Елтану курсынан дәрістер
1 Тақырыбы: Дүние жүзінің саяси картасы
Дүние жүзіндегі мемлекеттердің басқару формасы.
2 Тақырыбы: Дүние жүзінің халқы және оның табиғи өсімі
3 Тақырыбы: Дүние жүзіндегі мемлекеттердің типтері.
4 тақырып. Батыс Европа мемлекеттеріне экономикалық географиялық сипаттама.
5 Тақырыбы Оңтүстік Азия мемлекеттеріне экономикалық географиялық сипаттама.
6 Тақырыбы: Оңтүстік Батыс Азия мемлекеттеріне экономикалық географиялық сипаттама.
7 Тақырыбы Орталық Азия мемлекеттеріне экономикалық географиялық сипаттама.
Тақырыбы Оңтүстік Шығыс Азия мемлекеттеріне экономикалық географиялық сипаттама.
Тақырып: Солтүстік Америка мемлекеттеріне экономикалық географиялық сипаттама.
8 Тақырып: Латын Америкасы мемлекеттеріне экономикалық географиялық сипаттама.
9 Тақырып: Солтүстік, Батыс Африка мемлекеттеріне экономикалық географиялық сипаттама.
10 Тақырып: Орталық, Оңтүстік, Шығыс Африка мемлекеттеріне экономикалық географиялық сипаттама.
11 Тақырып: Австралия және мұхит аралдары мемлекеттеріне экономикалық географиялық сипаттама.
Дүние жүзіндегі мемлекеттердің басқару формасы.
2 Тақырыбы: Дүние жүзінің халқы және оның табиғи өсімі
3 Тақырыбы: Дүние жүзіндегі мемлекеттердің типтері.
4 тақырып. Батыс Европа мемлекеттеріне экономикалық географиялық сипаттама.
5 Тақырыбы Оңтүстік Азия мемлекеттеріне экономикалық географиялық сипаттама.
6 Тақырыбы: Оңтүстік Батыс Азия мемлекеттеріне экономикалық географиялық сипаттама.
7 Тақырыбы Орталық Азия мемлекеттеріне экономикалық географиялық сипаттама.
Тақырыбы Оңтүстік Шығыс Азия мемлекеттеріне экономикалық географиялық сипаттама.
Тақырып: Солтүстік Америка мемлекеттеріне экономикалық географиялық сипаттама.
8 Тақырып: Латын Америкасы мемлекеттеріне экономикалық географиялық сипаттама.
9 Тақырып: Солтүстік, Батыс Африка мемлекеттеріне экономикалық географиялық сипаттама.
10 Тақырып: Орталық, Оңтүстік, Шығыс Африка мемлекеттеріне экономикалық географиялық сипаттама.
11 Тақырып: Австралия және мұхит аралдары мемлекеттеріне экономикалық географиялық сипаттама.
Елтану курсы дүние жүзіндегі мемлекеттерді экономикалық географиялық жағынан таныту. Елтану курсы мелмекеттер мен елдердің географиялық орны, физикалық географиялық жағдайына, (климаты, топырағы өсімдігі, жан-жануарлары, пайдалы қазбалары, рельефі) халқының әлеуметтік жағдайы (халықтың саны, табиғи өсімі, жыныстық құрылымы,орташа өмір сүру ұзақтығы, тілі мен діні, этникалық құрамы, орташа өмір сүру деңгейі ) ауыр және жеңіл, тамақ өнеркәсібтеріне, ауыл шаруашылығына , транспортына сыртқы экономикалық байланысына жалпы экономикалық географиялық сипаттама бере отырып елдерді таныстыру. Аймақтар бойынша мемлекеттер экономикасының даму деңгейін ерекшеліктерін үйретеді. Мемлекеттер мен едердің бір бірімен экономикалық қарым қатынастарын соның нәтижесінде дүние жүзінде пайда болған халықаралық ұйымдарды танып бііп үйренеді.
Пәннің негізгі мақсаты–дүние жүзінің саяси картасындағы елдердің экономикасын әлеуметтік жағдайын халқын, өнеркәсібі , аулы шаруашылығын сыртқы экономикалық байланысы жайында толық мағлуматтар беру. Сол арқылы дүние жүзіндегі мемлекеттермен толық таныстыру
Пәнді оқыту нәтижесінде студенттер білуге тиісті:
- Дүние жүзінің саяси картасындағы барлық мемлекеттер мен территорияларды тани білуге тиіс
- Саяси картадағы елдерді экономикалық даму деңгейіне қарай топтастыра білу.
- Дүние жүзіндегі елдерді экономикасының басты ерекшеліктеріне қарай ажырата білу.
- Дүние жүзіндегі елдерге салыстырмалы түрде экономикалық географиялық сипаттаа бере білуге тиіс.
- Дүние жүзіндегі мемлекеттерді топтастыратын ұйымдармен таныс болуы тиіс
Пәннің негізгі мақсаты–дүние жүзінің саяси картасындағы елдердің экономикасын әлеуметтік жағдайын халқын, өнеркәсібі , аулы шаруашылығын сыртқы экономикалық байланысы жайында толық мағлуматтар беру. Сол арқылы дүние жүзіндегі мемлекеттермен толық таныстыру
Пәнді оқыту нәтижесінде студенттер білуге тиісті:
- Дүние жүзінің саяси картасындағы барлық мемлекеттер мен территорияларды тани білуге тиіс
- Саяси картадағы елдерді экономикалық даму деңгейіне қарай топтастыра білу.
- Дүние жүзіндегі елдерді экономикасының басты ерекшеліктеріне қарай ажырата білу.
- Дүние жүзіндегі елдерге салыстырмалы түрде экономикалық географиялық сипаттаа бере білуге тиіс.
- Дүние жүзіндегі мемлекеттерді топтастыратын ұйымдармен таныс болуы тиіс
1. Политическая карта мира История формирование и новейшшие изменение алматы Қазақ университеті. 1999 г.
2. Альфред Знамировский Флаги мира.М..,-2002-132 г
3. Под ред А. В. Вольского Социальная экономическая география зарубежного мира. М., 2001 г.
4. Страны и народы ( Политический экономический справочник ) Под редакций Иванова. М., 2001.
5. Болатбеков А. Ж. Европанњ ергежелі мемлекеттері. Алматы 2002
6. Любимов А.В. Экономическая и социальная география мира.
7. Ермаков В. А. География в Вапросах и ответах.
8. В. П. Максаковский Географический картина мира М Дорфа –2006г 1-2 часть
9. Станы мира Современный справочник М Дорфа –2006 г.
2. Альфред Знамировский Флаги мира.М..,-2002-132 г
3. Под ред А. В. Вольского Социальная экономическая география зарубежного мира. М., 2001 г.
4. Страны и народы ( Политический экономический справочник ) Под редакций Иванова. М., 2001.
5. Болатбеков А. Ж. Европанњ ергежелі мемлекеттері. Алматы 2002
6. Любимов А.В. Экономическая и социальная география мира.
7. Ермаков В. А. География в Вапросах и ответах.
8. В. П. Максаковский Географический картина мира М Дорфа –2006г 1-2 часть
9. Станы мира Современный справочник М Дорфа –2006 г.
КІРІСПЕ
Елтану курсы дүние жүзіндегі мемлекеттерді экономикалық географиялық
жағынан таныту. Елтану курсы мелмекеттер мен елдердің географиялық орны,
физикалық географиялық жағдайына, (климаты, топырағы өсімдігі, жан-
жануарлары, пайдалы қазбалары, рельефі) халқының әлеуметтік жағдайы
(халықтың саны, табиғи өсімі, жыныстық құрылымы,орташа өмір сүру ұзақтығы,
тілі мен діні, этникалық құрамы, орташа өмір сүру деңгейі ) ауыр және
жеңіл, тамақ өнеркәсібтеріне, ауыл шаруашылығына , транспортына сыртқы
экономикалық байланысына жалпы экономикалық географиялық сипаттама бере
отырып елдерді таныстыру. Аймақтар бойынша мемлекеттер экономикасының даму
деңгейін ерекшеліктерін үйретеді. Мемлекеттер мен едердің бір бірімен
экономикалық қарым қатынастарын соның нәтижесінде дүние жүзінде пайда
болған халықаралық ұйымдарды танып бііп үйренеді.
Пәннің негізгі мақсаты–дүние жүзінің саяси картасындағы елдердің
экономикасын әлеуметтік жағдайын халқын, өнеркәсібі , аулы шаруашылығын
сыртқы экономикалық байланысы жайында толық мағлуматтар беру. Сол арқылы
дүние жүзіндегі мемлекеттермен толық таныстыру
Пәнді оқыту нәтижесінде студенттер білуге тиісті:
- Дүние жүзінің саяси картасындағы барлық мемлекеттер мен территорияларды
тани білуге тиіс
- Саяси картадағы елдерді экономикалық даму деңгейіне қарай топтастыра
білу.
- Дүние жүзіндегі елдерді экономикасының басты ерекшеліктеріне қарай
ажырата білу.
- Дүние жүзіндегі елдерге салыстырмалы түрде экономикалық географиялық
сипаттаа бере білуге тиіс.
- Дүние жүзіндегі мемлекеттерді топтастыратын ұйымдармен таныс болуы
тиіс
Таќырыбы: Дүние жүзінің саяси картасы
Жоспары :1. Д‰ние ж‰зініњ саяси картасыныњ т‰зілу тарихы.
2. Саяси картаѓа соњѓы енген µзгерістер.
3Саяси картаны оќытудыњ мањызы.
Д‰ние ж‰зініњ ќазіргі саяси картасында 230 жуыќ мемлекеттер мен
территориялар бар. Олардыњ 190-ѓа жуыѓы егеменді мемлекеттер. Д‰ние
ж‰зініњ саяси картасыныњ басты т±лѓасы егеменді елдер болып саналады. Саяси
картаныњ беті ‰немі µзгеріп отырады. 1900 жылы жалпы д‰ние ж‰зінде бар
болѓаны 55 егеменді ел болѓан. Ол кездері орасан зор ¦лыбританияныњ отарлыќ
империясы жєне ‰лкендігі жаѓынана одан кішірек Францияныњ отарлыќ империясы
болаѓан. Мемлекеттерді отарлау саясаты 1-ші д‰ние ж‰зілік соѓыстан кейінде
саќталды. Отарлау саясаты 2-ші Д‰ние ж‰зілік саѓыстан кейін халыќтардыњ µз
елініњ тєуелсіздігі ‰шін ±лт азаттыќ ќозѓаласы нєтижесінде ќол жетізуіне
байланысты к‰йрей бастады. Соныњ нєтижесінде саяси карта µзгерістерге
±шырай бастады. 2005 жылы 192 тєуелсіз ел болды. Саяси картаныњ бетініњ
µзгеруіне басты себепкер мемлекеттердіњ бµлінуі немесе бірігіп кетуі.
Сондай-аќ бодандыќта отар болаѓан елдер тєуелсіздікке ќол жеткізгеннен
кейін саяси картаныњ бетінде жањадан мемлекет пайда болады. Тєуелсіздікке
алѓаш Европа мемлекеттері ќол жеткізген 1940 жылдардан бастпа оѓан Азияныњ
ірі елдері ‡ндістан, Пакистан, Индонезия сияќты елдер ќосылды. 1960 жылы
Азия елдерімен ќатар Африка мемлекетеріде жаппай ќол жетізе бастады.
Сондыќтанда 60 –жылдарды Африка елдерініњ жылдары деп атайды. 1990 жылдары
саяси картаныњ бетінде ‰лкен µзгері болды. Б±рынѓы он бес одаќтас КСРО
мемлекеттері бµлініп оныњ ќ±рамындаѓы елдер тєуелсіздікке ќол жеткізді.
Саяси картаныњ бетінде жањадан тєуелсіз 15 мемлекет пайда болды. Осы
жылдары Европада кµптеген µзгерістер болды. Б±рынѓы Югославия мемлекеті
бµлініп оныњ ќ±рамынана 5 жања мемлекет пайда болды жєне Чехославакия
мемлекетіде 2-ге бµлініп кетті. Керісінше б±рынѓы екі Германия мемлекеті
(ФРГ мен ГДР ) ќосылып біріккен ГФР ќ±рады. Азияда осындай ±лттыќ этникалыќ
негіздерін ескере отыры Иемен Халыќ Демокаратиялыќ Республикасы мен Иемен
Арап Республикасы ќосылып. Иемен Республикасы пайда болды. Саяси карта оныњ
ќалыптасуы дамуы жайында студентерге ‰йретудіњ мањызы зор. Саяси картада
мемлекеттіњ жалпы территриясы, жер кµлемі, шекарасы, астанасы, ірі
ќалалары барлыѓы дерлік кµрсетілген. Саяси карта арќылы студенттер
мемлекеттіњ ќайда орналасќаныны шекарасын, территриясыныњ кµлемін кµріп
‰йренеді.
Пайдаланған әдебиеттер
1. Под ред А. В. Вольского Социальная экономическая география зарубежного
мира. М., 1999 г.
2. Страны и народы научно-попульярное и этнографические издание в 20-ти
томах. М., 1979-1985г
3. Энциклопедический справочник Весь мир. Минск. Харвест 1999-704 с.
4. Весь мир Горада мира Минск Харвест 2002-400с
5. Чекулаева Е. О. Столицы мира М 2002-522 с.
6. Темірбеков А. Т. Фурсина Г. А Шакенова.Т. К. Токбергенова А. А.
7. Политическая карта мира История формирование и новейшшие изменение
алматы Ќазаќ университеті. 1999 г.
Дүние жүзіндегі мемлекеттердің басќару формасы.
Жоспары : 1. Республикалыќ басќару
2. Монархиялыќ басќару
3. Мемлекеттердіњ єкімшілік территориялыќ бµлінуі.
Мемлекетті басќару формаларыныњ т‰рлерін салыстары отырып т‰сіндіру.
Єкімшілік территориялыќ бµлініу арќылы мемлекеттердіњ мемлекеттік
ќ±рылысыныњ формасын аныќтау.
Кез-келген елдіњ мемлекеттік ќ±рылымы ењ алдымен ондаѓы басќару т‰ріне
байланысты. Мемлекеттік басќарудыњ тµрт т‰рі бар.
1) Республикалыќ басќару.
2) Монархиялыќ басќару.
1) Ынтымаќтастыќ арќылы мемлекетті басќару.
2) Басќарудыњ б‰кіл халыќты т‰рі.
Осы басќару т‰рлерініњ ењ кµп ќолданылатыны республикалыќ пен монархиялыќ.
Соныњ ішінде Республикалыќ басќару д‰ние ж‰зі елдерініњ арасында µте кењ
тараѓан. Жалпы єлемдегі елдеріњ 43 бµлігі республикалар. Республикалыќ
басќарудыњ ‰ш т‰рі бар.(президенттік, парламенттік, аралас т‰рде елді
басќару)Республика деген сµз латын тілінене аударѓанда Ќоѓам деген
маѓынанаы білдіреді. Республика дегеніміз- зањ шыѓаратын ењ жоѓарѓа ‰кімет
билігі саналатын ‰кіметтік орган парламент. Мемлекетті республикалыќ т‰рде
басќару жолы демокаратиялыќ, прогрессивті т‰рі болып саналады.
Монархиялыќ басќару дегеніміз- мемлекет басшысы император, кароль,
герцог,князь, с±лтан, єміржєне таѓы сол сияќты болып келетін басќару т‰рі.
Жалпы д‰ние ж‰зінде 30-ѓа жуыќ монархиялыќ ел бар. Монархиялыќ басќару
ерекшеліктеріне ќарай ‰ш т‰рге бµлінеді. 1) Абсольюттік, 2)
Конститутциялыќ, 3) Теократтыќ.
Д‰ние ж‰зіндегі кез-келген елдіњ мемлекеттік ќ±рылымы оныњ єкімшілік
территориялыќ ќ±рылысыныњ бµліну т‰ріне байланысты. Б±л т±рѓыдан алѓанда
єлемдегі барлыќ елдер унитарлы жєне федерациялы ел болып екіге бµлінеді.
Жжалпы єлемде 20 шаќты федерациялы ел бар.
Федерациялы мемлекет- (латынныњ Федератио сµзінене шыќан одаќ бірлестік
деген маѓынанаы білдіреді).
Унитралы мемлекет-(Латынныњ унитос –бірілк деген сµзінене шыќќан. )
Пайдаланған әдебиеттер
1. Альфред Знамировский Флаги мира.М..,-2002-132 г
2. Под ред А. В. Вольского Социальная экономическая география
зарубежного мира. М., 2001 г.
3. Страны и народы ( Политический экономический справочник ) Под
редакций Иванова. М., 2001.
4. Болатбеков А. Ж. Европанњ ергежелі мемлекеттері. Алматы 2002
5. Любимов А.В. Экономическая и социальная география мира.
6. Ермаков В. А. География в Вапросах и ответах.
7. В. П. Максаковский Географический картина мира М Дорфа –2006г 1-2
часть
8. Станы мира Современный справочник М Дорфа –2006 г
Таќырыбы: Дүние жүзінің халќы және оның табиғи өсімі
Жоспары : 1. Д‰ние ж‰зі халќы және оның табиғи өсімі
2. Д‰ние ж‰зі халќыныњ орналасу ерекшелігі
3. Д‰ние ж‰зі халќыныњ білім дењгейі
Д‰ние ж‰зініњ халќыныњ жыныстыќ ќ±рылымы демографиялыќ даѓдарыс,
демографиялыќ жарылыс, халыќтыњ табиѓи µсімі, білім дењгейі жайында
студенттерге т‰сіндіру.
Жалпы д‰ние ж‰зінде халыќтыњ саны 6 млрд-тан астам. Халыќтыњ табиѓи µсімі
єр аймаќта єр т‰рлі. Соныњ ішінде д‰ние ж‰зі бойынша халыќтыњ ењ кµп
шоѓырланѓан аймаќы Азия болып табылады. Халќыныњ саны жаѓынана ‰лкен
ондыќќа жататын елдер: 1) Ќытай, 2)‡ндістан, 3) АЌШ, 4) Индонезия, 5)
Бразилия, 6) Пакистан,7) Бангладеш, 8) Россия, 9) Жапония, 10) Нигерия.
Халыќтыњ ±дайы µсуініњ екі типі бар: 1) Демографиялыќ жарылыс.2)
Демографиялыќ даѓдарыс. Д‰ние ж‰зі халќыныњ жыныстыќ ќ±рылмы бойынша єлемде
кµптеген елдерде ерлерге ќараѓанда єйелдердіњ саны басым. Кейбір
мемлекеттерде керісінше єйелдердіњ саны ерлерге ќараѓанда басым болып
келеді. Д‰ние ж‰зі халќыныњ этникалыќ ќ±рамы µте алуан т‰рлі. Этникалыќ
ќ±рамыныњ ерекшелігіне ќарай єлемдегі мемлекеттерді 5 топќа бµлеміз. Жер
бетіндегі кез келген ±лттыњ сипаттыныњ негізгі µлшемі сол ±лттыњ саныД‰ние
ж‰зіндегі саны 100 млн асатын ±лттар тµмендегілер.
Ќытайлар, 2) Хиндустар, 3) АЌШ американдыќтары, 4) Бенгалдар, 5) Орыстар,
6) Бразилиялыќтар, 7) Жапондар. Д‰ниеи ж‰зінде ѓылыми прогресстіњ
жетістіктеріне жжєне ѓылым мен мєдениеттіњ дамуына ќарамастан ќоѓамда жєне
к‰нделікті т±рмыста дінніњ алатын орны мен мањызы µте жоѓары. Д‰ниеи
ж‰зінде басты ‰ш дін бар: Христиан, Ислам, Буддизм. Одан басќа ±лттыќ
дєст‰рлі діндерде кездеседі. Сенушілер жаѓынана ењ кµп таралѓан дін
христиан оныњ ‰ш тармаѓы бар :Католиктер, Протестанттар, Проваславтар Ислам
діні ењ жас дін екіге бµлінеді суниттер жєне шиттер. ¦лттыќ діндерге
индуизм, синтоизм, конфуцианство, даосизм, юдаизм жатады. Ќазіргі кезде
географиямен демографияда халыќтыњ саныменќатар оныњ сапасына да мєн
берілуде. Халыќтыњ сапасы деген халыќтыњ білімі, денсаулыѓы, єлеуметтік
жаѓдайы, жања енгізілген жањалыќтарды ќабылдауы жатады. Халыќтыњ білім
дењгейі µте тµмен дамушы елдерде µте кµп. Дамыѓан экономикасы жоѓары
елдердіњ µзінде функцианальдыќ сауатсыздыќ басым.
Пайдаланған әдебиетер
1. Альфред Знамировский Флаги мира.М..,-2002-132 г
2. Под ред А. В. Вольского Социальная экономическая география
зарубежного мира. М., 2001 г.
3. Страны и народы ( Политический экономический справочник ) Под
редакций Иванова. М., 2001.
4. Болатбеков А. Ж. Европанњ ергежелі мемлекеттері. Алматы 2002
5. Любимов А.В. Экономическая и социальная география мира.
6. Ермаков В. А. География в Вапросах и ответах.
7. В. П. Максаковский Географический картина мира М Дорфа –2006г 1-2
часть
8. Станы мира Современный справочник М Дорфа –2006 г.
Таќырыбы: Дүние жүзіндегі мемлекеттердің типтері.
Жоспары : 1. Экономикасы µте жоѓары дамыѓан мемлекеттер.
2. Дамушы мемлекеттер
3. Даму жаѓынана артта ќалѓан мемлекеттер.
Д‰ние ж‰зі мемлекеттерін экономикалыќ даму дењгейіне ќарай
географиялыќ онына ќарай, халыќ саны, жер кµлеміне ќарай топтастыру білуді
‰йрету. Єлем елдерін экономикалыќ даму жаѓдайына ќарай топтарѓа жіктей
білуді мењгерту.
Д‰ние ж‰зіндегі мемлекеттерді экономикалыќ даму дењгейіне ќарай ‰лкен
‰ш топќа бµлеміз. 1) Экономикасы µте жоѓары дамыѓан елдер. М±ндай
мемлекеттер єлемде жетеу. Соѓы жылдар оларды ‰лкен сегіздік депте айтып
ж‰р. Олар: АЌШ, Германия, Жапония, Франция, Италия, ¦лыбритания, Канада,
Ресей. 2) Дамушы мемлекеттер єлемде µте кµп Дамшы елдер Азияда, Латын
Америкасында, Африкада кездеседі. Олардыњ єр аймаќ бойынша дамуы дењгейіде
µте алуан т‰рлі. Соныњ ішінде Дамушы елдердіњ кµш басшысы ретінде ‰лкен
алда т±рѓан ‰ш мемлекет бар яѓни дамушы елдердіњ ‡лкен ‡штігі. Олар
Бразилия, Мексика, Ќытай соѓы кездерде оѓан ‡ндістан мемлекеті ќосылѓан.
КСРО- ныњ ыдырауына кейінгі пайда болѓан елдердіњ барлыѓы дамушы елдер
болып саналады. 3) Даму жаѓынана артта ќалѓан елдер д‰ние ж‰зінде µте кµп
олар єсірее, Африкада, Азияда , Латын Америкасында.
Д‰ние ж‰зіндегі мемлекеттерді жер кµлемінеи ќарай µте ‰лкен мемлекетер
(оѓан 10мемлекет жатады), орташа, кіші, жєне µте кіші немесе ќуршаќ немесе
ергежейлі мемлекеттер болып бµлінеді. Ќуршаќ мемлекетер єлемніњ барлыќ
бµлігінде бірде мµлшерде кездеседі. Кµпшілік жаѓдайда ќ±ршаќ мемлекет деген
±ѓым европа елдерінде жиі ќолданылады. Халќыныњ саны бойыншада єлемде
‰лкен он мемлекет бар онда єлем халќыныњ 53 бµлігі шоѓырланѓан.
Мемлекетердіњ географиялыќ орналасу жаѓдайына ќарай аралда орналасќан
елдер, т‰бекте орналасќан, архипелпгта орналасќан жєне д‰ние ж‰зілік
м±хитќа еркіншыѓа алатын жєне шыѓа алмайтын елдер болып бµлінеді. Д‰ние
ж‰зілік м±хитќа еркін шыѓа алмайтын елдер єлемде 42 оныњ 9-ТМД-да, 11-
Шетелдік Европада, 5-Азияда, 15-Африкада, 2-Латын Америкасы елдерінде.
Экономикалыќ даму дењгейіне ќарай елдер жања индустриалы елдер, м±найды
экспорттаушы елдер болыпта бµлінеді.
Жања индустриалы елдер дегеніміз – Шетел иинвистициясыныњ кµмегімен ќысќа
мерзім ішінде тез ќарќынмен дамып кеткен мемлекеттер. М±ндай елдер Азияда
кµп оларды екінші атпен Азияныњ жолбарыстары деп те атайды. Оларѓа
Сингапур, Гонконг, Оњт‰стік Корея, Тайвань жатады. М±найды экспортташы
елдер ОПЕК ±йымына м‰ше елдер.
Пайдаланған әдебиетер
1. Под ред А. В. Вольского Социальная экономическая география
зарубежного мира. М., 1999 г.
2. Страны и народы научно-попульярное и этнографические издание в 20-ти
томах. М., 1979-1985г
3. Энциклопедический справочник Весь мир. Минск. Харвест 1999-704 с.
4. Весь мир Горада мира Минск Харвест 2002-400с
5. Чекулаева Е. О. Столицы мира М 2002-522 с.
6. Темірбеков А. Т. Фурсина Г. А Шакенова.Т. К. Токбергенова А. А.
7. Политическая карта мира История формирование и новейшшие изменение
алматы Ќазаќ университеті. 1999 г.
Батыс Европа мемлекеттеріне экономикалық географиялық сипаттама.
Жоспары 1. Географиялық орны, климаты пайдалы қазбалары
2. Халқы ірі қалалары
3. Өнеркәсібі
3. Ауыл шаруашылығы
4. Транспорты
5. Сыртқы экономикаклық байланысы
Европаның жер көлемі 10,5 млн км кв. Экономикалық географиялық орны
қолайлы орналасқан. Сотүстігі мен батысын мұхитира шайып жатыр. Жағалауы
өте қатты тілімденеген. Жер бедерінде жазық жерлер басым. Жалпы жерінің
17% таулы аймақтар алып жатыр. Биік таулы аймақтары Альпі және Карпат
таулыры Альпі тауындағы ең биік нүкте. Монблан. ( 4807 м.) Европан қоңыржай
белдеуде орналасқан. Батысында климаты мұхиттық, Шығысында құрғақ
континенті, оңтүстігінде субтропиктік жерорта теңіздік. Солтүстігінде
арктикалық субрктикалық. Пайдалы қазбаларға бай. Европада ірі тас көмір,
мұнай,табиғи газ, темір рудасы, түсті металл калий тұзы бар. 2002 жылығ
мәлімет боынша 687млн халық бар. Жалпы Европада 43 мемлекет орналасқан (
Ресейдің Европалық бөлігі мен Ұлыбритания мемлекетінің иелігі Гибралтар )
Мемлекеттің басқару формасы жағынан республикалық басқару формасындағы
мемлекеттер басым. Жалпы 43 мемлекеттің 31 республикалар. 4 федеративтік.
11 монархиялық мемлекет бар оның 10 конституциялық монархия 1 абсольюттік
теократтық монархия. Европаның хаклқы жалпы европей нәсіліне жататындар.
Мемлекеттердің 90% бір ұлтты елдер. Европада сондай-ақ көп ұлтты
мемлекеттерде бар. Олар Ресей, Шведцария, Испания, Ұлыбритания. Бірнеше тіл
семьялары бар ( Герман, Роман, Түрік, Фин-угор. Және т. басқа ) Европада
ең көп таралған дінің түрі Христиан соның ішінде католиктер, протестантар,
проваславтар. Халықтың 90% осы дінге сенушілер. Басқа діннің түрлерінен
мусылман, иудаистер кездеседі. Тіл бойынша ең көп қолданысқа ие ағылшын,
неміс француз, орыс. Европа әлемдегі экономикасы жоғары дамыған аймақ болып
есептелінеді.Оның үлесінде әлемдегі өнеркәсіп өндірісінің 31 бөлігі тиеді.
Европада әлемдегі экономикасы жоғары дамыған 7 мемлекеттің 4-еуі
орналасқан. Олар Германия, Италия, Франция, Ұлыбритания. Өнеркәсіп
саларының ішінде ең жоғары деңгейде дамғаны машина жасау өнеркәсібі, мұнай
химия, электроника .Ауыл шаруашылығы жақсы дамыған және өнімділігі жоғары.
Ауыл шаруашылық өнімімен өздерін толық қамтамасыз етеді. Европада қызмет
көрсету саласы жақсы дамыған.Европада транспорттың барлық түрі жақсы
дамыған. Экспортқа машина жеңіл өнеркәсіп өнімдері, химия өнеркәсібінің
өнімдері. шығарады. Ең басты порттары: Роттердам, Генуя, Антвертпен,
Марсель, Лондон, Гавр, Гамбург. Европада туризм саласы жақсы дамыған.
Орталық және Шығыс Европа мемлекеттеріне экономикалық географиялық
сипаттама.
Жоспары 1. Географиялық орны, климаты пайдалы қазбалары
2. Халқы ірі қалалары
3. Өнеркәсібі
Ауыл шаруашылығы
Транспорты
Сыртқы экономикаклық байланысы
Европаның жер көлемі 10,5 млн км кв. Экономикалық географиялық орны
қолайлы орналасқан. Сотүстігі мен батысын мұхитира шайып жатыр. Жағалауы
өте қатты тілімденеген. Жер бедерінде жазық жерлер басым. Жалпы жерінің
17% таулы аймақтар алып жатыр. Биік таулы аймақтары Альпі және Карпат
таулыры Альпі тауындағы ең биік нүкте. Монблан. ( 4807 м.) Европан қоңыржай
белдеуде орналасқан. Батысында климаты мұхиттық, Шығысында құрғақ
континенті, оңтүстігінде субтропиктік жерорта теңіздік. Солтүстігінде
арктикалық субрктикалық. Пайдалы қазбаларға бай. Европада ірі тас көмір,
мұнай,табиғи газ, темір рудасы, түсті металл калий тұзы бар. 2002 жылығ
мәлімет боынша 687млн халық бар. Жалпы Европада 43 мемлекет орналасқан (
Ресейдің Европалық бөлігі мен Ұлыбритания мемлекетінің иелігі Гибралтар )
Мемлекеттің басқару формасы жағынан республикалық басқару формасындағы
мемлекеттер басым. Жалпы 43 мемлекеттің 31 республикалар. 4 федеративтік.
11 монархиялық мемлекет бар оның 10 конституциялық монархия 1 абсольюттік
теократтық монархия. Европаның хаклқы жалпы европей нәсіліне жататындар.
Мемлекеттердің 90% бір ұлтты елдер. Европада сондай-ақ көп ұлтты
мемлекеттерде бар. Олар Ресей, Шведцария, Испания, Ұлыбритания. Бірнеше тіл
семьялары бар ( Герман, Роман, Түрік, Фин-угор. Және т. басқа ) Европада
ең көп таралған дінің түрі Христиан соның ішінде католиктер, протестантар,
проваславтар. Халықтың 90% осы дінге сенушілер. Басқа діннің түрлерінен
мусылман, иудаистер кездеседі. Тіл бойынша ең көп қолданысқа ие ағылшын,
неміс француз, орыс. Европа әлемдегі экономикасы жоғары дамыған аймақ болып
есептелінеді.Оның үлесінде әлемдегі өнеркәсіп өндірісінің 31 бөлігі тиеді.
Европада әлемдегі экономикасы жоғары дамыған 7 мемлекеттің 4-еуі
орналасқан. Олар Германия, Италия, Франция, Ұлыбритания. Өнеркәсіп
саларының ішінде ең жоғары деңгейде дамғаны машина жасау өнеркәсібі, мұнай
химия, электроника .Ауыл шаруашылығы жақсы дамыған және өнімділігі жоғары.
Ауыл шаруашылық өнімімен өздерін толық қамтамасыз етеді. Европада қызмет
көрсету саласы жақсы дамыған.Европада транспорттың барлық түрі жақсы
дамыған. Экспортқа машина жеңіл өнеркәсіп өнімдері, химия өнеркәсібінің
өнімдері. шығарады. Ең басты порттары: Роттердам, Генуя, Антвертпен,
Марсель, Лондон, Гавр, Гамбург. Европада туризм саласы жақсы дамыған.
Пайдаланған әдебиеттер
1. Шығыс Европа мемлекетерінің өнеркәсібі.
2. Орталық Европа мемлекеттерінің тамақ өнеркәсібі.
3. Орталық Европа мемлекеттерінің ауыл шаруашылығы.
4. Шығыс Европа мемлекеттерінің транспорты.
5. Орталық Европа мемлкеттерінің жеңіл өнеркәсібі.
6. Шығыс Европа мемлекеттерінің экономикалық даму деңгейі.
7. Орталық Европа мемлекеттерінің сыртқы экономикалық байланысы.
8. Шығыс Европа мемлекеттерінің ірі қалалары.
9. Орталық Европа мемлекеттерінің жеңіл өнеркәсібі.
10. Европалық Одақ және оның маңызы.
11. Европалық Одақ ұйымының Европа мемлекеттерінің экономикалық даму
деңгейінде алатын орны.
12. Европадағы экономикасы жоғары дамыған елдерге сипаттама.
13. Европадағы қуыршақ мемлекеттер.
14. Европадағы карольдіктер.
15. Европадағы кньяздіктер.
16. Шығыс Европа мемлекетеріне жалпы сипаттама.
17. Орталық Европа мемлекеттеріне жалпы сипаттама.
18. Батыс Европа мемлекеттеріне жалпы сипаттама.
Тақырыбы Оңтүстік Азия мемлекеттеріне экономикалық географиялық
сипаттама.
Жоспары 1. Географиялық орны, климаты пайдалы қазбалары
2. Халқы ірі қалалары
3. Өнеркәсібі
4. Ауыл шаруашылығы
5. Транспорты
6. Сыртқы экономикаклық байланысы
Азияның жер көлемі 44,4 млн км кв. Экономикалық географиялық орны қолайлы
орналасқан. Сотүстігі мен шығыс, оңтүстігін мұхиттар шайып жатыр.
Жағалауы өте қатты тілімденеген. Жер бедерінде таулы жерлер басым. Жалпы
жерінің 43 таулы аймақтар алып жатыр. Биік таулы аймақтары Тибет Тянь-
Шань, Гималай және Алтай, Саян таулыры Гималай тауындағы тауындағы ең
биік нүкте. Джомалунгма . ( 8848 м.) Азияның арткикалық және қоңыржай
белдеуде орналасқан. Шығысы климаты мұхиттық, орталығы құрғақ континенті,
оңтүстігінде субтропиктік теңіздік. Солтүстігінде арктикалық субрктикалық.
Пайдалы қазбаларға бай. Азияда ірі тас көмір, мұнай,табиғи газ, темір
рудасы, түсті металл алмаз калий тұзы бар. 2002 жылығ мәлімет боынша
3761млн халық бар. Жалпы Азияда 48 мемлекет орналасқан ( Ресейдің Азиялық
бөлігі мен Ұлыбритания мемлекетінің иелігі Үнді мұхитындағы және палестина
мемлекетінің территориясы ) Мемлекеттің басқару формасы жағынан
республикалық басқару формасындағы мемлекеттер басым. Жалпы 48
мемлекеттің 34 республикалар. 4 федеративтік. 14 монархиялық мемлекет бар
оның 9 конституциялық монархия 5 абсольюттік монархия. Азияның халқы
жалпы әр түрлі нәсілдердің өкілдері. 2000 аса түлде сөйлейтіндер. Азияның
көптеген мемлекеттері Үндістан, Индонезия, Филипиндер, Иран, Пакистан. Бір
ұлтты мемлекетер: Жапония, Корея республикасы, Армения, Азербайжан, КХДР.
Халықтың 90% бір ұлтты . Ең көп таралған тіл семьясы қытай, хиндустар,
бенгальдықтар, түркітілдес. Азияда ең көп таралған дінің түрі
ислам,суниттер мен шиттер, будизм, индуизм. Тіл бойынша ең көп қолданысқа
ие әр мемлекеттің ұлттық тілдері.. Азияда әлемдегі экономикасы жоғары
дамыған ел болып Жапония есептелінеді. Әлемдегі өнеркәсіп өндірісінің
үлесі жағынана АҚШ-тан кейінгі 2-ші орында.Жоғары қарқынмен экономикасы
дамып келе жатқан мемлекеттер: Қытай, Сингапур, Корея Республикасы, Тайланд
карольдігі, Филипиндер, Индонезия және тағы басқа елдер. Парсы шығанағы
жағалауындағы мемлекеттердің экономикасы мұнай өнеркәсібіне негізделген.
Азияның көптеген елдері Ауғанстан, Имен, Бангладеш, Лаос, Камбоджа
экономикалық даму жағынана артта қалған елдер болып есептелінеді.
Өнеркәсіп саларының ішінде ең жоғары деңгейде дамғаны Жапония мен Корея
Республикасында машина жасау өнеркәсібі, мұнай химия, электроника .Ауыл
шаруашылығы жақсы дамыған .Егін шаруашылығы жақсы дамыған соның ішінде
дәнді дақылдардан күріш, бидай, жүгері. Техникалық дақылдардан шәй,
темекі, қант қызылшасы,мақта. Азияда транспорттың барлық түрі жақсы
дамыған. Транспорт желісі жақсы дамыған елдер Жапония, Корея республикасы.
Транспорты нашар дамыған аймақтар Батыс және Орталық Азияда. Экономикасы
жақсы дамыған елдерде Экспортқа машина жеңіл өнеркәсіп өнімдері, химия
өнеркәсібінің өнімдері. шығарады. Парсы шығанағы елдері мұнай мен газ
шығарады. Ең басты порттары: Сингапур, Кобе, Тиба, Нагоя Иокогама.Рас-
Таннура, Харк, Шанхай. Импорт: күнделікті тұрмысқа қажетті заттар.
химикаттар, азық-түлік заттары.
Пайдаланған әдебиеттер:
1. Политическая карта мира История формирование и новейшшие изменение
алматы Ќазаќ университеті. 1999 г.
2. 7. Альфред Знамировский Флаги мира.М..,-2002-132 г
3. Под ред А. В. Вольского Социальная экономическая география
зарубежного мира. М., 2001 г.
4. Страны и народы ( Политический экономический справочник ) Под
редакций Иванова. М., 2001.
5. Болатбеков А. Ж. Европанњ ергежелі мемлекеттері. Алматы 2002
6. Любимов А.В. Экономическая и социальная география мира.
7. Ермаков В. А. География в Вапросах и ответах.
8. В. П. Максаковский Географический картина мира М Дорфа –2006г 1-2
часть
9. Станы мира Современный справочник М Дорфа –2006 г.
Тақырыбы: Оңтүстік Батыс Азия мемлекеттеріне экономикалық
географиялық сипаттама.
Жоспары:
1 Географиялық орны, климаты пайдалы қазбалары
2. Халқы ірі қалалары
3. Өнеркәсібі
4. Ауыл шаруашылығы
5. Транспорты
6. Сыртқы экономикаклық байланысы
мақсаты. Оңтүстік Батыс Азия мемлекетеріне жан-жақты экономикалық
географиялық сипаттама беру.
Азияның жер көлемі 44,4 млн км кв. Экономикалық географиялық орны
қолайлы орналасқан. Сотүстігі мен шығыс, оңтүстігін мұхиттар шайып жатыр.
Жағалауы өте қатты тілімденеген. Жер бедерінде таулы жерлер басым. Жалпы
жерінің 43 таулы аймақтар алып жатыр. Биік таулы аймақтары Тибет Тянь-
Шань, Гималай және Алтай, Саян таулыры Гималай тауындағы тауындағы ең
биік нүкте. Джомалунгма . ( 8848 м.) Азияның арткикалық және қоңыржай
белдеуде орналасқан. Шығысы климаты мұхиттық, орталығы құрғақ континенті,
оңтүстігінде субтропиктік теңіздік. Солтүстігінде арктикалық субрктикалық.
Пайдалы қазбаларға бай. Азияда ірі тас көмір, мұнай,табиғи газ, темір
рудасы, түсті металл алмаз калий тұзы бар. 2002 жылығ мәлімет боынша
3761млн халық бар. Жалпы Азияда 48 мемлекет орналасқан ( Ресейдің Азиялық
бөлігі мен Ұлыбритания мемлекетінің иелігі Үнді мұхитындағы және палестина
мемлекетінің территориясы ) Мемлекеттің басқару формасы жағынан
республикалық басқару формасындағы мемлекеттер басым. Жалпы 48
мемлекеттің 34 республикалар. 4 федеративтік. 14 монархиялық мемлекет бар
оның 9 конституциялық монархия 5 абсольюттік монархия. Азияның халқы
жалпы әр түрлі нәсілдердің өкілдері. 2000 аса түлде сөйлейтіндер. Азияның
көптеген мемлекеттері Үндістан, Индонезия, Филипиндер, Иран, Пакистан. Бір
ұлтты мемлекетер: Жапония, Корея республикасы, Армения, Азербайжан, КХДР.
Халықтың 90% бір ұлтты . Ең көп таралған тіл семьясы қытай, хиндустар,
бенгальдықтар, түркітілдес. Азияда ең көп таралған дінің түрі
ислам,суниттер мен шиттер, будизм, индуизм. Тіл бойынша ең көп қолданысқа
ие әр мемлекеттің ұлттық тілдері.. Азияда әлемдегі экономикасы жоғары
дамыған ел болып Жапония есептелінеді. Әлемдегі өнеркәсіп өндірісінің
үлесі жағынана АҚШ-тан кейінгі 2-ші орында.Жоғары қарқынмен экономикасы
дамып келе жатқан мемлекеттер: Қытай, Сингапур, Корея Республикасы, Тайланд
карольдігі, Филипиндер, Индонезия және тағы басқа елдер. Парсы шығанағы
жағалауындағы мемлекеттердің экономикасы мұнай өнеркәсібіне негізделген.
Азияның көптеген елдері Ауғанстан, Имен, Бангладеш, Лаос, Камбоджа
экономикалық даму жағынана артта қалған елдер болып есептелінеді.
Өнеркәсіп саларының ішінде ең жоғары деңгейде дамғаны Жапония мен Корея
Республикасында машина жасау өнеркәсібі, мұнай химия, электроника .Ауыл
шаруашылығы жақсы дамыған .Егін шаруашылығы жақсы дамыған соның ішінде
дәнді дақылдардан күріш, бидай, жүгері. Техникалық дақылдардан шәй,
темекі, қант қызылшасы,мақта. Азияда транспорттың барлық түрі жақсы
дамыған. Транспорт желісі жақсы дамыған елдер Жапония, Корея республикасы.
Транспорты нашар дамыған аймақтар Батыс және Орталық Азияда. Экономикасы
жақсы дамыған елдерде Экспортқа машина жеңіл өнеркәсіп өнімдері, химия
өнеркәсібінің өнімдері. шығарады. Парсы шығанағы елдері мұнай мен газ
шығарады. Ең басты порттары: Сингапур, Кобе, Тиба, Нагоя Иокогама.Рас-
Таннура, Харк, Шанхай. Импорт: күнделікті тұрмысқа қажетті заттар.
химикаттар, азық-түлік заттары.
Пайдаланған әдебиеттер:
1. ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Елтану курсы дүние жүзіндегі мемлекеттерді экономикалық географиялық
жағынан таныту. Елтану курсы мелмекеттер мен елдердің географиялық орны,
физикалық географиялық жағдайына, (климаты, топырағы өсімдігі, жан-
жануарлары, пайдалы қазбалары, рельефі) халқының әлеуметтік жағдайы
(халықтың саны, табиғи өсімі, жыныстық құрылымы,орташа өмір сүру ұзақтығы,
тілі мен діні, этникалық құрамы, орташа өмір сүру деңгейі ) ауыр және
жеңіл, тамақ өнеркәсібтеріне, ауыл шаруашылығына , транспортына сыртқы
экономикалық байланысына жалпы экономикалық географиялық сипаттама бере
отырып елдерді таныстыру. Аймақтар бойынша мемлекеттер экономикасының даму
деңгейін ерекшеліктерін үйретеді. Мемлекеттер мен едердің бір бірімен
экономикалық қарым қатынастарын соның нәтижесінде дүние жүзінде пайда
болған халықаралық ұйымдарды танып бііп үйренеді.
Пәннің негізгі мақсаты–дүние жүзінің саяси картасындағы елдердің
экономикасын әлеуметтік жағдайын халқын, өнеркәсібі , аулы шаруашылығын
сыртқы экономикалық байланысы жайында толық мағлуматтар беру. Сол арқылы
дүние жүзіндегі мемлекеттермен толық таныстыру
Пәнді оқыту нәтижесінде студенттер білуге тиісті:
- Дүние жүзінің саяси картасындағы барлық мемлекеттер мен территорияларды
тани білуге тиіс
- Саяси картадағы елдерді экономикалық даму деңгейіне қарай топтастыра
білу.
- Дүние жүзіндегі елдерді экономикасының басты ерекшеліктеріне қарай
ажырата білу.
- Дүние жүзіндегі елдерге салыстырмалы түрде экономикалық географиялық
сипаттаа бере білуге тиіс.
- Дүние жүзіндегі мемлекеттерді топтастыратын ұйымдармен таныс болуы
тиіс
Таќырыбы: Дүние жүзінің саяси картасы
Жоспары :1. Д‰ние ж‰зініњ саяси картасыныњ т‰зілу тарихы.
2. Саяси картаѓа соњѓы енген µзгерістер.
3Саяси картаны оќытудыњ мањызы.
Д‰ние ж‰зініњ ќазіргі саяси картасында 230 жуыќ мемлекеттер мен
территориялар бар. Олардыњ 190-ѓа жуыѓы егеменді мемлекеттер. Д‰ние
ж‰зініњ саяси картасыныњ басты т±лѓасы егеменді елдер болып саналады. Саяси
картаныњ беті ‰немі µзгеріп отырады. 1900 жылы жалпы д‰ние ж‰зінде бар
болѓаны 55 егеменді ел болѓан. Ол кездері орасан зор ¦лыбританияныњ отарлыќ
империясы жєне ‰лкендігі жаѓынана одан кішірек Францияныњ отарлыќ империясы
болаѓан. Мемлекеттерді отарлау саясаты 1-ші д‰ние ж‰зілік соѓыстан кейінде
саќталды. Отарлау саясаты 2-ші Д‰ние ж‰зілік саѓыстан кейін халыќтардыњ µз
елініњ тєуелсіздігі ‰шін ±лт азаттыќ ќозѓаласы нєтижесінде ќол жетізуіне
байланысты к‰йрей бастады. Соныњ нєтижесінде саяси карта µзгерістерге
±шырай бастады. 2005 жылы 192 тєуелсіз ел болды. Саяси картаныњ бетініњ
µзгеруіне басты себепкер мемлекеттердіњ бµлінуі немесе бірігіп кетуі.
Сондай-аќ бодандыќта отар болаѓан елдер тєуелсіздікке ќол жеткізгеннен
кейін саяси картаныњ бетінде жањадан мемлекет пайда болады. Тєуелсіздікке
алѓаш Европа мемлекеттері ќол жеткізген 1940 жылдардан бастпа оѓан Азияныњ
ірі елдері ‡ндістан, Пакистан, Индонезия сияќты елдер ќосылды. 1960 жылы
Азия елдерімен ќатар Африка мемлекетеріде жаппай ќол жетізе бастады.
Сондыќтанда 60 –жылдарды Африка елдерініњ жылдары деп атайды. 1990 жылдары
саяси картаныњ бетінде ‰лкен µзгері болды. Б±рынѓы он бес одаќтас КСРО
мемлекеттері бµлініп оныњ ќ±рамындаѓы елдер тєуелсіздікке ќол жеткізді.
Саяси картаныњ бетінде жањадан тєуелсіз 15 мемлекет пайда болды. Осы
жылдары Европада кµптеген µзгерістер болды. Б±рынѓы Югославия мемлекеті
бµлініп оныњ ќ±рамынана 5 жања мемлекет пайда болды жєне Чехославакия
мемлекетіде 2-ге бµлініп кетті. Керісінше б±рынѓы екі Германия мемлекеті
(ФРГ мен ГДР ) ќосылып біріккен ГФР ќ±рады. Азияда осындай ±лттыќ этникалыќ
негіздерін ескере отыры Иемен Халыќ Демокаратиялыќ Республикасы мен Иемен
Арап Республикасы ќосылып. Иемен Республикасы пайда болды. Саяси карта оныњ
ќалыптасуы дамуы жайында студентерге ‰йретудіњ мањызы зор. Саяси картада
мемлекеттіњ жалпы территриясы, жер кµлемі, шекарасы, астанасы, ірі
ќалалары барлыѓы дерлік кµрсетілген. Саяси карта арќылы студенттер
мемлекеттіњ ќайда орналасќаныны шекарасын, территриясыныњ кµлемін кµріп
‰йренеді.
Пайдаланған әдебиеттер
1. Под ред А. В. Вольского Социальная экономическая география зарубежного
мира. М., 1999 г.
2. Страны и народы научно-попульярное и этнографические издание в 20-ти
томах. М., 1979-1985г
3. Энциклопедический справочник Весь мир. Минск. Харвест 1999-704 с.
4. Весь мир Горада мира Минск Харвест 2002-400с
5. Чекулаева Е. О. Столицы мира М 2002-522 с.
6. Темірбеков А. Т. Фурсина Г. А Шакенова.Т. К. Токбергенова А. А.
7. Политическая карта мира История формирование и новейшшие изменение
алматы Ќазаќ университеті. 1999 г.
Дүние жүзіндегі мемлекеттердің басќару формасы.
Жоспары : 1. Республикалыќ басќару
2. Монархиялыќ басќару
3. Мемлекеттердіњ єкімшілік территориялыќ бµлінуі.
Мемлекетті басќару формаларыныњ т‰рлерін салыстары отырып т‰сіндіру.
Єкімшілік территориялыќ бµлініу арќылы мемлекеттердіњ мемлекеттік
ќ±рылысыныњ формасын аныќтау.
Кез-келген елдіњ мемлекеттік ќ±рылымы ењ алдымен ондаѓы басќару т‰ріне
байланысты. Мемлекеттік басќарудыњ тµрт т‰рі бар.
1) Республикалыќ басќару.
2) Монархиялыќ басќару.
1) Ынтымаќтастыќ арќылы мемлекетті басќару.
2) Басќарудыњ б‰кіл халыќты т‰рі.
Осы басќару т‰рлерініњ ењ кµп ќолданылатыны республикалыќ пен монархиялыќ.
Соныњ ішінде Республикалыќ басќару д‰ние ж‰зі елдерініњ арасында µте кењ
тараѓан. Жалпы єлемдегі елдеріњ 43 бµлігі республикалар. Республикалыќ
басќарудыњ ‰ш т‰рі бар.(президенттік, парламенттік, аралас т‰рде елді
басќару)Республика деген сµз латын тілінене аударѓанда Ќоѓам деген
маѓынанаы білдіреді. Республика дегеніміз- зањ шыѓаратын ењ жоѓарѓа ‰кімет
билігі саналатын ‰кіметтік орган парламент. Мемлекетті республикалыќ т‰рде
басќару жолы демокаратиялыќ, прогрессивті т‰рі болып саналады.
Монархиялыќ басќару дегеніміз- мемлекет басшысы император, кароль,
герцог,князь, с±лтан, єміржєне таѓы сол сияќты болып келетін басќару т‰рі.
Жалпы д‰ние ж‰зінде 30-ѓа жуыќ монархиялыќ ел бар. Монархиялыќ басќару
ерекшеліктеріне ќарай ‰ш т‰рге бµлінеді. 1) Абсольюттік, 2)
Конститутциялыќ, 3) Теократтыќ.
Д‰ние ж‰зіндегі кез-келген елдіњ мемлекеттік ќ±рылымы оныњ єкімшілік
территориялыќ ќ±рылысыныњ бµліну т‰ріне байланысты. Б±л т±рѓыдан алѓанда
єлемдегі барлыќ елдер унитарлы жєне федерациялы ел болып екіге бµлінеді.
Жжалпы єлемде 20 шаќты федерациялы ел бар.
Федерациялы мемлекет- (латынныњ Федератио сµзінене шыќан одаќ бірлестік
деген маѓынанаы білдіреді).
Унитралы мемлекет-(Латынныњ унитос –бірілк деген сµзінене шыќќан. )
Пайдаланған әдебиеттер
1. Альфред Знамировский Флаги мира.М..,-2002-132 г
2. Под ред А. В. Вольского Социальная экономическая география
зарубежного мира. М., 2001 г.
3. Страны и народы ( Политический экономический справочник ) Под
редакций Иванова. М., 2001.
4. Болатбеков А. Ж. Европанњ ергежелі мемлекеттері. Алматы 2002
5. Любимов А.В. Экономическая и социальная география мира.
6. Ермаков В. А. География в Вапросах и ответах.
7. В. П. Максаковский Географический картина мира М Дорфа –2006г 1-2
часть
8. Станы мира Современный справочник М Дорфа –2006 г
Таќырыбы: Дүние жүзінің халќы және оның табиғи өсімі
Жоспары : 1. Д‰ние ж‰зі халќы және оның табиғи өсімі
2. Д‰ние ж‰зі халќыныњ орналасу ерекшелігі
3. Д‰ние ж‰зі халќыныњ білім дењгейі
Д‰ние ж‰зініњ халќыныњ жыныстыќ ќ±рылымы демографиялыќ даѓдарыс,
демографиялыќ жарылыс, халыќтыњ табиѓи µсімі, білім дењгейі жайында
студенттерге т‰сіндіру.
Жалпы д‰ние ж‰зінде халыќтыњ саны 6 млрд-тан астам. Халыќтыњ табиѓи µсімі
єр аймаќта єр т‰рлі. Соныњ ішінде д‰ние ж‰зі бойынша халыќтыњ ењ кµп
шоѓырланѓан аймаќы Азия болып табылады. Халќыныњ саны жаѓынана ‰лкен
ондыќќа жататын елдер: 1) Ќытай, 2)‡ндістан, 3) АЌШ, 4) Индонезия, 5)
Бразилия, 6) Пакистан,7) Бангладеш, 8) Россия, 9) Жапония, 10) Нигерия.
Халыќтыњ ±дайы µсуініњ екі типі бар: 1) Демографиялыќ жарылыс.2)
Демографиялыќ даѓдарыс. Д‰ние ж‰зі халќыныњ жыныстыќ ќ±рылмы бойынша єлемде
кµптеген елдерде ерлерге ќараѓанда єйелдердіњ саны басым. Кейбір
мемлекеттерде керісінше єйелдердіњ саны ерлерге ќараѓанда басым болып
келеді. Д‰ние ж‰зі халќыныњ этникалыќ ќ±рамы µте алуан т‰рлі. Этникалыќ
ќ±рамыныњ ерекшелігіне ќарай єлемдегі мемлекеттерді 5 топќа бµлеміз. Жер
бетіндегі кез келген ±лттыњ сипаттыныњ негізгі µлшемі сол ±лттыњ саныД‰ние
ж‰зіндегі саны 100 млн асатын ±лттар тµмендегілер.
Ќытайлар, 2) Хиндустар, 3) АЌШ американдыќтары, 4) Бенгалдар, 5) Орыстар,
6) Бразилиялыќтар, 7) Жапондар. Д‰ниеи ж‰зінде ѓылыми прогресстіњ
жетістіктеріне жжєне ѓылым мен мєдениеттіњ дамуына ќарамастан ќоѓамда жєне
к‰нделікті т±рмыста дінніњ алатын орны мен мањызы µте жоѓары. Д‰ниеи
ж‰зінде басты ‰ш дін бар: Христиан, Ислам, Буддизм. Одан басќа ±лттыќ
дєст‰рлі діндерде кездеседі. Сенушілер жаѓынана ењ кµп таралѓан дін
христиан оныњ ‰ш тармаѓы бар :Католиктер, Протестанттар, Проваславтар Ислам
діні ењ жас дін екіге бµлінеді суниттер жєне шиттер. ¦лттыќ діндерге
индуизм, синтоизм, конфуцианство, даосизм, юдаизм жатады. Ќазіргі кезде
географиямен демографияда халыќтыњ саныменќатар оныњ сапасына да мєн
берілуде. Халыќтыњ сапасы деген халыќтыњ білімі, денсаулыѓы, єлеуметтік
жаѓдайы, жања енгізілген жањалыќтарды ќабылдауы жатады. Халыќтыњ білім
дењгейі µте тµмен дамушы елдерде µте кµп. Дамыѓан экономикасы жоѓары
елдердіњ µзінде функцианальдыќ сауатсыздыќ басым.
Пайдаланған әдебиетер
1. Альфред Знамировский Флаги мира.М..,-2002-132 г
2. Под ред А. В. Вольского Социальная экономическая география
зарубежного мира. М., 2001 г.
3. Страны и народы ( Политический экономический справочник ) Под
редакций Иванова. М., 2001.
4. Болатбеков А. Ж. Европанњ ергежелі мемлекеттері. Алматы 2002
5. Любимов А.В. Экономическая и социальная география мира.
6. Ермаков В. А. География в Вапросах и ответах.
7. В. П. Максаковский Географический картина мира М Дорфа –2006г 1-2
часть
8. Станы мира Современный справочник М Дорфа –2006 г.
Таќырыбы: Дүние жүзіндегі мемлекеттердің типтері.
Жоспары : 1. Экономикасы µте жоѓары дамыѓан мемлекеттер.
2. Дамушы мемлекеттер
3. Даму жаѓынана артта ќалѓан мемлекеттер.
Д‰ние ж‰зі мемлекеттерін экономикалыќ даму дењгейіне ќарай
географиялыќ онына ќарай, халыќ саны, жер кµлеміне ќарай топтастыру білуді
‰йрету. Єлем елдерін экономикалыќ даму жаѓдайына ќарай топтарѓа жіктей
білуді мењгерту.
Д‰ние ж‰зіндегі мемлекеттерді экономикалыќ даму дењгейіне ќарай ‰лкен
‰ш топќа бµлеміз. 1) Экономикасы µте жоѓары дамыѓан елдер. М±ндай
мемлекеттер єлемде жетеу. Соѓы жылдар оларды ‰лкен сегіздік депте айтып
ж‰р. Олар: АЌШ, Германия, Жапония, Франция, Италия, ¦лыбритания, Канада,
Ресей. 2) Дамушы мемлекеттер єлемде µте кµп Дамшы елдер Азияда, Латын
Америкасында, Африкада кездеседі. Олардыњ єр аймаќ бойынша дамуы дењгейіде
µте алуан т‰рлі. Соныњ ішінде Дамушы елдердіњ кµш басшысы ретінде ‰лкен
алда т±рѓан ‰ш мемлекет бар яѓни дамушы елдердіњ ‡лкен ‡штігі. Олар
Бразилия, Мексика, Ќытай соѓы кездерде оѓан ‡ндістан мемлекеті ќосылѓан.
КСРО- ныњ ыдырауына кейінгі пайда болѓан елдердіњ барлыѓы дамушы елдер
болып саналады. 3) Даму жаѓынана артта ќалѓан елдер д‰ние ж‰зінде µте кµп
олар єсірее, Африкада, Азияда , Латын Америкасында.
Д‰ние ж‰зіндегі мемлекеттерді жер кµлемінеи ќарай µте ‰лкен мемлекетер
(оѓан 10мемлекет жатады), орташа, кіші, жєне µте кіші немесе ќуршаќ немесе
ергежейлі мемлекеттер болып бµлінеді. Ќуршаќ мемлекетер єлемніњ барлыќ
бµлігінде бірде мµлшерде кездеседі. Кµпшілік жаѓдайда ќ±ршаќ мемлекет деген
±ѓым европа елдерінде жиі ќолданылады. Халќыныњ саны бойыншада єлемде
‰лкен он мемлекет бар онда єлем халќыныњ 53 бµлігі шоѓырланѓан.
Мемлекетердіњ географиялыќ орналасу жаѓдайына ќарай аралда орналасќан
елдер, т‰бекте орналасќан, архипелпгта орналасќан жєне д‰ние ж‰зілік
м±хитќа еркіншыѓа алатын жєне шыѓа алмайтын елдер болып бµлінеді. Д‰ние
ж‰зілік м±хитќа еркін шыѓа алмайтын елдер єлемде 42 оныњ 9-ТМД-да, 11-
Шетелдік Европада, 5-Азияда, 15-Африкада, 2-Латын Америкасы елдерінде.
Экономикалыќ даму дењгейіне ќарай елдер жања индустриалы елдер, м±найды
экспорттаушы елдер болыпта бµлінеді.
Жања индустриалы елдер дегеніміз – Шетел иинвистициясыныњ кµмегімен ќысќа
мерзім ішінде тез ќарќынмен дамып кеткен мемлекеттер. М±ндай елдер Азияда
кµп оларды екінші атпен Азияныњ жолбарыстары деп те атайды. Оларѓа
Сингапур, Гонконг, Оњт‰стік Корея, Тайвань жатады. М±найды экспортташы
елдер ОПЕК ±йымына м‰ше елдер.
Пайдаланған әдебиетер
1. Под ред А. В. Вольского Социальная экономическая география
зарубежного мира. М., 1999 г.
2. Страны и народы научно-попульярное и этнографические издание в 20-ти
томах. М., 1979-1985г
3. Энциклопедический справочник Весь мир. Минск. Харвест 1999-704 с.
4. Весь мир Горада мира Минск Харвест 2002-400с
5. Чекулаева Е. О. Столицы мира М 2002-522 с.
6. Темірбеков А. Т. Фурсина Г. А Шакенова.Т. К. Токбергенова А. А.
7. Политическая карта мира История формирование и новейшшие изменение
алматы Ќазаќ университеті. 1999 г.
Батыс Европа мемлекеттеріне экономикалық географиялық сипаттама.
Жоспары 1. Географиялық орны, климаты пайдалы қазбалары
2. Халқы ірі қалалары
3. Өнеркәсібі
3. Ауыл шаруашылығы
4. Транспорты
5. Сыртқы экономикаклық байланысы
Европаның жер көлемі 10,5 млн км кв. Экономикалық географиялық орны
қолайлы орналасқан. Сотүстігі мен батысын мұхитира шайып жатыр. Жағалауы
өте қатты тілімденеген. Жер бедерінде жазық жерлер басым. Жалпы жерінің
17% таулы аймақтар алып жатыр. Биік таулы аймақтары Альпі және Карпат
таулыры Альпі тауындағы ең биік нүкте. Монблан. ( 4807 м.) Европан қоңыржай
белдеуде орналасқан. Батысында климаты мұхиттық, Шығысында құрғақ
континенті, оңтүстігінде субтропиктік жерорта теңіздік. Солтүстігінде
арктикалық субрктикалық. Пайдалы қазбаларға бай. Европада ірі тас көмір,
мұнай,табиғи газ, темір рудасы, түсті металл калий тұзы бар. 2002 жылығ
мәлімет боынша 687млн халық бар. Жалпы Европада 43 мемлекет орналасқан (
Ресейдің Европалық бөлігі мен Ұлыбритания мемлекетінің иелігі Гибралтар )
Мемлекеттің басқару формасы жағынан республикалық басқару формасындағы
мемлекеттер басым. Жалпы 43 мемлекеттің 31 республикалар. 4 федеративтік.
11 монархиялық мемлекет бар оның 10 конституциялық монархия 1 абсольюттік
теократтық монархия. Европаның хаклқы жалпы европей нәсіліне жататындар.
Мемлекеттердің 90% бір ұлтты елдер. Европада сондай-ақ көп ұлтты
мемлекеттерде бар. Олар Ресей, Шведцария, Испания, Ұлыбритания. Бірнеше тіл
семьялары бар ( Герман, Роман, Түрік, Фин-угор. Және т. басқа ) Европада
ең көп таралған дінің түрі Христиан соның ішінде католиктер, протестантар,
проваславтар. Халықтың 90% осы дінге сенушілер. Басқа діннің түрлерінен
мусылман, иудаистер кездеседі. Тіл бойынша ең көп қолданысқа ие ағылшын,
неміс француз, орыс. Европа әлемдегі экономикасы жоғары дамыған аймақ болып
есептелінеді.Оның үлесінде әлемдегі өнеркәсіп өндірісінің 31 бөлігі тиеді.
Европада әлемдегі экономикасы жоғары дамыған 7 мемлекеттің 4-еуі
орналасқан. Олар Германия, Италия, Франция, Ұлыбритания. Өнеркәсіп
саларының ішінде ең жоғары деңгейде дамғаны машина жасау өнеркәсібі, мұнай
химия, электроника .Ауыл шаруашылығы жақсы дамыған және өнімділігі жоғары.
Ауыл шаруашылық өнімімен өздерін толық қамтамасыз етеді. Европада қызмет
көрсету саласы жақсы дамыған.Европада транспорттың барлық түрі жақсы
дамыған. Экспортқа машина жеңіл өнеркәсіп өнімдері, химия өнеркәсібінің
өнімдері. шығарады. Ең басты порттары: Роттердам, Генуя, Антвертпен,
Марсель, Лондон, Гавр, Гамбург. Европада туризм саласы жақсы дамыған.
Орталық және Шығыс Европа мемлекеттеріне экономикалық географиялық
сипаттама.
Жоспары 1. Географиялық орны, климаты пайдалы қазбалары
2. Халқы ірі қалалары
3. Өнеркәсібі
Ауыл шаруашылығы
Транспорты
Сыртқы экономикаклық байланысы
Европаның жер көлемі 10,5 млн км кв. Экономикалық географиялық орны
қолайлы орналасқан. Сотүстігі мен батысын мұхитира шайып жатыр. Жағалауы
өте қатты тілімденеген. Жер бедерінде жазық жерлер басым. Жалпы жерінің
17% таулы аймақтар алып жатыр. Биік таулы аймақтары Альпі және Карпат
таулыры Альпі тауындағы ең биік нүкте. Монблан. ( 4807 м.) Европан қоңыржай
белдеуде орналасқан. Батысында климаты мұхиттық, Шығысында құрғақ
континенті, оңтүстігінде субтропиктік жерорта теңіздік. Солтүстігінде
арктикалық субрктикалық. Пайдалы қазбаларға бай. Европада ірі тас көмір,
мұнай,табиғи газ, темір рудасы, түсті металл калий тұзы бар. 2002 жылығ
мәлімет боынша 687млн халық бар. Жалпы Европада 43 мемлекет орналасқан (
Ресейдің Европалық бөлігі мен Ұлыбритания мемлекетінің иелігі Гибралтар )
Мемлекеттің басқару формасы жағынан республикалық басқару формасындағы
мемлекеттер басым. Жалпы 43 мемлекеттің 31 республикалар. 4 федеративтік.
11 монархиялық мемлекет бар оның 10 конституциялық монархия 1 абсольюттік
теократтық монархия. Европаның хаклқы жалпы европей нәсіліне жататындар.
Мемлекеттердің 90% бір ұлтты елдер. Европада сондай-ақ көп ұлтты
мемлекеттерде бар. Олар Ресей, Шведцария, Испания, Ұлыбритания. Бірнеше тіл
семьялары бар ( Герман, Роман, Түрік, Фин-угор. Және т. басқа ) Европада
ең көп таралған дінің түрі Христиан соның ішінде католиктер, протестантар,
проваславтар. Халықтың 90% осы дінге сенушілер. Басқа діннің түрлерінен
мусылман, иудаистер кездеседі. Тіл бойынша ең көп қолданысқа ие ағылшын,
неміс француз, орыс. Европа әлемдегі экономикасы жоғары дамыған аймақ болып
есептелінеді.Оның үлесінде әлемдегі өнеркәсіп өндірісінің 31 бөлігі тиеді.
Европада әлемдегі экономикасы жоғары дамыған 7 мемлекеттің 4-еуі
орналасқан. Олар Германия, Италия, Франция, Ұлыбритания. Өнеркәсіп
саларының ішінде ең жоғары деңгейде дамғаны машина жасау өнеркәсібі, мұнай
химия, электроника .Ауыл шаруашылығы жақсы дамыған және өнімділігі жоғары.
Ауыл шаруашылық өнімімен өздерін толық қамтамасыз етеді. Европада қызмет
көрсету саласы жақсы дамыған.Европада транспорттың барлық түрі жақсы
дамыған. Экспортқа машина жеңіл өнеркәсіп өнімдері, химия өнеркәсібінің
өнімдері. шығарады. Ең басты порттары: Роттердам, Генуя, Антвертпен,
Марсель, Лондон, Гавр, Гамбург. Европада туризм саласы жақсы дамыған.
Пайдаланған әдебиеттер
1. Шығыс Европа мемлекетерінің өнеркәсібі.
2. Орталық Европа мемлекеттерінің тамақ өнеркәсібі.
3. Орталық Европа мемлекеттерінің ауыл шаруашылығы.
4. Шығыс Европа мемлекеттерінің транспорты.
5. Орталық Европа мемлкеттерінің жеңіл өнеркәсібі.
6. Шығыс Европа мемлекеттерінің экономикалық даму деңгейі.
7. Орталық Европа мемлекеттерінің сыртқы экономикалық байланысы.
8. Шығыс Европа мемлекеттерінің ірі қалалары.
9. Орталық Европа мемлекеттерінің жеңіл өнеркәсібі.
10. Европалық Одақ және оның маңызы.
11. Европалық Одақ ұйымының Европа мемлекеттерінің экономикалық даму
деңгейінде алатын орны.
12. Европадағы экономикасы жоғары дамыған елдерге сипаттама.
13. Европадағы қуыршақ мемлекеттер.
14. Европадағы карольдіктер.
15. Европадағы кньяздіктер.
16. Шығыс Европа мемлекетеріне жалпы сипаттама.
17. Орталық Европа мемлекеттеріне жалпы сипаттама.
18. Батыс Европа мемлекеттеріне жалпы сипаттама.
Тақырыбы Оңтүстік Азия мемлекеттеріне экономикалық географиялық
сипаттама.
Жоспары 1. Географиялық орны, климаты пайдалы қазбалары
2. Халқы ірі қалалары
3. Өнеркәсібі
4. Ауыл шаруашылығы
5. Транспорты
6. Сыртқы экономикаклық байланысы
Азияның жер көлемі 44,4 млн км кв. Экономикалық географиялық орны қолайлы
орналасқан. Сотүстігі мен шығыс, оңтүстігін мұхиттар шайып жатыр.
Жағалауы өте қатты тілімденеген. Жер бедерінде таулы жерлер басым. Жалпы
жерінің 43 таулы аймақтар алып жатыр. Биік таулы аймақтары Тибет Тянь-
Шань, Гималай және Алтай, Саян таулыры Гималай тауындағы тауындағы ең
биік нүкте. Джомалунгма . ( 8848 м.) Азияның арткикалық және қоңыржай
белдеуде орналасқан. Шығысы климаты мұхиттық, орталығы құрғақ континенті,
оңтүстігінде субтропиктік теңіздік. Солтүстігінде арктикалық субрктикалық.
Пайдалы қазбаларға бай. Азияда ірі тас көмір, мұнай,табиғи газ, темір
рудасы, түсті металл алмаз калий тұзы бар. 2002 жылығ мәлімет боынша
3761млн халық бар. Жалпы Азияда 48 мемлекет орналасқан ( Ресейдің Азиялық
бөлігі мен Ұлыбритания мемлекетінің иелігі Үнді мұхитындағы және палестина
мемлекетінің территориясы ) Мемлекеттің басқару формасы жағынан
республикалық басқару формасындағы мемлекеттер басым. Жалпы 48
мемлекеттің 34 республикалар. 4 федеративтік. 14 монархиялық мемлекет бар
оның 9 конституциялық монархия 5 абсольюттік монархия. Азияның халқы
жалпы әр түрлі нәсілдердің өкілдері. 2000 аса түлде сөйлейтіндер. Азияның
көптеген мемлекеттері Үндістан, Индонезия, Филипиндер, Иран, Пакистан. Бір
ұлтты мемлекетер: Жапония, Корея республикасы, Армения, Азербайжан, КХДР.
Халықтың 90% бір ұлтты . Ең көп таралған тіл семьясы қытай, хиндустар,
бенгальдықтар, түркітілдес. Азияда ең көп таралған дінің түрі
ислам,суниттер мен шиттер, будизм, индуизм. Тіл бойынша ең көп қолданысқа
ие әр мемлекеттің ұлттық тілдері.. Азияда әлемдегі экономикасы жоғары
дамыған ел болып Жапония есептелінеді. Әлемдегі өнеркәсіп өндірісінің
үлесі жағынана АҚШ-тан кейінгі 2-ші орында.Жоғары қарқынмен экономикасы
дамып келе жатқан мемлекеттер: Қытай, Сингапур, Корея Республикасы, Тайланд
карольдігі, Филипиндер, Индонезия және тағы басқа елдер. Парсы шығанағы
жағалауындағы мемлекеттердің экономикасы мұнай өнеркәсібіне негізделген.
Азияның көптеген елдері Ауғанстан, Имен, Бангладеш, Лаос, Камбоджа
экономикалық даму жағынана артта қалған елдер болып есептелінеді.
Өнеркәсіп саларының ішінде ең жоғары деңгейде дамғаны Жапония мен Корея
Республикасында машина жасау өнеркәсібі, мұнай химия, электроника .Ауыл
шаруашылығы жақсы дамыған .Егін шаруашылығы жақсы дамыған соның ішінде
дәнді дақылдардан күріш, бидай, жүгері. Техникалық дақылдардан шәй,
темекі, қант қызылшасы,мақта. Азияда транспорттың барлық түрі жақсы
дамыған. Транспорт желісі жақсы дамыған елдер Жапония, Корея республикасы.
Транспорты нашар дамыған аймақтар Батыс және Орталық Азияда. Экономикасы
жақсы дамыған елдерде Экспортқа машина жеңіл өнеркәсіп өнімдері, химия
өнеркәсібінің өнімдері. шығарады. Парсы шығанағы елдері мұнай мен газ
шығарады. Ең басты порттары: Сингапур, Кобе, Тиба, Нагоя Иокогама.Рас-
Таннура, Харк, Шанхай. Импорт: күнделікті тұрмысқа қажетті заттар.
химикаттар, азық-түлік заттары.
Пайдаланған әдебиеттер:
1. Политическая карта мира История формирование и новейшшие изменение
алматы Ќазаќ университеті. 1999 г.
2. 7. Альфред Знамировский Флаги мира.М..,-2002-132 г
3. Под ред А. В. Вольского Социальная экономическая география
зарубежного мира. М., 2001 г.
4. Страны и народы ( Политический экономический справочник ) Под
редакций Иванова. М., 2001.
5. Болатбеков А. Ж. Европанњ ергежелі мемлекеттері. Алматы 2002
6. Любимов А.В. Экономическая и социальная география мира.
7. Ермаков В. А. География в Вапросах и ответах.
8. В. П. Максаковский Географический картина мира М Дорфа –2006г 1-2
часть
9. Станы мира Современный справочник М Дорфа –2006 г.
Тақырыбы: Оңтүстік Батыс Азия мемлекеттеріне экономикалық
географиялық сипаттама.
Жоспары:
1 Географиялық орны, климаты пайдалы қазбалары
2. Халқы ірі қалалары
3. Өнеркәсібі
4. Ауыл шаруашылығы
5. Транспорты
6. Сыртқы экономикаклық байланысы
мақсаты. Оңтүстік Батыс Азия мемлекетеріне жан-жақты экономикалық
географиялық сипаттама беру.
Азияның жер көлемі 44,4 млн км кв. Экономикалық географиялық орны
қолайлы орналасқан. Сотүстігі мен шығыс, оңтүстігін мұхиттар шайып жатыр.
Жағалауы өте қатты тілімденеген. Жер бедерінде таулы жерлер басым. Жалпы
жерінің 43 таулы аймақтар алып жатыр. Биік таулы аймақтары Тибет Тянь-
Шань, Гималай және Алтай, Саян таулыры Гималай тауындағы тауындағы ең
биік нүкте. Джомалунгма . ( 8848 м.) Азияның арткикалық және қоңыржай
белдеуде орналасқан. Шығысы климаты мұхиттық, орталығы құрғақ континенті,
оңтүстігінде субтропиктік теңіздік. Солтүстігінде арктикалық субрктикалық.
Пайдалы қазбаларға бай. Азияда ірі тас көмір, мұнай,табиғи газ, темір
рудасы, түсті металл алмаз калий тұзы бар. 2002 жылығ мәлімет боынша
3761млн халық бар. Жалпы Азияда 48 мемлекет орналасқан ( Ресейдің Азиялық
бөлігі мен Ұлыбритания мемлекетінің иелігі Үнді мұхитындағы және палестина
мемлекетінің территориясы ) Мемлекеттің басқару формасы жағынан
республикалық басқару формасындағы мемлекеттер басым. Жалпы 48
мемлекеттің 34 республикалар. 4 федеративтік. 14 монархиялық мемлекет бар
оның 9 конституциялық монархия 5 абсольюттік монархия. Азияның халқы
жалпы әр түрлі нәсілдердің өкілдері. 2000 аса түлде сөйлейтіндер. Азияның
көптеген мемлекеттері Үндістан, Индонезия, Филипиндер, Иран, Пакистан. Бір
ұлтты мемлекетер: Жапония, Корея республикасы, Армения, Азербайжан, КХДР.
Халықтың 90% бір ұлтты . Ең көп таралған тіл семьясы қытай, хиндустар,
бенгальдықтар, түркітілдес. Азияда ең көп таралған дінің түрі
ислам,суниттер мен шиттер, будизм, индуизм. Тіл бойынша ең көп қолданысқа
ие әр мемлекеттің ұлттық тілдері.. Азияда әлемдегі экономикасы жоғары
дамыған ел болып Жапония есептелінеді. Әлемдегі өнеркәсіп өндірісінің
үлесі жағынана АҚШ-тан кейінгі 2-ші орында.Жоғары қарқынмен экономикасы
дамып келе жатқан мемлекеттер: Қытай, Сингапур, Корея Республикасы, Тайланд
карольдігі, Филипиндер, Индонезия және тағы басқа елдер. Парсы шығанағы
жағалауындағы мемлекеттердің экономикасы мұнай өнеркәсібіне негізделген.
Азияның көптеген елдері Ауғанстан, Имен, Бангладеш, Лаос, Камбоджа
экономикалық даму жағынана артта қалған елдер болып есептелінеді.
Өнеркәсіп саларының ішінде ең жоғары деңгейде дамғаны Жапония мен Корея
Республикасында машина жасау өнеркәсібі, мұнай химия, электроника .Ауыл
шаруашылығы жақсы дамыған .Егін шаруашылығы жақсы дамыған соның ішінде
дәнді дақылдардан күріш, бидай, жүгері. Техникалық дақылдардан шәй,
темекі, қант қызылшасы,мақта. Азияда транспорттың барлық түрі жақсы
дамыған. Транспорт желісі жақсы дамыған елдер Жапония, Корея республикасы.
Транспорты нашар дамыған аймақтар Батыс және Орталық Азияда. Экономикасы
жақсы дамыған елдерде Экспортқа машина жеңіл өнеркәсіп өнімдері, химия
өнеркәсібінің өнімдері. шығарады. Парсы шығанағы елдері мұнай мен газ
шығарады. Ең басты порттары: Сингапур, Кобе, Тиба, Нагоя Иокогама.Рас-
Таннура, Харк, Шанхай. Импорт: күнделікті тұрмысқа қажетті заттар.
химикаттар, азық-түлік заттары.
Пайдаланған әдебиеттер:
1. ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz