“Сиер” пәні бойынша оқу-әдістемелік кешен

Пән: Дінтану
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 27 бет
Таңдаулыға:

Қ. А. Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті

Тарих-педагогика факультеті

«Археология-этнология және дінтану» кафедрасы

" Бекітемін"

Қ. А. Ясауи атындағы ХҚТУ

Тарих-педагогика факультетінің деканы

т. ғ. к., профессор К. Жетібаев

""2010ж.

“СИЕР”

пәні бойынша

ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕН

(5В020600-Дінтану мамандығына арналған )

Оқу формасы күндізгі

Курс 2

Семестр 3

Барлық сағат (кредит) саны 90

Лекция 15

Семинар (практикалық) 15

ОБСӨЖ 30

СӨЖ 30

Қорытынды бақылау - емтихан

Блоктар саны 2

Түркістан 2010

Оқу-әдістемелік кешенді құрастырған(дар) : М. Мырзабеков

М. Мырзабеков, ХҚТУ-нің Шығыстану факультеті, Дінтану мамандығы бойынша 2000жылы бітірген. 2002-2004 жылдар аралығында магистратурасын аяқтады.

Кафедрадағы жұмыс уақыты : 9 ⁰⁰ - 17. 00 сағ.

СӨЖ қабылдау уақыты: Жұма, сағ. 17. 00, тарих ғимарат ауд. 208

Оқу-әдістемелік кешенге түсініктеме: «Сиер» пәні бойынша оқу-әдістемелік кешен екі бөлімнен тұрады: пәннің оқу бағдарламасы және пән бойынша лекция тезистері. Пәннің оқу бағдарламасында пән туралы пәннің пререквизиттері мен мәліметтер, пәннің қысқаша түсініктемесі, әдебиеттер тізімі, студенттердің білімін бағалау туралы ақпараттар бар. Осы пән бойынша лекция сабақтарының тезистері қамтылған.

Дінтану мамандығына арналған «Сиер» пәні бойынша оқу-әдістемелік кешен . . . 2010 ж. кафедра мәжілісінде талқыланып бекітілуге ұсынылды. № хаттама.

ЛЕКЦИЯ ТЕЗИСТЕРІ

1-лекция. Таќырыбы: Жәһилиет дәуiрi

Жоспары:

Ислам дiнiнiң дүниеге келуiне дейiнгi әлем жағдайы: Иран, Византия, Мысыр;
Жәһилие дәуiрi арабтарының дiни, саяси және моральдық жағдайы;
Мекке қаласы және Құрайштар;
Қағба және Қағбадағы қызметтер.

Лекция маќсаты: Білім алушыларға исламға дейінгі азғындық, надандық дәуіріндегі бүкіл әлем мен арабтардың саяси, әлеуметтік және діни жағдайы турасында мәлімет беріледі.

Лекция мєтіні (ќысќаша)

1. Ислам дiнiнiң дүниеге келуiне дейiнгi әлем жағдайы: Иран, Византия, Мысыр

Ислам дінінің дүниеге келуі кезеңінде Иранның иесі Сасаниттер болатын. Әлгі елдің Шығысы мен Солтүстігінде түркілер, Батысында Шығыс римдіктер орналасқан еді. Осы дәуірде бір-бірімен бәсекелес болған Иран мен Визвнтия арасында бітіспен шайқастар болып жатты. Сол бір кезеңде парсылар Византияны жеңіп, Сирияны басып алып, Анатолияны талан-таражға түсірген. Тіпті Византия империясы ирандықтарға жылына 30 000 алтын салық төлеп тұруға мәжбүр болған. Араб түбегінің Оңтүстігіндегі Иемен өлкесі де ирандықтардың қол астына өткен кезең де болған. Ислам дүниеге келуінен бұрын Иран шахы Хұсрау Первиз Сирия мен Иеменді басып алған болса да, исламның алғашқы жылдарында Византия императоры Гераклиус оны қайтарып алды. Кейінгі кезеңдерде Иранда тақ таласы бастарып, бір-бірімен алауыз ағайындар мемлекеттің іргесін шайқалтты. Исламның дүниеге келуінен бұрын парсы халқы әдепсіздік әдетке былыққан, елде әлеуметтік тәртіп бұзылған еді. Ирандықтар жәй халық және тектілер деген сатылардан тұратын. Жәй халықтың саны басым екендігі қалыпты жағдай. Иранның исламнан бұрынғы ресми діні Зороастризм болатын. Осы дінді ұстайтындар отқа табынумен ерекшеленді.

Иранның саяси бәсекелесі Византия келер болсақ, исламның дүниеге келуі жылдарында ыдырау үстінде тұрған. Осы сәтте императордың бас қолбасшыларының бірі Герклиус тақты императордан тартып алып, мемлекеттің іргесін бекітті, Иранның қол астына қараған Сирия мен Таяу Шығысты қайта қолына алды. Бұл елдің ресми діні христиан діні еді. Десек те олардың ұстайтын діндері бастапқы қалпынан бұзылып заман талабын қанағаттандыру дәрежесінде емес болатын.

Ескі копт мәдениетін өртеп, халқын қырып жойып римдіктер Мысырға басып кіргені әлем тарихынан аян. Исламның дүниеге келуі тұсында мұнда Визанияға вассал Мукавкис билік жүргізетін. Мұнда да әлемдегі құлдырау, азғындық, әділетсіздік белең алған.

2. Жәһилие дәуiрi арабтарының дiни, саяси және моральдық жағдайы

Араб түбегі семит тобының бесігі ретінде белгілі. Осы арабтар ислам дінінің дүниеге келуі қарсаңында түрлі тайпалар мен саяси күштердің әлеуметтік жағдайы мен қуатына сүйенген. Осы жердегі жергілікті халық түрлі әулеттен құралған көшпелі (бәдәуи) және отырықшыл (хадари) тайпалар болып бөлінетін. Араб түбегінің климаты құрғақ, диқаншылыққа қолайсыз болуына орай халықтың саяси, діни тұтастығы болмай, қуатты мемлекетті арабтар құра алмады, олар бытыраңқы өмір кешті.

Исламнан бұрын надан арабтар Аллаһтан өзге пұтқа табынатын, оны құдай мен адам арасында дәнекер деп танитын, оған құрбандық шалатын. Күштілердің әлсіздерді қанау, құлдыққа айналдыру қалыпты жағдайдағы әдет саналған. Әйел затының қоғамда хұқығы болмады, қыз балалар дүниеге келсе оны тірідей жерге көму дәстүрі де етек алды. Қысқаша қайырар болсақ исламнан бұрын арабтар әбден рухани түрде азғындаған болатын.

3. Мекке қаласы және Құрайштар

Араб түбегінің маңызды орындарының бірі болған Мекке - арабтар үшін қасиетті мекен болған. Әуелден бері қала болуын қамтамасыз еткен Қағба Меккенің сауда орталығы және зиярат орны болуына көп септігін тигізді. Риуаяттарға қарағанда ежелгі дәуірде аталған Қағбаны Ибраһим мен Исмаиль пайғамбарлар Аллаһқа құлшылық жасау үшін тұрғызған. Десек те заман өте келе Қағбаның ішіне пұттар толтырылған.

Қаланың басқармасы ақсақалдар алқасының қолында болды. Әйтсе де қаладағы елеулі қызметтердің бірі Құсай әулетінің қолында болған. Аднанилердің бір тармағы - Құрайштар осы қалада мекендеді. Хазіреті Мұхаммед осы тайпаның өкілі еді.

4. Қағба және Қағбадағы қызметтер

Жоғарыда баяндағанымыз сияқты Аллаһқа ғибадат жасау үшін Ибраһим мен Исмаиль пайғамбарлар тарапынан тұрғызылған Меккедегі Қағба Араб түбегінің қасиетті орны болған. Исламнан бұрын да арабтар оған қажылыққа келетін. Десек те оның ішіне заман өте келе қолдан жасалған пұттармен толтырылды. Қағбаға зиярат жасайтын алыстан келген зияратшыларға Мекке халқы қызмет көрсететін. Осы қызметтің көпшілігі Құсайдан тараған ұрпақтардың үлесінде еді. Бұл қызметтер сол заманғы арабтар үшін өте абыройлы іс саналатын. Осы қызметтердің қатарына мыналарды жатқызуға болады:

Хижаба-Сидана: Қағбаның кілтін ұстау және оны сақтау;
Сиқая: Зияратшыларға су үлестіру;
Рифаде: Қағбаға зиярат етушілерді тағаммен, киіммен және жататын жермен қамтамасыз ету т. б. .

Баќылау с±раќтары:

Исламнан бұрынғы Сасаниттер жайлы мағлұмат беріңіз
Зороастризм қандай дін ?
Исламнан бұрынғы арабтардың діні қандай болды ?
Исламнан бұрынғы арабтардың әлеуметтік және ахлақи жағдайы қандай ?
Мекке қаласы жайлы мәлімет беріңіз

2-лекция. Таќырыбы: Ардақты Мұхаммедтiң балалық шағы

Жоспары:

Ата-тегi және отбасы;
Балалық шағы;
Бойдақтық және үйлi-барандық өмiрi: үйленуi, Қағбаның жөнделуi;
Мұхаммед әмин.

Лекция маќсаты: Бұл тақырып бойынша студенттерге пайғамбарлыққа дейінгі хазіреті Мұхаммедтің өмірі және ата-тегі турасында баяндалады.

Лекция мєтіні (ќысќаша)

1. Ата-тегi және отбасы

Хазіреті Мұхаммедтің ата-тегі хазіреті Исмаильдан хазіреті Ибраһим пайғамбарға барып тіреледі. Оның арғы атасы - Құсай ибн Килаб. Құсайдың ұлы Абдуманаф Меккенің абыройлы көсемі болған, қаланың сыртқы істерін басқарған. Абдуманафтың Хашим (шын аты Амр) атты ұлы Меккенің дәулетті әрі жомарт саудагері екен. Ол сауда жайымен көрші елдерге сапарға жиі шығып тұрған. Осындай бір сапарында Ғаззада дүние салады. Хашим қайтыс болғанда әйелі Салма жүкті екен. Ясрибтік Амрдың қызы Салма төркінінде Шайба атты бір ұлды дүниеге әкелді. Нағашысының қолында тәрбиеленген Шайба немере ағасы Мутталиб тарапынан өз ағайындарына әкеліп қосылады. Құрайштар оны бастапқыда Мутталибтің құлы деп ойлап, Абдумутталиб (Мутталибтің құлы) деп атап кеткен. Абдумутталибтің он ұлы болған, соның кенжесі Абдуллаһ әдептілігімен, көркем мінезімен Құрайш арасында танымал болған. Әкесі Абдуллаһты Құрайштың ішіндегі Бәни Зухра тармағының шейхы Уахбтың қызы Әминаға үйлендіреді. Міне осы Әминадан хазіреті Мұхаммед дүниеге келген. Хазіреті Мұхаммедтің дүниеге келуінен 2 ай бұрын Әкесі Ясрибте сапарда қайтыс болады.

2. Балалық шағы

Хазiретi Мұхаммедтiң єулеті Ќ±райш руыныњ Хашим ±лдарынан еді. Оныњ жан±ясы т±рѓысынан µз ішінен абзал отбасынан болатын. Єкесі - Абдуллаћ, шешесі - Ємина. Дегенмен, Хазiретi Мұхаммедтiң туылуынан 2 ай б±рын єкесі Абдуллаћ, 6 жасында шешесі Ємина ќайтыс болѓан. Жас М±хаммед 8 жасына дейін атасы Абдумутталибтiњ ќолында ќалды. Құрайштың белдi ақсақалдары саналатын Абдумутталиб адамгершiлiгi мол, жомарттығымен, мәрттiгiмен аты шыққан, сабырлы, ақылды, түсiнiгi мол жан болған. Немересi Мұхаммедтi қайда барса қасынан тастамай алып жүрдi. Абдумутталиб милади ^* 1 578 жылы сексеннен асқан шағында мәңгiлiкке көз жұмды. Мұхаммедтi (ғ. с. ) немере аѓасы Єбу Тєліп жанына алды. Хазiретi Мұхаммедтiң осылайша балалыќ шаѓы тап-таза жетімдікпен µтті. Оныњ жасөспірімдік, бозбалалыќ, бойдаќтыќ жєне ‰йлі барандыќ µмірі де ешкімге нєсіп болмаѓан ‰лкен абыройлыќпен µтті. ¤мірінде ешбір µтірік айтпады, айлакерлік істемеді. Оны дос-д±шпандары М±хаммеду-л-Әмин (сенімді М±хаммед) деп атайтын болды.

3. Бойдақтық және үйлi-барандық өмiрi, үйленуi, Қағбаның жөнделуi

Осы кездерде Мекке шәһарында Құрайш тайпасынан шыққан жесір әйел Хадиша да тұрып жатты. Хадиша екі рет тұрмыс құрған еді. Кейінгі күйеуі бай саудагер кісі-тін, содан біраз бұрын қайтыс болып, оның бүкіл шаруасы, саудаға байланысты күрделі де қиын істері өзіне қарап қалды. Осы себептен де бір бас ие керек-ті. Мұхаммедтің адалдығы мен іскерлігі жайында өзінің жақындарынан естіп білген Хадиша Сирияға жөнелтпек керуенін бастап баруды өтінеді. Өзінің немере ағасы Әбутәліппен кеңесіп, ақыл сұраған Мұхаммед Сирияға керуен апару сапарына келісім береді. Аталмыш сапарға онымен бірге жесір әйелдің сенімді қызметшісі Майсара бірге барады. Ол Мұхаммедтің іскерлігіне, мейірбандылығы мен адалдығына тәнті болып, керуен сапарының нөтижесі күткендегіден едәуір асып түскендіктен, Хадиша уәдесінен де екі есе артық ақы төлейді.

Хадиша ол шақта қырық жаста еді, ақылды да төжірибелі, қай жағынан да сүйкімді әйелдің өзі алғаш Мұхаммедтің жандүниесінің тереңдігіне, жиырма бес жастағы жігіттің қадір-қасиетіне, қайрат-жігеріне, адал-парасатына құлай беріледі. Бұл сезім бірте-бірте жүрегіне терең ұялап, ғашық екенін растай, дәлелдей түскендей күй кешеді. Осылай екі жақ құдаласып, Мұхаммед пен Хадиша бас қосып жеке отау тігеді.

Хазіреті Мұхаммедтің жалпы төрт қыз жөне үш ұлы болған: Зейнеп, Руқия, Үммү Гүлсім, Фатима, Қасым, Абдуллаһ және Ибраһим. Ардақты пайғамбар Ибраһиммен өзге перзенттерінің барлығын осы Хадишадан сүйеді.

Үйленгеннен кейін де Мұхаммед бірнеше жыл бойы сауда жұмысымен айналысып, арабтардың небір үлкен жәрмеңкелеріне қатысты.

Ескірген Қағбаның іші-сыртына жөндеу қажет болып, оның бұрышындағы қара тасты жылжытып, орнына қоюға тура келеді. Сол кезде Құрайштың ішкі әулеттері өкілдерінің арасында тасты кім жылжытып апаруы керек деген сұрақтың төңірегінде талас-тартыс туып кетеді Шайба қақпасынан Қағбаға бірінші кірген адамның шешіміне құлақ қоюға келіседі. Бірінші кіру кезегі Мұхаммедке тиіп, ол барлық дәлел-дәйектерді саралап, ұсыныстарды тыңдап алғаннан кейін, мынадай ақыл табады. Жерге үлкен бір мата төсеп, әлгі тасты соның үстіне қояды да, әр әулеттің бір-бір өкілі жаңағы матаның әр жерінен ұстап жылжытады. Міне, осындай тапқыр ұсыныстың нәтижесінде киелі тасты барлық тайпаның өкілдері бірлесе, ынтымақтаса көтеріп, өзіне тиесілі жеріне апарып қояды. Ал хазіреті Мұхамммед оны өз қолымен бекітеді.

4. Мұхаммед әмин

Оның бойдақтың, үйлі барандық өмірінде болсын, пайғамбарлыққа дейінгі және пайғамбарлықтан кейінгі кезеңінде болсын бір мәрте болса да оның өтірік айтқанын ешкім көрген емес. Ол кісі ақысын жемеген, айлакерлік етпеген. Ұятты, адал және ақ қөңіл болған. Оған жұрттың сенгені соншалық алыс сапарға шығар болса, барлық дүние мүлігін, бағалы заттарын оған тапсырып кететін. Хазіреті Мұхаммед те оған еш қиянат етпей сапардан қайтқан өзіне аман-есен қайтаратын. Сондықтан жұрт оны «Мұхаммед әмин», яғни сенімді Мұхеммед деп атап кеткен.

Баќылау с±раќтары:

Мұхыммед пайғамбардың ата-тегi және отбасы мүшелерін білесіз бе ?
Мұхеммед пайғамбардың балалық шағы қалай өтті. ?
Оның бойдақтық және үйлi-барандық өмiрi жайлы мәлімет беріңіз
Хазіреті Мұхеммедтің пайғамбарлығына дейінгі Қағбаның жөнделуi жайлы мағлұмат беріңіз.
Оның Мұхаммед әмин деп аталу себебі неде ?

3-лекция. Таќырыбы: Хазiретi Мұхаммедке пайғамбарлық мiндеттiң жүктелуi

Жоспары:

Алғашқы уахи;
Алғашқы мұсылмандар;
Исламға ашық үндеу.

Жоспары:

Лекция маќсаты: Бұл тақырып бойынша білімгерлерге исламның дүниеге келуі мен оның алғашқы жылдарындағы оқиғалар баяндалады.

Лекция мєтіні (ќысќаша)

1. Алғашқы уахи

Хазіреті Мұхаммед 40 жасқа келер шақта ерекше жағдайға душар бола бастады, көрген түстері тура келе бастады, жеке жүргенді қалады. Өйткені, пайғамбарлық кезеңі жақындаған болатын. Осы мақсатта Меккеге жақын таудағы Хира үңгіріне барып, құдайға іштей құлшылық ететін, терең ойға бататын. Рамазан айының Қадір түні Жәбрайль періште алғашқы уахиді алып келді. Сол періште бұған таяп келеді де: "Оқы!", - дейді.

"Мен оқи алмаймын!" - дейді Мұхаммед.

"Оқы!" - дейді оған қайталай үн қатқан періште "Сені жаратқан Раббыңның атымен оқы, ол адамды ұйыған қаннан жаратқан. Оқы және қаламмен жазуды үйреткен Раббыңды ұлықта. Ол адамға білмеген нәрсесін үйреткен !"

Хазіреті Мұхаммед әлгі аятты жүрегіне тоқып, еш бөгелместен үйіне оралуға тырысты. Көкке қарағанда періште : "Уа, Мұхаммед! Сен шын мөнінде Аллаһтың елшісісің, ал мен Жебірейлмін, - дейді

Үйіне келісімен хазіреті пайғамбар Хадишаға келіп, басынан өткеннің барлығын баяндап береді.

2. Алғашқы мұсылмандар

Осылай ислам күні туды. Пайғамбар алғашқыда исламға шақыруды жақындарынан бастады. Пайғамбарға иланып, алдымен мұсылман болғандардың қатарына әйелі Хадиша, асыранды ұлы Зейд, немере інісі Али және жан досы Әбу Бәкір жатады. Сонымен қатар Әбу Бәкірдің нұсқауымен Осман бин Аффан, Тальха бин Үбейдуллаһ, Зубейр бин Аууам, Саад бин Әбу Уаққас, Абдуррахман бин Ауфдар да жас исламды қабылдады. Сонымен қатар Билал әл-Хабаши, Хаббаб бин Аратт, Аммар бин Ясир, Әбу Хузайба т. б. -лар да алғаш мұсылман болғандардың қатарына жатқызылады.

3. Исламға ашық үндеу

"Көтеріл де, Жаратушыны насихат етіп, даңқын көтер!" мағынасындағы уахидің келуіне орай енді пайғамбар салтанатты да батыл түрде өз дінін жария етіп, бұл жұмысты ең алдымен өз туыстарынан, өз тайпасьнан бастауы тиіс-тін. Осылайша, пайғамбарлығының үшінші жылында ғана Құрайштың тарағандардың бәрін Сафа төбесіне жиналуға шақырды. Шақыра отырып, олармен бәріне бірдей маңызды бір іс жайында сөйлескісі келетінін жариялады. Олардың бәрі де жиналды, алайда ішінде дұшпандық ойларынан танбаған ағасы мен оның залым әйелі, Үммі-Жөмила да бар-тын. Пайғамбар өзін Аллаһтың қалай жібергенін жөне өзі аян болған дін жайлы айта бергеннен-ақ Әбулаһаб орньнан құтырына ұшып тұрып, балағаттай жөнеледі, осындай масқаралыққа әуре етіп шақырғанына долданып, ағасы тас алып, сонымен ұрмақка да ұмтылады. Бірақ Мұхаммед өткір көздерін қадаған кезде ағасы кідіріп қалады, пайғамбарға оның тамұқ отына күйетіні ал әйелі Үммі-Жәмила сол отты маздата түсу үшін бір бума отын апаратыны жайында уахи келеді.

Баќылау с±раќтары:

Алғашқы уахи қалай келді ?
Алғашқы мұсылмандар кімдер ?
Исламға ашық үндеу туралы мәлімет беріңіз.

4-лекция. Таќырыбы: Меккедегi қиыншылықтар

Жоспары:

Құрайштардың дұшпандығы
Құранды ашық оқу
Имансыздардың мұсылмандарға дұшпандық әрекеттерi;
Эфиопияға һижрет;
Мұсылмандарға жасалған қыспақ.

Лекция маќсаты: Бұл дәрісте студенттерге исламның алғашқы жылдарындағы, яғни Мекке кезеңіндегі мұсылмандардың Құрайш басшылары тарапынан көрген қиыншылықтары баяндалады.

Лекция мєтіні (ќысќаша)

Құрайштардың дұшпандығы

Пайғамбар арабтардың пұтқа табынушылық және қыз балалардың тірідей жерге көму әрекеттерін т. б. сынға алғанда Мекке басшылары тарапынан өзіне қарсы шығушылық басталды. Олардың негізгілері Меккедегі Құрайштың белді тармақтарының атқа мінерлері, алпауыт байлары еді. Мәселен, Умаййа руы өкілдері: Әбу Суфиян, Әбу Ухайха, Убайда бин Абан, Хакем бин Әбу-л-Ас. Ал Махзум руынан: Әбу Жаһил, Уәлид бин Мұғира, Ұтба бин Рабия, Умаййа бин Халеф, Убей бин Халеф, Ас бин Уайль. Абдуддар әулетінен шыққан пайғамбардың дұшпандарының бастылары мыналар: Надр бин Харис, Әсуад бин Абдуяғус, Харис бин Қайс, Ұқба бин Әбу Муайт. Сонымен өзінің руы есептелетін Хашим руынан шыққан немере ағасы - Әбу Лаһаб пен жеңгесі Үммү Жамиль де дұшпан сабына қосылды. Олардың хазіреті Мұхаммедке сенбей исламды қабылдамау себептері рушылдық бақталас, пайғамбарды менсінбеу т. б. болатын.

Құранды ашық оқу

Меккеде пайғамбардан кейін Құранды дауысын шығарып, оқыған бірінші адам Абдуллаһ бин Масуд болды. Бірде пайғамбардың сахабалары жиналып, : «Құдай біледі ! Құрайштар еш уақытта дауыстап оқыған Құранды естімеген шығар. Кім оларға оқып береді ?, » - дейді. Абдуллаһ бин Масуд: «Мен» - деп жауап береді. Олар: «біз сен үшін қорқамыз. Өзін тіреп тұрған қорғаушысы бар адам оқыса деп едік» - деседі. Ибн Масуд: «маған рұқсат беріңдер, мені Аллаһтың өзі қорғайды» - деген. Келесі күні таңертең Ибн Масуд Қағбаның жанында тұрып, Құранды оқи бастайды. Мүшіріктер оны сол мезетте тепкінің астына алады. Ол қалағанша оқуын жалғастырады. Сосын бет-аузы жараланған күйі сахабалардың жанына оралады.

Имансыздардың мұсылмандарға дұшпандық әрекеттерi

Дін дұшпандары бай болған адамдарға еш нәрсе дей алмағанмен, кедей құл мұсылмандарға иман еткендері үшін жан түршігерлік азаптар көрсетті. Билал құлды ас-сусыз құмға байлап тастады, үстіне тас бастырды, Аммардың әкесі мен шешесін мұсылман болғандары үшін өлтірді. Осыған орай мұсылмадндардың бұл қалада қалуы қауіпке айналды.

Эфиопияға һижрет

Әлсіз мұсылмандардың жан төзгісіз қиыншылықтарын көріп жүрген хазіреті Мұхаммед кейбір мұсылмандардың Хабашстанға көшуіне кеңес берді, себебі, онда христианның әділ билеушісі Нажжаши билік құрған.

615 жылы 11 ер мен 4 єйел болып бір д‰ркін көшті, көшті басқарған Осман Мазғұн еді. Ол жақта мұсылмандардың тыныштықта тыныстағанын естіген мұсылмандар Жафар бин Әбу Тәліп басшылығындағы 617 жылы 83 ер мен 20 єйелдік екінші д‰ркін болып мұсылмандар Хабашстанѓа қоныс аударды. Бұл мұсылмандардың алғашқы һижреті еді.

5. Мұсылмандарға жасалған қыспақ

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.