Әлеуметтік топтар мен этникалық бірлестіктер



1. Қоғамның элеуметгік қүрылымы мен жіктелуі
2. Қеңестік қоғамдағы және біздін қазіргі кездегі әлеуметтік жіктелуіміз
Қоғамның әлеуметтік кұрылымы мен жіктелуін оқып-білудің мәні зор. Себебі, коғам өзінің қандай әлеуметтік топтардан, ал олар қандай жай-күй, жағдайда тұратындығын білуі керек. Олардың іс-әрекеті барлык қоғам институттарының кызмет ету сапасын, коғамдамуының бағытын аныктайды. Қоғамныңтұрпаты, саяси және мемлекеттік құрылымы оның кандай әлеуметтік топтардан тұратындығына, олардың қайсысы жетекшілік, кайсысы тәуелді жағдайда екендігіне байланысты.
Адамнын, қоғамдағы орны көптеген әлеуметтік белгілерімен сипатталады. Оған ұлты, тұратын жері, коғамдык өндіріске қатысуы (не қатыспауы), коғамдық еңбек бөлісіндегі орны (өндіріс кұралдарына меншік катынасы, еңбекті қоғамдық жолмен ұйымдастырудағы рөлі, еңбектің мазмұны мен сипаты), кәсібі, білімі, табыс мөлшері, саяси билікті іске асыруға қатынасы және т. б. жатады.
Осындай бір немесе бірнеше әлеуметгік белгілермен бірлескен адамдар жиынтығын әлеуметтік топ дейді. Мысалы, жұмысшы, шаруа, зиялылар, студенттер, зейнеткерлер, ауыл адамдары, қазақтар, орыстар, немістер және т. с. с. Өзінің қоғамдағы орнына байланысты олар бір уақытта әртүрлі әлеуметтік топтардың мушесі бола алды. Мысалы, студент, казак, үлкен каланың тұрғындары.т. б.
Адамдардын коғамдық жағдайындағы ортақ омір ерекшеліктері, әлеумеггік бір топқа өнуі олардың әлеуметгік мүшелерін бірлестіреді. Олар адамдар мен әлеуметтік топтардың өз өмірлік жағдайын, мүмкіншілігін нығайтуда, кеңейтуде керініс табады. Оған әр түрлі деңгейде табысқа, билікке, кәсіпке, білімге, мәртебеге жәнет. с. с. ие болу мүмкіншіліктері жатады.

Пән: Социология, Демография
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:   
ӘЛЕУМЕТТІК ТОПТАР МЕН ЭТНИКАЛЫҚ БІРЛЕСТІКТЕР

§ 1. Қоғамның элеуметгік қүрылымы мен жіктелуі

Қоғамның әлеуметтік кұрылымы мен жіктелуін оқып-білудің мәні зор.
Себебі, коғам өзінің қандай әлеуметтік топтардан, ал олар қандай жай-күй,
жағдайда тұратындығын білуі керек. Олардың іс-әрекеті барлык қоғам
институттарының кызмет ету сапасын, коғамдамуының бағытын аныктайды.
Қоғамныңтұрпаты, саяси және мемлекеттік құрылымы оның кандай әлеуметтік
топтардан тұратындығына, олардың қайсысы жетекшілік, кайсысы тәуелді
жағдайда екендігіне байланысты.
Адамнын, қоғамдағы орны көптеген әлеуметтік белгілерімен сипатталады.
Оған ұлты, тұратын жері, коғамдык өндіріске қатысуы (не қатыспауы),
коғамдық еңбек бөлісіндегі орны (өндіріс кұралдарына меншік катынасы,
еңбекті қоғамдық жолмен ұйымдастырудағы рөлі, еңбектің мазмұны мен сипаты),
кәсібі, білімі, табыс мөлшері, саяси билікті іске асыруға қатынасы және т.
б. жатады.
Осындай бір немесе бірнеше әлеуметгік белгілермен бірлескен адамдар
жиынтығын әлеуметтік топ дейді. Мысалы, жұмысшы, шаруа, зиялылар,
студенттер, зейнеткерлер, ауыл адамдары, қазақтар, орыстар, немістер және
т. с. с. Өзінің қоғамдағы орнына байланысты олар бір уақытта әртүрлі
әлеуметтік топтардың мушесі бола алды. Мысалы, студент, казак, үлкен
каланың тұрғындары.т. б.
Адамдардын коғамдық жағдайындағы ортақ омір ерекшеліктері, әлеумеггік
бір топқа өнуі олардың әлеуметгік мүшелерін бірлестіреді. Олар адамдар мен
әлеуметтік топтардың өз өмірлік жағдайын, мүмкіншілігін нығайтуда,
кеңейтуде керініс табады. Оған әр түрлі деңгейде табысқа, билікке, кәсіпке,
білімге, мәртебеге жәнет. с. с. ие болу мүмкіншіліктері жатады.
Адамдар саяси процесте белгілі бір әлеуметтік топтың екілі немесе
мүшесі ретіиде қатысады. Олар жалпы қоғамдықөмірдің, оның ішінде саяси
процестің басты субъектісі болып табылады. Сондықтан кандай болмасын саяси
іс-кимылдыи сыртымда біреулердің топтық мүддесі тұрады.
Еңбектін. қоғамдык бөлінуі негізінде жұмыс істейтін әлеуметгік топтар
мен олардың өзара қатынас жүйесінің жиынтығын коғамның әлеуметтік
құрылымыдейді. Қоғамдыкөмірді әртүрлі әлеуметтік топтардың өзара
әрекетестігінің нәтижесі деуге болады. Адамның қоғамдык жағдайындағын
негізгі белгілеріне қарай коғам құрылымының негізгі түрлерін атауга болады.
Оған әлеуметтік-демографиялық (жынысы мен жасына карай әлеу-меттік топқа
бөлу), әлеуметтік-таптық, кәсіби және елді мекендік кұрылым жатады.
Марксистік қоғамтану әлеуметтік құрылымының негізгі түрі деп қоғамның
таптық кұрылымынсанады. Өйткені ол қоғамдык. өмірдін, ең маңызды саласы
қоғамдық өндіріс жүйесінде құрылады.
В. И. Ленин " Ұлы бастама" деген еңбегінде таптарға мынандай анықтама
береді: "Таптар деп адамдардың үлкен топтарын, қоғамдық өндірістің тарихи
белгілі бір жүйесінде олардың алатын орнына қарай, өндіріс құрал-
жабдықтарына олардың (көбінесе заңмен бекітіліп, қалыптасқан) қатынасына
қарай, еңбекті коғамдық жолмен ұйымдастырудағы олардың рөліне қарай, ал
олай болса, қоғамдык байлықтан олардың алып отырған үлесінін мөлшеріне және
ол үлесті алу әдістеріне карай айырылатын топтарын айтады". (В. И. Ленин.
Шығармалар толықжинағы, 39-том, 16-бет). Мұнда таптың негізгі белгісі
ретінде өндіріс кұралжабдыктарына қатынастың бірдей болмауы көрсетіледі.
Қалған белгілердің бәрі соған байланысты дейді. Ол адамның коғамдык.
өндіріс жүйесіндегі орнын және оның жалпы әлеуметтік жағдайын айқындайды
деп санайды. Әрине, коғамдық жағдайда бұл белгінің мәні зор. Бірак сонымен
қатар қоғамдағы өлеуметтік жіктелуге баска да белгілер шешуші рөл атқарады.
Мысалы, билік құрылымындағы орны мен рөлі, табысының мөлшері, өлеуметгік
мәртебесі т.с.с. Ал оларды адамның немесе әлеуметтік топтын қоғамдык
өндіріс жүйесінен әрқашан тікелей туаділ деп айту қиын. Әлеуметтік
құрылымды және қоғамның әлеуметтік бөлінуін зерттеу үшін XX ғасырда
әлеуметтік стратификациялану деген ұғым кіргізілді. "Страт" латын тілінде
жік, кабат деген сөзден туған, геологияда жер қыртысының кабаттарын
білдіретін ұғым ретінде колланылалы.
Әлеуметтік жіктелуге (стратіфикациялануға) коғамның кұрамына кіретін
белгілі біртоптардын жиынтығы жатады. Әлеуметтік құрылымды зерттегенде
волюнтаризм (ерікке ырық берушілік) болмауы үшін, қоғамдағы барлық жіктерді
(топтарды) қарастырып, оларды бір белгі, өлшем аркылы салыстыру керек.
Соның аркасында әлеуметтік топтарды және олардың қоғамдагы жағ-дайын
айтарлыктай толық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Әлеуметтік топ
Әлеуметтік институт
Социология пәні және оның қоғам өміріндегі рөлі туралы
Қазақстанның өркениеттік даму ерекшеліктері. Діни мәдениеттің қазақстандық қоғамдағы алатын орны
Қазақстан Республикасындағы діни бірлестіктер
Діни қызмет және діни бірлестіктер
Әлеуметтік құрылым
Қазіргі Қазақстанның саяси партиялары
Қазақстандағы дін және мемлекет қатынастары
Жергілікті билік органдары
Пәндер