмыс жүйесі

Әлеуметтік жұмыс-тұлғаның, отбасының, қоғамның әлеуметтік және т.б.
топтары мен өмір сүруі мен іс- әрекеті процесі барысында
қоғам өсмірінің барлық салаларындағы адамдардың субъективті
рөлдерін жүзеге асыру мақсаты болып табылатын адам іс-
әректтерінің бір түрі ретінде қарастырылады.
Әлеуметтік жұмыс іс-әрекет түрі ретінде барлық адамдардың, оның
ішінде әлсіз қабаттар мен топтарды қорғауға, көмек көрсетуге
бағытталған.
Ең маңыздысы, әлеуметтік жұмыстың іс-әрекет түрі ретінде әлсіз
әлеуметтік топтарға әлеуметтік қолдау ғана емес, сонымен бірге
барлық халықтың әлеуметтік қорғау шараларын жүзеге
асырудағы бағыттылығы.
Әлеуметтік жұмыс- адам өмірінің мәдени, әлеуметтік және материалдық
жағынан қамтамасыз етуге, адамға, отбасына немесе адамдар
топтарына жеке дара мемлекеттік және мемлекеттік емес көмек
көрсетуге бағытталған кәсіби іс- әрекеттің бір түрі.
Алматы қаласында да әлеуметтік жұмыс мамандықтар құрылымында
маңызыды орын алады. Егер бұрын мамандық ретінде дәстүрлі
медицина, рухани қызмет және құқық танылса, кейін туыс
қызмет салалары, оның ішінде әлеуметтік жұмыс та әлеуметтік
статусқа ие болды.
Кез - келген әрекет, оның ішінде әлеуметтік жұмыстың да
өзіндік құрылымы бар. Оның әрбір элементі қажетті әрі
органикалық түрде байланысып, бір-бірімен өзара әрекеттесіп,
ерекше функцияларды жүзеге асырды.
Әлеуметтік жұмыс біртұтас жүйені құрайды. Оның құрылымы бірнеше
дербес, бірақ бір - біріне тәуелді элементтерден тұрады. Олар
- субъект, мазмұн, басқару, объект және олардың бір - бірімен
байланыстырушы құралдар, қызметтер және мақсаттар.
әлеуметтік жұмыс объектілеріне өзгелерден көмекті қажет ететін
адамдар жатады:
- қарт адамдар
- мүгедектер
- мүгедек балалар
- ішімдікке салынған адамдар
- нашақорлар
- психикалық аурулармен ауыратындар
- жезөкшелер
- қиын өмірлік жағдайға түскен суицид жеткіншектер
- жетім және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар

17
- қылмыскер (жазасын өтеу мекемелеріндегі және бостандыққа
шыққандар)
- толық емес отбасылар
- жайсыз отбасылар
- жұмыссыздар
- босқындар
- қаңғыбастар
Алматы қаласы әлеуметтік жұмыс сипаттамасының толық емес
әлеуметтік-демографилық сипаттамасы. Бұл адамдардың әрқайсысы
қайталанбас психикасы, қиын өмір жағдайы бар жеке, дара тұлға
ретінде қарастыру. Бұл әлеуметтік қызметкерлерден әдептілікті,
қайырлымдылықты, жан- жақты білімді, шыдамдылық пен іскерлікті
қажет етеді.
Көмекті қажетсінетіндерге көмек көрсету қызметтерінің
барлығын әлеуметтік жұмыс суъектілері жүзеге асырады.
Субъектіге әлеуметтік жұмысты жүзеге асырып, басқаратын
адамдар жатады. Бұл әлеуметтік саясатты жүзеге асырушы
мемлекет, қайырымдылық қорлар, ұйымдар, қоғамдастықтар.
Әлеуметтік жұмыстың ең басты субъектісі - әлеуметтік қызметкер.
Ол әлеуметтік жұмыс саласындағы маман иесі, бұл әлеуметтік
жұмыс саласындағы мамандықтар тұтастығы. Әлеуметтік
қызметкерлер, әлеуметтік жұмыс саласындағы мамандар - өз
білімдеріі мен іскерліктерін индивиттерге, отбасыларға, топтарға,
ұйымдарға, жалпы социумға әлеуметтік қызмет көрсетуге
бағыттайтын мектеп бітірушілер. Әлеуметтік қызметкерлер адамдарға
мәселелерді шешу қабілеттерін көтеруге, адамдар арасындағы
немесе адам мен оның ортасындағы өзара іс - әрекетті
қамтамасыз етеді, ұйымдардың адамдар үшін жауапкршіліктерін
арттырады, әлеуметтік саясатқа ықтал етеді.
Әлеуметтік қызметкер – пайда болған әлеуметтік мәселелермен
(нашақорлық, алкоголизм, жезөкшелік, токсикомания, бейәлеуметтік іс -
әрекет, әлеуметтік жетімдік және т.б.) жұмыс жасайды.
Әлеуметтік жұмыс субъектісі әлеуметтік жұмысыты
ұйымдастырумен (ұйымдастырушылар немесе басқарушылар
(менеджерлер)) де, тікелей практикалық әлеуметтік жұмыспен
де айналысуы мүмкін. Оларды шартты түрде практикалық
әлеуметтік қызметкерлер деп атауға болады.

18
Қаладағы әлеуметтік жұмыс шартты түрде:

а) әлеуметтік қызметкерлердің іс- әрекет салаларына қарай
б) клиенттердің мәселеріне қарай
в) клиенттердің категорияларына қарац бөлінеді

Әлеуметтік жұмыс саласы мемлекетте соның ішінде Алматы
қаласында үнемі кеңеседі. Әлеуметтік қызметкерлер іс -
әрекеттері:
- түрлі мемлекеттік мекемелерге
- кәіпорындарға
- офистерге
- мектептерге
- денсаулық сақтау мекемелеріне
- отбасы мен бала денсаулығы қорғау агенттіктерге
- денелік және психикалық денсаулық мекемелеріне
- ауруханаларға, госпитальдарға
- психиатриялық ауруханаларға
- әскери бөлімшелерге
- мешіттерге, шіркеулерге
- түрмелерге
- комьпнити орталықтарға таралады

Алматы қаласындағы әлеуметтік жұмыстың қоршаған орта
контекстінде келесіндей формаларын атауға болады:
1. отбасы ішілік қарым- қатынастарды күшейту
2. үй айналасындағы қосымша ресурстарды шоғырландыру
3. қолдау жүйелерін дамыту
4. клиентті басқа жерге көшіру
5. адамдар қажеттіліктеріне жергілікті ұйымдармен мекемелерді
тарту
6. клиент құқықтарын қорғау және т.б.
Объектіні, оны қоршаған социумді талдау мен бағалау
негізінде клиенттердің қажеттіліктерін қанағатттандыратын
жағдайлар жасалады, әлеуметтік жұмыс құралдары , сәйкес
формалары мен әдістері таңдалады.
Бұнда адамның әлеуметтік ерекшеліктерін, қажеттіліктерін,
қызығушылықтарын жан- жақты ескеруге ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.