Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік түрлерінің дамуы

МАЗМҰНЫ.

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .2

І. Теориялық бөлім.

1.1.Қазақстан Республикасында кәсіпкерліктің дамуы барысындағы өзгерістер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4

1.2.Кәсіпкерлік қызметте кәсіпорындардың тиімді қызмет етуі және белсенділігінің көрсеткіштері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...9

ІІ. Талдау бөлімі.

2.1.Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік түрлерінің дамуы ... ... ... ... ... ... ..12

2.2.АЯЗ ЖШС.на ұйымдық . экономикалық мінездеме ... ... ... ... ... ... ... ... ... .15

2.3.АЯЗ ЖШС.нiң қызметін талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17

ІІІ. Жетілдіру бағыттары.

3.1.Кәсіпкерлік қызметтің дамуын тездету жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...25

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...29

Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .30

КIРIСПЕ.

Өндірістiң нәтижелілiгiнің жоғарылауын нарықтық экономикаға өтуде кәсіпорыннан талап етеді, өнім бәсекеге қабілеттілігінің және қызметтердің ғылыми-техникалық алға басу жетістіктерін енгізу негізінде, шаруашылық жүргізудің нәтижелі түрлерінің және басқарудың өндіріспен , кәсіпкерлік активтендірушілігінің және мына мақсаттарды орындауында деп аталады. Маңызды рольде кәсіпорындардың шаруашылық қызметін талдауға апарады . Оның көмегімен стратегия және кәсіпорынның даму тактикасы дағдыланады жоспарлар және басқаратын шешімдер дәлелденеді , олардың орындалуының ар жағында бақылауды жүзеге асырады, өндіріс нәтижелілігінің жоғарылаулары резервтерді айқындайды, кәсіпорынның қызмет нәтижелері бағаланады, оның бөлімшелердің және қызметкерлердің т.б.
Талдаумен кәсіпорынның қаражаттық жағдайлары , ұйымдардың басшылары лайықты қызметтермен шұғылданады , дәл осылай құрылтайшылар , инвесторлар қорлардың нәтижелі қолданылуын зерттеу мақсатымен , несие беру шарттарының бағалануына арналған банктер және анықтамалардың тәуекел дәрежелері , дер кезінде алуға арналған жабдықтаушылар төлемі , қаражат құралдарының түсулеріндегі жоспардың орындалуына арналған салықтық тексерулер және т . б . Қаражаттық талдау кәсіпорын басшыларының қолдарында иілгіш аспаппен келеді . Кәсіпорынның қаражаттық жағдайын орналастырумен және кәсіпорын құралдарының қолдануымен сипатталады . Бұл мәлімдеулер кәсіпорын теңдігінде өзін таныстырады. Негізгі факторлар кәсіпорынның жағдайлары қаражаттық анықтаушылармен келеді , біріншіден , қаражаттық жоспардың орындалуы және толығымен көріну өлшемімен капитал өзіне меншікті айналым қажеттіліктерінің пайда шотының артынан және екіншіден , сыртқы құралдардың айналымдық жылдамдығы
( активтердің ). Сигналдық көрсеткішпен қайсысында көрінетін қаражаттық жағдай , кәсіпорынның төлеу қабілеті алға шығады .
Төлемдердің талаптарын уақытысында қанағаттандыру мынандай қабілеттілігімен түсіндіріледі : несиелерді қайтарып беру , қызметкерлерге еңбекақысын төлеу , қаражатқа төлемдер енгізу . Талдауға кәсіпорынның қаражаттық жағдайларына бухгалтерлік теңдікті талдау , пассив және актив кіреді , олардың өзара байланысы
және құрылымы , капиталды қолдануды талдау және қаражаттық тұрақтылықтың бағалануы , төлеу қабілеттілігін талдауы және кәсіпорынның борышы және т. б.
Талдаудың ұсталуы мынандай функциялардан шығады . Біреудің сондай функциялардан экономикалық заңдардың әрекеті мінез-құлқына сәйкес келуін зерттеу , заңдылықтарды құру және экономикалық құбылыстардың тенденцияларының және процестердің
нақтылы кәсіпорынның шарттарында болады. Келесі функция талдауды - бақылау жоспарлардың орындалуының ар жағында және басқаратын шешімдердің , қорлардың үнемді қолдануда болады . Резервтердің орталық функцияны талдауы - іздеуі өндіріс нәтижелілігінің жоғарылаулары алдыңғы тәжірибенің зерттеуі негізінде және ғылым жетістіктерінің тәжірибелілерінде болады . Кәсіпорынның қызметінің нәтижелері басқа функцияны талдауды - бағалауды жоспарлардың орындалуымен , экономиканың дамуының қол жеткен деңгейіне , бар болатын мүмкіншіліктердің қолдануында көрінеді. Әйтеуір шаралардың өңделуі анықталған резервтердің қолдануымен шаруашылық қызмет барысында тұрады.
Сайып келгенде , қаражаттық маңыздылықты бағалау болады, кәсіпорындардың тұрулары және де біздің елімізде ең өзекті осы проблема дамыған нарықтық экономикаға келеді .

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР.

1. Қазақстан Республикасының азаматтық кодексі. Алматы. 1992 г.
2. ҚР – ның «жауапкершілігі шектеулі және толық жауапкершіліктегі серіктестіктер» туралы заңы. Казахстанская правда. 1998 г.
3. Ахметов К.Г. Менеджмент негіздері. Орал . 1992 г.
4. Аутов Р.Р. ҚР агроөнеркәсіптік кешеніндегі шаруашылық формаларындағы дамудың басым бағыттары. Казақстан реформалардың жаңа этапында. Алматы. 1995 г.
5. Волкова О.И. Кәсіпорын экономикасы. Москва. 1997 г.
6. Джубаев С.Ш., Ахметов К.Г., Бекбулов Н. Кіші кәсіпкерліктің потенциалы (цифрлар, фактілер, Батыс Қазақстан обласы бойынша мәселелер). Орал. 1997 г.
7. Осипова Ю.М. Кәсіпкерлік істің негіздері. Москва. 1996 г.
8. Казақстан Республикасы Президентінің 1995ж. 2 мамырынан № 2255 “Шаруашылық серіктестіктер туралы” заң күші бар жарлығы. ҚР экономика және кәсіпкерлік . 1997ж. №26.

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 29 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ.

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2

І. Теориялық бөлім.

1.1.Қазақстан Республикасында кәсіпкерліктің дамуы барысындағы
өзгерістер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4

1.2.Кәсіпкерлік қызметте кәсіпорындардың тиімді қызмет етуі және
белсенділігінің
көрсеткіштері ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... 9

ІІ. Талдау бөлімі.

2.1.Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік түрлерінің
дамуы ... ... ... ... ... ... ..12

2.2.АЯЗ ЖШС-на ұйымдық – экономикалық
мінездеме ... ... ... ... ... ... .. ... ... ...15

2.3.АЯЗ ЖШС-нiң қызметін
талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
17

ІІІ. Жетілдіру бағыттары.

3.1.Кәсіпкерлік қызметтің дамуын тездету
жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...25

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .29

Пайдаланылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ...30

КIРIСПЕ.

Өндірістiң нәтижелілiгiнің жоғарылауын нарықтық экономикаға өтуде
кәсіпорыннан талап етеді, өнім бәсекеге қабілеттілігінің және қызметтердің
ғылыми-техникалық алға басу жетістіктерін енгізу негізінде, шаруашылық
жүргізудің нәтижелі түрлерінің және басқарудың өндіріспен , кәсіпкерлік
активтендірушілігінің және мына мақсаттарды орындауында деп аталады.
Маңызды рольде кәсіпорындардың шаруашылық қызметін талдауға апарады . Оның
көмегімен стратегия және кәсіпорынның даму тактикасы дағдыланады
жоспарлар және басқаратын шешімдер дәлелденеді , олардың орындалуының ар
жағында бақылауды жүзеге асырады, өндіріс нәтижелілігінің жоғарылаулары
резервтерді айқындайды, кәсіпорынның қызмет нәтижелері бағаланады, оның
бөлімшелердің және қызметкерлердің т.б.
Талдаумен кәсіпорынның қаражаттық жағдайлары , ұйымдардың басшылары
лайықты қызметтермен шұғылданады , дәл осылай құрылтайшылар , инвесторлар
қорлардың нәтижелі қолданылуын зерттеу мақсатымен , несие беру шарттарының
бағалануына арналған банктер және анықтамалардың тәуекел дәрежелері , дер
кезінде алуға арналған жабдықтаушылар төлемі , қаражат құралдарының
түсулеріндегі жоспардың орындалуына арналған салықтық тексерулер және т . б
. Қаражаттық талдау кәсіпорын басшыларының қолдарында иілгіш аспаппен
келеді . Кәсіпорынның қаражаттық жағдайын орналастырумен және кәсіпорын
құралдарының қолдануымен сипатталады . Бұл мәлімдеулер кәсіпорын теңдігінде
өзін таныстырады. Негізгі факторлар кәсіпорынның жағдайлары қаражаттық
анықтаушылармен келеді , біріншіден , қаражаттық жоспардың орындалуы және
толығымен көріну өлшемімен капитал өзіне меншікті айналым қажеттіліктерінің
пайда шотының артынан және екіншіден , сыртқы құралдардың айналымдық
жылдамдығы
( активтердің ). Сигналдық көрсеткішпен қайсысында көрінетін қаражаттық
жағдай , кәсіпорынның төлеу қабілеті алға шығады .
Төлемдердің талаптарын уақытысында қанағаттандыру мынандай
қабілеттілігімен түсіндіріледі : несиелерді қайтарып беру , қызметкерлерге
еңбекақысын төлеу , қаражатқа төлемдер енгізу . Талдауға кәсіпорынның
қаражаттық жағдайларына бухгалтерлік теңдікті талдау , пассив және актив
кіреді , олардың өзара байланысы
және құрылымы , капиталды қолдануды талдау және қаражаттық тұрақтылықтың
бағалануы , төлеу қабілеттілігін талдауы және кәсіпорынның борышы және т.
б.
Талдаудың ұсталуы мынандай функциялардан шығады . Біреудің сондай
функциялардан экономикалық заңдардың әрекеті мінез-құлқына сәйкес келуін
зерттеу , заңдылықтарды құру және экономикалық құбылыстардың
тенденцияларының және процестердің
нақтылы кәсіпорынның шарттарында болады. Келесі функция талдауды - бақылау
жоспарлардың орындалуының ар жағында және басқаратын шешімдердің ,
қорлардың үнемді қолдануда болады . Резервтердің орталық функцияны талдауы
- іздеуі өндіріс нәтижелілігінің жоғарылаулары алдыңғы тәжірибенің зерттеуі
негізінде және ғылым жетістіктерінің тәжірибелілерінде болады .
Кәсіпорынның қызметінің нәтижелері басқа функцияны талдауды - бағалауды
жоспарлардың орындалуымен , экономиканың дамуының қол жеткен деңгейіне ,
бар болатын мүмкіншіліктердің қолдануында көрінеді. Әйтеуір шаралардың
өңделуі анықталған резервтердің қолдануымен шаруашылық қызмет барысында
тұрады.
Сайып келгенде , қаражаттық маңыздылықты бағалау болады, кәсіпорындардың
тұрулары және де біздің елімізде ең өзекті осы проблема дамыған
нарықтық экономикаға келеді .

І. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА КӘСІПКЕРЛІКТІҢ ДАМУЫН ТАЛДАУ БАРЫСЫНДАҒЫ
ӨЗГЕРІСТЕР.

Кәсіпкерлікте қаражаттық жағдайында кәсіпорынның қабілеттілігі өз
қызметін қаржыландыру болып табылады. Ол ресурстар мен қаражаттық
қамтамасыздығымен сипатталады, өздерінің қажеттіліктері үшін кәсіпорынның
нормалы жұмыс жасаулары , мақсатқа лайықтылықпен олардың орналастырудың
және қолдану нәтижелілігімен , қаражаттық өзара қатынастармен басқа
заңгерлік және физикалық беттермен , төлем қабілеттілігі және қаражаттық
тұрақтылықпен орналастырылады.
Кәсіпорынның қаражаттық жағдайы мүмкін тұрақтылықпен және дағдарыстығымен
сипатталады. Кәсіпорынның қабілеттілігі төлемдерді дер кезінде өндіру ,
оның жақсы қаражаттық жағдайы туралы куәландыратын үлкейтілген негізде өз
қызметін қаржыландыру . Ол кәсіпорынның қаражаттық жағдайының нәтижелеріне
тәуелді болады. Сауда және қаражаттың өндіріс және қаражаттық
жоспарларда табысты орындалады, онда мына кәсіпорынның қаражаттық жағдайына
әсер етеді және керісінше нәтижесінде жоспардың өндіріспен және өзі оның
өнім орындаулары жоғарылауында болады. Құнның көмек көрсету және пайда
сомасы , демек , кәсіпорынның қаражаттық жағдайы және оны төлеудегі
ерекшеліктер.
Ресурстар мен қажетті тұрақты қаражаттық жағдай өндіріс жоспарларының
орындалуына дұрыс ықпалын жасау және өндіріс мұқтаждықтарының қамтамасыз
етілуін өз кезегінде көрсетеді. Қаражаттық қызмет сондықтан құрама бөлім
сияқты шаруашылық қызметтің жоспарлы түсуін қамтамасыз етуіне және ақшалы
қорлардың шығындауының , сіздер есеп айыратын тәртіптердің орынды
пропорциялардың жетуі өзіне меншіктіні және қарыз капитал және ең
нәтижелілігі оны қолдану . Қаражаттық идея негізгі мақсатымен шешімді
келеді , қайда, қашан және қалай эффективтiлiкке арналған қаражаттық
қорларды қолдану өндірістiң даму барысында көп пайда алуы .
Нарықтық экономика шарттарында тірі қалу үшін және кәсіпорын
банкроттыққа ұшырамауы үшін қандай қаржылармен басқару , қандай капитал
құрылымы тиісті болу, ставка және білім қайнарларына , қандай үлесті өзіне
меншікті және несиелік орталарды тиісті орынға ие болуын жақсы білу керек.
Нарықтық экономика сондай ұғымдарды іскер белсенділік сияқты , ликвидтік
төлем қабілеттілігі , кәсіпорынның борышы,рентабельділік табалдырық, қор
қаржыларының тұрақтылығы ( қауіпсіздік аймағы ), тәуекелділік дәрежеде
қаражаттық рычаг күшті әсер етеді, сонымен қатар әдістемені олар талдайды.
Сондықтан қаражаттық талдауда қаражаттық менеджмент маңызды элементімен
келеді және тексерудің практикалық барлық кәсіпорындардың қаражаттық
есептеу нәтижелерінің пайдаланушылары өз назарын ықшамдауымен шешімдердің
қабыл алуына арналған қаражаттық талдау әдістері қолданады .Меншік иелері
капитал табыстылығының жоғарылауына арналған қаражаттық есептеу нәтижелерін
талдайды , тұрақтылық қамтамасыз етілуінде фирма жоғары жетістіктерге
жете бастайды. . Несие берушілер және инвесторлар қаражаттық есептеу
нәтижелерін талдайды , займдармен өз тәуекел минимизация жасау үшін
үлестіреді. Берік сөйлеуге болады , не шешім аналитикалық негіздеулері
қабылданушы шешімдердің сапасы сападан тұтас тәуелді болады . Парасатпен
және өзекті жариялаулар жеткілікті көп соңғы жылдары көрінді , арнайы
қаражаттық талдауда болды. Кәсіпорындармен , банктермен , сақтандыру
ұйымдармен қаражаттық талдау шетелдік тәжірибе және басқаруларды белсенді
меңгерілді. Сонымен қатар, қызықты және өзіндік шығарулардың үлкен сан
барысы қаражаттық талдауда әртүрлі аспектілер мен қажеттіліктер және арнайы
әдістемелік әдебиетке сұранысты төмендетпейді , қайсыда қаражаттық талдау
комплексті қисынды тұтас процедурасы жүйелі әрі біртіндеп ұдайы өндірілер
еді . Талдау мақсаты түзеледі ,
кәсіпорынның қаражаттық жағдайын орнату және бағалау үшін , сонымен қатар ,
жұмыс жүргізу тұрақты болу үшін бағытталғанда оның жақсаруы. Кәсіпорын
қаражаттық жағдайын талдауды көрсетеді , қандай бағыттармен мына жұмысты
жүргізу керек, кемеңгер маңызды ең айқындауға мүмкіндік туғызады және
кәсіпорын қаражаттық жағдайында әлсіз позиция болады. Сәйкестікте талдау
мына нәтижелерді береді сұраққа жақсару қандай өте маңызды тәсілдері
кәсіпорын қаражаттық жағдайлары нақтылы дәуір оның қайраткері болады, бірақ
талдау негізгі мақсатымен қаржылық жетіспеушіліктерді дер кезінде жабу және
жоюға келетін қызмет жапалағымен және тауып алу жақсару резервтері
кәсіпорынның қаражаттық жағдайлары және оның төлеу қабілеті. Тұрақтылықты
бағалауына арналған кәсіпорынның қаражаттық жағдайларын көрсету бүтін
жүйеде қолданылады .Кәсіпорынның капитал құрылымдары білім қайнарларына
оның орналастыруымен келеді:
1) нәтижеліліктің және күшейте түскендіктің оның қолдануы;
2) төлеу және кәсіпорын борышын төлеу қабілеттілігі ;
3) қордың қаражаттық тұрақтылығы ;
Сондай көрсеткіштер тиісті болу барлығы үшін кім экономикалық кәсіпорнымен
байланысты, сауалға жауап беруді жасай алады , қаншалықты кәсіпорынның
сенімді парталары сияқты не ал демек , шешім қабылдау экономикалық
пайдалылық туралы қатынасты жалғастырады. Ең алдымен кәсіпорынның
қаражаттық күй-жағдайының талдануы салыстырмалыларды көрсеткіштерде
құрылады. Абсолютті құлдырау шарттарында теңдік көрсеткіштері практикалық
түрде тұр . Салыстырмалы көрсеткіштерді салыстыруға болады :
1) танымалдармен, нормалармен бағалауға арналған тәуекел дәрежелері және
мүмкін болжауының банкроттығы ;
2) ұқсас тап осылармен басқа кәсіпорындардың , не күштілер айқындауға
рұқсат етеді және кәсіпорын жағында болады және оның мүмкіншілігі артады ;
3) ұқсас тап осылармен зерттеуге арналған алдындағы жылдардың артынан
жақсару тенденциялары немесе нашарлаудың кәсіпорын қаражаттық жағдайлары;

Талдаудың негізгі мақсаттары :
1) дер кезінде табу және қаражаттық қызметтің жетіспеушіліктерінің жойылуы
және жақсару резервтерін іздеуі кәсіпорынның қаражаттық күй-жағдайлары ,
оның төлеу қабілеттілгі ;
2) мүмкін болатын қаражаттық нәтижелерді болжауы , экономикалық
рентабельділікті, шаруашылық қызмет нақты шарттарынан аралап шығуы және
өзіне меншікті және несиелік қорлардың барысының , қаражаттық күй-жағдай
үлгілерінің өңдеуі қорлардың қолдану әр түрлі түрлері жанында болады ;
3) нақтылы шаралардың өңдеуі, бағытталғандардың қаражаттық қорлардың
нәтижелі қолдану және кәсіпорын қаражаттық күй-жағдай нығайтуы керек ;
4) басшылар және лайықты қызмет тек талдаумен кәсіпорынның қаражаттық күй-
жағдайларымен шұғылданады, сонымен қатар оның құрылтайшылары, инвесторлары
қолдану нәтижелілігін зерттеу мақсатымен ресурстарды несие беру шарттарының
бағалауына арналған банктер және анықтаманың тәуекел дәрежелері , дер
кезінде алуға арналған жабдықтаушылар төлемі , қаражатқа құралдардың
түсулердің жоспар орындалуына арналған салықтық тексерулері және т. б.
5) мақсатпен ең басты қаражаттық талдауды маңызды ету – сандарда келеді (
ең хабарлылардың ) параметрлердің , кәсіпорын қаражаттық күй-жағдайлары
объективті және дәл суретті берушілердің , оның пайдалардың және зияндардың
, активтердің құрылымында өзгертулердің және пассивтердің , есеп-қисаптарда
дебиторлармен және несие берушілермен талданады. Мына талдаушыны және
басқарушының ( менеджердің ) кәсіпорынның ағымдағы қаражаттық жағдайы
сияқты ынталандыра алады , дәл осылай және оның проекциясы жақын арадағыны
немесе алыс болашақтағыны , е . т . көбірек қаражаттық күй-жағдай күтілетін
параметрлері . Бірақ, уақытша шекара тек қана қаражаттық талдау
мақсаттарының баламалылығын анықтайды . Олар қаражаттық талдау
субъектілерінің мақсаттарына тәуелді болады , қаражаттық хабар нақтылы
пайдаланушыларында болады.
Аналитикалық мақсаттардың айқын өзара байланысқан терім шешімі
нәтижесінде талдау мақсаттары жеткізіледі . Талдау өткізулері ұйымдық ,
ақпараттық , техникалық және әдістемелік мүмкіншіліктер есепке ала отырып
талдау мақсаттарының айқындауын өзімен аналитикалық мақсат ұсынады .
Негізгі фактормен , ақыр соңында , көлем және негізгі хабар сапасы келеді .
Мыналар жанында керек болу, не оқтын-оқтын бухгалтерлік немесе қаражаттық
есептілік кәсіпорындар мынау тек “ дымқыл хабар ” дайын орындалу жүруінде
есептік процедуралардың кәсіпорнында өткізіледі.Өндіріс облысында
басқарумен шешімдер қабылдау үшін , өтімді , қаржының , инвестициялардың
және жаңалықтардың басшылыққа лайықты сұрақтармен тұрақты іскер
мәліметтілік керек , сұрыптау нәтижесімен келеді , талдауды , бағалаулар
және негізгі концентрацияның дымқыл хабардың , қажетті аналитикалық оқып
шығу негізгі талдау мақсаттарын аралап шығу және басқару .Қаражаттық
аналитикалық оқу ең басты принцибі есептеу нәтижесінде дедуктивтік әдіс
болып табылады . Жалпыдан жекеге , бірақ ол қайта-қайта тиісті қолданылу,
сондай талдау жүруінде қалай орындалу шаруашылық фактілердің тарихи және
қисынды жүйелілік және оқиғалардың , бағыттылық және ықпалын жасау күші
олардың қызмет нәтижелерінде болады.Бухгалтерлік есептерінің жаңа жоспар
кіріспе , үлкен сәйкестікке бухгалтерлік есептілік түрлерінің келтіруі
қаражаттық талдау жаңа әдістемелері халықаралық стандарттардың талаптарымен
қолдану қажеттілік деп атайды , нарықтық экономика шарттарына лайықтылар .
Сондай әдістеме іскер серік негізді таңдауы үшін керек , дәреже
анықтамалары кәсіпорын қаражаттық тұрақтылықтары , бағалаудың іскер
белсенділіктері және кәсіпкерлік қызмет нәтижелілігі.
Негізгімен ( ал бір қатар жағдайда және жалғызбен ) хабар қайнарымен
кәсіпорын қаражаттық қызметі туралы бухгалтерлік есептілік келеді , жұрт
алдында болды . Қаражаттық есептің тап осы нарықтық экономикаға кәсіпорын
есептілігі жалпылауда негіздейді және ақпараттық буынмен келеді , кәсіпорын
қызметі туралы қоғаммен және хабар іскер серіктермен - пайдаланушыларымен
кәсіпорын байланыстырады. Айқындарды қаражаттық талдау мақсаттарының
орындауына арналған оқиғаларда болады - қолдану тек бухгалтерлік
есептілікте . Пайдаланушылардың бөлек топтары , басшылық және тексерушілер
мысалы , мүмкіншілік қосымша қайнарларды тартады ( тап осылар өндіріс және
қаражаттық есептің ) әйткенмен , жиірек барлығы жылдық және квартал
есептілік сыртқы қаражаттық талдау жалғыз қайнарымен келеді .Қаражаттық
талдау әдістемесі түзеледі үшеудің өзара байланысқан одақтардың :
1) кәсіпорын қызметі қаражаттық нәтижелерінің талдауы ;
2) қаражаттық күй-жағдай талдауы ;
3) қаражаттық - шаруашылық қызмет нәтижелілігін талдауы ;

Қаражаттық күй-жағдай талдауына арналған хабар негізгі қайнарымен кәсіпорын
бухгалтерлік теңдігі қызмет етеді ( түрі 1 жылдық және квартал есептіліктің
), оның мағынасы соншама ұлы , не қаражаттық талдау теңдік талдауымен күй-
жағдайлар атайды. Қайнармен тап осылардың қаражаттық нәтижелердің талдауына
арналған есептеу нәтижесі келуі туралы қаражаттықтарды нәтижелерде және
оларды қолдануда (2 жылдық квартал есептіліктің ) қосымша хабар қайнарымен
үшін әрбірдің қаражаттық талдау одақтарынан теңдікке қосымша қызмет етеді (
5 жылдық есептіліктің ).Қаражаттық талдау әдісінің астында олардың
қалыптасуы шаруашылық процестерді зерттеуге жақын тәсілінің дамуы .
Мінездемелі әдіс ерекшеліктеріне жатады : көрсеткіштік жүйеде қолдану ,
табу және өзара байланыста өзгеруі .Қаражаттық талдау барысында арнайы
тәсілдердің қатар және қабылдауларды қолданылады .Тәсілдерде қаражаттық
талдау қолданулары екі топқа шартты ұсақтауға болады : дәстүрлі және
математикалықтар .Бірінші топқа жатады : абсолютті , салыстырмалы және орта
мөлшерлердің қолдануы ; салыстыру, қабылдау , мәліметтер және топталулар ,
шынжыр ауыстырулардың қабылдауы.Салыстыру қабылдауы есеп беру дәуір
қаражаттық көрсеткіштерінің құрастырушысында олардың жоспарлы мағыналарымен
және көрсеткіштермен пайдаланылады. Мәлімет қабылдау және топталулар
аналитикалық кестелерге ақпараттық материалдардың біріктіруінде болады
.Тұтас қаражаттық көрсеткіш деңгейіне әсердің олардың шынжыр ауыстырулардың
қабылдауы жалпы кешенде факторлардың ықпалын жасау мөлшерлері есеп-қисаптар
үшін қолданылады . Маңызды бағалы ауыстыруларды томға түзеледі , не ,
әрбір жүйелі ауыстыра есептік көрсеткіш негізімен , барлық қалғаны
көрсеткіштер қарастырылады. Сондай ауыстыру тұтас қаражаттық көрсеткішке
әрбір фактор ықпалын жасау дәрежесін анықтауға рұқсат етеді .
1) қаражаттық талдаудың негізгі әдістері - горизонтальдық талдау , тік
талдау, трендорлық, қаражаттық коэффициенттік әдіс , салыстырма талдау ,
факторлық талдау .
2) горизонтальдық ( уақытша ) әрбір позиция талдау - алдындағы дәуірмен
салыстыру.
3) тік ( құрылысты ) қорытынды қаражаттық көрсеткіштердің құрылымын талдау
- анықтамасы әрбір ықпалын жасап табуымен позициялар нәтижесін бүтіндеп
табу .
4) трендорлық талдау - әрбір позицияларды алдыңғы дәуірлермен
салыстыру.Анықтамасында болашақта тренда арқасында көрсеткіштердің мүмкін
мағыналары қалыптасады , ал , демек , перспективалы талдау басқарылады .
5) салыстырмалы көрсеткіштердің талдауы ( коэффициенттердің ) есептеу
нәтижесінің бөлек позициялары аралық көңіл болулардың есеп-қисабы немесе
есептілік әр түрлі түрлерінің позицияларымен , көрсеткіштердің өзара
байланыс анықтамасы .
6) салыстырмалы талдау - мынау және бөлімшелердің құрама көрсеткіштердің
ішкі шаруашылық талдау , цехтердің , фирмалардың және салыстыруда
шаруашылық кәсіпорынның талдауы тап осылармен бәсекелердің орталары.
7) бөлек факторлардың ықпалын жасау факторлық талдау - талдауы (
себептердің ) нәтижелі көрсеткішке арқасында детерминантын тапқандардың
және стохастикалықтардың зерттеуі . Факторлық талдау мүмкін түзумен сияқты
, дәл осылай және керімен , жалпы нәтижелі көрсеткішке бөлек элементтердің
синтез қосуы .

1.2. КӘСІПКЕРЛІК ҚЫЗМЕТТЕ КӘСІПОРЫНДАРДЫҢ ТИІМДІ ҚЫЗМЕТ ЕТУІ ЖӘНЕ
БЕЛСЕНДІЛІГІНІҢ КӨРСЕТКІШТЕРІ.
Көптеген математикалық әдістер : корреляциялық талдау , регресстік
талдау маңызды кешірек аналитикалық өңдеулердің шеңберіне кірді .
Әдістер экономикалық кибернетиктер және үйлесімді бағдарламалаудың ,
экономикалық әдістер , операциялардың зерттеу әдістері және шешім қабылдау
теориялары , сөзсіз , қаражаттық талдау рамкаларында табу қолдануды жасай
алады .
Барлық талдау жоғарыда көрсетілген әдістері талдау формализацияланған
әдістеріне жатады . Бірақ, бар болады және формализацияланбаған әдістер :
эксперттік бағалаулардың , сценарийлердің , психологиялық ,
морфологиялықтар, олар қисынды деңгейде аналитикалық процедуралардың
суреттеуінде негізі салынған.Ғылымның қандай болмасын осы шақ қабылдаулар
және әдістер практикалық - жекелеу тек оған ғана тән. Дәл осылай және
қаражаттық талдауда әртүрлі әдістерді қолданылады.Қаражаттық талдаудың
негізгі мақсаты жағдайлары - тек қана бағалау ағымындағы кәсіпорынның
тұруы , сонымен қатар басқалардың немесе негіздердің өзгеруінде басқа
тенденциялардың қаражаттық көрсеткіштердің , әлсіз позицияларды табу ,
жақсаруға мақсатты бағытталған жұмыс көрсеткіштерін өткізуі.

Статистикалық зерттеуде келесі әдістер қолданылады :
1) динамикалық қатарлардың құрылуы , нақты көрсеткіштер сияқты дәл осылай
және салыстырмалы көрсеткіштерде ;
2) динамикалық қатарлардың көрсеткіштерінің есеп-қисабы ;
3) трендорлық құру және регресстік үлгілер ;
4) көрсеткіштердің есеп-қисабы .

Орын басым болушы қаражаттық күй-жағдайды талдауы жанында орынға ие болады
:
1) құрылым зерттеуі немесе басқа көрсеткіштер ;
2) мінездеменің көрсеткіш динамиктері ;
3) бағалау және факторлардың зерттеуі , негізгі көрсеткіштердің
өзгертулеріне әсер етушілердің , олардың құрамы және өзгерту динамигінде .
Соңғы кезде , осымен орайлас есептеуіш жаппай енгізумен техниктер сауда
кәсіпорын қаражаттық жай талдау процесі маңызды оңайланады. Кез келген
сауатты экономист электрондық кесте бір дауысты есеп айыратын бөлімнен
өзінді құтқару, қаражаттық көрсеткіштердің есеп-қисап бағдарламалары және
оның жағдайында жазу және талдауда, болжауда қолданады.Қаражаттық талдау
тәжірибесі оқу негізгі ережелері істеп шығарды ( талдау әдістемесін )
қаражаттық есептеу нәтижелерінің арасында оларды негізгі әдістердің 6 - уын
ерекшелеуге болады :
1) горизонтальдық есептілікпен әрбір позицияны талдау - салыстырудың
алдындағы дәуірмен ;
2) тік ( құрылысты ) қорытынды қаражаттық көрсеткіштердің құрылымын талдау
– табу мен нәтижеге есептілік әрбір позициялары бүтіндей ықпалын жасау
анықтамасы;
3) трендорлық есептілікте әрбір позицияны талдау - салыстырудың алдыңғы
дәуірлердің және трендорлық анықтамасы .
4) салыстырмалы көрсеткіштердің талдауы ( коэффициенттердің )- есептеу
нәтижесі бөлек позициялары аралық көңіл болулардың есеп-қисабы немесе
есептілік әр түрлі түрлерінің позициялары мен көрсеткіштердің өзара
байланыстардың анықтамасы ;
5) салыстырмалы ( кеңдік ) талдау - мынау ішкі шаруашылық сияқты есептілік
құрама көрсеткіштері фирманың бөлек көрсеткіштерімен , бөлімшелердің ,
цехтердің , дәл осылай және тап осы фирма көрсеткіштерінің шаруашылық
талдауы;

Рентабельділік – бұл түсімдердің көрсеткіші. Кәсіпорындардың
қаржылық жағдайы тікелей рентабельділікке тәуелді. Рентабельділік
көрсеткіштері.
1)сатудың рентабельділігі:

K1R =PN,
Мұндағы, N- өнімнің сатылуынан түскен түсім;
Р – өнімнің сатылуынан түскен пайда;
K1R0 =28173790 798210=18,68
K1R1 =48015164 1508161=31,84
Δ K1R =31,84-18,68=13,16

2)фирма капиталының рентабельділігі:
K2R =PВ,
В – баланс-неттодағы периодтың орташа қорытындысы:
K2R0 =28173790 14140625=1,99
K2R1 =48015164 14140625=3,34
Δ K2R =3,34-1,99=1,35
3) айналымнан тыс активтер мен негізгі құралдардың рентабельділігі:
K3R =PF ,
F – негізгі құралдардың периодтағы орташа шамасы;
K3R0=28173790 9119547=3,09
K3R1 =48015164 9147835=5,25
Δ K3R =5,25-3,09= 2,16
4) жеке капиталдың рентабельділігі:
K4R =PИ,
И - периодтағы жеке құралдардың көрсеткіштері;
K4R0 =28173790 7678373=3.67
K4R1 =48015164 7678373=6,25
Δ K4R=6,25-3,67=2,5

2.1. ҚАЗАҚСТАНДА КӘСІПКЕРЛІК ТҮРЛЕРІНІҢ ДАМУЫ.

Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенінде шаруашылық
түрлерінің дамуы .
Қазақстан Республикасының жекешелендіру туралы заңы 1991жылдың 22
шілдесінде қабылданды(1991-1992жж. жекешелендірудің 1-ші кезеңі болды).
Мақсаттың біріншісi меншіктiң мемлекеттік түрі кезеңді - жүйелі өзгертуі
басқалардың тауып алуы мүлік азаматтарымен ( құнды қағаздардың )
кәсіпорындардың көмегімен талданады. Бірінші кезеңде айқындалып жанында -
50% кіші және орта өнеркәсіпті және ауылшаруашылық кәсіпорындардың , кіші
дүкендердің көпшілігі ұйымдардың қатары заттық - техникалықты және
қызметтердің сфералары болып саналады.
Жекешелендірудің бірінші кезеңінде және республикада жекешелендірудің 6198
кәсіпорындары өзгертілген болатын (29,6%) ең көп үлесі сауда
объектілеріне тура келу және тұрмыстық қызмет етудің (25,8%) саласында
болды.
Жекешелендірудің түрлерімен және жекешелендіруінің кәсіпорын келесі
бейнемен бөлінді :
- ң кәсіпорын орын зованныесі5% - жалдықтардың ,51% - ұжымдардың, 24% -
жекелердің ,9% - акционерлік қоғамдардың мемлекеттік емес ұйымдарға
сатылған ,11% - кәсіпорындардың заңды және жеке
тұлғаларға.Жекешелендірудің бірінші кезеңінде аяқтап шығуға сәті түсті,
жекешелендірудің базасы нормативті заңға сүйенген . Бірінші кезеңі
маңызды жиынысымен заң шығаратын жөнге салынатын базаға жекешелендірудің
спонтандық процесс аудармасы .
Жекешелендірудің орындалуы бірінші кезеңінде талдауы жайлы қажеттілікті
көрсетті :
- нәтижелі басшылықтың жекешелендіру процесімен үкімет жағынан ;
- механизмді өңдірулері , республика азаматтарына бәріне бірдей старттық
шарттар мүмкіндік беретінді жекешелендіру барысында жасау.
Сәйкестікте ҚР президенті 1993ж. 5 наурызында қабылдаған қаулысымен
жекешелендірудің ұлттық бағдарламасы туралы және республикада
жекешелендірудің 1993-1995жж. арналған Қазақстанда екінші кезеңінің
орындалуы .
Екінші кезеңнің мақсатымен жекешелендірудің ұлттық бағдарламалары және
жекешелендіруді орындауға арналған қажетті шарттардың жасаулы
орталықтандырылған - жоспарларының экономикаға мамандандыру негізінде
құқықтары мемлекетімен қайтару барысында ұлттық мүлікке айналуы.
Жекешелендірудің төрт бағытын айқын болжанған ( объектілердің топтарына
):
-кіші кәсіпорындардың аз жекешелендіруі аукцион арқылы және тендерлер
өлшемдердің бір уақытта өткізуімен - бәсеке объектісімен сатылу жанында ;
- бұқаралық жекешелендіру орта және үлкен акционерлік қоғамдарға олардың
конверсиясы арқылы - акциялардың орындауымен инвестициялық купондардың
атынан халық арасында тегін берілуі ;
- мемлекеттік меншік өте ірі немесе мамандандырылған объектілерінің
жекешелендіруі негізінде жобалардың Республиканың агроөнеркәсіптік
кешенінде жекешелендірудің жүзеге асуы .
Барлығы - 11625 объектілері аз жекешелендіру рамкаларында 1993-1995жж.
саудаларға ұсынылған болатын , олардың 6088-і сатылған болатын. 1995ж.
желтоқсанның соңында ҚР президенті "
жекешелендіру туралы” қаулы қабылдады , ал ақпанда 1996ж. үкіметтің
қаулысымен жекешелендірудің жаңа бағдарламасы енгізілген болатын.
Мемлекеттік меншік реструктуризациясы 1996-1998жж. ең басты мақсатпен
болып бағдарламаларының орындалуына жету және экономикада жеке сектор
басымдылық бекітілуін аяқтау жолымен процесс негізінде жекешелендірудің
саласы. 1999-2000 жылға мемлекеттік бағдарламада ерекше назар несие
қорларға кәсіпкерлердің рұқсат сұрақтарына бөлінген . Бағдарламада өлшемдер
қатар айқындалған олардың арасында қайсысының келесіге қажеттісін ерекшелеу
:
екінші деңгей банктерінің несиелерінің орта кәсіпкерлік сферасына тарту
механизмін өңдеу және инвестициялық қорларды жетілдіру ;
коммуналдық меншік объектілерінен аймақтық кепілдік қорлардың жасауы ;
серіктестіктерді жасау концепциясының өңделуі және өзара несие беру
қоғамдарының құрылуы;
орта даму қоры өкілділіктерінің жасауы аймақтардың қатарында
кәсіпкерліктің дамуы .
Тап осыларға Қазақстан Республикасының ұлттық банкінен берілген несиелерді
портфель ағымдағы 1999-2000 жылға 28643 млн . теңге біріктірді . Қысқа
мерзімді несиелердің үлесі 68% - біріктірді , орташа және ұзақ мерзімді
несиелерде -32%.
Біреумен қаражаттық - несие қорлардың негізгі қайнар көздерінен
бағытталатындардың орта кәсіпкерлік сферасына , Азиялық даму банкі несие
құралдары ( АБР ) және Европалық қайта құру және даму банкі ( ЕБРР )
ақшалай көмегі өз септігін тигізді.
Сәйкестікте келісім шарттарымен Европалық қайта құру және даму банкімен
займ туралы дамудың орта кәсіпкерлікке несие беру бағдарламасымен
77,5 млн АҚШ долларында көмек беру алдын ала ескерілген . Займ құралдары
орта сызығымен субъектілерге несие беруі үшін арналған сауда сферасында ,
тауарлардың өндірісі , жұмыстардың және қызметтерді негіздеген.
Бөлінетін несиелердің негізгі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.