Адамның жыныс жасушалары

Жоспар
Кіріспе

1 Адамның жыныс жасушаларының құрылысы, қызметтері
2 Аталық жыныстық жасушалар

Аналық және аталық жыныс жасушалардың дамуы және пісіп жетілуі, яғни гаметогенез, жыныс бездерінде өтеді. Сондықтан, бұл процесс жеке гистологиянын аталық және аналық жыныс жүйелеріне арналған тарауларында (ІV-бөлім) толығымен қарастырылады. Прогенездің (6-тарау, 1) нәтижесінде, ұрықтануды және жаңа организм дамуынын алғашқы кезеңдерін қамтамасыз етуге, яғни репродуктивтік (кобею) қызметін атқаруға қабілетті жы-ныс жасушалар (гаметалар) пайда болады. Дененін басқа-сомалық жасушаларымен салыстырғанда, атқаратын осы бірегей қызметіне байланысты, гаметалардың генетикалық, метаболигыдік және физиологиялық ерекшеліктері бар. Біріншіден, гамета ядроссының гепетикалық аппараты хромосомдардын гаплоидтық, яғнн екі есе төмең (жарты. сынар), жиынтғынаң (п=23 хромосомдар) тұрады. Ұрықтану кезімде жыныс жасушалар зиготаға бірігіп. хромосомдар жиынтығынын адамға тән диплоидтық саны (2п~46) қалпына келеді. Екіншіден, жыныс жасушалар зат алмасу денгейінін төмендегімен өзгешеленеді, атап айтқанда, оларда ДНҚ синтезделмейді және РНҚ мен ақуыздардың синтезі өте баяу өтеді. Сондықтан. олар әртұрлі зиянды заттардын әсеріне белгілі дәрежеде резистентті (төзімді) болыл келеді. Осы қасиеті арқасында гаметалар генетикалық (тұқым қуалаушлық) материал-дың ұрпақтар қатарында өзгерілмей берілуін қамтамасыз етеді.

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Адамның жыныс жасушаларының құрылысы, қызметтері
Аналық және аталық жыныс жасушалардың дамуы және пісіп жетілуі, яғни
гаметогенез, жыныс бездерінде өтеді. Сондықтан, бұл процесс жеке
гистологиянын аталық және аналық жыныс жүйелеріне арналған тарауларында (ІV-
бөлім) толығымен қарастырылады. Прогенездің (6-тарау, 1) нәтижесінде,
ұрықтануды және жаңа организм дамуынын алғашқы кезеңдерін қамтамасыз етуге,
яғни репродуктивтік (кобею) қызметін атқаруға қабілетті жы-ныс жасушалар
(гаметалар) пайда болады. Дененін басқа-сомалық жасушаларымен
салыстырғанда, атқаратын осы бірегей қызметіне байланысты, гаметалардың
генетикалық, метаболигыдік және физиологиялық ерекшеліктері бар.
Біріншіден, гамета ядроссының гепетикалық аппараты хромосомдардын
гаплоидтық, яғнн екі есе төмең (жарты. сынар), жиынтғынаң (п=23
хромосомдар) тұрады. Ұрықтану кезімде жыныс жасушалар зиготаға бірігіп.
хромосомдар жиынтығынын адамға тән диплоидтық саны (2п~46) қалпына келеді.
Екіншіден, жыныс жасушалар зат алмасу денгейінін төмендегімен өзгешеленеді,
атап айтқанда, оларда ДНҚ синтезделмейді және РНҚ мен ақуыздардың синтезі
өте баяу өтеді. Сондықтан. олар әртұрлі зиянды заттардын әсеріне белгілі
дәрежеде резистентті (төзімді) болыл келеді. Осы қасиеті арқасында
гаметалар генетикалық (тұқым қуалаушлық) материал-дың ұрпақтар қатарында
өзгерілмей берілуін қамтамасыз етеді.
Көбею кезіндегі атқаратын нактылы рөлдеріне. яғни физиологиялық
ерекшеліктеріне, байланысты, аталық және аналық гаметалар арасында да
бірнеше айырмашылықтар бар.
Аталық жыныстық жасушалар (сперматозоидтар. спермий) жыныстық жетілу
кезінен (13-15 жас) бастап аталық жыныс безінде үздіксіз пайла болып
отырады (IV бөлім). Жетілмеген жыныс жасушалар - сперматогонийлардан
бастап. 12 тәулік бойы өтетін сператогенез арқасында. кемелденген
сперматозоидтер дамын шығады.
Көбею кезіндегі аталық жыныс жасуша екі негізгі қызыметтерді атқарады:
1) хромосомдарлың гаплондты жиынтығын жұмыртқа жасушаға ендіру және
2) онын даму бағдарламасын іске қосу. Осыған орай, сперматозоидтардың
өлшемі ұсақ (диаметрі 4-5 мкм. үзындығы 70 мкм) - аналық жасушамен
салыстырғанда. көлемі 300 есе төмен пішіні сүйір болады. Олардын сұйық
ортада өте жоғары жылдамдықпен - 30-50 мкм\сек (Ұзындығына шағып
есептегенде, олимпиялың жүзгіштен 1.5 есе жылдам) жылжуын қамтамасыз ететін
құйрығы бар. Нәтижесінде. сперматозоидтар қынаптан жатыр түтігіне дейінгі
20 см аралықты 3-4 сағатта өтеді. Ұрықтандыру ықтималдығын арттыратын
сперматозоидтардын тағы бір ерекшелігі - спермада (шәуетте) олардың санының
орасан көп болуы -150-400 миллион шамасы (1 мл шәуеттегі олардын
коңиснтрациясы - 20-200 млн). Бұл көрсеткіштер төмен болған жағдайда.
олигоспермия (гр. оligos-аз, sрег-mа-шәует) дамып, ер адам бедеулікке
ұшырайды. Ұрықтану өтетін жерге дейін миллиондаған спематозоидтардан 200-
400-і ғана жетеді, ал, аналық жасушанын ішіне олардың щек қана біреуі еніп,
басқалары аналық жыныс жолдарының әртүрлі бөліктерінде опат болады.
Сперматозоид, құрылысы мен қызметі жағынан айырмашылығы бар және ортақ
плазмалеммамен қапталған, төрт бөліктерден тұрады: бас, мойын дене және
құйрықтан (6.1сурет.А-В). Басынын пішіні бет жағынан ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.