Карбон қышқылдары және олардың туындылары



1. Жіктелуі. Номенклатурасы.
2. Карбоксил тобының құрылымы, р, π . қабысу.
3. Химиялық қасиеттері. Қышқылдық қасиеттері.
4. Этерификация реакциясы, оның механизмі. Қышқылдық катализ.
5. Декарбоксилдену реакциясы және тотықсыздануы.
6. Карбон қышқылдардың функционалдық туындылары: галогенангидридтер, күрделі эфирлер, амидтер, нитрилдер. Алыну әдістері.
7. Дикарбон қышқылдары. Қышқылдылығы.
8. Ароматты монокарбон қышқылдары және олардың туындылары.
Құрамында бір немесе бірнеше карбоксил тобы (-СООН) бар органикалық қосылыстарды карбон қышқылдары деп атайды.
Құрамындағы карбоксил тобының санына байланысты карбон қышқылдарын монокарбон, дикарбон және поликарбон қышқылдары болып бөлінеді. Көмірсутек радикалының табиғатына байланысты алифатты, алициклді, ароматты және гетероциклді болып бөлінеді.
Жүйелік номенклатура бойынша карбон қышқылдарының негізгі көмірсутек тізбегі атына қышқыл деген сөзді жалғау арқылы аталады. Карбон қышқылдары үшін тарихи және жүйелік номенклатуралар қатар қолданылады.

Физикалық қасиеттері. Құрамында 1 және 9 көміртегі бар монокарбон қышқьшдары түссіз сұйық затгар. Барлық ароматгы, жоғары алифатты жэне дикарбон қышқылдарының көпшіліктері қатты заттар. Құмырсқа, сірке жэне пропион қышқылдарының күйдіргіш қасиеттері бар, суда жақсы араласады.
Карбон қышқыддарының қайнау температурасы спирттер мен альдегидтерге қарағанда жогары. Қайнау температурасының жоғары болу себебі, карбон қышқылдары сутектік байланысы арқылы ассоциат түзеді.
1. Тюкавкина Н.А. «Органическая химия». Москва, М, 2002г., книга 1 «Основной курс», - 640 с.
2. Березин Б.Д., Березин Д.Б.. «Курс современной органической химии».Высшая школа, Москва, 1999г., -758 с.
3. Тюкавкина, Баухов Ю.И. «Биоорганическая химия»Дрофа, М, 2005, - 389 с.
4. Реутов О.А., Курц А.Л, Бутген К.П. «Органическая химия». Бином, Москва,2005г. часть I,- 566с, 2005г., часть II – 622с, 2005г., часть III,- 543с, 2005г, часть IV, - 725с.
5. Ким А.М. «Органическая химия». Новосибирск, 2002, - 970с.

Пән: Химия
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:   
Тақырыбы: Карбон қышқылдары және олардың туындылары.

Мақсаты: карбоксил тобының құрылымына негізделе отырып, карбон қышқылдардың
реакциялық қабілеттілігін қалыптастыру. Жіктелі, номенклатурасы сол сияқты
химиялық қасиеттері жөнінде негізгі ұғымды қалыптастыру.

• Дәріс жоспары:
1. Жіктелуі. Номенклатурасы.
2. Карбоксил тобының құрылымы, р, π – қабысу.
3. Химиялық қасиеттері. Қышқылдық қасиеттері.
4. Этерификация реакциясы, оның механизмі. Қышқылдық катализ.
5. Декарбоксилдену реакциясы және тотықсыздануы.
6. Карбон қышқылдардың функционалдық туындылары: галогенангидридтер,
күрделі эфирлер, амидтер, нитрилдер. Алыну әдістері.
7. Дикарбон қышқылдары. Қышқылдылығы.
8. Ароматты монокарбон қышқылдары және олардың туындылары.

∙ Дәріс тезисі:

КАРБОНҚЫШҚЫЛДАРЫ ЖӘНЕ
ОЛАРДЫҢ ТУЫНДЫЛАРЫ

Құрамында бір немесе бірнеше карбоксил тобы (-СООН) бар органикалық
қосылыстарды карбон қышқылдары деп атайды.
Құрамындағы карбоксил тобының санына байланысты карбон қышқылдарын
монокарбон, дикарбон және поликарбон қышқылдары болып бөлінеді. Көмірсутек
радикалының табиғатына байланысты алифатты, алициклді, ароматты және
гетероциклді болып бөлінеді.
Жүйелік номенклатура бойынша карбон қышқылдарының негізгі көмірсутек
тізбегі атына қышқыл деген сөзді жалғау арқылы аталады. Карбон қышқылдары
үшін тарихи және жүйелік номенклатуралар қатар қолданылады.

Физикалық қасиеттері. Құрамында 1 және 9 көміртегі бар монокарбон
қышқьшдары түссіз сұйық затгар. Барлық ароматгы, жоғары алифатты жэне
дикарбон қышқылдарының көпшіліктері қатты заттар. Құмырсқа, сірке жэне
пропион қышқылдарының күйдіргіш қасиеттері бар, суда жақсы араласады.
Карбон қышқыддарының қайнау температурасы спирттер мен альдегидтерге
қарағанда жогары. Қайнау температурасының жоғары болу себебі, карбон
қышқылдары сутектік байланысы арқылы ассоциат түзеді.

Алыну жолдары.
Органикалық қосылыстарды тотықтыру. Біріншілік спирттвр мен альдегидтер
карбон қышқылдарына дейін тотығады (14, 15 тарау).

Кетондар сутектің асқын тотығымен тотыққанда, оңай гидролизденіп карбон
қышқылын түзетін, эфирге айналады.

Карбон қышқылдарының функционалдық туындыларының
гидролизі. Сілтілік жэне қьшщыл ортада карбон қьшіқыльшың туындылары
гиролизденіп карбон қышқылдарын түзеді.

Химиялық қасиеттері. Құрамында полярлы карбоксил тобы болуына қарай
карбон қышқылдарының молекуласында бірнеше белсенді реакциялық орталықтар
бар.

Тр түзуі. Спиттер мен фенолдарға қарағанда карбон қышқылдарының
қышқылдық қасиеті жоғары. Негіздермен әрекетгескенде карбон қышқылдары тұз
түзеді.
Этерификация реакциясы. Спирттермен карбон қышқылдары
қышқылдық ортада нуклеофильдік қасиет көрсетіп, күрделі эфир түзеді.

Галогендену реакциялары. Карбон қышқылдарына фосфор
галогенидтерімен әсер еткенде галогенангидридтер түзіледі.

Карбон қышқылдарының радикалдарындағы сутек атомдары реакцияға түсу
қабілеті жағынан негізінен алкавдардағы сутек атомдары сияқты қасиет
көрсетеді, тек а-көміртегіндегі сутек хлормен, броммен әрекеттескенде орын
басу реакциясына қатысады.

Карбон қышқылдарының сусыз тры мен галоген ангидридтерін қосып
қыздырғанда қышқылдардыц ангидридтері түзіледі.

Сілтілік металл тұздарының пиролизі. Карбон қышқылдарының сілтілік
металмен түзілген түдцарын сілтілік ортада балқытқанда, декарбоксилдену
реакциясы жүріп, метан түзіледі.

Тотығу реакциялары. Бір негізді карбон қышқылдары тотықпайды, тек
құмырсқа қышқылы (С02 жэне Н20 дейін) мен а-көміртегі бар үшіншілік
көміртекті карбон қышқылы ғана тотығады.

Қант диабетшен ауыратын науқастар организмінде май қышқылы оттегімен Р-
оксимай қышқылына дейін тотығып кетеді.

0-оксимай қышқылы әрі қарай тотығу барысында ацетосірке қышқылына айналады.

Қріырсқа қышқылы - жагымсыз дәмі бар, өткір иісті, түссіз сұйықтық.
Қүмырсқа қышқылыньщ басқа карбон қышқылдарына қарағанда өзгеше ерекшелігі
бар. Қүрылымдық формуласында екі функционалдық топ бар, яғни құмырсқа
қышқылына альдегидтердің де, карбон қышқылдарының да қасиеттері тән.
Сірке қышқылы - СН3СООН өткір иісті, теріге тисе күйдіретін, түссіз
сұйықтық. 16,6 °С да қата бастайды, сол себептен мүдцы сірке қышқылы деп
атайды. Сірке қышқылы табиғатта кең таралған, бос күйінде адам организмінде
(зәрде, теріде) кездсетін қосылыс. Сірке қышқылының түзы ацетаттар деп
аталады. Сірке қышқылын маринад жасауға, көкөнестер мен саңырауқүлақ
консервілеуге, дәрі-дэрмек жасауға, т.б. қолданылады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Карбон қышқылдары. Карбон қышқылдарының күрделі эфирлері. Карбон қышқылдарының амидтері. Ароматты қатардағы карбон қышқылдары. Дикарбон қышқылдары
Карбон қышқылдары және олардың туындылары жайлы
Пвс-амин қышқылы, пвс-карбон қышқылы құрамды полимерлі жабындылардың физика-химиялық қасиеттері мен анализі
Органикалық химия
Липидтер. Гетероциклдық қосылыстар. Нуклеин қышқылдары
Бір негізді екі атомды оксиқышқылдар
Карбон қышқылы және оның қасиеттері
Ерітінді туралы түсінік
Органикалық карбон қышқылдарының биосинтезі. Сүт қышқылының ферментациясы және өндіру процестері
Липидтер. Простагландиндер-липидтердің маңызды өкілі
Пәндер