Мұздатылған күйдегі тамақ өнімдерін сақтайтын 3000тонна тоңазытқыш қондырғысын жобалау
Аннотация
Нормативтік сілтемелер
Анықтамалар
Белгілер мен қысқартулар
Кіріспе
1. Технико экономикалық негіздеу
2. Аналитикалық шолу
2.1. Тамақ өнімдерінің қасиеттеріне және олардың сапасына мұздатудың әсері
2.2. Өнімдердің мұздатылуы кезінде өнім сапасына ықпал ететін факторлар
2.3. Мұздату кезінде өнімдерде жүретін өзгерістер
2.4. Жартылай тушадағы еттерді мұздатып, өңдеуіне арналған технологиялық құралдар
2.5. Етті мұздатып өңдеу бөлмелеріндегі ауаны үлестіру жүйесі
2.6. Патенттік әдіс
3. Техникалық бөлім
3.1. Есептеу режимін қабылдау
3.2. Жылуағындарды есептеу
3.2.1. Құрылымдық қоршаулардан келетін жылуағындар есептеу
3.2.2. Суыту ғимаратының жылуағындарын есептеу
3.2.3. Тоңазытып өңдеу барысында өнімнен бөлінетін жылуағын
3.2.4. Эксплутациялық жылуағын
3.3. Тоңазыту қондырғысының түрі мен суыту жүйесін таңдау
3.4. Тоңазыту қондырғыға жұмысшы денені таңдау.
3.5. Компрессорды және жылуалмастырғыш аппараттарды есептеу және таңдау
3.6. Қосымша қондырғыларды есептеу
3.7. Көлденең құбырқаптамалы конденсаторды есептеу
3.8. Энергетикалық есептеме
3.9. Тоңазыту қондырғыларын автоматтандыру жүйесі
4. Архитектуралық құрылыс бөлімі
4.1. Өндіріс цехтарының жабдықтарының компоновкасы
4.2. Өндіріс корпустарының қабаттарының санын таңдау
4.3. Ғимараттардың конструктивті элементтері
4.4. Ғимараттың темір бетонды элементтері
5. Еңбекті қорғау және тіршілік қауіпсіздігі
5.1. Өндірістік санитария мен еңбек гигиенасы
5.2. Жұмыс орындарындағы метеорологиялық шарттар
5.3. Жарықтандыру талаптары
5.4. Шу мен тербелістен қорғану
5.5. Жұмыс орнындағы ауаны желдету
5.6. Электрқауіпсіздік
5.7. Электорқауіпсіздігін қамтамасыздандырып ұйымдастыру және техникалық шараларды жүргізу
5.8. Электромагниттік өрістің қауіптлігі және оны алдын алу шаралары
5.9. Өрт қауіпсіздігі
5.10. Өрттің пайда болу себептері
5.11. Өндірісте еңбек қорғау қызметкерлерінің тыныштық өмір салауатын құру
5.12. Төтенше жағдайлардың анықтамасы
6. Қоршаған ортаны қорғау
6.1. Ұсынылған экологиялық зияндылық есебі
6.2. Табиғаты қорғау шаралары
6.3. Өндірістің қауіп категориясы
7. Экономика
7.1. Жобаланатын өндірістік цехының қуатын негіздеу
7.2. Жобаланған объектінің кұрылысына күрделі шығындарын есептеу
7.3. Еңбек ақы мен еңбекті ұйымдастыру мәселелері
7.4. Өнімнің өзіндік құнын есептеу
7.5. Жобаланатын объектінін экономикалық тиімділігін есептеу
8. Бизнес жоспар
8.1. Аннотация
8.2. Резюме
8.3. Кәсіпорынның сипаттамасы
8.4. Менеджмент
8.5. Өнімнің сипаттамасы
8.6. Маркетинг жоспары
8.7. Өндірстік жоспары
8.8. Ұйымдастырушылық жоспар
8.9. Қаржылық жоспар
8.10. Жұмыстардың орындалу тізбесі
8.11. Жобаның тәуелділігін таңдау
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
Қосымшалар
Нормативтік сілтемелер
Анықтамалар
Белгілер мен қысқартулар
Кіріспе
1. Технико экономикалық негіздеу
2. Аналитикалық шолу
2.1. Тамақ өнімдерінің қасиеттеріне және олардың сапасына мұздатудың әсері
2.2. Өнімдердің мұздатылуы кезінде өнім сапасына ықпал ететін факторлар
2.3. Мұздату кезінде өнімдерде жүретін өзгерістер
2.4. Жартылай тушадағы еттерді мұздатып, өңдеуіне арналған технологиялық құралдар
2.5. Етті мұздатып өңдеу бөлмелеріндегі ауаны үлестіру жүйесі
2.6. Патенттік әдіс
3. Техникалық бөлім
3.1. Есептеу режимін қабылдау
3.2. Жылуағындарды есептеу
3.2.1. Құрылымдық қоршаулардан келетін жылуағындар есептеу
3.2.2. Суыту ғимаратының жылуағындарын есептеу
3.2.3. Тоңазытып өңдеу барысында өнімнен бөлінетін жылуағын
3.2.4. Эксплутациялық жылуағын
3.3. Тоңазыту қондырғысының түрі мен суыту жүйесін таңдау
3.4. Тоңазыту қондырғыға жұмысшы денені таңдау.
3.5. Компрессорды және жылуалмастырғыш аппараттарды есептеу және таңдау
3.6. Қосымша қондырғыларды есептеу
3.7. Көлденең құбырқаптамалы конденсаторды есептеу
3.8. Энергетикалық есептеме
3.9. Тоңазыту қондырғыларын автоматтандыру жүйесі
4. Архитектуралық құрылыс бөлімі
4.1. Өндіріс цехтарының жабдықтарының компоновкасы
4.2. Өндіріс корпустарының қабаттарының санын таңдау
4.3. Ғимараттардың конструктивті элементтері
4.4. Ғимараттың темір бетонды элементтері
5. Еңбекті қорғау және тіршілік қауіпсіздігі
5.1. Өндірістік санитария мен еңбек гигиенасы
5.2. Жұмыс орындарындағы метеорологиялық шарттар
5.3. Жарықтандыру талаптары
5.4. Шу мен тербелістен қорғану
5.5. Жұмыс орнындағы ауаны желдету
5.6. Электрқауіпсіздік
5.7. Электорқауіпсіздігін қамтамасыздандырып ұйымдастыру және техникалық шараларды жүргізу
5.8. Электромагниттік өрістің қауіптлігі және оны алдын алу шаралары
5.9. Өрт қауіпсіздігі
5.10. Өрттің пайда болу себептері
5.11. Өндірісте еңбек қорғау қызметкерлерінің тыныштық өмір салауатын құру
5.12. Төтенше жағдайлардың анықтамасы
6. Қоршаған ортаны қорғау
6.1. Ұсынылған экологиялық зияндылық есебі
6.2. Табиғаты қорғау шаралары
6.3. Өндірістің қауіп категориясы
7. Экономика
7.1. Жобаланатын өндірістік цехының қуатын негіздеу
7.2. Жобаланған объектінің кұрылысына күрделі шығындарын есептеу
7.3. Еңбек ақы мен еңбекті ұйымдастыру мәселелері
7.4. Өнімнің өзіндік құнын есептеу
7.5. Жобаланатын объектінін экономикалық тиімділігін есептеу
8. Бизнес жоспар
8.1. Аннотация
8.2. Резюме
8.3. Кәсіпорынның сипаттамасы
8.4. Менеджмент
8.5. Өнімнің сипаттамасы
8.6. Маркетинг жоспары
8.7. Өндірстік жоспары
8.8. Ұйымдастырушылық жоспар
8.9. Қаржылық жоспар
8.10. Жұмыстардың орындалу тізбесі
8.11. Жобаның тәуелділігін таңдау
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
Қосымшалар
Қазақстандықтардың бастамашылығына кең өріс ашу үшін жағдай жасалды, кәсіпкерлер ендігі жерде осы мүмкіндіктерді пайдалана білуі керек. Ғылымның алдында тұрған басты мақсат өндірістің техникалық-экономикалық көрсеткіштерін, сапасын және шығарылатын өнімдердің бәсекелестігін жоғарылату. Ол мақсатты мына бағытта іске асыруымыз керек: жұмыс істеп жатқан технологиялар мен жабдықтарды дамыту, жаңа өндіру әдістерін және кешенді автоматтандырылған процестерді енгізу. Жаңа техника мен технологияны енгізудің ең басты тетігі – шығарылатын өнімнің сапасы мен одан түсетін пайдасы. Ғылыми – техникалық зерттеулердің жетістіктерінің экономикалық эффектісі – табыс көлемін арттыру және еңбек шығынын азайту.
Қазіргі таңда экономикалық тиімділікке жету үшін ет өнімдерін салқыдату, кептіру тиімсіз. Мұздатылған өнімдер мен суытылған өнімдердің негізгі айырмашылықтары келесіде: мұздатылған өнімдер суытылғанға қарағанда сақтауға төзімді, өйткені ондағы су мұзға айналады.Сонымен қоса суда еритін заттар диффузиялы ығысуын тоқтатады, микроағзалардың және биохимиялық (ферментативті) реакцияның жүруі тежеледі. Мұздату эффектісі өнім ортасында ( центірінде ) - 6ºС және төмен болғанда қол жеткізіледі.
Мұздату кезінде су мұзға айналады, бірақ су келтірудегідей буланып кептей өнім құрамында қалады. Мұздатылған өнім суытылғаннан бірқатар физикалық және сыртқы ерекшеліктерімен ерекшеленеді
Технологиялық тұрғыда мұздату суытуға қарағанда өнімде қайтымсыз өзгерістер тудырады, өнімнің бастапқы жағдайының толық қалпына келуіне кедергі береді. Сондықтан бұл жағдайда тамам өнімдерінің толық емес қайтымдылығы жайлы айтады .
Суытуға қарағанда мұздату кезінде ылғалдың жартылай қайта бөлініп таралуы, ұлпалардың мұз кристалдарымен жарақатталуы, ал кейбірде ақуыздың жартылай денатурациясы жүреді. Егер мұздату дұрыс жүргізілмесе нәтижесінде өнімнің дәмдік және қоректік қасиеттері нашарлауы мүмкін. Мұздатуды ең алдымен оның дәмдік және қоректік қасиеттерін сақтау үшін іске асырамыз. Бұл үшін мұздату процесінде жүретін құбылыстардың (максималды) барынша қайтымдылығына қол жеткізуге ұмтылу қажет
Қазіргі таңда экономикалық тиімділікке жету үшін ет өнімдерін салқыдату, кептіру тиімсіз. Мұздатылған өнімдер мен суытылған өнімдердің негізгі айырмашылықтары келесіде: мұздатылған өнімдер суытылғанға қарағанда сақтауға төзімді, өйткені ондағы су мұзға айналады.Сонымен қоса суда еритін заттар диффузиялы ығысуын тоқтатады, микроағзалардың және биохимиялық (ферментативті) реакцияның жүруі тежеледі. Мұздату эффектісі өнім ортасында ( центірінде ) - 6ºС және төмен болғанда қол жеткізіледі.
Мұздату кезінде су мұзға айналады, бірақ су келтірудегідей буланып кептей өнім құрамында қалады. Мұздатылған өнім суытылғаннан бірқатар физикалық және сыртқы ерекшеліктерімен ерекшеленеді
Технологиялық тұрғыда мұздату суытуға қарағанда өнімде қайтымсыз өзгерістер тудырады, өнімнің бастапқы жағдайының толық қалпына келуіне кедергі береді. Сондықтан бұл жағдайда тамам өнімдерінің толық емес қайтымдылығы жайлы айтады .
Суытуға қарағанда мұздату кезінде ылғалдың жартылай қайта бөлініп таралуы, ұлпалардың мұз кристалдарымен жарақатталуы, ал кейбірде ақуыздың жартылай денатурациясы жүреді. Егер мұздату дұрыс жүргізілмесе нәтижесінде өнімнің дәмдік және қоректік қасиеттері нашарлауы мүмкін. Мұздатуды ең алдымен оның дәмдік және қоректік қасиеттерін сақтау үшін іске асырамыз. Бұл үшін мұздату процесінде жүретін құбылыстардың (максималды) барынша қайтымдылығына қол жеткізуге ұмтылу қажет
1. Большаков С.А. Холодильная техника и технология продуктов питания. М.: 2003, - 30 б.
2. Курсовое и дипломное проектирование холодильных установок и систем кондиционирования воздуха / Явнель Б. К./ 3-е изд., перераб. и доп. - М.: Агропромиздат, 1989. - 223 с.
3. Применение холода в пицевой промышленности./А.В. Быков и др./ Москва «Пищева промышленность» 1979г.
4. Холодильная технология продуктов в мясной и молочной промышленности. /В.С. Ильясов и др./ М. «Легкая и пищевая промышленность» 1983г.
5. Системы вентиляции и кондиционирования. Теория и практика. /Ананьев В.А. и др./ М.: Евроклимат, 2001. 416 с. Третье издание.
6. Холодильная техника и технология. /Под редакцией профессора Руцкого А.В./ Учебник. Издательство: ИНФРА-М, 2000. - 286 с.
7. Холодильные машины. /А.В.Бараненко и др./ СПб.: Политехника, 1997. - 992 с.: ил. ББК 31.392, Х73, УДК 621.56/.59.
8. Холодильное оборудование. / Улейский Н.Т. и др./ Учеб. пособие для сред. спец. учеб. зав. Издательство: Феникс , серия: Учебники XXI века, 2000. - 318 с.
9. Альтернативные хладагенты и сервис холодильных систем на их основе. / Бабакин Б.С и др./ М.: Колос, 2000. - 160 с., ил. УДК 621.564, ББК 31.392.
10. Холодильные установки. / Курылев Е.С. и др./ : Политехника, 1999. - 576 с.
11. Основы холодильной техники и технологии пищевых отраслей промышленности. / Шавра В.М./ М.: ДеЛи принт, 2002. - 126 с.
12. Примеры и задачи по холодильной технологии пищевых продуктов. Часть 1. Теоретические основы консервирования./ Куцакова В.Е. и др./ М.: Колос, 2001. - 136 с.
13. Холодильное технологическое оборудование /Голянд М.М., Малеванный Б.Н./ Учеб. пособие, - М.: Пищевая промышленность, 1977. - 336 с.
14. Холодильные машины и аппараты./Л.М.Розенфельд и др./ Государственное издательство торговой летературы. М.1978г.
15. Основы холодильной техники. /Рой Дж и др./М. «Легкая и пищевая промышленность». 1984г.
16. Основы автоматизации холодильных установок /Канторович В.И./ М.: Пищевая промышленность, 1968. - 320 с.
17. Устройство и эксплуатация холодильных установок /Еркин А.П., Коренев А.М., Харитонов В.П./ М.: Пищевая промышленность, 1980. - 312 с.
18. Патент 1760268 Р.Ф. Холодильная камера для хранения продуктов. /А.В.Алексеев и др./ - опубликовано 07.09.1992. кл.F25D 17/06.
19. Патент 1675633 Р.Ф. Воздухоохладитель. /Е.Х.Русов и др./ - опубликовано 07.09.1991. кл.F25D 21/06.
20. Патент 1809267 Р.Ф. Холодильная камера. /С.А.Броштейн./ - опубликовано 15.04.1993. кл.F25D13/00.
21. Холодильно-компрессорные машины и установки /Кондрашова Н.Г., Лашутина Н.Г./ М.: "Высшая школа", 1973. - 384 с., с илл.
22. Архитектура гражданских и промышленных зданий. В 5 т. Учеб. для вузов. Т.5. Промышленные здания /Шубин Л.Ф./ 3-е изд., перераб. и доп. - М.: Стройиздат, 1986. - 335 с.: ил.
23. Закон о безопасности и охраны труда в Республике Казахстан – 2004. – 151с.
24. Охрана труда. / Луковник А.В. и др./– М.: Агропромиздат, 1990. – 132с.
25. Безопасность жизнедеятельности на производстве./Зотов Б.И., Курдюмов В.И./- М.: Агропромиздат, 2004.
26. Охрана труда на предприятиях пищевой промышленности./ Никитин В.С., Бурашников Ю.М. / - М.: Агропромиздат, 1991.-350с.
27. Охрана труда./ Беляков С.В./ – М.: Агропромиздат, 1990г.-158 с.
28. Безопасность жизнедеятельности./ Белов С.В./ – М.: «Высшая школа», 2000г. – 201с.
29. Основы пожарной безопасности./Алексеев М.В. и др./ – М.: «Высшая школа», 1971г.
30. Пожарная профилактика электроустановок./Черкасов В.Н./– М.: «Высшая школа»., 1970г.
31. Гражданская оборона: Учеб. для вузов /В. Г. Атаманюк и др./ 2-е изд.-М.: Высш. шк., 1987.-288с.
32. Природоохранная работа на промышленных предприятиях./Балацкий О.Ф. и др. / – К.: Техника, 1986. – 133с.
33. Казахстанская правда «Концепция экологической безопасности Республики Казахстан на 2004-2015годы» от 10.12.2003. – 8с.
34. Предельно допустимые концентрации вредных веществ в воздухе и в воде. Справочное пособие для выброса гигиенической оценки методов обезжиривания промышленных отходов./ Беспамятный Г.П.и др./ - Л.: Химия, 1972, 306с.
35. Экология пәнінен барлық мамандықтар бойынша бақлау жұмыстарын орындауға арналған әдістемелік нұсқау. /Сатаев М.С. және басқалар./ Ш. 2006ж.
2. Курсовое и дипломное проектирование холодильных установок и систем кондиционирования воздуха / Явнель Б. К./ 3-е изд., перераб. и доп. - М.: Агропромиздат, 1989. - 223 с.
3. Применение холода в пицевой промышленности./А.В. Быков и др./ Москва «Пищева промышленность» 1979г.
4. Холодильная технология продуктов в мясной и молочной промышленности. /В.С. Ильясов и др./ М. «Легкая и пищевая промышленность» 1983г.
5. Системы вентиляции и кондиционирования. Теория и практика. /Ананьев В.А. и др./ М.: Евроклимат, 2001. 416 с. Третье издание.
6. Холодильная техника и технология. /Под редакцией профессора Руцкого А.В./ Учебник. Издательство: ИНФРА-М, 2000. - 286 с.
7. Холодильные машины. /А.В.Бараненко и др./ СПб.: Политехника, 1997. - 992 с.: ил. ББК 31.392, Х73, УДК 621.56/.59.
8. Холодильное оборудование. / Улейский Н.Т. и др./ Учеб. пособие для сред. спец. учеб. зав. Издательство: Феникс , серия: Учебники XXI века, 2000. - 318 с.
9. Альтернативные хладагенты и сервис холодильных систем на их основе. / Бабакин Б.С и др./ М.: Колос, 2000. - 160 с., ил. УДК 621.564, ББК 31.392.
10. Холодильные установки. / Курылев Е.С. и др./ : Политехника, 1999. - 576 с.
11. Основы холодильной техники и технологии пищевых отраслей промышленности. / Шавра В.М./ М.: ДеЛи принт, 2002. - 126 с.
12. Примеры и задачи по холодильной технологии пищевых продуктов. Часть 1. Теоретические основы консервирования./ Куцакова В.Е. и др./ М.: Колос, 2001. - 136 с.
13. Холодильное технологическое оборудование /Голянд М.М., Малеванный Б.Н./ Учеб. пособие, - М.: Пищевая промышленность, 1977. - 336 с.
14. Холодильные машины и аппараты./Л.М.Розенфельд и др./ Государственное издательство торговой летературы. М.1978г.
15. Основы холодильной техники. /Рой Дж и др./М. «Легкая и пищевая промышленность». 1984г.
16. Основы автоматизации холодильных установок /Канторович В.И./ М.: Пищевая промышленность, 1968. - 320 с.
17. Устройство и эксплуатация холодильных установок /Еркин А.П., Коренев А.М., Харитонов В.П./ М.: Пищевая промышленность, 1980. - 312 с.
18. Патент 1760268 Р.Ф. Холодильная камера для хранения продуктов. /А.В.Алексеев и др./ - опубликовано 07.09.1992. кл.F25D 17/06.
19. Патент 1675633 Р.Ф. Воздухоохладитель. /Е.Х.Русов и др./ - опубликовано 07.09.1991. кл.F25D 21/06.
20. Патент 1809267 Р.Ф. Холодильная камера. /С.А.Броштейн./ - опубликовано 15.04.1993. кл.F25D13/00.
21. Холодильно-компрессорные машины и установки /Кондрашова Н.Г., Лашутина Н.Г./ М.: "Высшая школа", 1973. - 384 с., с илл.
22. Архитектура гражданских и промышленных зданий. В 5 т. Учеб. для вузов. Т.5. Промышленные здания /Шубин Л.Ф./ 3-е изд., перераб. и доп. - М.: Стройиздат, 1986. - 335 с.: ил.
23. Закон о безопасности и охраны труда в Республике Казахстан – 2004. – 151с.
24. Охрана труда. / Луковник А.В. и др./– М.: Агропромиздат, 1990. – 132с.
25. Безопасность жизнедеятельности на производстве./Зотов Б.И., Курдюмов В.И./- М.: Агропромиздат, 2004.
26. Охрана труда на предприятиях пищевой промышленности./ Никитин В.С., Бурашников Ю.М. / - М.: Агропромиздат, 1991.-350с.
27. Охрана труда./ Беляков С.В./ – М.: Агропромиздат, 1990г.-158 с.
28. Безопасность жизнедеятельности./ Белов С.В./ – М.: «Высшая школа», 2000г. – 201с.
29. Основы пожарной безопасности./Алексеев М.В. и др./ – М.: «Высшая школа», 1971г.
30. Пожарная профилактика электроустановок./Черкасов В.Н./– М.: «Высшая школа»., 1970г.
31. Гражданская оборона: Учеб. для вузов /В. Г. Атаманюк и др./ 2-е изд.-М.: Высш. шк., 1987.-288с.
32. Природоохранная работа на промышленных предприятиях./Балацкий О.Ф. и др. / – К.: Техника, 1986. – 133с.
33. Казахстанская правда «Концепция экологической безопасности Республики Казахстан на 2004-2015годы» от 10.12.2003. – 8с.
34. Предельно допустимые концентрации вредных веществ в воздухе и в воде. Справочное пособие для выброса гигиенической оценки методов обезжиривания промышленных отходов./ Беспамятный Г.П.и др./ - Л.: Химия, 1972, 306с.
35. Экология пәнінен барлық мамандықтар бойынша бақлау жұмыстарын орындауға арналған әдістемелік нұсқау. /Сатаев М.С. және басқалар./ Ш. 2006ж.
Пән: Автоматтандыру, Техника
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 95 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 95 бет
Таңдаулыға:
Мазмұны
Аннотация
Нормативтік сілтемелер
Анықтамалар
Белгілер мен қысқартулар
Кіріспе
1. Технико экономикалық негіздеу 12
2. Аналитикалық шолу 13
2.1. Тамақ өнімдерінің қасиеттеріне және олардың сапасына 13
мұздатудың әсері
2.2. Өнімдердің мұздатылуы кезінде өнім сапасына ықпал ететін13
факторлар
2.3. Мұздату кезінде өнімдерде жүретін өзгерістер 14
2.4. Жартылай тушадағы еттерді мұздатып, өңдеуіне арналған 14
технологиялық құралдар
2.5. Етті мұздатып өңдеу бөлмелеріндегі ауаны үлестіру жүйесі 15
2.6. Патенттік әдіс 22
3. Техникалық бөлім 26
3.1. Есептеу режимін қабылдау 26
3.2. Жылуағындарды есептеу 27
3.2.1. Құрылымдық қоршаулардан келетін жылуағындар есептеу 27
3.2.2. Суыту ғимаратының жылуағындарын есептеу 31
3.2.3. Тоңазытып өңдеу барысында өнімнен бөлінетін жылуағын 31
3.2.4. Эксплутациялық жылуағын 32
3.3. Тоңазыту қондырғысының түрі мен суыту жүйесін таңдау 32
3.4. Тоңазыту қондырғыға жұмысшы денені таңдау. 32
3.5. Компрессорды және жылуалмастырғыш аппараттарды есептеу 33
және таңдау
3.6. Қосымша қондырғыларды есептеу 41
3.7. Көлденең құбырқаптамалы конденсаторды есептеу 48
3.8. Энергетикалық есептеме 50
3.9. Тоңазыту қондырғыларын автоматтандыру жүйесі 53
4. Архитектуралық құрылыс бөлімі 55
4.1. Өндіріс цехтарының жабдықтарының компоновкасы 55
4.2. Өндіріс корпустарының қабаттарының санын таңдау 55
4.3. Ғимараттардың конструктивті элементтері 55
4.4. Ғимараттың темір бетонды элементтері 56
5. Еңбекті қорғау және тіршілік қауіпсіздігі 58
5.1. Өндірістік санитария мен еңбек гигиенасы 59
5.2. Жұмыс орындарындағы метеорологиялық шарттар 60
5.3. Жарықтандыру талаптары 61
5.4. Шу мен тербелістен қорғану 62
5.5. Жұмыс орнындағы ауаны желдету 62
5.6. Электрқауіпсіздік 63
5.7. Электорқауіпсіздігін қамтамасыздандырып ұйымдастыру және 64
техникалық шараларды жүргізу
5.8. Электромагниттік өрістің қауіптлігі және оны алдын алу 64
шаралары
5.9. Өрт қауіпсіздігі 65
5.10. Өрттің пайда болу себептері 65
5.11. Өндірісте еңбек қорғау қызметкерлерінің тыныштық өмір 66
салауатын құру
5.12. Төтенше жағдайлардың анықтамасы 66
6. Қоршаған ортаны қорғау 68
6.1. Ұсынылған экологиялық зияндылық есебі 69
6.2. Табиғаты қорғау шаралары 71
6.3. Өндірістің қауіп категориясы 71
7. Экономика 72
7.1. Жобаланатын өндірістік цехының қуатын негіздеу 72
7.2. Жобаланған объектінің кұрылысына күрделі шығындарын 72
есептеу
7.3. Еңбек ақы мен еңбекті ұйымдастыру мәселелері 76
7.4. Өнімнің өзіндік құнын есептеу 80
7.5. Жобаланатын объектінін экономикалық тиімділігін есептеу 83
8. Бизнес жоспар 86
8.1. Аннотация 86
8.2. Резюме 86
8.3. Кәсіпорынның сипаттамасы 86
8.4. Менеджмент 86
8.5. Өнімнің сипаттамасы 87
8.6. Маркетинг жоспары 88
8.7. Өндірстік жоспары 89
8.8. Ұйымдастырушылық жоспар 89
8.9. Қаржылық жоспар 89
8.10. Жұмыстардың орындалу тізбесі 90
8.11. Жобаның тәуелділігін таңдау 90
Қорытынды 91
Қолданылған әдебиеттер 92
Қосымшалар 94
.
АННОТАЦИЯ
Дипломдық жобаның тақырыбы: “Мұздатылған күйдегі тамақ өнімдерін
сақтайтын 3000тонна тоңазытқыш қондырғысын жобалау”.
Жобада компрессор цехы мен сақтау камерасының жоспары, құбыр-
желілерінің аксонометриясы, жылу алмастырғыш аппараттардың сызбасы және
келесі есептер көрсетілген: негізгі және қосымша жабдықтарды таңдау және
жылулық есебі, жобаланатын цехтағы процестің есебі.
Еңбекті қорғау және қоршаған ортаны қорғау туралы сұрақтары
қарастырылған және экономиканың тиімділік, бизнес жоспар және цехтың
құрлысының техникалық мүмкіндіктері туралы қорытынды жасалды.
Дипломдық жоба 1 беттен, 2-суреттен, 3 сызбадан, 8 бөлімнен тұрады.
Негізгі сөздер: жылуалмастырғыш жабдықтар, жылу тұйықтағыш
материалдар, тоңазыту айналмасы, критикалық температура, температура
бағаналары, тоңазытқыш агент, сақтау камерасы және т.б.
АННОТАЦИЯ
Тема дипломного проекта: Холодильное оборудования для хранения мяса.
Цель проекта: спроектирование компрессорного цеха холодильного
оборудования и камер.
В проекте план компрессного цеха и камера хранения, аксонаметрия
систем труб, чертеж теплообменника и показание следующего расчета: выбор
главных и вспомогательных обарудования и теплового расчета, расчет
проектированного цеха.
Рассмотрены вопросы об охране труда, окружающей среды и эффективность
экономики, бизнес план и был сделан результат о технических возможностях
цеха.
Дипломный проект состоит из 98 страниц, из 11 рисунков, из 7
чертежей и 8 частей.
Термины: теплообменные оборудования, тепло изаляционные материалы,
кретическая температура, холодильный агент, камера хранения и др.
SUMMARY
The theme of the project: “ Refrigerating apparatus projecting with
3000 ton for storing frozen food products.”
The plan of the storing. camera and compressor plant, the
acsonometry of pipelines, graphics of heat changing apparatus and the
following calculations are shown: the heat calculation and choice of main
and additional equipments, the process calculation of projecting plant.
Problems of labor and environment protection are considered and the
conclusion of the economic efficiency and business plan, the technical
possibilities of plant structure is made.
The diploma project consists of 1 page, 2 pictures, 3 graphics and 8-
parts.
Main terminology: heat changing equipments, heat materials,
refrigeration circle, critical temperature, temperature columns,
refrigerator agent, storing camera and etc.
НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
1. МЕСТ 12.2.003 -74 – өндірістік қондырғылар жалпы қауіпсіздік
талаптар.
2. МЕСТ 18963-73 – табиғи су.
3. МЕСТ 12.1.013-78 – электроэнергия талаптары .
4. ҚНжЕ 11-В-62 – құрылыс нормалары мен ережелері .
5. МЕСТ 6492-76 – компрессорларды түрлері қойылатын талаптар .
6. ҚНжЕ 2.04.05 – 86 – ауаны баптау, желдету, жылыту талаптары .
7. ҚНжЕ 2.04.06 -87 – сыртқы ауаның есептемелік параметрі.
8. ҚН ж Е 2.05.07 - 86 – жылутұйықтағыш материалдардың жылуфизикалық
қасиеттері.
9. ҚНжЕ 2.04.05 -86 – өнімнен бөлінген энтальпия.
АНЫҚТАМАЛАР
Мұздық – мұзбен салқындатылатын тоңазытқыш.
Криоскопиялық температура – мұздың пайда болу алдындағы температура.
Конденсатор – конденсаторда компрессорден келген тоңазытқыш агент буы
қаныққан күйіне дейін салқындатылып, сұйық күйге өтеді.
Буландырғыш – тоңазытқыш машинаның негізгі бөліктерінің бірі.
Буландырғышта мұздатылатын ортадан келетін жылудың әсерінен тоңазытқыш
агент буланады. Бұдан кейін ол компрессордің көмегімен сорылып алынады.
Регенеративті жылуалмастырғыш – Регенеративті жылуалмастырғышта
ресиверден реттегіш вентильге бара жатқан сұйық тоңазытқыш агентпен
буландырғыштан шыққан бу күйіндегі тоңазытқыш агент арасындағы жылу алмасу
процесі өтеді.
Насос – тұздықтың, судың және тоңазытқыш агенттің циркуляция жасауын
қамтамасыз етеді.
Май бөлгіш – майдың тек белгілі бір бөлігін ұстап қалатын болған соң
одан өткен май жылуалмастырғыш аппаратпен арнайы ыдыстарда жиналады.
Компессор – газдың қысымын арттырып оны керекті жеріне жеткізетін
машина.
Тоңазыту айналмасы – термодинамикалық айналма, тоңазыту машинасында
жасанды суықты алу үшін қолданылады.
Суыту – затты криоскопиялық температурасынан төмен емес –температураға
дейін салқындату.
БЕЛГІЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР
Берілген дипломдық жобада кейбір белгілер мен қысқартулар бар:
% - пайыз
0С – градус цельсий
М3 – метр куб
М – метр
кВт – киловат
кПа – килопаскаль
т – тонна
мин – минут
сағ – сағат
мг – миллиграмм
кг – килограмм
Тәул – тәулік
град – градус
мс – метр секунд
лк – электр қуаты
В – ватт
атм – атмосфера
мПа – мегапаскапаль
ШМК – шекті мүмкіндік ластануы
т.б. – тағы басқа
КМ – компрессор
КД – конденсатор
Б – буландырғыш
РЖА – регенеративті жылуалмастырғыш
МБ – май бөлгіш
СБ – сұйық бөлгіш
АР –айналмалы ресивер
СР – сызықтық ресивер
ДР – дренажды ресивер
РВ – реттегіш вентиль
СН – су насосы
ТН – тұздық насосы
АЫ – аралық ыдыс
F-жылуалмастырғыш бетінің ауданы, м2
V- Көлемдік шығыс, м3
G- өндірімділігі, массалық шығын кгс
Cp- меншікті изобарлық жылусыйымдылық , кДж
CV- меншікті изохоралық жылусыймдылық, кДж
g- массалық шығын, кгс
N- қуат, кВт
Nu- Нуссельт саны
S- меншікті энтропия, кДж
(- жылдамдық, мс
(- сызықтықтың кеңеюдің термиялық коэффициент, 1к
(- көлемдік кеңеюдің термиялық коэффиценті, 1к
(- компрессордың ПЭК-і
(- жылуөткізгіштік коэффициент, Вт(м *К)
V- кинематикалық тұтқырлық, м2с
p- тығыздық, кгм3
t- уақыт, с
L- ұзындық, м
t-температура, 0С
d- диаметр, м
S- қалыңдық, м
Q- жылу ағыны, кДжкг
КІРІСПЕ
Қазақстандықтардың бастамашылығына кең өріс ашу үшін жағдай жасалды,
кәсіпкерлер ендігі жерде осы мүмкіндіктерді пайдалана білуі керек. Ғылымның
алдында тұрған басты мақсат өндірістің техникалық-экономикалық
көрсеткіштерін, сапасын және шығарылатын өнімдердің бәсекелестігін
жоғарылату. Ол мақсатты мына бағытта іске асыруымыз керек: жұмыс істеп
жатқан технологиялар мен жабдықтарды дамыту, жаңа өндіру әдістерін және
кешенді автоматтандырылған процестерді енгізу. Жаңа техника мен
технологияны енгізудің ең басты тетігі – шығарылатын өнімнің сапасы мен
одан түсетін пайдасы. Ғылыми – техникалық зерттеулердің жетістіктерінің
экономикалық эффектісі – табыс көлемін арттыру және еңбек шығынын азайту.
Қазіргі таңда экономикалық тиімділікке жету үшін ет өнімдерін
салқыдату, кептіру тиімсіз. Мұздатылған өнімдер мен суытылған өнімдердің
негізгі айырмашылықтары келесіде: мұздатылған өнімдер суытылғанға қарағанда
сақтауға төзімді, өйткені ондағы су мұзға айналады.Сонымен қоса суда еритін
заттар диффузиялы ығысуын тоқтатады, микроағзалардың және биохимиялық
(ферментативті) реакцияның жүруі тежеледі. Мұздату эффектісі өнім
ортасында ( центірінде ) - 6ºС және төмен болғанда қол жеткізіледі.
Мұздату кезінде су мұзға айналады, бірақ су келтірудегідей буланып
кептей өнім құрамында қалады. Мұздатылған өнім суытылғаннан бірқатар
физикалық және сыртқы ерекшеліктерімен ерекшеленеді
Технологиялық тұрғыда мұздату суытуға қарағанда өнімде қайтымсыз
өзгерістер тудырады, өнімнің бастапқы жағдайының толық қалпына келуіне
кедергі береді. Сондықтан бұл жағдайда тамам өнімдерінің толық емес
қайтымдылығы жайлы айтады .
Суытуға қарағанда мұздату кезінде ылғалдың жартылай қайта бөлініп
таралуы, ұлпалардың мұз кристалдарымен жарақатталуы, ал кейбірде ақуыздың
жартылай денатурациясы жүреді. Егер мұздату дұрыс жүргізілмесе
нәтижесінде өнімнің дәмдік және қоректік қасиеттері нашарлауы мүмкін.
Мұздатуды ең алдымен оның дәмдік және қоректік қасиеттерін сақтау үшін
іске асырамыз. Бұл үшін мұздату процесінде жүретін құбылыстардың
(максималды) барынша қайтымдылығына қол жеткізуге ұмтылу қажет .
1 ТЕХНИКО-ЭКОНОМИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕУ
Етті мұздату өндірісінің дамуы тұтынушылардың түрлі сұраныстарына
және мұздатылған еттің сапасының жақсаруына және жаңа технологиялар мен
техниканың қолдануына байланысты.
Соңғы жылдарда өндіріс орындардың дамуы әжептеуір байқалады. Оған
етті мұздату өндірісінің техникалық қайта жабдықталуы, жаңа техника
мен технологияларды енгізілуі, тұтынушылардың сұранысын қанағаттаңдыру
себеп болып тұр.
Жобаланатын өндіріс орны құрылысы Сарыағаш қаласында жобаланды.
Жобаланатын өндіріс орны мамандар мен білікті жұмысшылардан тапшылық
көрмейді, себебі ОҚО Төменгі температуралар техникасы және физикасы
инженер механик және инженер технолог мамандарын дайындайтын жоғары және
арнаулы кәсіби орта оқу орындары бар.
Сарыағаш қаласында сиымдылығы 3000 тонна етті мұздату камерасын
жобалау мына мәселені шешуге бағытталған:
- жаңа жұмыс орындарымен қамтамасыз ету және халықтың әлеуметтік
жағдайын жақсарту;
- тұтынушыларға сапасы жоғары өнім түрін ұсыну.
Кез келген ғимаратты соғу алдында соғу аймағының географикалық
рельефін, электр қуатымен қамтамасыз ету, тасмалдағыш құралдардың,
телекомуникацияның, су ресурстарының жер асты суларының, соғу жұмыстарын
жүргізу үшін еңбек ресурстарының және жобаланып жатқан ғимараттың
эксплуатациясын ескеру қажет..
Цехтың жарықтануы трансформаторлық подстанция арқылы қалалық электр
жүйесінен тартылады.
Цехтың жұмысы үшін қажетті су мөлшері жер асты суларынан және Сарыағаш
қаласының, қалалық су жүйелерінен алынады.
Цехқа қажетті шикізаттар аудандық автокөліктермен, жүк машиналарымен
немесе темір жол желісімен тасмалдануына болады.
Цехты соғу үшін қалалық соғу организациялары жұмылдырылады.
Дайын өнім Қазақстан Республикасының барлық аудандарына темір жол
желілерімен тасмалданады.
Сиымдылығы 3000 тонна етті мұздату және сақтау камерасын жобалаудың
экономикалық көрсеткіштері
келесідей: капиталдық құйылым 29581845 теңге, өндірістің тиімділігі
25,7%, капиталдық құйлымды өтеу мерзімі 3,25 жыл.
2 АНАЛИТИКАЛЫҚ ШОЛУ
2.1 Тамақ өнімдерінің қасиеттеріне және олардың сапасына мұздатудың әсері
Мұздатылған өнімдер мен суытылған өнімдердің негізгі
айырмашылықтары келесіде: мұздатылған өнімдер суытылғанға қарағанда
сақтауға төзімді, өйткені ондағы су мұзға айналады. Сонымен қоса суда
еритін заттар диффузиялы ығысуын тоқтатады, микроағзалардың және
биохимиялық (ферментативті) реакцияның жүруі тежеледі. Мұздату эффектісі
өнім ортасында - 6ºС және төмен болғанда қол жеткізіледі.
Судың мұзға айналуы сусыздану эффектісіне ұқсас. Бұл жағдайда ылғалдың
мөлшері кемиді, ылғал жоқ болса немесе оның мөлшері аз болса
микроағзалардың тіршілік әрекетімен биохимиялық реакцияның жүруі үшін
жағдай болмайды.
Мұздату мен кептіру арасындағы айырмашылық келесідегідей : - мұздату
кезінде су мұзға айналады, бірақ су келтірудегідей буланып кептей өнім
құрамында қалады. Мұздатылған өнім суытылғаннан бірқатар физикалық және
сыртқы ерекшеліктерімен ерекшеленеді :
- қаттылық – бұл судың мұзға айналуы нәтижесінде;
- бояуларының ашықтығы – мұздың кристалдануынан оптикалық эффектінің
нәтижесі ;
- үлес салмақтың кемуі – мұздату кезінде судың кеңеюі салдарынан;
- термодинамикалық сипаттамалардың өзгеруі (жылусиымдылық,
жылуөткізгіштік, температура өткізгіштік );
Технологиялық тұрғыда мұздату суытуға қарағанда өнімде қайтымсыз
өзгерістер тудырады, өнімнің бастапқы жағдайының толық қалпына келуіне
кедергі береді. Сондықтан бұл жағдайда тамақ өнімдерінің толық емес
қайтымдылығы жайлы айтады .
Суытуға қарағанда мұздату кезінде ылғалдың жартылай қайта бөлініп
таралуы, ұлпалардың мұз кристалдарымен жарақатталуы, ал кейбірде ақуыздың
жартылай денатурациясы жүреді. Егер мұздату дұрыс жүргізінбесе
нәтижесінде өнімнің дәмдік және қоректік қасиеттері нашарлауы мүмкін.
Мұздатуды ең алдымен оның дәмдік және қоректік қасиеттерін сақтау үшін
іске асырамыз. Бұл үшін мұздату процесінде жүретін құбылыстардың
(максималды) барынша қайтымдылығына қол жеткізуге ұмтылу қажет [1].
2.2 Өнімдердің мұздатылуы кезінде өнім сапасына ықпал ететін факторлар
Жедел мұздату өнімдердің жоғары сапасын әрдайым қамта- массыздандыра
бермейді. Кейбір өнімдерді (көп мөлшердегі) мұздатуды криогенді
сұйықтықтарда үлкен жылдамдықтарда іске асырады, бірақ сонымен қатар
өнімдерде мұздаған жасуша сөлінің ішкі қысымы көтеріледі. Мұздатылған
өнімнің ішінде қысымның қаншалықты жедел көтерілуі орын алса, оның көлемі
соншалықты ұлғаяды, мұздату тез жүріп , өнімнің ішкі және сыртқы
температурасы жедел жүреді.
Әсіресе жоғары қысым өте жедел амалмен мұздату кезінде жүреді.
Нәтижесінде өнімнің ішкі қабаттарын үсік шалады. Өнімнің ішкі жағдайының
көлемі ұлғайып, ал сыртқы созылуға икемсіз қабаты ішкі кеңеюге төзбей
жарылып қалады , бұл өнімнің бүтіндігін жояды.
Мұздату жылдамдығына суытылған ортаның температурасы, мұздатылушы
өнімнің қалыңдағы және оның беткейінен жылу коэффицент шешуші ықпал етеді.
Мұздату жылдамдықтары өнімнің кебіңкі қалыпқа енуіне ықпал ететін
масса алмасу процессіне ықпал етеді. Өнімнің беткейінде мұз қатқанша одан
тамшылы – сұйық ылғал буланады, содан соң мұздың сублимациясы жүріп оның
кебуіне әкеліп соғады.
Ылғадың судың жоғалуы мұздату кезінде ауқымды шектерде үлкен көлемде
болуы мүмкін [2].
2.3 Мұздату кезінде өнімдерде жүретін өзгерістер
Мұздатудың кез – келген жылдамдығында оның құрылының бұзылуымен
байланысты жасушада күрделі өзгерістер жүреді. Осылай, өнімде
температураның – 8( – 10ºС төмендеуі интенсивті мұздың құрылуымен қатар
жүреді, сондықтан өнімнің сұйық фазасындағы химиялық қосылыстардың
концентрациясы бірдестен ұлғайып, өнімнің көлемі кішірейіп, молекулалар
жақындайды.
Белоктардың макробөлшектерінің кеңіс тіктік құрылымының бұзылуы
денатурация мен идентификацияланады, ал оның сыртқы белгісі болып
мұздату кезіндегі ұлпалық сөлдін бөлінуі саналады. Бұл процесстердің дамуы
сұйық фазадағы электролиттердің көтерілуімен ынталандырылады
.Денатурациялық өзгерістердің максималды дамуы ұлпалық сұйықтықтың барынша
кристаллдануының температуралық аймағымен сәйкес келеді . Денатурация ең
алдымен саркоплазма ақуыздарының өзгерісі болмауы кезінде ақуызда
актомизион фракциясында байқалады.
Ақуыздардың нативті құрылымының сақталуына ықпал етуші фактор болып
байланысқан су саналады. Бірақ бұл мұздың кристалды құрылымына өту кезінде
бөлінетін қуаттан жоғары қуат байланыстары бар тоттардың ақуызымен
байланыс қандарға ғана қатысты. Ақуыздық заттар байланыстың төменгі
байланысты болғандықтан мұздатылатын суды жоғалтады, ал ақуыз молекулалары
агрегатталады. Тұрақты ақуыз заттарды еріткен соң неативті құрылымды сақтау
үшін мүмкіндік беретін суды ұстап тұрады [3].
2.4 Жартылай тушадағы еттерді мұздатып, өңдеуіне арналған технологиялық
құралдар
Жартылай тушадағы еттерді мұздатып өңдеу үшін арналған бөлімдер
камера мен тунельдер бөлмелерді соғу тиімді. Өткен маусым аралық кезеңдерде
оларды ет өнімдерін сақтау үшін қолдануға болады. Тар тунельдерді суыту
мақсаттарына қолдану қиын. Камералар мен тунельдерді бір релісті ілмелі
жолдармен жабдықтайды. Олар тушаларды іліп жылжыту мүмкіндігін береді. Ал
бұл құрылымдарды жылуизолациялайды [2,3].
Көлемдерге қарап ілмелі жолдағы жартыла тушаның арасындағы ара
қашықтық белгіленеді.(900-110мм), рельс биіктігі 3300мм. Етті мұздатып
өңдеу кезінде мұздатқыш есігінен суықтың шығынын кеміту үшін, оларды ауа
перделері мен немесе жалюздермен жабдықтайды. Жалюздердің сыртында бекітуші
есік болады, ішіне қатты материялдардан екі перде орнатады. Бұл перделердің
арнайы есігі болу қажет немесе перделер мөлдір етіп жасалуы тиіс.
Екі қарама-қарсы сырғу есіктері болады, бұл есіктер бір-біріне 1350мм
қашықтықта тұрады. Жартылай тушалар камераға немесе сыртқа шығарылғанды
конвейір күшімен есіктер ашылып, жабылады.
Сонымен қатар бірінші есік ашылған кезде екіншісі міндетті түрде
жабық тұрады, бұл суық ауаның шығып кетуіне жол бермейді.
Камера ішінде ауаны суыту немесе ысыту ауасуытқыштармен немесе
колориферлермен іске асырылады, мұны реттеу арнайы құрылғыда іске асырылады
[4].
2.5 Етті мұздатып өңдеу бөлмелеріндегі ауаны үлестіру жүйесі
Салқындату, мұздату және еріту камераларында жартылай туша еттерді
іліп қойып өңдейді, бұл кезде өңдеуші температура тушаның өне бойына
біртегіс тиеді.
Салқындату, мұздату және еріту камераларында тушаның қалың сан бөлігі
рельске жақын орналасады, туша рельсьтен 300 мм қашықтықта тұрса, еденнен
есептегенде тушаның төменгі бөлігі 200мм биіктікте тұруы тиіс. Еттерді бір
қатар ілгенде ілінген қатарлар арасы бірдей қашықтықта орналасып, тар дәліз
қалыптасады. Камераның көлденең қимасы тар дәлізді бос қуысы бар жартылай
туша қатарларын байқатады.
Камераның көлденең қима коэффицентін тиеу 15-18( құраса, ұзын
бойлықта ол 40-45( құрайды.
Камераға суық ауа бір тегіс берілгені жөн, ол тушалар арасында бірдей
жылдамдықта қозғалауы тиіс, сонымен қатар ауаның негізгі массасы жартылай
тушалардың сан етіне қарай бағытталғаны жөн.
Жүк көлемінде ауаның үлесуі мұздату камерасында ауаны айдаушы және
сорушы камералар арқылы іске асырылады және ілген жол картасымен төбелік
арасындағы кеңістіктегі ауаны беру арнасыз жүйесімен іске асырылады.
Сонымен қатар камераның ілінген жолға көлденең және оған бағытты жүктің
көлеміне қарай тунельді жүйе мен ауа үрлеу жүйесін және жалған төбелік
арқылы ауаны төбесіне төмен үрлеу арқылы және төбенің ауасуытушы камералар
көлеміндегі ауа желдеткіштері мен ауабағытаушы сопла арқылы суық ауа
қозғалысы іске асырылады.
Ауаны канал жүйесімен үлестіру жүйесі 1-суретте көрсетілген [5].
1-сурет. Канальді ауа таралу кезіндегі етті тоңазытып өңдеудің ауа ағын
тәсімі.
Ауаны айдаушы және ауаны сорушы каналдар камераның төбелік пен ұзын
қабырғасы астында орналасады. Ауа жылдамдықтың қысымымен каналдар бойымен
үдетіледі. Егер каналдар терезесі арнайы бағытаушыға ие болса онда
айналатын ауаның көп бөлігі каналдың ішіне қарай терең бойлайды, сонымен
қатар бірінші шығу терезесінен 3-50C бұрышымен шығады, ал соңғысынан 80-
850C бұрышымен шығады. Сондықтан шығушы терезелерді арнайы бағыттаушы
қалақтармен жабдықтайды, олар әкету құбылысын болдырмайды [6].
Суық ауа ағысы шығатын терезеден камера еденіне бағыт алып,
бастапқыда кеңейсе, кейіннен терезелерден шыққан ағымдармен бірігеді,
камера қабырғасының бойымен жүріп жалпы ортақ ағысқа айналады. Ағыс камера
еденіне жетіп үлкен массаға иеленеді, бәрақ бұл ауа массасының жылдамдығы
терезеден шыққан ауа массасының жылдамдығынан төмен.
Еден мен камераның терең бұрылыстарынан өтіп ауа жыли түседі және ет
тушалары арасымен көтеріліп, үлкен масса ретінде (75-80() кері қарай
айдаушы каналдарға жақындап ағыстарына қарай қосылады. Ауаның екінші бөлігі
(20-25() сорушы каналға жіберіледі.
Сорылушы ағыстардың әрекет ету аймағы оншалықты үлкен емес және
ауаның камерадағы ауа қозғалысына ықпал етпейді, өйткені саңлауларға ол
бағыт бойынша келеді де сфералық көлемге сәйкес болады.
Ауаны үлестірудің каналдық жүйесі қазіргі кезеңде ет өңдеу
технологиясы кезінде мұздатуға дейінгі және, суытылған еттерді сақтау,
мұздатылған еттерді сақтау үшін қолданылады, ал бұл процесстердің өзіне
тікелей қолданыла бермейді.
Каналсыз жүйеде ауаның айналамасы сопладан тасталынатын ауа ағысының
кинетикалық күші есебінен іске асырылады.
Әр бағана арқылы қуыста камераның өне бойымен ілінген жол маркасы мен
төбелік арасындағы кеңістікке беріледі, ал камераның еден саңлаулары арқылы
сорылады, ауа сору саңлаулары қабырғаларда болады 2-сурет [7].
2-сурет. Каналсыз жүйеде етті мұздатудың тәсімі.
Желдеткіш пен ауасуытқыштан суық ауа сопладан шығар жерде тік бағытын
жоғалтпауға тырысады. Бірақ ауаның үйкелу күші нәтижесінде өзімен бірге
қоршаған ауаны іліп алып кетеді, содан ауа жылдамдығы кемиді. Оның
салдарынан суытушы камераларда суыту камераларында боран тәрізді ауа
айналмасы жүреді [8].
Айналушы ауа көлемі бұл кезде сопладан берілетін ауа көлемінен көп
есе артық.
Етті суық тазалауға арналған тунельдерді ауаның көлденең қозғалысына
қарай дайындайды – ілгіш асты жолдары және көлденең ауа қозғалысы жолымен
бірге.
Көлденең жүретін ауалы тунельдердегі ауа қозғалысының жылдамдығы
негізінде 2 ден 5 мс тең. (3-сурет) .Еттің жартылай тушаларын ілгіш асты
жолынан бір-бірінен экранирлейді, еттер бірінен соң бірі жылжи отырып
етіледі, сонан соң бос тушадан кеңістікке қарай жылжиды. Бірінші жартылай
туштың беткі жағы интенсивті түрде ісінеді. Сонымен бірге қозғалатын ауа
туннельдің басында төмен температурада болады, ал соңында жартылай туштар
интенсивті ісінеді және ауа одан да қатты мұздатылады, осы арқылы ет те
мұздатылады. Етті суық түрде тазалаудың ерекшелігі ол жеке жартылай тушта 6
сағ. дейін тазалады. Сол себепті туннельдерді бірнеше төбелік ауасуытқыштар
(сурет-4) мен туннельдерді көлдеңен ауа жылжуына сәйкес орындайды [9].
3-сурет. Етті салқындату тунелі.1-желдеткіш. 2-ауасуытқыш. 3-ауа
бағытағыш. 4-ілілмелі жол.
4-сурет. Бір фазалы етті мұздату камерасы.1-мұздатқыш рек түтік;
2-дффузор. 3-электроқозғалтқышты желдеткіш. 4-қоршау. 5-ілілмелі жол
каркасы. 6-конвейер.
Жартылай туштың беліндегі ауа жылжуының жылдамдығы бұл жүйеде 0,5-1
мс тең болады. Мұндай, туннельдердегі туш айтарлықтай бірдей, олардағы
процесстің ұзақтығы 1-4 сағатқа созылады.
Ілгіш асты жолының рельстерінің үстіндегі щиттерге ұзындығы 30 мм щель
қалдырады, оларды рельс жақынан 130 мм қашықтықта орнатады. Камерадағы
алған төбеліктің кеңістіктегі көп қабатты мұздатқыштардағы биіктігі шамамен
800 мм, ал бір қабатты мұздатқыштарда шамамен 800-ден 1400 мм дейін [10].
Жалған төбелік үстіндегі кеңістікке ауасуытқыш желдеткіштері суық ауа
жібереді, содан соң иделдер қатары камераның жүкті кеңістігіне енеді, ауа
жылып, қайта ауасуытқышқа сорылады.
Щельден шыққан ауаның жылдамдығы 5 мс. Щельден ауа ағымы төменге түсе
отырып, камерадағы ауа көлемі ұлғаяды. Ауаның жылдамдығының төмендері еттің
жартылай тушын ісіндіреді. (5-сурет)
5-сурет. Жалған төбелік тесіктері арқылы камерада ауаның таралу тәсімі.
1-жартылай туша. 2-жалған төбелік. 3-тесік.
Ауа қозғалысының жылдамдығының орташа теориясы жартытуша беліндегі
көрсетілген жағдайда 1,2 мс құрайды.
Осындай суытқыш камерасының тәсімі 6суретте көрсетілген 72 м2 камера
ауданын да үш ауа суытқышы бар төбелік орналасқан. Ауа камераның жоғарғы
ортаңғы бөлігіндегі өсті желдеткіштен сорылып, ауа суытқыштарының
жыланшығы арқылы ісінеді; сонон соң ауа төбелік пен ілгіш асты жолының
каркасының аралығындағы кеңістікке лақтырылады, ілгіш асты жолы арқылы
арнайы бағыттаушы тік немесе көлденең камераға түседі. Сонан соң ауа
қозғалысы тоқтайды [11].
6-сурет. Төбелік ауасуытқышта етті мұздату.
1-желдеткіш. 2- мұздатқыш ирек түтік.
Келтірілген мәліметтерден бұл жүйе де өзінің энергияны аз шығындауына
қарамастан, ал жартылай туш аймағындағы ауа қозғалысының жылдамдығы етті
тез мұздатуға жеткіліксіз екендігін көруге болады.
Тушты ауа арқылы душтау немесе ілгіш асты жолындағы ет жартылай тушты
ауа ағымымен ісінеді, ауа арнайы металдары арқылы сопланың жоғарғы төменгі
бөлігіне жетеді.
Тәжірибеде етті жартылай туштауын душ арқылы өндеуінің екі тәсімі
қолданылады. Камерадағы ауа қарапайым техникалық құралдар арқылы
салқындатылады – ауасуытқыш немесе батарея. Ауа арқылы өзіндік душтау
құрылғысы ауа әкелуші жүйеден, сопладан, вжелдеткіштен тұрады. Желдеткіш
камерадағы ауаны сорып алып, оны ауа әкелуші сопла арқылы етті туштауға
лақтырады. Ауа арқылы душтау құрылғысында жол аралық ауа суытқыштарды
қолданады, ол сопла ауа әкелуші мен желдеткіштен тұрады. Желдеткіш
камерадағы ауаны сорып алып, оны ауа әкетуші айдайды, ол сопла арқылы
суытқыш жыланшығына, содан соң еттің жартыла тушына лақтырылады жол аралық
ауа суытқыштары бір мезетте ауа ағымын бағыттап, камерадағы ауаны суытады
[12].
7-сурет. Еттің жартылай тушаларын аулық душтау құрылңысы.1-душтау каналы. 2-
сопла. 3-ілу жолы. 4-ілілмелі жолдар каскады. 5-ет тушасы. 6-ауа жолы. 7-
салқындату ирек түтігі.
Барлық ауа әкеліушілерде 40-50 мм диаметріндегі сопла болады, олар 6
дана, ұзындығы 1 м, шахмат тәрізді орналасады.
Ауа ағымы сопладан шығар кезде қоршаған ауаны арқасында кеңейтеді,
жартылай туш беліне жақындайды. Олардың жалпы ағымы бастапқыда бірдей
ісінін, үлкен жылдамдықпен жартылай туш беліне жетеді, сонан соң кіші
жылдамдықпен күректік бөліміне жетеді.
Осылай орналасу тәсілінде ауа біркелкі жартылай туша ісінеді,
нәтижесінде біркелкі суық тазалау процессі жүреді. Сонымен қатар,
айналымдағы ауа мөлшері мен энергия шығыны ауа ағымының динамикалық ағысына
пайдалы жұмсалады, соплаға лақтырылған ауа ағымы 1,5 есе кіші болады.
Душтық каналда сопладағы ауа лақтырылу жылдамдығы шамамен 10 мс.
Тушадағы ауа ағымының орташа жылдамдығы бұл жағдайда бел аймағында 1,84-
2,11 мс, күректе 0,38-0,5 мс, душтауды ауа суытқыштың жолының аралығын
қолдануда 1-1,55, 0,7-0,84, 0,49-0,5 мс тең болады [13-16].
2.9 Патенттік шолу
1. Ауылшаруашылық және азық-түлік өнімдерін сақтау құрылғы.
Пайдалану: ауылшаруашылық және азық-түлік өнімдерін сақтау қондырғысы
[17].
Маңызы, құрылғы өнімге арналған камера және төбелік трубасы бар
суытылатын құрылғыдан, ауа жіберу жүйесінен. Ол температура датчиктерінен
тұрады. Төбелік бөлікте жабыш тесіктермен толтырылған. Төбелік трубасы
камераның жұмыс бөлігінде орналасқан, суық камераның негізгі бөлігінде, ал
ыстық-еден бөлігінде камераның ішкі көлемі ауа жіберетін жору
патрубкаларынан тұрады. Құрылғы бірнешеу бірнеше труба түрінде толтырылған
түрде болса да болады.
Бұл құрылғыларды активті өнімдерді сақтауға қатысты, мысалы, жеміс,
көкөніс, дән, тауық еті, жұмыртқа, балық т.б., ауыл шаруашылықта, сауда
саттықта, әртүрлі азық-түлік өнімдер саласында, автономды жүйеде өнімді
белгілі температурада сақтауға қолдануға болады [8-10 суреттер].
Камерада (1) ауа температурасына (2) датчикорнатылған, камера іші
көлемі иілгіш шлангамен (3) және (4) жалғанған, мысалы дюрита, жоғары
қысымда ауа (5) беру жүйесі, мысалы компрессор, сору (6) және сығу (7)
патрубкаларынан. Сығылған ауа, камераның ішкі көлемінен жиналған шлангамен
(4) шланга жүйесі (3) арқылы құйынды трубкаға беріледі, камераның жоғары
бөлігінің ішкі көлемі жабық қабық (9) тәріздес. Құйынды трубка (8) қада
тәрізді (10) орналасуы мүмкін. Камера ішіндегі ауа балансын реттеу үшін
оның төбелік бөлінгінде бір немесе бірнеше тесіктері бар, жабылған немесе
қақбағы бар болып келеді. Берілг ен режимде темпер атура орнатылғаннан
кейін тесік жабылады. Құйынды трубканың іші гидравликалық жылтыр металдан
жасалған. Сығылған ауа сопламен (12) тангенциалды улитка (13) арқылы ағады,
суық соңы құйынды трубкадағы деп аталады, ал ыстық ағын дроссель (15)
арқылы ағады ыстық соңы деп аталады. Температура датчиктері (2) реттегіш
механизммен (16) байланысты, ауа түсу жүйесін басқару жұмысы. Сығу
сызығында (4) вентиль қойылған. Камерадағы балансты реттеу үшін.
8-сурет
9-сурет.
10-сурет.
2.Камераны суыту құралы
Тоңазыту техникасда азық-түлік өнімдерін сақтау және суыту бар, бір
патрубка атмосферадан ауаны жеткізіп түру каналдары бар, және газ ортасын
реттейді, ал екінші патрубка газ таралуын реттеуде пайдаланады [18, 19].
Ауалы суықты қабылдау жүйесі вентилятордан (1) соратын (2) және
реттейтін (3) патрубкадан, реттеуіш ишбер (4) жағанған, ауа ағынын (5)
аудағыш, камера (6) және ауа реттегіш (7).
Камера газдыдинамикалық сиренаға (8) серппелі резонатормен жоғарғы
дөңгелекте дозатор (10) сығылған газды козі (11) бар және төмендегіше жұмыс
істейді.
Вентилятор (1) ауаны сору арқылы ауалы аған құрайды, камерада (6)
газодинамикалық сирена (8) арқы өтетін, резонаторда (9) серіппелі
тербелісті тудырады. Бір уақытты резонатор (9) арқылы сұйыылған газ түседі.
Кмерада (6) ауалы ағынмен сұйылған газ араластырылады, сұйылған газ буға
айналады, осыдан ауалы азан суытылады және газадинамикалық сиренада (8)
резонатор (9) арқылы ультрадыбыс пайда болады. Суытылған аған ауареттегіш
арқылы (7) түседі. Өңделген ағын рецеркуляциялық патрубка (3) арқылы ишбер
(44) жағдайына байланысты теңдік анықталып, камерадығы өнім ылғалдылығын
анықтап, ауа тем-ы мен араластырып сору патрубкасына (2) түседі, вентилятор
(1) арқылы қайтадан сығылады. Одан арықарай ойналын қайталанады.
11-сурет.
3 Технологиялық бөлім
3.1 Есептеу режимін қабылдау
Сыртқы ауаның температурасына байланысты камерадағы жылулық жүктеме
мөлшері, тоңазытқыш агенттің сұйылу температурасы, су температурасы, грунт
температурасы және суық өндірімділік, тоңазыту қондырғысының бағасы
анықталады.
Тоңазыту қондырғылары жылдың ең ыстық мерзіміне есептеледі. Бірақта
жылулық жүктемені жаздың максималды температурасына есептеген жөн
емес.Сыртқы ауаның есептемелік тепературасы былай қабылданады.
Тоңазыту қондырғысының жұмысшы режимін қайнау tқ, сұйылу tс, сору
температуралары сипаттайды. Бұл параметрлердің шамасын сыртқы қоршаған орта
жағдайына байланыстырып аламыз.
Сарыағаш қаласының қоршаған орта жағдайын ҚНжЕ 2.01.01-82
Стройтельная климатология и геофизика бойынша:
Жаз мерзімі үшін сыртқы ауа температурасын tқо=32oС, ылғалдылығын:
φ=50 оС, деп қабылдаймыз.
Қайнау температуралары: қ1 =-10оС, tқ2=-30 оС берілген.
Сұйылу температурасы берілетін судың мөлшері мен температурасына
тәуелді.
Сумен суытылатын конденсатордағы сұйылу температурасын,
конденсатордан кететін су температурасынан 2÷4 оС жоғары аламыз.
tк =tw2 –(2÷4)оС= tw1 + +(2÷4)
мұндағы: Δtw – конденсатор түріне байланысты таңдалатын температура
айырымы: көлденең құбырқаптамалы, Δt= 3оС.
tw1= + Δt (1 ηгр-1); мұндағы: - сулы термометр температурасы, tқо=32oС,
φ=50 оС, tсм =23,6 оС (Ылғал ауаның І – d диаграмасынан анықталады
ηгр - өнім коэффициенті, ет үшін ηгр=0,45.
tw1=23,6 + 3(10,45-1) =28,5 oС
tw2= tw1 +Δt =28,5 + 3 =31,5 oС
tw1және tw2 сәйкесінше конденсаторға кіретін және шығатын судың
температурасы
tк =tw2 + (3÷5) оС =31,5+3=34,5~35 oС деп қабылдаймыз.
Буды сору температуралары:
Аммиакпен жұмыс істейтін машиналардың бір сатылы компрессрор мен екі
сатылы компрессордың екінші сатысы үшін: tсору= tо + (5÷10) оС, Ал екі
сатылы компрессордың бірінші сатысы үшін.
tсору= tо + (10÷20) оС
tсору=-10+7= -3 оС- бір сатылы компрессор үшін.
tсору=-30+15= -15 оС-екі сатылы компрессордың бірінші сатысы үшін.
3.2 Жылуағындарды есептеу
3.2.1 Құрылымдық қоршаулардан келетін жылуағындар есептеу
Тоңазытқыш құрамында жылумен өңдеу, алдын-ала сортайтын бөлмелер,
экспедиция, салқындатылған және мұздатылған өнімдерді сақтау қарастырылады.
Егер де технология бойынша тез мұздатылатын аппараттар жұмысы қажет
болса, онда оларды арнайы бір бөлмеге орналастырады. Әрбір салқындатылатын
қоймалар үшін аудандары мен сиымдылығын есептейді.
Бастапқы мәліметтер:
Жалпы сыйымдылығы -3000 тонн; Сақтау камерасының экономикалық
тиімділігін қарастырып, екі сақтау камерасы қарастырылады.
Бір камераның сыйымдылығы – 500 тонн
Сақтау камерасының саны: камера
Құрылыс ауданын анықтаймыз. Сақтау камерасын мына формуламен
анықтаймыз.
м2
мұндағы: Вк- 750 тонн – бір камераның сыйымдылығы
qv - жүк көмегінің жүктемеге нормасы
Жеміс сақтау қоймасы үшін qv=0,35mм3 деп қабылдаймыз [20].
hгр- балмұздақ сақтау қоймасының жүктеме биіктігі
Балмұздақ сақтау қоймасы үшін hгр=5,5м деп қабылдаймыз [20].
(- құрылыс ауданының пайдалану коэффиценті
Балмұздақ сақтау қоймасы үшін ( =0,85 деп қабылдаймыз [20].
Мәндерді орнына қойғаннан кейінгі алынған нәтиже
Көмекші бөлмелердің ауданын жалпы сақтау камерасының ауданының 40%
қабылданады. Fкөмекші =235,2 м2;
Құрылыс тіктөртбұрыштарының санын анықтау
n= Fстр(стр
мұндағы: Fстр -әр түрлі белгілеудегі құрылыс ауданы, м2;
(стр - сетка колоннаны қабылданған кездегі бір
тіктөртбұрыштың
құрылыс ауданы, м2.
Қосымша және салқындату қоймалары, коридорлар, ауданның есебіне сәйкес
тоңазытқыш жоспарланады.
Қоршаулардан келетін жылуағын Q1 қосынды жылу ағын болып есептеледі
(қабырға арқылы, қоршау арқылы, жабынан жіне еденнен) сыртқы және ішкі
температуралардың біршама айырымы болады, суытылатын бөлменің жылуағыны Q1т
, сондай-ақ сыртқы қабаттан келетін жылуағындар. Q1с Сыртқы жабыннан
келетін жылуағындар:
Q1 = Q1т + Q1с
Қабырғадан, қоршаудан, жабынна келетін жылуағындар Q1 төмендегі
формуламен есептеледі: Q1 = КдFθ10-3=КдF(tH - tB)10-3. кВт.
Мұндағы : Кд –жылуберу қоршауының шын коэффиценті, Втм2К
F –қоршау бетінің ауданы, м2
θ –температура айырымы, ºС
tH -Қоршау сыртының температурасы, ºС
tB –ғимарат ішіндегі температура, ºС
камеры №1
Солтүстік, оңтүстік
Ауданы F=48·3,6=172,8м2
Жылуберу коээфицентті. Кд=0,19 Втм2К
t4 =+16ºC- ауа температурасы.
Q1т сев =0,19·172,8(20- (-1))·10-3=0,78 кВт.
Батыс, Шығыс
Ауданы F=78·3,6= 280,8 м2
Жылуберу коээфицентті. Кд=0,38 Втм2К
t4 =-3ºC- дәліз.
Q1т зап =0,27·280,8(20 - (-1))·10-3=1,4кВт.
Жабын
Ауданы F=3744 м2
Жылуберу коээфицентті. Кд=0,19 Втм2К
t4 =+40ºC- ауаның сыртқы температурасы.
Q1т юж =0,19·3744(40-(-1))·10-3=2,9 кВт.
Еденнен келетін жылуағындар төмендегі формуламен есептеледі:
Q1т пол = Кд(tr-tB)10-3,кВт;
мұндағы : Кд, еденнен келетін құрылымдық шын коэффицент, Втм 2К;
tr-Грунтты жылытуға арналған қондырғының ауданының орташа
температурасы, ºС.
Электрожылытқыштар бар кезде tr=1 ºС тең деп қабылданады. [20].
Бу тұйықтағыш қоршаулардың конструкциясын таңдағанда төмендегідей
талаптарды ескерген дұрыс:
- конструкция тиімді болуы керек.
- қоршаған орта ауасы мен қоршау беттерінің арасындағы
температура айырмашылығы мен қамтамасыз ету.
- салқындатылатын мекеменің барлық бетін бу тұйықтағыш жылумен
үздіксіз қамтамасыз ету.
- жылу тұйықтағыш материалдың кемшілігін компенсациялау керек.
Шектеулі құрылымдардың жылуизоляциясының қабатының қалыңдығын
анықтау.
Ішкі қабырғаның жылуберу коэффицентін есептеу
Жылу беру коэффициенттің қажетті шамасы ішкі қабырғалары үшін [20].
Ішкі ауа үшін жылу беру коэффициенті (Н, ішкі ауа үшін (ср
қабылдаймыз [20].
Жеке қабаттардың термиялық кедергісі есептелініп кесте-1
енгіземіз.
Мұнда: жылу өткізгіштік коэффиценті қосымшадан алынған
жылуизоляциясының қажетті қалыңдығы келесі формуламен анықталады.
мұндағы: материалының
жылу өткізгітік коэффециенті.
Ішкі қабат үшін кестеден аламыз.
Қалыдығын 150 мм деп қабылданады,(бір қабат 100мм және бір қабат
50мм) сонда қалыңдығы , бұл шама қажетті шамадан аз айырмашылықта
болады.
Жылу берудің нақты коэффицентін анықтаймыз:
Қоршау қабатының жылуберу коэффицентін есептеу: Жылу беру
коэффициенттің қажетті шамасы ішкі қоршаулар үшін [20].
Ішкі ауа үшін жылу беру коэффициенті (Н, ішкі ауа үшін (ср
қабылдаймыз . (кесте 8.4 [1] ).
Жылу өткізгіштік коэффиценті қосымшадан алынған жылуизоляциясының
қажетті қалыңдығы келесі формуламен анықталады.
Қоршау қалыдығын 75 мм деп қабылданады.
Жылу берудің нақты коэффицентін анықтаймыз:
Еден қабатының жылуберу коэффицентін есептеу: Жылу беру
коэффициенттің қажетті шамасы еден үшін.
Еден бетінің жылу беру коэффицентті қабылданады.
Жылу өткізгіштік коэффиценті қосымшадан алынған жылуизоляциясының
қажетті қалыңдығы келесі формуламен анықталады.
Еден қабатының қалыдығын 150мм деп қабылданады. (бір қабат 100мм
және бір қабат 50мм)
Жылу берудің нақты коэффицентін анықтаймыз:
Жабынның қабатының жылуберу коэффицентін есептеу: Жылу беру
коэффициенттің қажетті шамасы жабын үшін.
Жабын бетінің жылу беру коэффицентті қабылданады.
Жылу өткізгіштік коэффиценті қосымшадан алынған жылуизоляциясының
қажетті қалыңдығы келесі формуламен анықталады.
Жабын қабатының қалыдығын 250мм деп қабылданады. (екі қабат 100мм
және бір қабат 50мм).
3.2.2 Тоңазытып өңдеу барысында өнімнен бөлінетін жылуағын
Мұздату және сақтау камерасында тоңазытып өңдеу барысында бөлінетін
жылуағындар Q2пр келесі формуламен анықталады.:
Q2пр=(βМпр∆i10 3)(τобр·3600),кВт
Мпр – камераға өнімнің тәуліктік түсімі тсут;
∆i- өндеуге дейінгі жіне өңдеуден кейінгі энтальпия айырымы, кДжкг;
τобр-Тоңазытып өңдеудің ұзақтығы, сағ.
β=1,7
Энтальпиялар : t=-8ºС, i=39,4 кДжкг
t=39ºС, i=358 кДжкг
∆i=358-39,4=318,6 кДжкг
τобр=27= -мұздату ұзақтығы.
Мпр L·qv=12,5·0,25= 3,12 т
Мұндағы: L – ілінбелі жол ұзындығы.
qv- 0,25 тм – ілінбелі жолдар нормасының жүктемесі.
Q2пр=1,5 ∙800∙318,6∙103(24∙3600)=44,25 кВт
3.2.3 Эксплутациялық жылуағын
Жарықтандыру жылуағыны.
1.Жылу ағын (Вт) есебі төмендегі формуламен есептеледі:
мұндағы: А-1м2 еден ауданына бөлінетін жарықтың жылу мөлшері, Втм2;
Жарықтандыру көзінен бөлінетін жылу (бет 60[1])
F- камера ауданы, м2 F=612 м2
Адамдардан бөлінетін жылуағындар (Вт) төмендегі формула бойынша
есептеледі:
мұндағы: 350-1 адамның физикалық жұмыс істегендегі бөлінетін жылуы,Вт;
n – қоймадағы жұмыс істейтін адам саны
Қоймадағы жұмыс істейтін адам саныны камера ауданына байланысты:
200м2 дейін 2-3 адам, 200м2 жоғары болса 3-4 адам.
Электр өнімділігінің жылуағыны батареялармен салқындатылады:
Есікті ашқандағы жылуағыны:
К-есікті ашудағы салыстарымалы жылуағыны
К=12 (бет 61 [1])
Камера ауданы
F=612 м2
Қорытынды
3.2.4 Тоңазыту қондырғысына жылулық жүктемені есептеу
Тоңазыту қондырғысының жылулық жүктемелері: Qо1=1800кВт,
3.3 Тоңазыту қондырғысының түрі мен суыту жүйесін таңдау
Суықты тарату орталықтандырылған, тікелей суытуды қолданатын, наосты
–айналмалы аммиак жүйесін, батареялы және ауасуытқышты суыту жүйесін, сумен
суытылатын конденсатор түрін таңдаймыз.
Насосты – айналмалы жүйедегі тоңазыту қондырғысы, бір және екі сатылы
болады.
Бір сатылы қондырғылар, қайнау температурасы -10оС –қа сәйкес келетін
және нөлге жақын мәндерде, жеміс – жидек және сүт өнімдерін, етті сақтауға
қолданылады. Екі сатылы тоңазыту машиналары, қайнау температуралары -25÷
-30оС – тан төмен температураларда қоданылады.
Бір сатыдан екі сатылы тоңазыту қондырғыларына өту себептері:
1.Төменгі қайнау температурасындағы компрессордың беріліс
коэффициентінің λ азаюы, яғни рсрқ қысым қатынастарының өсіп, берілген
жүктемеде өндірім көлемі үлкен компрессорды орнату қажеттілігі туындайды.
2. рсрқ жоғарылаған кезде сығудың соңғы температурасын көтеру
керек, ал аммиакты тоңазыту қондырғылары үшін, бұл температура 150оС жоғары
болмау керек және рк-ро қысым айырмашылықтары да 1,67 мПа көп болмауы
тиіс..
3.Е = рсрқ 9 шарты орындалғанда екі сатыға өту [20].
3.4 Тоңазыту қондырғыға жұмысшы денені таңдау
Кез келген қыздырылған денені қоршаған ортаның температурасына дейін
суыту табиғи түрде, өздігінен жүреді. Қоршаған ортаға: ауа, теңіз немесе
өзен суы, космос немесе жер т.б. жатады. Денені қоршаған ортаның
температурасынан төменгі температурага дейін суыту тек жасанды түрде ғана
жүзеге асырылуы мүмкін. Денені суыту үшін одан жылу алу керек, ал ол жылуды
температурасы суытылатын дененің температурасынан төмен басқа дене ғана ала
алады. Жылу тек температурасы жоғары денеден температурасы төмен денеге
ғана өтеді. Суытатын дененің суытылатын денеден алған жылу мөлшері оның
суыту қабілетін сипаттайды (суық өндірімі деп те аталады).
Бұл процестер кемінде екі дененің қатысуымен өтеді. Біреуі жылуды
тасмалдаса, екішісі сол жылудың көзі, немесе сол жылуды қабылдайтын дене.
Қазіргі кезде, тоңазыту техникасында қолданылып жүрген тоңазытқыш
заттардың саны 30-40-ға жуық. Тоңазыту техникасында көп тарағаны су, ауа,
аммиак және түрлі фреондар. Қазіргі поршенді компрессорлар бірнеше
тоңазытқыш затты қолдана беретін, етіп жобаланады. Дегенмен әр компрессорда
сұйылу және қайнау температураларының деңгейіне байланысты, қолданылатын ең
тиімді тоңазытқыш зат болады.
А.В. Быков көптеген ғылыми-зеріттеулерді қорытындылап, тоңазытқыш
заттардың термодинамикалық қасиеттеріне, энергетикалық және құрылымдық
қасиеттеріне байланысты қолдану аймақтарын анықтап берді.
Аммиак(NH3), фреон-12 және фреон -22 сияқты тоңазытқыш заттарды -30 (
-400C суытқышты алуға қолдану тиімді екенін және осы температурада олардың
қайнау қысымы қоршаған ортаның қысымына жатын екенін ашып көрсетті. Фреон-
12 бір сатылы тоңазыту қондырғыларында -12қолданған өте тиімді. Фреон-22
поршенді бұрандалы компрессорлы тоңазытқыш қондырғыларда (бір немесе екі
сатылы) -10 ( -700C – қа дейінгі температураларды алуға пайдаланған жөн.
Сұйылу температурасы +500C аспауы керек.
Аммиакпен жұмыс істейтін тоңазытқыш қондырғылардың болат материалынан
жасалған бөлшектері коррозияға ұшырамайды. Аммиак оңай табылады, арзан және
азон қабатына әсері жоқ.
Жоғарыда келтірілген мәліметтерді қорыта келе, аммиактың
артықшылықтарын және арзандығын, елімізде өндірілетіндігін ескере отырып,
тоңазытқыш зат ретінде аммиак қабылданды.
3.5 Компрессорды және жылуалмастырғыш аппараттарды
есептеу және таңдау
Бір сатылы тоңазыту ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Аннотация
Нормативтік сілтемелер
Анықтамалар
Белгілер мен қысқартулар
Кіріспе
1. Технико экономикалық негіздеу 12
2. Аналитикалық шолу 13
2.1. Тамақ өнімдерінің қасиеттеріне және олардың сапасына 13
мұздатудың әсері
2.2. Өнімдердің мұздатылуы кезінде өнім сапасына ықпал ететін13
факторлар
2.3. Мұздату кезінде өнімдерде жүретін өзгерістер 14
2.4. Жартылай тушадағы еттерді мұздатып, өңдеуіне арналған 14
технологиялық құралдар
2.5. Етті мұздатып өңдеу бөлмелеріндегі ауаны үлестіру жүйесі 15
2.6. Патенттік әдіс 22
3. Техникалық бөлім 26
3.1. Есептеу режимін қабылдау 26
3.2. Жылуағындарды есептеу 27
3.2.1. Құрылымдық қоршаулардан келетін жылуағындар есептеу 27
3.2.2. Суыту ғимаратының жылуағындарын есептеу 31
3.2.3. Тоңазытып өңдеу барысында өнімнен бөлінетін жылуағын 31
3.2.4. Эксплутациялық жылуағын 32
3.3. Тоңазыту қондырғысының түрі мен суыту жүйесін таңдау 32
3.4. Тоңазыту қондырғыға жұмысшы денені таңдау. 32
3.5. Компрессорды және жылуалмастырғыш аппараттарды есептеу 33
және таңдау
3.6. Қосымша қондырғыларды есептеу 41
3.7. Көлденең құбырқаптамалы конденсаторды есептеу 48
3.8. Энергетикалық есептеме 50
3.9. Тоңазыту қондырғыларын автоматтандыру жүйесі 53
4. Архитектуралық құрылыс бөлімі 55
4.1. Өндіріс цехтарының жабдықтарының компоновкасы 55
4.2. Өндіріс корпустарының қабаттарының санын таңдау 55
4.3. Ғимараттардың конструктивті элементтері 55
4.4. Ғимараттың темір бетонды элементтері 56
5. Еңбекті қорғау және тіршілік қауіпсіздігі 58
5.1. Өндірістік санитария мен еңбек гигиенасы 59
5.2. Жұмыс орындарындағы метеорологиялық шарттар 60
5.3. Жарықтандыру талаптары 61
5.4. Шу мен тербелістен қорғану 62
5.5. Жұмыс орнындағы ауаны желдету 62
5.6. Электрқауіпсіздік 63
5.7. Электорқауіпсіздігін қамтамасыздандырып ұйымдастыру және 64
техникалық шараларды жүргізу
5.8. Электромагниттік өрістің қауіптлігі және оны алдын алу 64
шаралары
5.9. Өрт қауіпсіздігі 65
5.10. Өрттің пайда болу себептері 65
5.11. Өндірісте еңбек қорғау қызметкерлерінің тыныштық өмір 66
салауатын құру
5.12. Төтенше жағдайлардың анықтамасы 66
6. Қоршаған ортаны қорғау 68
6.1. Ұсынылған экологиялық зияндылық есебі 69
6.2. Табиғаты қорғау шаралары 71
6.3. Өндірістің қауіп категориясы 71
7. Экономика 72
7.1. Жобаланатын өндірістік цехының қуатын негіздеу 72
7.2. Жобаланған объектінің кұрылысына күрделі шығындарын 72
есептеу
7.3. Еңбек ақы мен еңбекті ұйымдастыру мәселелері 76
7.4. Өнімнің өзіндік құнын есептеу 80
7.5. Жобаланатын объектінін экономикалық тиімділігін есептеу 83
8. Бизнес жоспар 86
8.1. Аннотация 86
8.2. Резюме 86
8.3. Кәсіпорынның сипаттамасы 86
8.4. Менеджмент 86
8.5. Өнімнің сипаттамасы 87
8.6. Маркетинг жоспары 88
8.7. Өндірстік жоспары 89
8.8. Ұйымдастырушылық жоспар 89
8.9. Қаржылық жоспар 89
8.10. Жұмыстардың орындалу тізбесі 90
8.11. Жобаның тәуелділігін таңдау 90
Қорытынды 91
Қолданылған әдебиеттер 92
Қосымшалар 94
.
АННОТАЦИЯ
Дипломдық жобаның тақырыбы: “Мұздатылған күйдегі тамақ өнімдерін
сақтайтын 3000тонна тоңазытқыш қондырғысын жобалау”.
Жобада компрессор цехы мен сақтау камерасының жоспары, құбыр-
желілерінің аксонометриясы, жылу алмастырғыш аппараттардың сызбасы және
келесі есептер көрсетілген: негізгі және қосымша жабдықтарды таңдау және
жылулық есебі, жобаланатын цехтағы процестің есебі.
Еңбекті қорғау және қоршаған ортаны қорғау туралы сұрақтары
қарастырылған және экономиканың тиімділік, бизнес жоспар және цехтың
құрлысының техникалық мүмкіндіктері туралы қорытынды жасалды.
Дипломдық жоба 1 беттен, 2-суреттен, 3 сызбадан, 8 бөлімнен тұрады.
Негізгі сөздер: жылуалмастырғыш жабдықтар, жылу тұйықтағыш
материалдар, тоңазыту айналмасы, критикалық температура, температура
бағаналары, тоңазытқыш агент, сақтау камерасы және т.б.
АННОТАЦИЯ
Тема дипломного проекта: Холодильное оборудования для хранения мяса.
Цель проекта: спроектирование компрессорного цеха холодильного
оборудования и камер.
В проекте план компрессного цеха и камера хранения, аксонаметрия
систем труб, чертеж теплообменника и показание следующего расчета: выбор
главных и вспомогательных обарудования и теплового расчета, расчет
проектированного цеха.
Рассмотрены вопросы об охране труда, окружающей среды и эффективность
экономики, бизнес план и был сделан результат о технических возможностях
цеха.
Дипломный проект состоит из 98 страниц, из 11 рисунков, из 7
чертежей и 8 частей.
Термины: теплообменные оборудования, тепло изаляционные материалы,
кретическая температура, холодильный агент, камера хранения и др.
SUMMARY
The theme of the project: “ Refrigerating apparatus projecting with
3000 ton for storing frozen food products.”
The plan of the storing. camera and compressor plant, the
acsonometry of pipelines, graphics of heat changing apparatus and the
following calculations are shown: the heat calculation and choice of main
and additional equipments, the process calculation of projecting plant.
Problems of labor and environment protection are considered and the
conclusion of the economic efficiency and business plan, the technical
possibilities of plant structure is made.
The diploma project consists of 1 page, 2 pictures, 3 graphics and 8-
parts.
Main terminology: heat changing equipments, heat materials,
refrigeration circle, critical temperature, temperature columns,
refrigerator agent, storing camera and etc.
НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
1. МЕСТ 12.2.003 -74 – өндірістік қондырғылар жалпы қауіпсіздік
талаптар.
2. МЕСТ 18963-73 – табиғи су.
3. МЕСТ 12.1.013-78 – электроэнергия талаптары .
4. ҚНжЕ 11-В-62 – құрылыс нормалары мен ережелері .
5. МЕСТ 6492-76 – компрессорларды түрлері қойылатын талаптар .
6. ҚНжЕ 2.04.05 – 86 – ауаны баптау, желдету, жылыту талаптары .
7. ҚНжЕ 2.04.06 -87 – сыртқы ауаның есептемелік параметрі.
8. ҚН ж Е 2.05.07 - 86 – жылутұйықтағыш материалдардың жылуфизикалық
қасиеттері.
9. ҚНжЕ 2.04.05 -86 – өнімнен бөлінген энтальпия.
АНЫҚТАМАЛАР
Мұздық – мұзбен салқындатылатын тоңазытқыш.
Криоскопиялық температура – мұздың пайда болу алдындағы температура.
Конденсатор – конденсаторда компрессорден келген тоңазытқыш агент буы
қаныққан күйіне дейін салқындатылып, сұйық күйге өтеді.
Буландырғыш – тоңазытқыш машинаның негізгі бөліктерінің бірі.
Буландырғышта мұздатылатын ортадан келетін жылудың әсерінен тоңазытқыш
агент буланады. Бұдан кейін ол компрессордің көмегімен сорылып алынады.
Регенеративті жылуалмастырғыш – Регенеративті жылуалмастырғышта
ресиверден реттегіш вентильге бара жатқан сұйық тоңазытқыш агентпен
буландырғыштан шыққан бу күйіндегі тоңазытқыш агент арасындағы жылу алмасу
процесі өтеді.
Насос – тұздықтың, судың және тоңазытқыш агенттің циркуляция жасауын
қамтамасыз етеді.
Май бөлгіш – майдың тек белгілі бір бөлігін ұстап қалатын болған соң
одан өткен май жылуалмастырғыш аппаратпен арнайы ыдыстарда жиналады.
Компессор – газдың қысымын арттырып оны керекті жеріне жеткізетін
машина.
Тоңазыту айналмасы – термодинамикалық айналма, тоңазыту машинасында
жасанды суықты алу үшін қолданылады.
Суыту – затты криоскопиялық температурасынан төмен емес –температураға
дейін салқындату.
БЕЛГІЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР
Берілген дипломдық жобада кейбір белгілер мен қысқартулар бар:
% - пайыз
0С – градус цельсий
М3 – метр куб
М – метр
кВт – киловат
кПа – килопаскаль
т – тонна
мин – минут
сағ – сағат
мг – миллиграмм
кг – килограмм
Тәул – тәулік
град – градус
мс – метр секунд
лк – электр қуаты
В – ватт
атм – атмосфера
мПа – мегапаскапаль
ШМК – шекті мүмкіндік ластануы
т.б. – тағы басқа
КМ – компрессор
КД – конденсатор
Б – буландырғыш
РЖА – регенеративті жылуалмастырғыш
МБ – май бөлгіш
СБ – сұйық бөлгіш
АР –айналмалы ресивер
СР – сызықтық ресивер
ДР – дренажды ресивер
РВ – реттегіш вентиль
СН – су насосы
ТН – тұздық насосы
АЫ – аралық ыдыс
F-жылуалмастырғыш бетінің ауданы, м2
V- Көлемдік шығыс, м3
G- өндірімділігі, массалық шығын кгс
Cp- меншікті изобарлық жылусыйымдылық , кДж
CV- меншікті изохоралық жылусыймдылық, кДж
g- массалық шығын, кгс
N- қуат, кВт
Nu- Нуссельт саны
S- меншікті энтропия, кДж
(- жылдамдық, мс
(- сызықтықтың кеңеюдің термиялық коэффициент, 1к
(- көлемдік кеңеюдің термиялық коэффиценті, 1к
(- компрессордың ПЭК-і
(- жылуөткізгіштік коэффициент, Вт(м *К)
V- кинематикалық тұтқырлық, м2с
p- тығыздық, кгм3
t- уақыт, с
L- ұзындық, м
t-температура, 0С
d- диаметр, м
S- қалыңдық, м
Q- жылу ағыны, кДжкг
КІРІСПЕ
Қазақстандықтардың бастамашылығына кең өріс ашу үшін жағдай жасалды,
кәсіпкерлер ендігі жерде осы мүмкіндіктерді пайдалана білуі керек. Ғылымның
алдында тұрған басты мақсат өндірістің техникалық-экономикалық
көрсеткіштерін, сапасын және шығарылатын өнімдердің бәсекелестігін
жоғарылату. Ол мақсатты мына бағытта іске асыруымыз керек: жұмыс істеп
жатқан технологиялар мен жабдықтарды дамыту, жаңа өндіру әдістерін және
кешенді автоматтандырылған процестерді енгізу. Жаңа техника мен
технологияны енгізудің ең басты тетігі – шығарылатын өнімнің сапасы мен
одан түсетін пайдасы. Ғылыми – техникалық зерттеулердің жетістіктерінің
экономикалық эффектісі – табыс көлемін арттыру және еңбек шығынын азайту.
Қазіргі таңда экономикалық тиімділікке жету үшін ет өнімдерін
салқыдату, кептіру тиімсіз. Мұздатылған өнімдер мен суытылған өнімдердің
негізгі айырмашылықтары келесіде: мұздатылған өнімдер суытылғанға қарағанда
сақтауға төзімді, өйткені ондағы су мұзға айналады.Сонымен қоса суда еритін
заттар диффузиялы ығысуын тоқтатады, микроағзалардың және биохимиялық
(ферментативті) реакцияның жүруі тежеледі. Мұздату эффектісі өнім
ортасында ( центірінде ) - 6ºС және төмен болғанда қол жеткізіледі.
Мұздату кезінде су мұзға айналады, бірақ су келтірудегідей буланып
кептей өнім құрамында қалады. Мұздатылған өнім суытылғаннан бірқатар
физикалық және сыртқы ерекшеліктерімен ерекшеленеді
Технологиялық тұрғыда мұздату суытуға қарағанда өнімде қайтымсыз
өзгерістер тудырады, өнімнің бастапқы жағдайының толық қалпына келуіне
кедергі береді. Сондықтан бұл жағдайда тамам өнімдерінің толық емес
қайтымдылығы жайлы айтады .
Суытуға қарағанда мұздату кезінде ылғалдың жартылай қайта бөлініп
таралуы, ұлпалардың мұз кристалдарымен жарақатталуы, ал кейбірде ақуыздың
жартылай денатурациясы жүреді. Егер мұздату дұрыс жүргізілмесе
нәтижесінде өнімнің дәмдік және қоректік қасиеттері нашарлауы мүмкін.
Мұздатуды ең алдымен оның дәмдік және қоректік қасиеттерін сақтау үшін
іске асырамыз. Бұл үшін мұздату процесінде жүретін құбылыстардың
(максималды) барынша қайтымдылығына қол жеткізуге ұмтылу қажет .
1 ТЕХНИКО-ЭКОНОМИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕУ
Етті мұздату өндірісінің дамуы тұтынушылардың түрлі сұраныстарына
және мұздатылған еттің сапасының жақсаруына және жаңа технологиялар мен
техниканың қолдануына байланысты.
Соңғы жылдарда өндіріс орындардың дамуы әжептеуір байқалады. Оған
етті мұздату өндірісінің техникалық қайта жабдықталуы, жаңа техника
мен технологияларды енгізілуі, тұтынушылардың сұранысын қанағаттаңдыру
себеп болып тұр.
Жобаланатын өндіріс орны құрылысы Сарыағаш қаласында жобаланды.
Жобаланатын өндіріс орны мамандар мен білікті жұмысшылардан тапшылық
көрмейді, себебі ОҚО Төменгі температуралар техникасы және физикасы
инженер механик және инженер технолог мамандарын дайындайтын жоғары және
арнаулы кәсіби орта оқу орындары бар.
Сарыағаш қаласында сиымдылығы 3000 тонна етті мұздату камерасын
жобалау мына мәселені шешуге бағытталған:
- жаңа жұмыс орындарымен қамтамасыз ету және халықтың әлеуметтік
жағдайын жақсарту;
- тұтынушыларға сапасы жоғары өнім түрін ұсыну.
Кез келген ғимаратты соғу алдында соғу аймағының географикалық
рельефін, электр қуатымен қамтамасыз ету, тасмалдағыш құралдардың,
телекомуникацияның, су ресурстарының жер асты суларының, соғу жұмыстарын
жүргізу үшін еңбек ресурстарының және жобаланып жатқан ғимараттың
эксплуатациясын ескеру қажет..
Цехтың жарықтануы трансформаторлық подстанция арқылы қалалық электр
жүйесінен тартылады.
Цехтың жұмысы үшін қажетті су мөлшері жер асты суларынан және Сарыағаш
қаласының, қалалық су жүйелерінен алынады.
Цехқа қажетті шикізаттар аудандық автокөліктермен, жүк машиналарымен
немесе темір жол желісімен тасмалдануына болады.
Цехты соғу үшін қалалық соғу организациялары жұмылдырылады.
Дайын өнім Қазақстан Республикасының барлық аудандарына темір жол
желілерімен тасмалданады.
Сиымдылығы 3000 тонна етті мұздату және сақтау камерасын жобалаудың
экономикалық көрсеткіштері
келесідей: капиталдық құйылым 29581845 теңге, өндірістің тиімділігі
25,7%, капиталдық құйлымды өтеу мерзімі 3,25 жыл.
2 АНАЛИТИКАЛЫҚ ШОЛУ
2.1 Тамақ өнімдерінің қасиеттеріне және олардың сапасына мұздатудың әсері
Мұздатылған өнімдер мен суытылған өнімдердің негізгі
айырмашылықтары келесіде: мұздатылған өнімдер суытылғанға қарағанда
сақтауға төзімді, өйткені ондағы су мұзға айналады. Сонымен қоса суда
еритін заттар диффузиялы ығысуын тоқтатады, микроағзалардың және
биохимиялық (ферментативті) реакцияның жүруі тежеледі. Мұздату эффектісі
өнім ортасында - 6ºС және төмен болғанда қол жеткізіледі.
Судың мұзға айналуы сусыздану эффектісіне ұқсас. Бұл жағдайда ылғалдың
мөлшері кемиді, ылғал жоқ болса немесе оның мөлшері аз болса
микроағзалардың тіршілік әрекетімен биохимиялық реакцияның жүруі үшін
жағдай болмайды.
Мұздату мен кептіру арасындағы айырмашылық келесідегідей : - мұздату
кезінде су мұзға айналады, бірақ су келтірудегідей буланып кептей өнім
құрамында қалады. Мұздатылған өнім суытылғаннан бірқатар физикалық және
сыртқы ерекшеліктерімен ерекшеленеді :
- қаттылық – бұл судың мұзға айналуы нәтижесінде;
- бояуларының ашықтығы – мұздың кристалдануынан оптикалық эффектінің
нәтижесі ;
- үлес салмақтың кемуі – мұздату кезінде судың кеңеюі салдарынан;
- термодинамикалық сипаттамалардың өзгеруі (жылусиымдылық,
жылуөткізгіштік, температура өткізгіштік );
Технологиялық тұрғыда мұздату суытуға қарағанда өнімде қайтымсыз
өзгерістер тудырады, өнімнің бастапқы жағдайының толық қалпына келуіне
кедергі береді. Сондықтан бұл жағдайда тамақ өнімдерінің толық емес
қайтымдылығы жайлы айтады .
Суытуға қарағанда мұздату кезінде ылғалдың жартылай қайта бөлініп
таралуы, ұлпалардың мұз кристалдарымен жарақатталуы, ал кейбірде ақуыздың
жартылай денатурациясы жүреді. Егер мұздату дұрыс жүргізінбесе
нәтижесінде өнімнің дәмдік және қоректік қасиеттері нашарлауы мүмкін.
Мұздатуды ең алдымен оның дәмдік және қоректік қасиеттерін сақтау үшін
іске асырамыз. Бұл үшін мұздату процесінде жүретін құбылыстардың
(максималды) барынша қайтымдылығына қол жеткізуге ұмтылу қажет [1].
2.2 Өнімдердің мұздатылуы кезінде өнім сапасына ықпал ететін факторлар
Жедел мұздату өнімдердің жоғары сапасын әрдайым қамта- массыздандыра
бермейді. Кейбір өнімдерді (көп мөлшердегі) мұздатуды криогенді
сұйықтықтарда үлкен жылдамдықтарда іске асырады, бірақ сонымен қатар
өнімдерде мұздаған жасуша сөлінің ішкі қысымы көтеріледі. Мұздатылған
өнімнің ішінде қысымның қаншалықты жедел көтерілуі орын алса, оның көлемі
соншалықты ұлғаяды, мұздату тез жүріп , өнімнің ішкі және сыртқы
температурасы жедел жүреді.
Әсіресе жоғары қысым өте жедел амалмен мұздату кезінде жүреді.
Нәтижесінде өнімнің ішкі қабаттарын үсік шалады. Өнімнің ішкі жағдайының
көлемі ұлғайып, ал сыртқы созылуға икемсіз қабаты ішкі кеңеюге төзбей
жарылып қалады , бұл өнімнің бүтіндігін жояды.
Мұздату жылдамдығына суытылған ортаның температурасы, мұздатылушы
өнімнің қалыңдағы және оның беткейінен жылу коэффицент шешуші ықпал етеді.
Мұздату жылдамдықтары өнімнің кебіңкі қалыпқа енуіне ықпал ететін
масса алмасу процессіне ықпал етеді. Өнімнің беткейінде мұз қатқанша одан
тамшылы – сұйық ылғал буланады, содан соң мұздың сублимациясы жүріп оның
кебуіне әкеліп соғады.
Ылғадың судың жоғалуы мұздату кезінде ауқымды шектерде үлкен көлемде
болуы мүмкін [2].
2.3 Мұздату кезінде өнімдерде жүретін өзгерістер
Мұздатудың кез – келген жылдамдығында оның құрылының бұзылуымен
байланысты жасушада күрделі өзгерістер жүреді. Осылай, өнімде
температураның – 8( – 10ºС төмендеуі интенсивті мұздың құрылуымен қатар
жүреді, сондықтан өнімнің сұйық фазасындағы химиялық қосылыстардың
концентрациясы бірдестен ұлғайып, өнімнің көлемі кішірейіп, молекулалар
жақындайды.
Белоктардың макробөлшектерінің кеңіс тіктік құрылымының бұзылуы
денатурация мен идентификацияланады, ал оның сыртқы белгісі болып
мұздату кезіндегі ұлпалық сөлдін бөлінуі саналады. Бұл процесстердің дамуы
сұйық фазадағы электролиттердің көтерілуімен ынталандырылады
.Денатурациялық өзгерістердің максималды дамуы ұлпалық сұйықтықтың барынша
кристаллдануының температуралық аймағымен сәйкес келеді . Денатурация ең
алдымен саркоплазма ақуыздарының өзгерісі болмауы кезінде ақуызда
актомизион фракциясында байқалады.
Ақуыздардың нативті құрылымының сақталуына ықпал етуші фактор болып
байланысқан су саналады. Бірақ бұл мұздың кристалды құрылымына өту кезінде
бөлінетін қуаттан жоғары қуат байланыстары бар тоттардың ақуызымен
байланыс қандарға ғана қатысты. Ақуыздық заттар байланыстың төменгі
байланысты болғандықтан мұздатылатын суды жоғалтады, ал ақуыз молекулалары
агрегатталады. Тұрақты ақуыз заттарды еріткен соң неативті құрылымды сақтау
үшін мүмкіндік беретін суды ұстап тұрады [3].
2.4 Жартылай тушадағы еттерді мұздатып, өңдеуіне арналған технологиялық
құралдар
Жартылай тушадағы еттерді мұздатып өңдеу үшін арналған бөлімдер
камера мен тунельдер бөлмелерді соғу тиімді. Өткен маусым аралық кезеңдерде
оларды ет өнімдерін сақтау үшін қолдануға болады. Тар тунельдерді суыту
мақсаттарына қолдану қиын. Камералар мен тунельдерді бір релісті ілмелі
жолдармен жабдықтайды. Олар тушаларды іліп жылжыту мүмкіндігін береді. Ал
бұл құрылымдарды жылуизолациялайды [2,3].
Көлемдерге қарап ілмелі жолдағы жартыла тушаның арасындағы ара
қашықтық белгіленеді.(900-110мм), рельс биіктігі 3300мм. Етті мұздатып
өңдеу кезінде мұздатқыш есігінен суықтың шығынын кеміту үшін, оларды ауа
перделері мен немесе жалюздермен жабдықтайды. Жалюздердің сыртында бекітуші
есік болады, ішіне қатты материялдардан екі перде орнатады. Бұл перделердің
арнайы есігі болу қажет немесе перделер мөлдір етіп жасалуы тиіс.
Екі қарама-қарсы сырғу есіктері болады, бұл есіктер бір-біріне 1350мм
қашықтықта тұрады. Жартылай тушалар камераға немесе сыртқа шығарылғанды
конвейір күшімен есіктер ашылып, жабылады.
Сонымен қатар бірінші есік ашылған кезде екіншісі міндетті түрде
жабық тұрады, бұл суық ауаның шығып кетуіне жол бермейді.
Камера ішінде ауаны суыту немесе ысыту ауасуытқыштармен немесе
колориферлермен іске асырылады, мұны реттеу арнайы құрылғыда іске асырылады
[4].
2.5 Етті мұздатып өңдеу бөлмелеріндегі ауаны үлестіру жүйесі
Салқындату, мұздату және еріту камераларында жартылай туша еттерді
іліп қойып өңдейді, бұл кезде өңдеуші температура тушаның өне бойына
біртегіс тиеді.
Салқындату, мұздату және еріту камераларында тушаның қалың сан бөлігі
рельске жақын орналасады, туша рельсьтен 300 мм қашықтықта тұрса, еденнен
есептегенде тушаның төменгі бөлігі 200мм биіктікте тұруы тиіс. Еттерді бір
қатар ілгенде ілінген қатарлар арасы бірдей қашықтықта орналасып, тар дәліз
қалыптасады. Камераның көлденең қимасы тар дәлізді бос қуысы бар жартылай
туша қатарларын байқатады.
Камераның көлденең қима коэффицентін тиеу 15-18( құраса, ұзын
бойлықта ол 40-45( құрайды.
Камераға суық ауа бір тегіс берілгені жөн, ол тушалар арасында бірдей
жылдамдықта қозғалауы тиіс, сонымен қатар ауаның негізгі массасы жартылай
тушалардың сан етіне қарай бағытталғаны жөн.
Жүк көлемінде ауаның үлесуі мұздату камерасында ауаны айдаушы және
сорушы камералар арқылы іске асырылады және ілген жол картасымен төбелік
арасындағы кеңістіктегі ауаны беру арнасыз жүйесімен іске асырылады.
Сонымен қатар камераның ілінген жолға көлденең және оған бағытты жүктің
көлеміне қарай тунельді жүйе мен ауа үрлеу жүйесін және жалған төбелік
арқылы ауаны төбесіне төмен үрлеу арқылы және төбенің ауасуытушы камералар
көлеміндегі ауа желдеткіштері мен ауабағытаушы сопла арқылы суық ауа
қозғалысы іске асырылады.
Ауаны канал жүйесімен үлестіру жүйесі 1-суретте көрсетілген [5].
1-сурет. Канальді ауа таралу кезіндегі етті тоңазытып өңдеудің ауа ағын
тәсімі.
Ауаны айдаушы және ауаны сорушы каналдар камераның төбелік пен ұзын
қабырғасы астында орналасады. Ауа жылдамдықтың қысымымен каналдар бойымен
үдетіледі. Егер каналдар терезесі арнайы бағытаушыға ие болса онда
айналатын ауаның көп бөлігі каналдың ішіне қарай терең бойлайды, сонымен
қатар бірінші шығу терезесінен 3-50C бұрышымен шығады, ал соңғысынан 80-
850C бұрышымен шығады. Сондықтан шығушы терезелерді арнайы бағыттаушы
қалақтармен жабдықтайды, олар әкету құбылысын болдырмайды [6].
Суық ауа ағысы шығатын терезеден камера еденіне бағыт алып,
бастапқыда кеңейсе, кейіннен терезелерден шыққан ағымдармен бірігеді,
камера қабырғасының бойымен жүріп жалпы ортақ ағысқа айналады. Ағыс камера
еденіне жетіп үлкен массаға иеленеді, бәрақ бұл ауа массасының жылдамдығы
терезеден шыққан ауа массасының жылдамдығынан төмен.
Еден мен камераның терең бұрылыстарынан өтіп ауа жыли түседі және ет
тушалары арасымен көтеріліп, үлкен масса ретінде (75-80() кері қарай
айдаушы каналдарға жақындап ағыстарына қарай қосылады. Ауаның екінші бөлігі
(20-25() сорушы каналға жіберіледі.
Сорылушы ағыстардың әрекет ету аймағы оншалықты үлкен емес және
ауаның камерадағы ауа қозғалысына ықпал етпейді, өйткені саңлауларға ол
бағыт бойынша келеді де сфералық көлемге сәйкес болады.
Ауаны үлестірудің каналдық жүйесі қазіргі кезеңде ет өңдеу
технологиясы кезінде мұздатуға дейінгі және, суытылған еттерді сақтау,
мұздатылған еттерді сақтау үшін қолданылады, ал бұл процесстердің өзіне
тікелей қолданыла бермейді.
Каналсыз жүйеде ауаның айналамасы сопладан тасталынатын ауа ағысының
кинетикалық күші есебінен іске асырылады.
Әр бағана арқылы қуыста камераның өне бойымен ілінген жол маркасы мен
төбелік арасындағы кеңістікке беріледі, ал камераның еден саңлаулары арқылы
сорылады, ауа сору саңлаулары қабырғаларда болады 2-сурет [7].
2-сурет. Каналсыз жүйеде етті мұздатудың тәсімі.
Желдеткіш пен ауасуытқыштан суық ауа сопладан шығар жерде тік бағытын
жоғалтпауға тырысады. Бірақ ауаның үйкелу күші нәтижесінде өзімен бірге
қоршаған ауаны іліп алып кетеді, содан ауа жылдамдығы кемиді. Оның
салдарынан суытушы камераларда суыту камераларында боран тәрізді ауа
айналмасы жүреді [8].
Айналушы ауа көлемі бұл кезде сопладан берілетін ауа көлемінен көп
есе артық.
Етті суық тазалауға арналған тунельдерді ауаның көлденең қозғалысына
қарай дайындайды – ілгіш асты жолдары және көлденең ауа қозғалысы жолымен
бірге.
Көлденең жүретін ауалы тунельдердегі ауа қозғалысының жылдамдығы
негізінде 2 ден 5 мс тең. (3-сурет) .Еттің жартылай тушаларын ілгіш асты
жолынан бір-бірінен экранирлейді, еттер бірінен соң бірі жылжи отырып
етіледі, сонан соң бос тушадан кеңістікке қарай жылжиды. Бірінші жартылай
туштың беткі жағы интенсивті түрде ісінеді. Сонымен бірге қозғалатын ауа
туннельдің басында төмен температурада болады, ал соңында жартылай туштар
интенсивті ісінеді және ауа одан да қатты мұздатылады, осы арқылы ет те
мұздатылады. Етті суық түрде тазалаудың ерекшелігі ол жеке жартылай тушта 6
сағ. дейін тазалады. Сол себепті туннельдерді бірнеше төбелік ауасуытқыштар
(сурет-4) мен туннельдерді көлдеңен ауа жылжуына сәйкес орындайды [9].
3-сурет. Етті салқындату тунелі.1-желдеткіш. 2-ауасуытқыш. 3-ауа
бағытағыш. 4-ілілмелі жол.
4-сурет. Бір фазалы етті мұздату камерасы.1-мұздатқыш рек түтік;
2-дффузор. 3-электроқозғалтқышты желдеткіш. 4-қоршау. 5-ілілмелі жол
каркасы. 6-конвейер.
Жартылай туштың беліндегі ауа жылжуының жылдамдығы бұл жүйеде 0,5-1
мс тең болады. Мұндай, туннельдердегі туш айтарлықтай бірдей, олардағы
процесстің ұзақтығы 1-4 сағатқа созылады.
Ілгіш асты жолының рельстерінің үстіндегі щиттерге ұзындығы 30 мм щель
қалдырады, оларды рельс жақынан 130 мм қашықтықта орнатады. Камерадағы
алған төбеліктің кеңістіктегі көп қабатты мұздатқыштардағы биіктігі шамамен
800 мм, ал бір қабатты мұздатқыштарда шамамен 800-ден 1400 мм дейін [10].
Жалған төбелік үстіндегі кеңістікке ауасуытқыш желдеткіштері суық ауа
жібереді, содан соң иделдер қатары камераның жүкті кеңістігіне енеді, ауа
жылып, қайта ауасуытқышқа сорылады.
Щельден шыққан ауаның жылдамдығы 5 мс. Щельден ауа ағымы төменге түсе
отырып, камерадағы ауа көлемі ұлғаяды. Ауаның жылдамдығының төмендері еттің
жартылай тушын ісіндіреді. (5-сурет)
5-сурет. Жалған төбелік тесіктері арқылы камерада ауаның таралу тәсімі.
1-жартылай туша. 2-жалған төбелік. 3-тесік.
Ауа қозғалысының жылдамдығының орташа теориясы жартытуша беліндегі
көрсетілген жағдайда 1,2 мс құрайды.
Осындай суытқыш камерасының тәсімі 6суретте көрсетілген 72 м2 камера
ауданын да үш ауа суытқышы бар төбелік орналасқан. Ауа камераның жоғарғы
ортаңғы бөлігіндегі өсті желдеткіштен сорылып, ауа суытқыштарының
жыланшығы арқылы ісінеді; сонон соң ауа төбелік пен ілгіш асты жолының
каркасының аралығындағы кеңістікке лақтырылады, ілгіш асты жолы арқылы
арнайы бағыттаушы тік немесе көлденең камераға түседі. Сонан соң ауа
қозғалысы тоқтайды [11].
6-сурет. Төбелік ауасуытқышта етті мұздату.
1-желдеткіш. 2- мұздатқыш ирек түтік.
Келтірілген мәліметтерден бұл жүйе де өзінің энергияны аз шығындауына
қарамастан, ал жартылай туш аймағындағы ауа қозғалысының жылдамдығы етті
тез мұздатуға жеткіліксіз екендігін көруге болады.
Тушты ауа арқылы душтау немесе ілгіш асты жолындағы ет жартылай тушты
ауа ағымымен ісінеді, ауа арнайы металдары арқылы сопланың жоғарғы төменгі
бөлігіне жетеді.
Тәжірибеде етті жартылай туштауын душ арқылы өндеуінің екі тәсімі
қолданылады. Камерадағы ауа қарапайым техникалық құралдар арқылы
салқындатылады – ауасуытқыш немесе батарея. Ауа арқылы өзіндік душтау
құрылғысы ауа әкелуші жүйеден, сопладан, вжелдеткіштен тұрады. Желдеткіш
камерадағы ауаны сорып алып, оны ауа әкелуші сопла арқылы етті туштауға
лақтырады. Ауа арқылы душтау құрылғысында жол аралық ауа суытқыштарды
қолданады, ол сопла ауа әкелуші мен желдеткіштен тұрады. Желдеткіш
камерадағы ауаны сорып алып, оны ауа әкетуші айдайды, ол сопла арқылы
суытқыш жыланшығына, содан соң еттің жартыла тушына лақтырылады жол аралық
ауа суытқыштары бір мезетте ауа ағымын бағыттап, камерадағы ауаны суытады
[12].
7-сурет. Еттің жартылай тушаларын аулық душтау құрылңысы.1-душтау каналы. 2-
сопла. 3-ілу жолы. 4-ілілмелі жолдар каскады. 5-ет тушасы. 6-ауа жолы. 7-
салқындату ирек түтігі.
Барлық ауа әкеліушілерде 40-50 мм диаметріндегі сопла болады, олар 6
дана, ұзындығы 1 м, шахмат тәрізді орналасады.
Ауа ағымы сопладан шығар кезде қоршаған ауаны арқасында кеңейтеді,
жартылай туш беліне жақындайды. Олардың жалпы ағымы бастапқыда бірдей
ісінін, үлкен жылдамдықпен жартылай туш беліне жетеді, сонан соң кіші
жылдамдықпен күректік бөліміне жетеді.
Осылай орналасу тәсілінде ауа біркелкі жартылай туша ісінеді,
нәтижесінде біркелкі суық тазалау процессі жүреді. Сонымен қатар,
айналымдағы ауа мөлшері мен энергия шығыны ауа ағымының динамикалық ағысына
пайдалы жұмсалады, соплаға лақтырылған ауа ағымы 1,5 есе кіші болады.
Душтық каналда сопладағы ауа лақтырылу жылдамдығы шамамен 10 мс.
Тушадағы ауа ағымының орташа жылдамдығы бұл жағдайда бел аймағында 1,84-
2,11 мс, күректе 0,38-0,5 мс, душтауды ауа суытқыштың жолының аралығын
қолдануда 1-1,55, 0,7-0,84, 0,49-0,5 мс тең болады [13-16].
2.9 Патенттік шолу
1. Ауылшаруашылық және азық-түлік өнімдерін сақтау құрылғы.
Пайдалану: ауылшаруашылық және азық-түлік өнімдерін сақтау қондырғысы
[17].
Маңызы, құрылғы өнімге арналған камера және төбелік трубасы бар
суытылатын құрылғыдан, ауа жіберу жүйесінен. Ол температура датчиктерінен
тұрады. Төбелік бөлікте жабыш тесіктермен толтырылған. Төбелік трубасы
камераның жұмыс бөлігінде орналасқан, суық камераның негізгі бөлігінде, ал
ыстық-еден бөлігінде камераның ішкі көлемі ауа жіберетін жору
патрубкаларынан тұрады. Құрылғы бірнешеу бірнеше труба түрінде толтырылған
түрде болса да болады.
Бұл құрылғыларды активті өнімдерді сақтауға қатысты, мысалы, жеміс,
көкөніс, дән, тауық еті, жұмыртқа, балық т.б., ауыл шаруашылықта, сауда
саттықта, әртүрлі азық-түлік өнімдер саласында, автономды жүйеде өнімді
белгілі температурада сақтауға қолдануға болады [8-10 суреттер].
Камерада (1) ауа температурасына (2) датчикорнатылған, камера іші
көлемі иілгіш шлангамен (3) және (4) жалғанған, мысалы дюрита, жоғары
қысымда ауа (5) беру жүйесі, мысалы компрессор, сору (6) және сығу (7)
патрубкаларынан. Сығылған ауа, камераның ішкі көлемінен жиналған шлангамен
(4) шланга жүйесі (3) арқылы құйынды трубкаға беріледі, камераның жоғары
бөлігінің ішкі көлемі жабық қабық (9) тәріздес. Құйынды трубка (8) қада
тәрізді (10) орналасуы мүмкін. Камера ішіндегі ауа балансын реттеу үшін
оның төбелік бөлінгінде бір немесе бірнеше тесіктері бар, жабылған немесе
қақбағы бар болып келеді. Берілг ен режимде темпер атура орнатылғаннан
кейін тесік жабылады. Құйынды трубканың іші гидравликалық жылтыр металдан
жасалған. Сығылған ауа сопламен (12) тангенциалды улитка (13) арқылы ағады,
суық соңы құйынды трубкадағы деп аталады, ал ыстық ағын дроссель (15)
арқылы ағады ыстық соңы деп аталады. Температура датчиктері (2) реттегіш
механизммен (16) байланысты, ауа түсу жүйесін басқару жұмысы. Сығу
сызығында (4) вентиль қойылған. Камерадағы балансты реттеу үшін.
8-сурет
9-сурет.
10-сурет.
2.Камераны суыту құралы
Тоңазыту техникасда азық-түлік өнімдерін сақтау және суыту бар, бір
патрубка атмосферадан ауаны жеткізіп түру каналдары бар, және газ ортасын
реттейді, ал екінші патрубка газ таралуын реттеуде пайдаланады [18, 19].
Ауалы суықты қабылдау жүйесі вентилятордан (1) соратын (2) және
реттейтін (3) патрубкадан, реттеуіш ишбер (4) жағанған, ауа ағынын (5)
аудағыш, камера (6) және ауа реттегіш (7).
Камера газдыдинамикалық сиренаға (8) серппелі резонатормен жоғарғы
дөңгелекте дозатор (10) сығылған газды козі (11) бар және төмендегіше жұмыс
істейді.
Вентилятор (1) ауаны сору арқылы ауалы аған құрайды, камерада (6)
газодинамикалық сирена (8) арқы өтетін, резонаторда (9) серіппелі
тербелісті тудырады. Бір уақытты резонатор (9) арқылы сұйыылған газ түседі.
Кмерада (6) ауалы ағынмен сұйылған газ араластырылады, сұйылған газ буға
айналады, осыдан ауалы азан суытылады және газадинамикалық сиренада (8)
резонатор (9) арқылы ультрадыбыс пайда болады. Суытылған аған ауареттегіш
арқылы (7) түседі. Өңделген ағын рецеркуляциялық патрубка (3) арқылы ишбер
(44) жағдайына байланысты теңдік анықталып, камерадығы өнім ылғалдылығын
анықтап, ауа тем-ы мен араластырып сору патрубкасына (2) түседі, вентилятор
(1) арқылы қайтадан сығылады. Одан арықарай ойналын қайталанады.
11-сурет.
3 Технологиялық бөлім
3.1 Есептеу режимін қабылдау
Сыртқы ауаның температурасына байланысты камерадағы жылулық жүктеме
мөлшері, тоңазытқыш агенттің сұйылу температурасы, су температурасы, грунт
температурасы және суық өндірімділік, тоңазыту қондырғысының бағасы
анықталады.
Тоңазыту қондырғылары жылдың ең ыстық мерзіміне есептеледі. Бірақта
жылулық жүктемені жаздың максималды температурасына есептеген жөн
емес.Сыртқы ауаның есептемелік тепературасы былай қабылданады.
Тоңазыту қондырғысының жұмысшы режимін қайнау tқ, сұйылу tс, сору
температуралары сипаттайды. Бұл параметрлердің шамасын сыртқы қоршаған орта
жағдайына байланыстырып аламыз.
Сарыағаш қаласының қоршаған орта жағдайын ҚНжЕ 2.01.01-82
Стройтельная климатология и геофизика бойынша:
Жаз мерзімі үшін сыртқы ауа температурасын tқо=32oС, ылғалдылығын:
φ=50 оС, деп қабылдаймыз.
Қайнау температуралары: қ1 =-10оС, tқ2=-30 оС берілген.
Сұйылу температурасы берілетін судың мөлшері мен температурасына
тәуелді.
Сумен суытылатын конденсатордағы сұйылу температурасын,
конденсатордан кететін су температурасынан 2÷4 оС жоғары аламыз.
tк =tw2 –(2÷4)оС= tw1 + +(2÷4)
мұндағы: Δtw – конденсатор түріне байланысты таңдалатын температура
айырымы: көлденең құбырқаптамалы, Δt= 3оС.
tw1= + Δt (1 ηгр-1); мұндағы: - сулы термометр температурасы, tқо=32oС,
φ=50 оС, tсм =23,6 оС (Ылғал ауаның І – d диаграмасынан анықталады
ηгр - өнім коэффициенті, ет үшін ηгр=0,45.
tw1=23,6 + 3(10,45-1) =28,5 oС
tw2= tw1 +Δt =28,5 + 3 =31,5 oС
tw1және tw2 сәйкесінше конденсаторға кіретін және шығатын судың
температурасы
tк =tw2 + (3÷5) оС =31,5+3=34,5~35 oС деп қабылдаймыз.
Буды сору температуралары:
Аммиакпен жұмыс істейтін машиналардың бір сатылы компрессрор мен екі
сатылы компрессордың екінші сатысы үшін: tсору= tо + (5÷10) оС, Ал екі
сатылы компрессордың бірінші сатысы үшін.
tсору= tо + (10÷20) оС
tсору=-10+7= -3 оС- бір сатылы компрессор үшін.
tсору=-30+15= -15 оС-екі сатылы компрессордың бірінші сатысы үшін.
3.2 Жылуағындарды есептеу
3.2.1 Құрылымдық қоршаулардан келетін жылуағындар есептеу
Тоңазытқыш құрамында жылумен өңдеу, алдын-ала сортайтын бөлмелер,
экспедиция, салқындатылған және мұздатылған өнімдерді сақтау қарастырылады.
Егер де технология бойынша тез мұздатылатын аппараттар жұмысы қажет
болса, онда оларды арнайы бір бөлмеге орналастырады. Әрбір салқындатылатын
қоймалар үшін аудандары мен сиымдылығын есептейді.
Бастапқы мәліметтер:
Жалпы сыйымдылығы -3000 тонн; Сақтау камерасының экономикалық
тиімділігін қарастырып, екі сақтау камерасы қарастырылады.
Бір камераның сыйымдылығы – 500 тонн
Сақтау камерасының саны: камера
Құрылыс ауданын анықтаймыз. Сақтау камерасын мына формуламен
анықтаймыз.
м2
мұндағы: Вк- 750 тонн – бір камераның сыйымдылығы
qv - жүк көмегінің жүктемеге нормасы
Жеміс сақтау қоймасы үшін qv=0,35mм3 деп қабылдаймыз [20].
hгр- балмұздақ сақтау қоймасының жүктеме биіктігі
Балмұздақ сақтау қоймасы үшін hгр=5,5м деп қабылдаймыз [20].
(- құрылыс ауданының пайдалану коэффиценті
Балмұздақ сақтау қоймасы үшін ( =0,85 деп қабылдаймыз [20].
Мәндерді орнына қойғаннан кейінгі алынған нәтиже
Көмекші бөлмелердің ауданын жалпы сақтау камерасының ауданының 40%
қабылданады. Fкөмекші =235,2 м2;
Құрылыс тіктөртбұрыштарының санын анықтау
n= Fстр(стр
мұндағы: Fстр -әр түрлі белгілеудегі құрылыс ауданы, м2;
(стр - сетка колоннаны қабылданған кездегі бір
тіктөртбұрыштың
құрылыс ауданы, м2.
Қосымша және салқындату қоймалары, коридорлар, ауданның есебіне сәйкес
тоңазытқыш жоспарланады.
Қоршаулардан келетін жылуағын Q1 қосынды жылу ағын болып есептеледі
(қабырға арқылы, қоршау арқылы, жабынан жіне еденнен) сыртқы және ішкі
температуралардың біршама айырымы болады, суытылатын бөлменің жылуағыны Q1т
, сондай-ақ сыртқы қабаттан келетін жылуағындар. Q1с Сыртқы жабыннан
келетін жылуағындар:
Q1 = Q1т + Q1с
Қабырғадан, қоршаудан, жабынна келетін жылуағындар Q1 төмендегі
формуламен есептеледі: Q1 = КдFθ10-3=КдF(tH - tB)10-3. кВт.
Мұндағы : Кд –жылуберу қоршауының шын коэффиценті, Втм2К
F –қоршау бетінің ауданы, м2
θ –температура айырымы, ºС
tH -Қоршау сыртының температурасы, ºС
tB –ғимарат ішіндегі температура, ºС
камеры №1
Солтүстік, оңтүстік
Ауданы F=48·3,6=172,8м2
Жылуберу коээфицентті. Кд=0,19 Втм2К
t4 =+16ºC- ауа температурасы.
Q1т сев =0,19·172,8(20- (-1))·10-3=0,78 кВт.
Батыс, Шығыс
Ауданы F=78·3,6= 280,8 м2
Жылуберу коээфицентті. Кд=0,38 Втм2К
t4 =-3ºC- дәліз.
Q1т зап =0,27·280,8(20 - (-1))·10-3=1,4кВт.
Жабын
Ауданы F=3744 м2
Жылуберу коээфицентті. Кд=0,19 Втм2К
t4 =+40ºC- ауаның сыртқы температурасы.
Q1т юж =0,19·3744(40-(-1))·10-3=2,9 кВт.
Еденнен келетін жылуағындар төмендегі формуламен есептеледі:
Q1т пол = Кд(tr-tB)10-3,кВт;
мұндағы : Кд, еденнен келетін құрылымдық шын коэффицент, Втм 2К;
tr-Грунтты жылытуға арналған қондырғының ауданының орташа
температурасы, ºС.
Электрожылытқыштар бар кезде tr=1 ºС тең деп қабылданады. [20].
Бу тұйықтағыш қоршаулардың конструкциясын таңдағанда төмендегідей
талаптарды ескерген дұрыс:
- конструкция тиімді болуы керек.
- қоршаған орта ауасы мен қоршау беттерінің арасындағы
температура айырмашылығы мен қамтамасыз ету.
- салқындатылатын мекеменің барлық бетін бу тұйықтағыш жылумен
үздіксіз қамтамасыз ету.
- жылу тұйықтағыш материалдың кемшілігін компенсациялау керек.
Шектеулі құрылымдардың жылуизоляциясының қабатының қалыңдығын
анықтау.
Ішкі қабырғаның жылуберу коэффицентін есептеу
Жылу беру коэффициенттің қажетті шамасы ішкі қабырғалары үшін [20].
Ішкі ауа үшін жылу беру коэффициенті (Н, ішкі ауа үшін (ср
қабылдаймыз [20].
Жеке қабаттардың термиялық кедергісі есептелініп кесте-1
енгіземіз.
Мұнда: жылу өткізгіштік коэффиценті қосымшадан алынған
жылуизоляциясының қажетті қалыңдығы келесі формуламен анықталады.
мұндағы: материалының
жылу өткізгітік коэффециенті.
Ішкі қабат үшін кестеден аламыз.
Қалыдығын 150 мм деп қабылданады,(бір қабат 100мм және бір қабат
50мм) сонда қалыңдығы , бұл шама қажетті шамадан аз айырмашылықта
болады.
Жылу берудің нақты коэффицентін анықтаймыз:
Қоршау қабатының жылуберу коэффицентін есептеу: Жылу беру
коэффициенттің қажетті шамасы ішкі қоршаулар үшін [20].
Ішкі ауа үшін жылу беру коэффициенті (Н, ішкі ауа үшін (ср
қабылдаймыз . (кесте 8.4 [1] ).
Жылу өткізгіштік коэффиценті қосымшадан алынған жылуизоляциясының
қажетті қалыңдығы келесі формуламен анықталады.
Қоршау қалыдығын 75 мм деп қабылданады.
Жылу берудің нақты коэффицентін анықтаймыз:
Еден қабатының жылуберу коэффицентін есептеу: Жылу беру
коэффициенттің қажетті шамасы еден үшін.
Еден бетінің жылу беру коэффицентті қабылданады.
Жылу өткізгіштік коэффиценті қосымшадан алынған жылуизоляциясының
қажетті қалыңдығы келесі формуламен анықталады.
Еден қабатының қалыдығын 150мм деп қабылданады. (бір қабат 100мм
және бір қабат 50мм)
Жылу берудің нақты коэффицентін анықтаймыз:
Жабынның қабатының жылуберу коэффицентін есептеу: Жылу беру
коэффициенттің қажетті шамасы жабын үшін.
Жабын бетінің жылу беру коэффицентті қабылданады.
Жылу өткізгіштік коэффиценті қосымшадан алынған жылуизоляциясының
қажетті қалыңдығы келесі формуламен анықталады.
Жабын қабатының қалыдығын 250мм деп қабылданады. (екі қабат 100мм
және бір қабат 50мм).
3.2.2 Тоңазытып өңдеу барысында өнімнен бөлінетін жылуағын
Мұздату және сақтау камерасында тоңазытып өңдеу барысында бөлінетін
жылуағындар Q2пр келесі формуламен анықталады.:
Q2пр=(βМпр∆i10 3)(τобр·3600),кВт
Мпр – камераға өнімнің тәуліктік түсімі тсут;
∆i- өндеуге дейінгі жіне өңдеуден кейінгі энтальпия айырымы, кДжкг;
τобр-Тоңазытып өңдеудің ұзақтығы, сағ.
β=1,7
Энтальпиялар : t=-8ºС, i=39,4 кДжкг
t=39ºС, i=358 кДжкг
∆i=358-39,4=318,6 кДжкг
τобр=27= -мұздату ұзақтығы.
Мпр L·qv=12,5·0,25= 3,12 т
Мұндағы: L – ілінбелі жол ұзындығы.
qv- 0,25 тм – ілінбелі жолдар нормасының жүктемесі.
Q2пр=1,5 ∙800∙318,6∙103(24∙3600)=44,25 кВт
3.2.3 Эксплутациялық жылуағын
Жарықтандыру жылуағыны.
1.Жылу ағын (Вт) есебі төмендегі формуламен есептеледі:
мұндағы: А-1м2 еден ауданына бөлінетін жарықтың жылу мөлшері, Втм2;
Жарықтандыру көзінен бөлінетін жылу (бет 60[1])
F- камера ауданы, м2 F=612 м2
Адамдардан бөлінетін жылуағындар (Вт) төмендегі формула бойынша
есептеледі:
мұндағы: 350-1 адамның физикалық жұмыс істегендегі бөлінетін жылуы,Вт;
n – қоймадағы жұмыс істейтін адам саны
Қоймадағы жұмыс істейтін адам саныны камера ауданына байланысты:
200м2 дейін 2-3 адам, 200м2 жоғары болса 3-4 адам.
Электр өнімділігінің жылуағыны батареялармен салқындатылады:
Есікті ашқандағы жылуағыны:
К-есікті ашудағы салыстарымалы жылуағыны
К=12 (бет 61 [1])
Камера ауданы
F=612 м2
Қорытынды
3.2.4 Тоңазыту қондырғысына жылулық жүктемені есептеу
Тоңазыту қондырғысының жылулық жүктемелері: Qо1=1800кВт,
3.3 Тоңазыту қондырғысының түрі мен суыту жүйесін таңдау
Суықты тарату орталықтандырылған, тікелей суытуды қолданатын, наосты
–айналмалы аммиак жүйесін, батареялы және ауасуытқышты суыту жүйесін, сумен
суытылатын конденсатор түрін таңдаймыз.
Насосты – айналмалы жүйедегі тоңазыту қондырғысы, бір және екі сатылы
болады.
Бір сатылы қондырғылар, қайнау температурасы -10оС –қа сәйкес келетін
және нөлге жақын мәндерде, жеміс – жидек және сүт өнімдерін, етті сақтауға
қолданылады. Екі сатылы тоңазыту машиналары, қайнау температуралары -25÷
-30оС – тан төмен температураларда қоданылады.
Бір сатыдан екі сатылы тоңазыту қондырғыларына өту себептері:
1.Төменгі қайнау температурасындағы компрессордың беріліс
коэффициентінің λ азаюы, яғни рсрқ қысым қатынастарының өсіп, берілген
жүктемеде өндірім көлемі үлкен компрессорды орнату қажеттілігі туындайды.
2. рсрқ жоғарылаған кезде сығудың соңғы температурасын көтеру
керек, ал аммиакты тоңазыту қондырғылары үшін, бұл температура 150оС жоғары
болмау керек және рк-ро қысым айырмашылықтары да 1,67 мПа көп болмауы
тиіс..
3.Е = рсрқ 9 шарты орындалғанда екі сатыға өту [20].
3.4 Тоңазыту қондырғыға жұмысшы денені таңдау
Кез келген қыздырылған денені қоршаған ортаның температурасына дейін
суыту табиғи түрде, өздігінен жүреді. Қоршаған ортаға: ауа, теңіз немесе
өзен суы, космос немесе жер т.б. жатады. Денені қоршаған ортаның
температурасынан төменгі температурага дейін суыту тек жасанды түрде ғана
жүзеге асырылуы мүмкін. Денені суыту үшін одан жылу алу керек, ал ол жылуды
температурасы суытылатын дененің температурасынан төмен басқа дене ғана ала
алады. Жылу тек температурасы жоғары денеден температурасы төмен денеге
ғана өтеді. Суытатын дененің суытылатын денеден алған жылу мөлшері оның
суыту қабілетін сипаттайды (суық өндірімі деп те аталады).
Бұл процестер кемінде екі дененің қатысуымен өтеді. Біреуі жылуды
тасмалдаса, екішісі сол жылудың көзі, немесе сол жылуды қабылдайтын дене.
Қазіргі кезде, тоңазыту техникасында қолданылып жүрген тоңазытқыш
заттардың саны 30-40-ға жуық. Тоңазыту техникасында көп тарағаны су, ауа,
аммиак және түрлі фреондар. Қазіргі поршенді компрессорлар бірнеше
тоңазытқыш затты қолдана беретін, етіп жобаланады. Дегенмен әр компрессорда
сұйылу және қайнау температураларының деңгейіне байланысты, қолданылатын ең
тиімді тоңазытқыш зат болады.
А.В. Быков көптеген ғылыми-зеріттеулерді қорытындылап, тоңазытқыш
заттардың термодинамикалық қасиеттеріне, энергетикалық және құрылымдық
қасиеттеріне байланысты қолдану аймақтарын анықтап берді.
Аммиак(NH3), фреон-12 және фреон -22 сияқты тоңазытқыш заттарды -30 (
-400C суытқышты алуға қолдану тиімді екенін және осы температурада олардың
қайнау қысымы қоршаған ортаның қысымына жатын екенін ашып көрсетті. Фреон-
12 бір сатылы тоңазыту қондырғыларында -12қолданған өте тиімді. Фреон-22
поршенді бұрандалы компрессорлы тоңазытқыш қондырғыларда (бір немесе екі
сатылы) -10 ( -700C – қа дейінгі температураларды алуға пайдаланған жөн.
Сұйылу температурасы +500C аспауы керек.
Аммиакпен жұмыс істейтін тоңазытқыш қондырғылардың болат материалынан
жасалған бөлшектері коррозияға ұшырамайды. Аммиак оңай табылады, арзан және
азон қабатына әсері жоқ.
Жоғарыда келтірілген мәліметтерді қорыта келе, аммиактың
артықшылықтарын және арзандығын, елімізде өндірілетіндігін ескере отырып,
тоңазытқыш зат ретінде аммиак қабылданды.
3.5 Компрессорды және жылуалмастырғыш аппараттарды
есептеу және таңдау
Бір сатылы тоңазыту ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz