Патофизиология-2 пәнінен дәріс жинағы

№ 1 тақырып. Сыртқы тыныс жеткіліксіздігінің этиологиясы мен патогенезі. Өкпенің диффузиялық қабілетінің бұзылысы.
№ 2 тақырып. Өкпе желдетілуінің бұзылысы. Өкпе қан ағымының бұзылысы.
№ 3 тақырып. Қанның газдық құрамының өзгерістеріне байланысты тыныс жеткіліксіздігінің түрлері (гипоксемиялық, гипоксемия.гиперкапниялық). Сыртқы тыныс бұзылыстарының жасқа байланысты ерекшеліктері .
ТӘЖІРИБЕЛІК САБАҚТАРҒА АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР
№ 1 тақырып. «Сыртқы тыныс жеткіліксіздігінің түрлері. Өкпе ұяшығының гипо. және гипервентиляциясы»
№2 тақырып. Өкпенің ұяшықтық.қылтамырлық мембранасының диффузиялық қабілеті төмендеуінің дерттік тетіктері. Өкпеде қанағымының бұзылысы. Өкпе гипертензиясы мен гипотензиясы.
№3 тақырып. Тыныс алу реттелуінің орталық тетіктерінің бұзылысы. Ентігу. Балалардағы тыныс алу бұзылыстарының ерекшеліктері

Обстукциялық гиповентиляцияда сыртқы тыныс қызметінің бұзылысы былайша
көрінеді:
- Қарқынды дем шығарудың 1-секөнтіндегі ауа көлемі (FEV1 от ағыл -forced expiratory volume in 1 second) азаяды;
- осы көрсеткіш пен өкпенің қарқынды тіршіліктік сыйымдылығының пайыздық арақатынасы FEV1 / FVC (англ. forced vital capacity – өкпенің қарқынды тіршіліктік сыйымдылығы ӨҚТС) төмендейді – Тиффно индексі;
- Қарқынды дем шығарудағы өкпенің қарқынды тіршіліктік сыйымдылығының 25-75% аралығындағы ауа ағымының көлемдік жылдамдығы (FEF25-75 – от англ -forced expiratory fIow вetween 25 and 75% of FVC) азаяды;
- Өкпенің қалдық ауа көлемі (ӨҚК, RV-ағыл.тілінен residual volume ) және оның өкпенің жалпы сыйымдылығының ӨЖС арақатынасы (TLC – ағыл.тілінен total Iung capacity) ӨҚК/ӨЖС - RV/TLC жоғарылайды;
- Өкпенің жалпы сыйымдылығы ӨЖС (TLC) және өкпенің функциялық қалдық сыйымдылық (FRC – ағыл.тілінен functionaI residuaI capacity) артады
2. Рестрикциялық гиповентиляция өкпенің тынытық беткейінің азаюынан немесе өкпе тіні серпімділігінің төмендеуінен дамиды.
Себептері
• Өкпеішілік: пневмониялар, өкпе ателектазы, өкпе обыры, пневмосклероз, сурфактанттың азаюы, (кеңірдекшелердің обструкциясы, эмфизема)
• Өкпесыртылық
 Қабырғааралық бұлшықеттердің миозиті, миастения - бұлшықеттік әлсіздік, бұлшықеттің қажуы
 Көкеттің зақымдануы (негізгі тыныс алу бұлшықеті (желдетілудің 2/3-ін қамтамасыз етеді) ® әдеттен тыс тыныс (тыныс алу кезінде қарынүсті аймағының ішке кіріп кетуі)
 гидро-, пневмо-, гемоторакс, плевриттер
 Омыртқа бағанасы мен қабырғалар пішінінің туа немесе жүре пайда болған пішінінің өзгерістері, қабырға шеміршектерінің сүйектенуі®кеуде қуысы серпімділігінің төмендеуі
 Іш шемені, метеоризм, гепатомегалия
Рестрикциялық және обструкциялық гиповентиляция кезіндегі сыртқы тыныс көрсеткіштерінің салыстырмалы сипаттамасы
Көрсеткіштер Рестрикциялық
бұзылыстар Обструкциялық бұзылыстар
орташа айқын
FVC (ӨҚТС)
FEV1 (ҚӨШК1с)
FEV1/ FVC % Тиффно индексі
FEF25-75 % ҚӨШ/ӨҚТС25-75 %
VC - ӨТС
FRC- ӨФҚК
RV - ӨҚК
TLC - ӨЖС
RV/TLC-ӨҚК/ӨЖС  
 

қалыпты
қалыпты

 
немесе 
 немесе
 
 немесе  қалыпты





қалыпты
қалыпты
қалыпты
қалыпты

 

 
 

 



немесе 

3. Өкпе гиповентиляциясының аралас түрі. рестрикциялық және обструкциялық желдетілу бұзылыстары жиі біріккен түрде кездеседі.
Кіші қанайналым шеңберіндегі қанайналымының (перфузияның) бұзылысы
Өкпе қанайналымы мына жағдайларда төмендеуі мүмкін:
- оң қарыншаның жиырылу қызметінің әлсіреуі;
- жүректің сол бөлігінің жеткіліксіздігі және өкпеде қан іркілуі;
- туа біткен немесе жүре пайда болған жүрек ақауларында (атриовентрикулалық қақпақшалардың тарылуы, өкпе артериясының тарылуы);
- қан тамырлары қызметінің жеткіліксіздігі (сілейме,коллапс);
- өкпе артерияларында қан қатпасының (тромб) құрылуы немесе эмбол тұрып қалуы.
Шығу тегі бойынша мынадай түрлерін ажыратады
• Алғашқы, идиопатиялық өкпелік гипертензия
• Салдарлық
 гиперкинездік (өкпе ішілік қосылымдық, қос жарғақты қақпақша тесігінің тарылуы)
 бітелулік (өкпенің обструкциялық және рестрикциялық аурулары, өкпелік артериит)
 обструкциялық (өкпе артериясының эмболиясы, тромбозы)
 вазоконстрикциялық (ұяшықтық гипоксия, гиперкапния, ацидоз, қантамыры межеқуатының эндотелий-тәуелді реттелуінің бұзылысы және эндотелин сөлденісінің , нитроксидтің  (NO)

1. Патофизиология: Ә.Н.Нұрмұхамбетұлы: Оқулық: Алматы, «Эверо» баспасы-2007 ж. 484-495-беттер.
2. Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник: в 2 т. – М.: ГЭОТАР-МЕД, 2008. С. 389-390
3. Патологическая физиология: Учебник п/р Н.Н.Зайко и Ю.В.Быця. – 2-е изд. – М.: МЕДпресс-информ, 2004. – С. 458-468
4. Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга О.И. Уразовой- М.: ГЭОТАР-МЕД, 2 т., 2009.- С. 270-284
5. Патофизиология. Основные понятия: Учебное пособие под/ред А.В. Ефремова М.: ГЭОТАР-МЕД, 2008, С. 126-128
Қосымша
6. Патофизиология в схемах и таблицах: Курс лекций: Учебное пособие. Под ред. А.Н.Нурмухамбетова. – Алматы: Кітап, 2004. – С. 169-178.
7. Патологическая физиология п/р А.Д.Адо, М.А.Адо, В.И.Пыцкого, Г.В.Порядина, Ю.А.Владимирова. – М.: Триада-Х, 2002. – С. 427-457
8. Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга - М.: Томск., 2006.-С.503-513
9. Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник: в 2 т. – М.: ГЭОТАР-МЕД, 2003. – Т. 2. – С. 215-238.
10. В.Ю. Шанин. Патофизиология критических состояний.- СПб: ЭЛБИ-СПб, 2003.- С.77-135.