Тың игеру

1 Тың трагедиясын ешқашан ұмытуға болмайды
2 Тың игерудің қазаққа әкелген зардабы

Бұған себеп болған не? Айталық: 1950-ші жылдардың басында 10 миллион адам Кеңестің түрмесінен босап шықты. Оларды жұмыспен қамту аса қиындық туғызды. Оның үстіне көбі басбұзар, қылмыскер болатын. Осыларды «Тың игеру» деген желеумен қазақ жеріне түгелдей аттандырды. Аз уақыттың ішінде 1,5 миллион адамды қаңбақша айдап әкелді. Соның салдарынан 1959 жылы халқымыз қарашаңырақ, атамекенінде соры қайнап 30 пайыздан аспай қалды.
Сол жылдары Қазақстанға келген Бас хатшы Н.Хрущев Жалтыр стансасында күллі тыңгерлер алдында сөз сөйлеп былай деген: «…жергілікті халықтан үміт күтпеңдер. Қазақтар жаратылысында тоғышар, жалқау халық. Мына жердің иесі олар емес, сендерсіңдер. Өз жерлеріңе ие болыңдар!» деп тыңгерлерді еліртті.
1960-шы жылдары Тың өлкелік «Целинный край» газетінде «Человек в ушанке» деп қазақтарды есекке теңеп фельетон жазылды. Оны Ақмоладағы көнекөз қазақтар әлі ұмыта қоймаған шығар. Тың игереміз деп келгендер күні-түні арақтан көз ашпай, мас күйінде көзіне қазақ түссе, тағы жануарды көргендей қуа жөнеліп, тепкінің астына алғаны ше? Ондай қорлыққа шыдай алмаған ағаларымыз жер-жерлерде қарсы шығып, бой көрсеткендерін, мәселен Ақмола базарыньң ішінде үлкен ақсақалдарымыз шананың жетегін қару қылып сілтей жапырғандығын көзім көрді.
Тың өлкелік партия комитетінің бірінші хатшысы Т.И.Соколов: «Қазақ халық емес, оларды немістермен будандастырып жаңа ұлт жасау керек» деген бастама көтеріп, тәжірибе ретінде Қостанайда Дәмелі Жақсылықова дейтін қазақ қызына шошқа бақтырып, неміс жігітіне тұрмысқа шығарып, сол үшін Еңбек Ері атағын берді. Бұл істі барша қазақ қыздарына үлгі етіп ортаға ұран тасталды. Газет-журнал жаппай насихаттады.
Тіпті әлгі Т.И.Соколов Н.С.Хрущевпен ақылдаса отырып, Қазақстанның Солтүстік өңіріндегі астықты бес облысымызды Ресей Федерациясының құрамына қосуды