«Ахмадия» немесе «Қадияния» діни ағымы (Пәтуалар)

1 «Ахмадия» немесе «Қадияния» діни ағымы (Пәтуалар)
2 «Ахмадие жамағаты».
3 Пайдаланылған әдебиеттер

Қадияни тобы адасқан ағымдардан саналады. Көпшілік оларды білмегендіктен мұсылман деп ойлайды. Негізінде олай емес, сондықтан бұл қандай ағым екендігі туралы айта кетелік?
Қадиянилік 1900 жылда Үндістанда отарлаған ағылшындардың жоспары бойынша отаршыларға қарсы ислам атымен көтеріліске шығармау, мұсылмандарды діннен алыстату мақсатында пайда болған діни әрекет, туындысы.
Бұл діни әрекет басшылыққа таңдалған Мырза Қулам Ахмад (суретте) Қадиянийдің (1839-1908 ж.) атымен аталады. Ол Үндістанның Пәнжап өлкесіндегі Қадиян деген елді мекенде дүниеге келген.
Оның ата-бабалары діні мен отанына жасаған қиянаттарымен, отаршыларға шынайы қызметпен танымал. Ол жастайынан ағылшындардың қолында өсті. Құран оқуды, араб және парсы тілдерін, кейіннен и логика және философия пәндерін оқып, әкесінен әкімшілік істерінде қоса үйренді. Ол «Изалет әл-Ауһам», «Ижаз Ахмади», «Барахин Ахмадия», «Ануар әл-Ислам», «Ижаз әл-Масих», «Ат-таблиғ» атты өз бағытына икемдеп жазылған кітаптардың авторы. Ғұлам Ахмад өзі туралы еңбектерінде һижри ХІҮ ғасырдың реформаторы, Алланың оған бір жамағат құруына әмір еткендігі, Алла Тағала оның мұсылмандардың күткен Масихі және Махдиі ретінде жібергендігі, мұсылман және христиандар үшін бірдей кришна аватар екендігі туралы айтылады. Слндай-ақ, онда исрайылдықтар Иса өлді деп ойлап жерлегеннен кейін өзіне келіп, жаралаларын «мархами Иса» деген дәрімен өз-өзін емдеп, дінді үгіттеу және жоғалған Исрайылдың он қойын іздеуге Кашмирға бет алады-мыс. Кашмирде 120 жасқа жетіп өлген екен. Сринагарда жерленіпті. Ақырзаманға таяу келуі тиіс деп күтілген Иса бин Мариям (ғ.с.) емес, жаратылысы мен түрі соған ұқсаған Мұхаммед (с.ғ.с.) үмметінің бірі. Ол мұсылмандардың күткен Масихі, әрі Махдиі-міс.
Ғұлам Ахмадтың өзі туралы жорамалдары өзінен кейінгі шәкірттерін екіге айырып, араларында қақтығыстар туғысды. Мысалы: Қадиян тобы оның шынайы түрде пайғамбарлығын, Лахур тобы Ғұлам Ахметтің реформатор, әрі Иса Масих пен Махди екендігін ғана мойындайды. Ғұлам Ахмед дүние салғаннан кейін орнына Хаким Нуриддин сайланып, ол Иса Масихтің бірінші халифасы болып саналды. Ағылшындар оған патшасы киетін тәж кигізді. Ол «Фасл әл-Хитаб» атты кітабының авторы.
Қадиянилардың Лахурдағы басшысы Мұхаммед Али Құран кәрімді қадияний масхабы бойынша ағылшын тіліне аударды. «Қадияния» деген журналдың ең алғашқы сандарын жарыққа шығарды. Оның «Хақиқат әл-Ихтилаф», «Ан-Нубууат фил-Исләм» және басқа да кітаптары бар.
Мұхаммел Садық деген кісі қаниянилықтардың мухфтиі міндетін атқарған. Ол «Хатим әл-Набийн» атты кітап жазған. Қадиянилардың танымал басшыларының бірі Башир Ахмад Ғулам. «Сиратул-Махди», «Калиматул-Фасл» деген кітаптардың авторы.
Қадиянилардың сенімі бойынша, Мырза Ахмад Ғұлам Қадияний имам Махди және Масих, яғни Иса пайғамбар. Бұл мүлдем дұрыс емес. Олардың сенімі бойынша Алла тағала ораза ұстайды, намаз оқиды, ұйықтайды, оянады, жазады, тіпті қол қояды, адасады т.б Алла бұлардан пәк.

1. Sunan Abu Dawood. Translator Abu Ammar Yasir Qadhi. – Dar-us-Salam Publishers & Distributors, 2008. – 660 p.
2. Yasin M. Reading in Indian history. Edited by Madhavi Yasin. – New-Delhi: Atlantic Publishers & Distributors, 1988. – 174 p.
3. http://www.aboutquran.com/ba/ba.htm
4. Brown Daniel W. Rethinking tradition in modern Islamic thought. – Cambridge University Press, 1996. – 185 p.
5. Бертон Дж. Мусульманское предание: Введение в хадисоведение / пер. с англ. – СПб., Диля, 2006. – 304 с.