«Өсімдік жасушасының қасиеті»

1. Цитоплазманың химиялық құрамы.
2. Цитоплазманың физикалық жағдайы.
3. Цитоплазманың қозғалуы.
4. Плазмолемма және тонопласт.
5. Пластидтер және олардың түрлері.
6. Жасуша қабырғасының химиялық құрамы

Плазмолемма – цитоплазманы жасушаның қабықшасынан бөліп тұратын мембрана. Ол клетка қабықшасына тығыз жабысып тұрады. Кейде плазмалемма түкті болып келеді, немесе терең қатпарлар түзеді. Плазмолемма жасушаның сыртқы ортамен зат алмасуын реттейді де, заттардың синтезделуіне қатысады.
Тонопласт- цитоплазманың вакуольден бөліп тұрады. Оның атқаратын қызметі плазмалеммамен бірдей.
Гиалоплазма – каллоидті ерітінді түріндегі тұтас сұйықтық, оның ішінде органеллалар орналасады. Егер жасушаның ортасында бір ғана вакуоль болса, онда гиалоплазма белсенді түрде жасуша қабықшасының ұзына бойымен бір бағытта айналып қозғалады. Ал вакуольдері бірнешеу болса, онда гиалоплазма орталық вакуольдерді кесіп өтетін цитоплазманың сілімдерінің бойымен әртүрлі бағытта шашырап қозғалады. Гиалоплазманың қозғалу жылдамдығы температураға, жарықтың қарқындылығына оттегімен қамтамасыз етілуіне және басқа факторларға байланысты болады. Қозғалған кезде гиалоплазма өзімен бірге органеллаларды қозғалысқа келтіреді.
Гиалоплазманың атқаратын қызметі:
- органеллалардың өзара қатынасын қамтамасыз етеді;
- зат алмасуға қатысады;
- заттарды тасымалдауға қатысады;
- тітіркенуді сездіреді және т.б.
Сферосомалар – дөңгелек, сырты жылтыр денешік, ол өсімдік майларының синтезделетін және жиналатын орталығы. Олар ЭПР шетінен бөлініп шығады. Сферосомалардың сыртында орналасқан мембраналары май тамшыларының жиналуына байланысты редукцияға ұшырайды, одан тек сыртқы қабат ғана қалады.

1. Әметов Ә. Ботаника. –Алматы -2003 ж.-511 б.
2. Яковлев Г.П., Челомбитько В.А., «Ботаника», //Санкт-Петербург, 3003-647 с.
3. Жуковский. «Ботаника».-М.,; «Колос»-1982г,586с.
4. В.Т. Хржановский «Курс общей ботаники», т.2,М.,ВШ,1982
5. В.Т.Хржановский, С.Ф. Пономаренко «Практикум по общей ботанике»,М.,ВШ,1979.
Қосымша:
1.Рейвн П., Эверт Р., Айкхорн С. «Современная ботаника»,М., Мир,1990.
2. Бавтуто Г.А., Еремин В.М. Практикум по анатомии и морфологии растений //Минск: ООО «Новое знание», 2002-464 с.
3. Бавтуто Г.А., Еремин В.М., Жигар М.П. Атлас по анатомии растений //Минск. Ураджай, 2001 -306 с.
4. Болотина А. Словарь лекарственных растений (латинский, английский, немецкий, русский) //М.,Руссо, 2004-384 с.
5. Дербуш С.Н. Основные черты строения и жизнедеятельности растительных клеток //Учебное пособие. –Караганды, 2005. – 61 с.
6. Еленевский А.Г., Соловьева М.П., Тихомиров В.И. Ботаника. Систематика высших, или наземных растений //М.: Асаdema, 2001. – 429 с.
7. Рахимов К.Д. Русско-казахско-латинский словарь растений, используемых в медицине и биологии //Алматы, 2003. – 172 с.
8. Сергиевская Е. Систематика высших растений /парктический курс. –Санкт-Петербург, 2002.-447 с.