Мемлекеттік геодезиялық торлар жиілету және түсіріс торларын одан әрі дамыту
МАЗМҰНЫ
Тапсырма ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 2
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 4
1. Мемлекеттік геодезиялық торлар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.1 Триангуляция әдісі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 6
1.2 Трилатерация әдісі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 7
1.3 Полигонометрия әдісі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 8
2. Инженерлік геодезиялық торлардың құрылуы ... ... ... ... ... ... ... ... . 9
2.1 Жер учаскесінің физико.географиялық сипаттамасы ... ... ... ... ... 11
2.2 Пландық инженерлік геодезиялық тордың
триангуляция әдісімен жиілету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 12
2.3 Пункттердің арасындағы көрнекілікті анықтау ... ... ... ... ... ... ... 13
2.3.1 Графикалық жолмен анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 13
2.3.2 Аналитикалық жолмен анықтау.
2.3.3 Торларды полигонометрия әдісімен жобалау ... ... ... ... ... ... . 15
2.4 Инженерлік геодезиялық торды
полигонометрия әдісімен жиілету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 15
3. Инженерлік геодезиялық тордың
құрылу дәлдігін бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 16
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 22
Әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23
Тапсырма ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 2
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 4
1. Мемлекеттік геодезиялық торлар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.1 Триангуляция әдісі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 6
1.2 Трилатерация әдісі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 7
1.3 Полигонометрия әдісі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 8
2. Инженерлік геодезиялық торлардың құрылуы ... ... ... ... ... ... ... ... . 9
2.1 Жер учаскесінің физико.географиялық сипаттамасы ... ... ... ... ... 11
2.2 Пландық инженерлік геодезиялық тордың
триангуляция әдісімен жиілету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 12
2.3 Пункттердің арасындағы көрнекілікті анықтау ... ... ... ... ... ... ... 13
2.3.1 Графикалық жолмен анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 13
2.3.2 Аналитикалық жолмен анықтау.
2.3.3 Торларды полигонометрия әдісімен жобалау ... ... ... ... ... ... . 15
2.4 Инженерлік геодезиялық торды
полигонометрия әдісімен жиілету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 15
3. Инженерлік геодезиялық тордың
құрылу дәлдігін бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 16
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 22
Әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23
КІРІСПЕ
Мемлекеттік геодезиялық торлар жиілету және түсіріс торларын одан әрі дамытудың, сонымен қатар ізденіс, құрылыс, жер қойнауын пайдаланып жерге орналастыру тағы басқа көптеген инженерлік есептерді шешудің негізі болып табылады. Сондықтан, геодезиялық торларды құрудың дәлдігін қамтамасыз ету үшін оның бұрыштық және ұзындық өлшеулер тиісті аспаптар мен тәсілдер жүргізуге тиісті.
Мемлекеттік геодезиялық торларға мыналар жатады:
а) 1,2,3,4 кластық пландық жүйелер, олар өзара бұрыштық және ұзындық өлшеулер дәлдігімен, жүйе қабырғаларының ұзындықтарымен ерекшеленеді. Пландық жүйелер триангуляция, трилатерация, полигонометрия әдістерімен құралады.
ә) I, II, III және IV класты биіктік нивелирлік тораптар. Олар геодезиялық нивелирлеу әдісімен құралады.
Геодезиялық жүйелер жалпыдан жекеге қарай көшу принціпімен: жоғары жүйеден, яғни I – кластан төменге қарай неғұрлым дәл құрылғаннан, соғұрлым ұсақтау және дәлдігі кемдеу класқа құралады. I – класты жүйе мейлінше жоғары дәлдікке ие болады және ол төменгі кластарға геодезиялық жүйелердің дамуы мен олардың пунктерінің координаталарын бір тұтас жүйе есептеу үшін, негіз қызметін атқарады
. 1. Мемлекеттік геодезиялық торлар
Мемлекеттік геодезиялық торлар – мемлекеттің территориясында координаталарың таралуын қамтамассыз ететін және басқа да геодезиялық торларды құруға негіз бола алатын геодезиялық торлар айтылады.
Мемлекеттік геодезиялық торлар барлық масштабтағы топографиялық түсірістердің теодолиттердің негізі болып табылады. Ол ғылыми және мемлекеттік мәліметтерді шешу кезінде қорғаныс және халық шаруашылығы талаптарын қанағаттандыру керек.
Мемлекеттік геодезиялық торларды пландық және биіктік геодезиялық торларға бөлуге болады.
Пландық торлар – триангуляция, трилатерация, полигонометрия тәсілдерін, ал биіктік торлар геодезиялық нивелирлеу тәсілімен құрастырылады.
Мемлекеттік пландық геодезиялық торлар өзара үшбұрыштық, сызықтық өлшеулердің дәлдігі және қабырғалардың ұзындықтары бойынша ерекшеленген I, II, III, IV – ші класты торларға бөлінеді.
I-ші класты Мемлекетік геодезиялық торлар қатарының ұзындықтарын 200 км-тік триангуляциялық, трилатерациялық, полигонометриялық тізбектерінен құрылған жалпы Р=800-1000 км полигон түрінде жасалынады.
Триангуляция (трилатерация) мүмкіндігінше тең қабырғалы үшбұрыштардың және үшбұрыштың жиынтығынан, геодезиялық төртбұрыштардан және орталық жүйелерден тұрады.
II-ші класты Мемлекеттік геодезиялық торлар I-ші класты полигонометрияның ішінде бірыңғай триангуляциялық тор немесе полигонометрия қиылысатын жүрістер жүйесі түрінде қиылысады.
III және IV-ші класты Мемлекеттік геодезиялық торлар жоғары класты Мемлекеттік геодезиялық торлардың ішінде полигонометрияның және трилатерацияның тәсілімен құрылған үшбұрыштардың немесе түсірістердің жиынтығы.
Пунктердің теңіз деңгейінің биіктігі геодезиялық нивелирлеу арқылы анықталатын геодезиялық торлар – нивелирлік торлар деп аталады.
Мемлекеттік биіктік геодезиялық торлар I, II, III, IV – ші класты болып бөлінеді.
I-ші класты мемлекеттік нивелирлік тор талқыланған жоба бойынша жасалынады.
II-ші класты мемлекеттік нивелирлік сызықтарды I-ші класты пунктер арасында жүргізіледі. Полигонометриялық Р=500-600 км.
III-ші класты нивелирлік сызықтарды I, II – ші класты полигонометрияның ішінде немесе қиылысқан жүрістер жүйесі түрінде жүргізіледі. Бұл жағдайда полигонометрияның Р=150-200 км ойлау керек.
IV-ші класты нивелирлеу сызықтары жоғары класты нивелирлеу полигонометрияның ішінде жалғыз тек жүрістің нүктесінде қиылысатын жүйе ретінде жүргізіледі.
Барлық класты нивелирлік торлар жергілікті жерде тұрақты белгілермен (репперлермен, маркілермен) белгіленеді.
Мемлекеттік геодезиялық торлар жиілету және түсіріс торларын одан әрі дамытудың, сонымен қатар ізденіс, құрылыс, жер қойнауын пайдаланып жерге орналастыру тағы басқа көптеген инженерлік есептерді шешудің негізі болып табылады. Сондықтан, геодезиялық торларды құрудың дәлдігін қамтамасыз ету үшін оның бұрыштық және ұзындық өлшеулер тиісті аспаптар мен тәсілдер жүргізуге тиісті.
Мемлекеттік геодезиялық торларға мыналар жатады:
а) 1,2,3,4 кластық пландық жүйелер, олар өзара бұрыштық және ұзындық өлшеулер дәлдігімен, жүйе қабырғаларының ұзындықтарымен ерекшеленеді. Пландық жүйелер триангуляция, трилатерация, полигонометрия әдістерімен құралады.
ә) I, II, III және IV класты биіктік нивелирлік тораптар. Олар геодезиялық нивелирлеу әдісімен құралады.
Геодезиялық жүйелер жалпыдан жекеге қарай көшу принціпімен: жоғары жүйеден, яғни I – кластан төменге қарай неғұрлым дәл құрылғаннан, соғұрлым ұсақтау және дәлдігі кемдеу класқа құралады. I – класты жүйе мейлінше жоғары дәлдікке ие болады және ол төменгі кластарға геодезиялық жүйелердің дамуы мен олардың пунктерінің координаталарын бір тұтас жүйе есептеу үшін, негіз қызметін атқарады
. 1. Мемлекеттік геодезиялық торлар
Мемлекеттік геодезиялық торлар – мемлекеттің территориясында координаталарың таралуын қамтамассыз ететін және басқа да геодезиялық торларды құруға негіз бола алатын геодезиялық торлар айтылады.
Мемлекеттік геодезиялық торлар барлық масштабтағы топографиялық түсірістердің теодолиттердің негізі болып табылады. Ол ғылыми және мемлекеттік мәліметтерді шешу кезінде қорғаныс және халық шаруашылығы талаптарын қанағаттандыру керек.
Мемлекеттік геодезиялық торларды пландық және биіктік геодезиялық торларға бөлуге болады.
Пландық торлар – триангуляция, трилатерация, полигонометрия тәсілдерін, ал биіктік торлар геодезиялық нивелирлеу тәсілімен құрастырылады.
Мемлекеттік пландық геодезиялық торлар өзара үшбұрыштық, сызықтық өлшеулердің дәлдігі және қабырғалардың ұзындықтары бойынша ерекшеленген I, II, III, IV – ші класты торларға бөлінеді.
I-ші класты Мемлекетік геодезиялық торлар қатарының ұзындықтарын 200 км-тік триангуляциялық, трилатерациялық, полигонометриялық тізбектерінен құрылған жалпы Р=800-1000 км полигон түрінде жасалынады.
Триангуляция (трилатерация) мүмкіндігінше тең қабырғалы үшбұрыштардың және үшбұрыштың жиынтығынан, геодезиялық төртбұрыштардан және орталық жүйелерден тұрады.
II-ші класты Мемлекеттік геодезиялық торлар I-ші класты полигонометрияның ішінде бірыңғай триангуляциялық тор немесе полигонометрия қиылысатын жүрістер жүйесі түрінде қиылысады.
III және IV-ші класты Мемлекеттік геодезиялық торлар жоғары класты Мемлекеттік геодезиялық торлардың ішінде полигонометрияның және трилатерацияның тәсілімен құрылған үшбұрыштардың немесе түсірістердің жиынтығы.
Пунктердің теңіз деңгейінің биіктігі геодезиялық нивелирлеу арқылы анықталатын геодезиялық торлар – нивелирлік торлар деп аталады.
Мемлекеттік биіктік геодезиялық торлар I, II, III, IV – ші класты болып бөлінеді.
I-ші класты мемлекеттік нивелирлік тор талқыланған жоба бойынша жасалынады.
II-ші класты мемлекеттік нивелирлік сызықтарды I-ші класты пунктер арасында жүргізіледі. Полигонометриялық Р=500-600 км.
III-ші класты нивелирлік сызықтарды I, II – ші класты полигонометрияның ішінде немесе қиылысқан жүрістер жүйесі түрінде жүргізіледі. Бұл жағдайда полигонометрияның Р=150-200 км ойлау керек.
IV-ші класты нивелирлеу сызықтары жоғары класты нивелирлеу полигонометрияның ішінде жалғыз тек жүрістің нүктесінде қиылысатын жүйе ретінде жүргізіледі.
Барлық класты нивелирлік торлар жергілікті жерде тұрақты белгілермен (репперлермен, маркілермен) белгіленеді.
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Джуламанов Т.Д. «Геодезия – 1» - оқулық. Алматы «ЭВЕРО» баспаханасы, 2005 ж – 188б.
2. Атымтаев Б.Б.; Пентаев Т.П. «Инженерлік геодезия» - оқулық. Алматы: «ЭВЕРО» баспаханасы, 2005 -184б
3. Интернет: «Геодезические работы», 1970; Глотов Г. Ф.,
1. Джуламанов Т.Д. «Геодезия – 1» - оқулық. Алматы «ЭВЕРО» баспаханасы, 2005 ж – 188б.
2. Атымтаев Б.Б.; Пентаев Т.П. «Инженерлік геодезия» - оқулық. Алматы: «ЭВЕРО» баспаханасы, 2005 -184б
3. Интернет: «Геодезические работы», 1970; Глотов Г. Ф.,
Пән: Геология, Геофизика, Геодезия
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 19 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 19 бет
Таңдаулыға:
МАЗМҰНЫ
Тапсырма
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... . 2
Кіріспе
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... .. 4
1. Мемлекеттік геодезиялық
торлар ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... .. 5
1. Триангуляция
әдісі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... . 6
2. Трилатерация
әдісі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... . 7
3. Полигонометрия
әдісі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... .. 8
2. Инженерлік геодезиялық торлардың
құрылуы ... ... ... ... ... ... ... ... . 9
2.1 Жер учаскесінің физико-географиялық сипаттамасы ... ... ... ... ... 11
2.2 Пландық инженерлік геодезиялық тордың
триангуляция әдісімен
жиілету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 12
2.3 Пункттердің арасындағы көрнекілікті анықтау ... ... ... ... ... ... ...
13
2.3.1 Графикалық жолмен
анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 13
2.3.2 Аналитикалық жолмен анықтау.
2.3.3 Торларды полигонометрия әдісімен жобалау ... ... ... ... ... ... .
15
2.4 Инженерлік геодезиялық торды
полигонометрия әдісімен
жиілету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 15
3. Инженерлік геодезиялық тордың
құрылу дәлдігін
бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... 16
Қорытынды
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... 22
Әдебиеттер тізімі
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... 23
КІРІСПЕ
Мемлекеттік геодезиялық торлар жиілету және түсіріс торларын одан әрі
дамытудың, сонымен қатар ізденіс, құрылыс, жер қойнауын пайдаланып жерге
орналастыру тағы басқа көптеген инженерлік есептерді шешудің негізі болып
табылады. Сондықтан, геодезиялық торларды құрудың дәлдігін қамтамасыз ету
үшін оның бұрыштық және ұзындық өлшеулер тиісті аспаптар мен тәсілдер
жүргізуге тиісті.
Мемлекеттік геодезиялық торларға мыналар жатады:
а) 1,2,3,4 кластық пландық жүйелер, олар өзара бұрыштық және ұзындық
өлшеулер дәлдігімен, жүйе қабырғаларының ұзындықтарымен ерекшеленеді.
Пландық жүйелер триангуляция, трилатерация, полигонометрия әдістерімен
құралады.
ә) I, II, III және IV класты биіктік нивелирлік тораптар. Олар геодезиялық
нивелирлеу әдісімен құралады.
Геодезиялық жүйелер жалпыдан жекеге қарай көшу принціпімен: жоғары жүйеден,
яғни I – кластан төменге қарай неғұрлым дәл құрылғаннан, соғұрлым ұсақтау
және дәлдігі кемдеу класқа құралады. I – класты жүйе мейлінше жоғары
дәлдікке ие болады және ол төменгі кластарға геодезиялық жүйелердің дамуы
мен олардың пунктерінің координаталарын бір тұтас жүйе есептеу үшін, негіз
қызметін атқарады
. 1. Мемлекеттік геодезиялық торлар
Мемлекеттік геодезиялық торлар – мемлекеттің территориясында
координаталарың таралуын қамтамассыз ететін және басқа да геодезиялық
торларды құруға негіз бола алатын геодезиялық торлар айтылады.
Мемлекеттік геодезиялық торлар барлық масштабтағы топографиялық
түсірістердің теодолиттердің негізі болып табылады. Ол ғылыми және
мемлекеттік мәліметтерді шешу кезінде қорғаныс және халық шаруашылығы
талаптарын қанағаттандыру керек.
Мемлекеттік геодезиялық торларды пландық және биіктік геодезиялық
торларға бөлуге болады.
Пландық торлар – триангуляция, трилатерация, полигонометрия
тәсілдерін, ал биіктік торлар геодезиялық нивелирлеу тәсілімен
құрастырылады.
Мемлекеттік пландық геодезиялық торлар өзара үшбұрыштық, сызықтық
өлшеулердің дәлдігі және қабырғалардың ұзындықтары бойынша ерекшеленген I,
II, III, IV – ші класты торларға бөлінеді.
I-ші класты Мемлекетік геодезиялық торлар қатарының ұзындықтарын 200
км-тік триангуляциялық, трилатерациялық, полигонометриялық тізбектерінен
құрылған жалпы Р=800-1000 км полигон түрінде жасалынады.
Триангуляция (трилатерация) мүмкіндігінше тең қабырғалы үшбұрыштардың
және үшбұрыштың жиынтығынан, геодезиялық төртбұрыштардан және орталық
жүйелерден тұрады.
II-ші класты Мемлекеттік геодезиялық торлар I-ші класты
полигонометрияның ішінде бірыңғай триангуляциялық тор немесе полигонометрия
қиылысатын жүрістер жүйесі түрінде қиылысады.
III және IV-ші класты Мемлекеттік геодезиялық торлар жоғары класты
Мемлекеттік геодезиялық торлардың ішінде полигонометрияның және
трилатерацияның тәсілімен құрылған үшбұрыштардың немесе түсірістердің
жиынтығы.
Пунктердің теңіз деңгейінің биіктігі геодезиялық нивелирлеу арқылы
анықталатын геодезиялық торлар – нивелирлік торлар деп аталады.
Мемлекеттік биіктік геодезиялық торлар I, II, III, IV – ші класты болып
бөлінеді.
I-ші класты мемлекеттік нивелирлік тор талқыланған жоба бойынша жасалынады.
II-ші класты мемлекеттік нивелирлік сызықтарды I-ші класты пунктер арасында
жүргізіледі. Полигонометриялық Р=500-600 км.
III-ші класты нивелирлік сызықтарды I, II – ші класты полигонометрияның
ішінде немесе қиылысқан жүрістер жүйесі түрінде жүргізіледі. Бұл жағдайда
полигонометрияның Р=150-200 км ойлау керек.
IV-ші класты нивелирлеу сызықтары жоғары класты нивелирлеу
полигонометрияның ішінде жалғыз тек жүрістің нүктесінде қиылысатын жүйе
ретінде жүргізіледі.
Барлық класты нивелирлік торлар жергілікті жерде тұрақты белгілермен
(репперлермен, маркілермен) белгіленеді.
4. Триангуляция әдісі
Триангуляция әдісінің мәні жер бетінде үшбұрыштар жүйесін салудан
тұрады, онда үшбұрыштардың барлық бұрыштары және кейбір базистік
қабырғалардың ұзындықтары өлшенеді.
Үшбұрыштардың қалған қабырғаларының ұзындықтарының белгілі
тригонометриялық формулалармен есептеп табады. Егер де негізгі пункттің
координатасы, дирекциодық бұрышы мен негізгі қабырғаның ұзындығы белгілі
болса, онда тура геодезиялық есептеп біртіндеп шешу арқылы алған
пункттердің координаталарын есептеп шығаруға болады.
1 класты триангуляция тең қабырғалы үшбұрыштың қатарынан тұрады, олар
200 км-ден тұратын меридиандар мен параллельдердің бойымен орналасады.
Осылай салынған үшбұрыштардың қатарлары бір-бірімен қиылысып, периметрі 800-
1000 км тұйық полигон құрайды.
1 класты полигондардың түйіндерінің қиылысқан жерлерінде базистік
қабырғаларды не базистік торлардың шығу қабырғаларын өлшейді.
2 класты триангуляция үшбұрыштың тұтас торлар құрып, 1 класты
триангуляция полигонын толтыру үшін салады. Олар толықтыру және барлық
топографиялық түсірістердің геодезиялық негіздеу торларын дамыту үшін
пайдаланатын тірек торларына жатады.
3 және 4 класты триангуляция ірі масштабты топографиялық түсірістің
негізі болып, мемлекетік геодезиялық торларды әрі қарай толықтыруда
пайдалынады. Олар үлкен кластың торларының ішінде бөлек пункт немесе
қоспасы болып салынады.
1
- әлсіз қабырға;
- бастапқы пункт;
- базис;
- байланыс бұрыштары;
2
Сурет – 1 Триангуляция әдісінің мәні
5. Трилатерация әдісі
Трилатерация тәсілінің негізінде ∆ АВС қабырғаларын пайдалана косинус
теоремасы бойынша шешу жатады. Ол әртүрлі мақсаттағы III, IV кл. инженерлік
геодезиялық тор және I, II разряты жиілету торын құруға арналған инженерліг
геодезиялық мәселелерді шешуге арналған трилатерациялық трларды жеке
фигуралар геодезиялық төртбұрыш орталық жүйелер және үшбұрыш
комбинациясынан тұратын еркін толар түрінде тұрады. Трилатерациялық
торларға келесі талаптар қойылады:
Кесте – 1 Трилатерациялық торларға қойылатын талаптар
Көрсеткіштер 4 кл. 1р. 2р.
Қабырғаның ұзындықтары 1-5 0,5-6 0,25-3
Қабырға ұзындықтарын 1:50000 1:20000 1:10000
анықтаудағы шекті
салыстырмалы дәлдігі
Үшбұрыш бұрышының ең кіші 20° 20° 20°
мәні
Төртбұрыштың бұрыштарының 6 8 10
ең кіші мәні пунктер
арасындағы үшбұрыштар саны
6. Полигонометрия әдісі
Полигонометрия тордың дәлдігін біртінеп жақындату әдісі арқылы
бағалау. Полигонометрия торды жобасын бағалау мақсаты түйіндес пунктер
координаталарын мүмкін болатын қателіктерін және жүрістердің салыстырмалы
қателіктерін анықтау және шекті шамаларымен салыстыру , тордың дәлдігін
бағалауы қатаң және жуықтап алу тәсілдерімен анықталады.
Қатаң бағалау әдетте электронды есептеу машиналарында арнаулы
бағдарламалары бойынша, жуықтап алған тәсілінде сәйкес фигуралар арқылы
жүргізіледі. Полигонометрия тордың жобасын бағалаудың ең қарапайым әдісі
біртіндеп жақындату әдісі болып табылады.
1 2
I
3
II
4 5
Сурет 2 – Полигонометрия тәсілінің – біртіндеп жақындату әдісінің көрінісі
Жабық және ашық көпбұрыштарды құрайды. Өлшенетін элементтер болып
полигонның қабырғалары арсындағы бұрыштары немесе дирекциондық бұрыштар
болып келеді. Инженерлік геодезиялық торлар арасындағы тірек ішіндегі кең
таралған түрі полигонометрия болып келеді. Ол инженерлік геодезиялық
жұмыстардың барлық түрлерінде, сонымен қатар құрылыстардың пландық орнынан
ауытқуын бақылауға да қолданылады.
Егер де пункттің кооринаталарымен бір қабырғасының дирекциондық
бұрышы белгілі болса, онда полигонометриялық жүрістің барлық пункттерінің
координаталарын есептеп табуға болады.
Полигонометрияда бұрыштар тиісті дәлдікті теодолитпен өлшенеді.
Полигонометриялық жүрістің қабырғаларының ұзындығын өлшеу үшін жарық және
радио, оптикалық қашықтық өлшеуіштерді, болаттан жасаған және инварлық
сымдарды, ленталарды және рулеткаларды қолданады. Қабырғалардың ұзындығы,
бұрыштары, қосымша геометриялық фигуралардан жасалған базистерді өлшеу
арқылы анықталады.
Полигонометрия 4 класқа бөлінеді:
1 класты полигонометрия меридианы және параллель бойынша периметрі 700-800
км сызылған жүрістер арқылы салынады. Полигондардың шеткі төбелерінде
Лаплас пункттерін анықтайды. 2 класты полигонометрия 1 класты триангуляция
немесе полигонометрия полигондарының периметрі 150-180 км тұйық полигондар
торларымен дамытылады.
Полигонометрия 3 және 4 класс бір түйінді пункттер бар жүріс
жүйелерінен немесе жоғарғы класты мемлекеттің геодезиялық пункттеріне
тірелетін жүрістерден құралады.
2. Инженерлік геодезиялық торлардың құрылуы
ТМД елдерінде геодезиялық торды Мемлекеттік тор, геодезиялық жиілету
және геодезиялық түсіру торы деп бөледі. Торларды құрғанда жалпыдан жекеге
ауысу қағидасын сақтай отырып, іске асырады. Яғни, аумақты алқапты
қамтитын салытырмалы түрде сирек қосындар жүйесін құрады да, олардың
кооринаталарын және биіктіктерін жоғарғы дәлдікпен анықтайды. Әрі қарай тор
бірнеше сатылап жиілетіледі де, қосындарының координаталарын және
биіктіктерін алдағы тордағы дәлдіктен төмен дәлдікпен атқарады.
Мемлекеттік геодезиялық тордың пландық жағдайы жалпылама мемлекеттік
координаттық жүйеде, ал биіктіктер бірегей мемлекетік жүйеде анықталады.
Пландық геодезиялық торларды негізінен триангуляция, трилатерация,
полигонометрия, сонымен бірге осы әдістердің аралас әдістермен құрады.
Триангуляция әдісінде жер бетінде үшбұрыштар торын құрып, олардың әр
қайсысының барлық бұрыштарын өлшейді, ал бірінші және соңғы тордың аз
дегенде екі қабырғасының ұзындығы базис ретінде өлшеніледі. Өлшенген
бұрыштарын және бір қабырғасының ұзандығын біле отырып, тордың барлық
қабырғаларының ұзындықтарын табуға болады. Әрі қарай есептелінген бұрыштары
және қабырғалары арқылы тордың барлық қосындарының пландық координаталарын
есептеп табады.
Трилатерация әдісінің триангуляция әдісінен айырмашылығы, мұнда
бұрыштары емес, қабырғаларының ұзындықтары өлшенеді.
Полигонометрия әдісінде жер беті сынық сызықтар (жүрісін) торын
құрудан тұрады, мұнда оның барлық бұрыштары мен қабырғаларының ұзындықтарын
өлшейді.
Мемлекеттік пландық геодезиялық тор триангуляция, трилатерация және
полигонометрия әдістерінен құрылып 1, 2, 3 және 4 класқа бөлінеді де, бір-
бірінен бұрыштарды және ұзындықтарды өлшеу дәлдігімен, сонымен бірге
үшбұрыштардың өлшемдері, жүріс ұзындықтары және оларды құру ретімен
ерекшеленеді. Біздің елімізде Мемлекеттік пландық геодезиялық тор негізінен
триангуляция әдісімен құрылған.
2.1 Жер учаскесіне физико-географикалық сипаттама беру
Жұмыс ауданының номенклатурасы У – 34 – 37 – В 1:50000 масштабтағы оқыту
картасы берілген. Жер учаскесі көлеңінен 4315-4321км, ал тігіннен 6081-6067
км сызықтарымен шектелген.
1. Жер бедері: жер беті ойлы – қырлы. Жергілікті жерде көбінесе
таулы(ойлы) жерлер кездеседі. Жер учаскесінің ең биік нүктелеріне:
Солтүстігіндегі – Зеленая тауы биіктігі- 259,4 м Большая тауы 249,9 м,
шығысындағы Большая тауы 249,9 м жатады. Ең биік таудың нүктелері
293,4 м, 277,3 м, 258,3 м.
2. Гидрография: Ортасында Вольное көлі, онтүстік – шығыстағы маңындағы
Долгое көлі, төменде Холодное көлі, оңтүстікте – Лача көлі, онтүстік
- батыстағы Соть өзенінің айрықтары 107,8 м, ағысы 0,1 мс, тереңдігі
4,8 м, еңі 285м.Онтүстік – батысында Каменная кемежай орналасқан.
Батысында щучье көлі бар.Өзендерде көпірлер ағаштан, темірден, бетон
плиталардан жасалған. өзені кездеседі.
3. Грунттар жұмыс аумағында құмдар, батпақтар, құм балшықтар кездеседі.
4. Өсімдік жамылғысы: жұмыс учаскесінде орманды жерлер аз емес. Сол
түстік – батысында қарағай орманы және емен орманы аралас орналасқан,
ағаш биіктігі 15 м, қалындығы 0-20 м, ағаштың қалындығы 4 м сайын
отырғызылған. Он түстік – шығысында емен орманы және қарағай орманы
аралас, ағаштардың биіктігі 20 м, ал қалындығы 0-30 м, ағаштың ара-
қашықтығы 4 метр сайын отырғызылған.Ортасында емен және қайын
ормандары, батысында емен және қарағай орманы аралас орналасқан ағаш
биіктігі 20м, қалыңдығы 0-20м, ағаштың ара-қашықтығы 5 метр сайын
отырғызылған.
5. Жол жүйесі: жұмыс учаскесінде жол жүйесі жақсы дамыған. Темір жолдары,
көптеген асфальтты, цементті және ұсақ тас төселген жолдар, көптеген
грунтты жолдар бар.
6. Елді – мекен: ірі елді мекендерге – Ясное, Крюково, Васильевка,
Громово, Ворониха, Федино, Лебяжье, Марковны жатқызуға болады, олар
қалалық және ауылдық типті қоныстауларға жатады. Елді мекендер
өзендердің, көлердің жағалауында орналасқан. Олар өзендердегі сумен
жабдықталады. Өзендері жоқ жерлер құдықтағы сумен пайдаланады.
7. Берілген ауданда 6 триангуляция пункттері бар. Олар берілген учаскеде
басыңқы биіктікте орналасқан ең биік пунктің биіктік белгісі 293,4
метрге тең. Әр пункт 18,7 км2 ауданды қамтиды.
2.2 Пландық инженерлік геодезиялық тордың
триангуляция әдісімен жиілету
Бұл геодезиялық торларды бұрышы мен базис деп аталатын кейбір
қабырғалары өлшенген үшбұрыш түрінде құру. Бұл тәсіл негізінде үшбұрышты
бір қабырғаны және 2 бұрышы бойынша синустар теоремасын пайдаланып шешу
жатады.
Инженерлік геодезиялық торлар жұмыстарында триангуляциялық торлар
топографиялық түсірістерде тек бөлу жұмыстарында, сонымен қатар
құрылыстардың деформацияларын бақылауда негіз ретінде қолданылады.
Кесте 2 - Триангуляция сипаттамасы
Көрсеткіштер 1 2 3 4
1. Триангуляция тізбесінің200 - - -
ұзындықтары (км)
2. Үшбұрыштар 20-25 7-20 5-8 2-5
қабырғаларының орташа
ұзындықтары (км)
3. Базистің салыстырмалы 1:400000 1:300000 1:200000 1:150000
қателігі
4. Әлсіз биіктіктегі 1:150000 1:130000 1:120000 1:70000
қабырғалардың шамамен
салыстырмалы қателігі
5. Үшбұрыштардың ең кіші 40° 20° 20° 20°
мәні
6. Бұрыш өлшеудің орташа ±0,7´´ ±1´´ ±1,5´´ ±2´´
квараттық қателігі
Геодезиялық пунктерінің орнын таңдауда келесі талаптар қойылады:
- Төменгі разрядты торлардың келесі байланыстарды және басқа жұмыстарды
орындауы ескере отырып, әр пункттің орны жер бетінде анықталып
дәлеленеді.
- Пункттің орны ұзақ уақытта центрлік және сыртқы белгілердің сақталуын
қамтамассыз ету керек
- Пункт жоғарғы қуаттағы тоқ желісіне 120 м-ден жақын емес болып,
автомобиль, темір жолдарын сондай-ақ әртүрлі құрылыстар сол белгінің 2
еселенген биіктігінен кем емес қашықтықта орналасу керек.
Триангуляция пункттері басыңқы биіктіктерде сондай-ақ биік ғимараттардың
төбелерінде орналасу керек.
Берілген курсттық жобада торды жиілету үшін 4 класты триангуляция
қолданылады. Триангуляция торы 9 үшбұрыштан тұрады. Үшбұрыштардың
бұрыштарының ең кіші мәні 32º, ал ең үлкен мәні 97º - қа тең. Әрбір қабырға
2 км және 5 км ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Тапсырма
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... . 2
Кіріспе
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... .. 4
1. Мемлекеттік геодезиялық
торлар ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... .. 5
1. Триангуляция
әдісі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... . 6
2. Трилатерация
әдісі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... . 7
3. Полигонометрия
әдісі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... .. 8
2. Инженерлік геодезиялық торлардың
құрылуы ... ... ... ... ... ... ... ... . 9
2.1 Жер учаскесінің физико-географиялық сипаттамасы ... ... ... ... ... 11
2.2 Пландық инженерлік геодезиялық тордың
триангуляция әдісімен
жиілету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 12
2.3 Пункттердің арасындағы көрнекілікті анықтау ... ... ... ... ... ... ...
13
2.3.1 Графикалық жолмен
анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 13
2.3.2 Аналитикалық жолмен анықтау.
2.3.3 Торларды полигонометрия әдісімен жобалау ... ... ... ... ... ... .
15
2.4 Инженерлік геодезиялық торды
полигонометрия әдісімен
жиілету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 15
3. Инженерлік геодезиялық тордың
құрылу дәлдігін
бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... 16
Қорытынды
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... 22
Әдебиеттер тізімі
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... 23
КІРІСПЕ
Мемлекеттік геодезиялық торлар жиілету және түсіріс торларын одан әрі
дамытудың, сонымен қатар ізденіс, құрылыс, жер қойнауын пайдаланып жерге
орналастыру тағы басқа көптеген инженерлік есептерді шешудің негізі болып
табылады. Сондықтан, геодезиялық торларды құрудың дәлдігін қамтамасыз ету
үшін оның бұрыштық және ұзындық өлшеулер тиісті аспаптар мен тәсілдер
жүргізуге тиісті.
Мемлекеттік геодезиялық торларға мыналар жатады:
а) 1,2,3,4 кластық пландық жүйелер, олар өзара бұрыштық және ұзындық
өлшеулер дәлдігімен, жүйе қабырғаларының ұзындықтарымен ерекшеленеді.
Пландық жүйелер триангуляция, трилатерация, полигонометрия әдістерімен
құралады.
ә) I, II, III және IV класты биіктік нивелирлік тораптар. Олар геодезиялық
нивелирлеу әдісімен құралады.
Геодезиялық жүйелер жалпыдан жекеге қарай көшу принціпімен: жоғары жүйеден,
яғни I – кластан төменге қарай неғұрлым дәл құрылғаннан, соғұрлым ұсақтау
және дәлдігі кемдеу класқа құралады. I – класты жүйе мейлінше жоғары
дәлдікке ие болады және ол төменгі кластарға геодезиялық жүйелердің дамуы
мен олардың пунктерінің координаталарын бір тұтас жүйе есептеу үшін, негіз
қызметін атқарады
. 1. Мемлекеттік геодезиялық торлар
Мемлекеттік геодезиялық торлар – мемлекеттің территориясында
координаталарың таралуын қамтамассыз ететін және басқа да геодезиялық
торларды құруға негіз бола алатын геодезиялық торлар айтылады.
Мемлекеттік геодезиялық торлар барлық масштабтағы топографиялық
түсірістердің теодолиттердің негізі болып табылады. Ол ғылыми және
мемлекеттік мәліметтерді шешу кезінде қорғаныс және халық шаруашылығы
талаптарын қанағаттандыру керек.
Мемлекеттік геодезиялық торларды пландық және биіктік геодезиялық
торларға бөлуге болады.
Пландық торлар – триангуляция, трилатерация, полигонометрия
тәсілдерін, ал биіктік торлар геодезиялық нивелирлеу тәсілімен
құрастырылады.
Мемлекеттік пландық геодезиялық торлар өзара үшбұрыштық, сызықтық
өлшеулердің дәлдігі және қабырғалардың ұзындықтары бойынша ерекшеленген I,
II, III, IV – ші класты торларға бөлінеді.
I-ші класты Мемлекетік геодезиялық торлар қатарының ұзындықтарын 200
км-тік триангуляциялық, трилатерациялық, полигонометриялық тізбектерінен
құрылған жалпы Р=800-1000 км полигон түрінде жасалынады.
Триангуляция (трилатерация) мүмкіндігінше тең қабырғалы үшбұрыштардың
және үшбұрыштың жиынтығынан, геодезиялық төртбұрыштардан және орталық
жүйелерден тұрады.
II-ші класты Мемлекеттік геодезиялық торлар I-ші класты
полигонометрияның ішінде бірыңғай триангуляциялық тор немесе полигонометрия
қиылысатын жүрістер жүйесі түрінде қиылысады.
III және IV-ші класты Мемлекеттік геодезиялық торлар жоғары класты
Мемлекеттік геодезиялық торлардың ішінде полигонометрияның және
трилатерацияның тәсілімен құрылған үшбұрыштардың немесе түсірістердің
жиынтығы.
Пунктердің теңіз деңгейінің биіктігі геодезиялық нивелирлеу арқылы
анықталатын геодезиялық торлар – нивелирлік торлар деп аталады.
Мемлекеттік биіктік геодезиялық торлар I, II, III, IV – ші класты болып
бөлінеді.
I-ші класты мемлекеттік нивелирлік тор талқыланған жоба бойынша жасалынады.
II-ші класты мемлекеттік нивелирлік сызықтарды I-ші класты пунктер арасында
жүргізіледі. Полигонометриялық Р=500-600 км.
III-ші класты нивелирлік сызықтарды I, II – ші класты полигонометрияның
ішінде немесе қиылысқан жүрістер жүйесі түрінде жүргізіледі. Бұл жағдайда
полигонометрияның Р=150-200 км ойлау керек.
IV-ші класты нивелирлеу сызықтары жоғары класты нивелирлеу
полигонометрияның ішінде жалғыз тек жүрістің нүктесінде қиылысатын жүйе
ретінде жүргізіледі.
Барлық класты нивелирлік торлар жергілікті жерде тұрақты белгілермен
(репперлермен, маркілермен) белгіленеді.
4. Триангуляция әдісі
Триангуляция әдісінің мәні жер бетінде үшбұрыштар жүйесін салудан
тұрады, онда үшбұрыштардың барлық бұрыштары және кейбір базистік
қабырғалардың ұзындықтары өлшенеді.
Үшбұрыштардың қалған қабырғаларының ұзындықтарының белгілі
тригонометриялық формулалармен есептеп табады. Егер де негізгі пункттің
координатасы, дирекциодық бұрышы мен негізгі қабырғаның ұзындығы белгілі
болса, онда тура геодезиялық есептеп біртіндеп шешу арқылы алған
пункттердің координаталарын есептеп шығаруға болады.
1 класты триангуляция тең қабырғалы үшбұрыштың қатарынан тұрады, олар
200 км-ден тұратын меридиандар мен параллельдердің бойымен орналасады.
Осылай салынған үшбұрыштардың қатарлары бір-бірімен қиылысып, периметрі 800-
1000 км тұйық полигон құрайды.
1 класты полигондардың түйіндерінің қиылысқан жерлерінде базистік
қабырғаларды не базистік торлардың шығу қабырғаларын өлшейді.
2 класты триангуляция үшбұрыштың тұтас торлар құрып, 1 класты
триангуляция полигонын толтыру үшін салады. Олар толықтыру және барлық
топографиялық түсірістердің геодезиялық негіздеу торларын дамыту үшін
пайдаланатын тірек торларына жатады.
3 және 4 класты триангуляция ірі масштабты топографиялық түсірістің
негізі болып, мемлекетік геодезиялық торларды әрі қарай толықтыруда
пайдалынады. Олар үлкен кластың торларының ішінде бөлек пункт немесе
қоспасы болып салынады.
1
- әлсіз қабырға;
- бастапқы пункт;
- базис;
- байланыс бұрыштары;
2
Сурет – 1 Триангуляция әдісінің мәні
5. Трилатерация әдісі
Трилатерация тәсілінің негізінде ∆ АВС қабырғаларын пайдалана косинус
теоремасы бойынша шешу жатады. Ол әртүрлі мақсаттағы III, IV кл. инженерлік
геодезиялық тор және I, II разряты жиілету торын құруға арналған инженерліг
геодезиялық мәселелерді шешуге арналған трилатерациялық трларды жеке
фигуралар геодезиялық төртбұрыш орталық жүйелер және үшбұрыш
комбинациясынан тұратын еркін толар түрінде тұрады. Трилатерациялық
торларға келесі талаптар қойылады:
Кесте – 1 Трилатерациялық торларға қойылатын талаптар
Көрсеткіштер 4 кл. 1р. 2р.
Қабырғаның ұзындықтары 1-5 0,5-6 0,25-3
Қабырға ұзындықтарын 1:50000 1:20000 1:10000
анықтаудағы шекті
салыстырмалы дәлдігі
Үшбұрыш бұрышының ең кіші 20° 20° 20°
мәні
Төртбұрыштың бұрыштарының 6 8 10
ең кіші мәні пунктер
арасындағы үшбұрыштар саны
6. Полигонометрия әдісі
Полигонометрия тордың дәлдігін біртінеп жақындату әдісі арқылы
бағалау. Полигонометрия торды жобасын бағалау мақсаты түйіндес пунктер
координаталарын мүмкін болатын қателіктерін және жүрістердің салыстырмалы
қателіктерін анықтау және шекті шамаларымен салыстыру , тордың дәлдігін
бағалауы қатаң және жуықтап алу тәсілдерімен анықталады.
Қатаң бағалау әдетте электронды есептеу машиналарында арнаулы
бағдарламалары бойынша, жуықтап алған тәсілінде сәйкес фигуралар арқылы
жүргізіледі. Полигонометрия тордың жобасын бағалаудың ең қарапайым әдісі
біртіндеп жақындату әдісі болып табылады.
1 2
I
3
II
4 5
Сурет 2 – Полигонометрия тәсілінің – біртіндеп жақындату әдісінің көрінісі
Жабық және ашық көпбұрыштарды құрайды. Өлшенетін элементтер болып
полигонның қабырғалары арсындағы бұрыштары немесе дирекциондық бұрыштар
болып келеді. Инженерлік геодезиялық торлар арасындағы тірек ішіндегі кең
таралған түрі полигонометрия болып келеді. Ол инженерлік геодезиялық
жұмыстардың барлық түрлерінде, сонымен қатар құрылыстардың пландық орнынан
ауытқуын бақылауға да қолданылады.
Егер де пункттің кооринаталарымен бір қабырғасының дирекциондық
бұрышы белгілі болса, онда полигонометриялық жүрістің барлық пункттерінің
координаталарын есептеп табуға болады.
Полигонометрияда бұрыштар тиісті дәлдікті теодолитпен өлшенеді.
Полигонометриялық жүрістің қабырғаларының ұзындығын өлшеу үшін жарық және
радио, оптикалық қашықтық өлшеуіштерді, болаттан жасаған және инварлық
сымдарды, ленталарды және рулеткаларды қолданады. Қабырғалардың ұзындығы,
бұрыштары, қосымша геометриялық фигуралардан жасалған базистерді өлшеу
арқылы анықталады.
Полигонометрия 4 класқа бөлінеді:
1 класты полигонометрия меридианы және параллель бойынша периметрі 700-800
км сызылған жүрістер арқылы салынады. Полигондардың шеткі төбелерінде
Лаплас пункттерін анықтайды. 2 класты полигонометрия 1 класты триангуляция
немесе полигонометрия полигондарының периметрі 150-180 км тұйық полигондар
торларымен дамытылады.
Полигонометрия 3 және 4 класс бір түйінді пункттер бар жүріс
жүйелерінен немесе жоғарғы класты мемлекеттің геодезиялық пункттеріне
тірелетін жүрістерден құралады.
2. Инженерлік геодезиялық торлардың құрылуы
ТМД елдерінде геодезиялық торды Мемлекеттік тор, геодезиялық жиілету
және геодезиялық түсіру торы деп бөледі. Торларды құрғанда жалпыдан жекеге
ауысу қағидасын сақтай отырып, іске асырады. Яғни, аумақты алқапты
қамтитын салытырмалы түрде сирек қосындар жүйесін құрады да, олардың
кооринаталарын және биіктіктерін жоғарғы дәлдікпен анықтайды. Әрі қарай тор
бірнеше сатылап жиілетіледі де, қосындарының координаталарын және
биіктіктерін алдағы тордағы дәлдіктен төмен дәлдікпен атқарады.
Мемлекеттік геодезиялық тордың пландық жағдайы жалпылама мемлекеттік
координаттық жүйеде, ал биіктіктер бірегей мемлекетік жүйеде анықталады.
Пландық геодезиялық торларды негізінен триангуляция, трилатерация,
полигонометрия, сонымен бірге осы әдістердің аралас әдістермен құрады.
Триангуляция әдісінде жер бетінде үшбұрыштар торын құрып, олардың әр
қайсысының барлық бұрыштарын өлшейді, ал бірінші және соңғы тордың аз
дегенде екі қабырғасының ұзындығы базис ретінде өлшеніледі. Өлшенген
бұрыштарын және бір қабырғасының ұзандығын біле отырып, тордың барлық
қабырғаларының ұзындықтарын табуға болады. Әрі қарай есептелінген бұрыштары
және қабырғалары арқылы тордың барлық қосындарының пландық координаталарын
есептеп табады.
Трилатерация әдісінің триангуляция әдісінен айырмашылығы, мұнда
бұрыштары емес, қабырғаларының ұзындықтары өлшенеді.
Полигонометрия әдісінде жер беті сынық сызықтар (жүрісін) торын
құрудан тұрады, мұнда оның барлық бұрыштары мен қабырғаларының ұзындықтарын
өлшейді.
Мемлекеттік пландық геодезиялық тор триангуляция, трилатерация және
полигонометрия әдістерінен құрылып 1, 2, 3 және 4 класқа бөлінеді де, бір-
бірінен бұрыштарды және ұзындықтарды өлшеу дәлдігімен, сонымен бірге
үшбұрыштардың өлшемдері, жүріс ұзындықтары және оларды құру ретімен
ерекшеленеді. Біздің елімізде Мемлекеттік пландық геодезиялық тор негізінен
триангуляция әдісімен құрылған.
2.1 Жер учаскесіне физико-географикалық сипаттама беру
Жұмыс ауданының номенклатурасы У – 34 – 37 – В 1:50000 масштабтағы оқыту
картасы берілген. Жер учаскесі көлеңінен 4315-4321км, ал тігіннен 6081-6067
км сызықтарымен шектелген.
1. Жер бедері: жер беті ойлы – қырлы. Жергілікті жерде көбінесе
таулы(ойлы) жерлер кездеседі. Жер учаскесінің ең биік нүктелеріне:
Солтүстігіндегі – Зеленая тауы биіктігі- 259,4 м Большая тауы 249,9 м,
шығысындағы Большая тауы 249,9 м жатады. Ең биік таудың нүктелері
293,4 м, 277,3 м, 258,3 м.
2. Гидрография: Ортасында Вольное көлі, онтүстік – шығыстағы маңындағы
Долгое көлі, төменде Холодное көлі, оңтүстікте – Лача көлі, онтүстік
- батыстағы Соть өзенінің айрықтары 107,8 м, ағысы 0,1 мс, тереңдігі
4,8 м, еңі 285м.Онтүстік – батысында Каменная кемежай орналасқан.
Батысында щучье көлі бар.Өзендерде көпірлер ағаштан, темірден, бетон
плиталардан жасалған. өзені кездеседі.
3. Грунттар жұмыс аумағында құмдар, батпақтар, құм балшықтар кездеседі.
4. Өсімдік жамылғысы: жұмыс учаскесінде орманды жерлер аз емес. Сол
түстік – батысында қарағай орманы және емен орманы аралас орналасқан,
ағаш биіктігі 15 м, қалындығы 0-20 м, ағаштың қалындығы 4 м сайын
отырғызылған. Он түстік – шығысында емен орманы және қарағай орманы
аралас, ағаштардың биіктігі 20 м, ал қалындығы 0-30 м, ағаштың ара-
қашықтығы 4 метр сайын отырғызылған.Ортасында емен және қайын
ормандары, батысында емен және қарағай орманы аралас орналасқан ағаш
биіктігі 20м, қалыңдығы 0-20м, ағаштың ара-қашықтығы 5 метр сайын
отырғызылған.
5. Жол жүйесі: жұмыс учаскесінде жол жүйесі жақсы дамыған. Темір жолдары,
көптеген асфальтты, цементті және ұсақ тас төселген жолдар, көптеген
грунтты жолдар бар.
6. Елді – мекен: ірі елді мекендерге – Ясное, Крюково, Васильевка,
Громово, Ворониха, Федино, Лебяжье, Марковны жатқызуға болады, олар
қалалық және ауылдық типті қоныстауларға жатады. Елді мекендер
өзендердің, көлердің жағалауында орналасқан. Олар өзендердегі сумен
жабдықталады. Өзендері жоқ жерлер құдықтағы сумен пайдаланады.
7. Берілген ауданда 6 триангуляция пункттері бар. Олар берілген учаскеде
басыңқы биіктікте орналасқан ең биік пунктің биіктік белгісі 293,4
метрге тең. Әр пункт 18,7 км2 ауданды қамтиды.
2.2 Пландық инженерлік геодезиялық тордың
триангуляция әдісімен жиілету
Бұл геодезиялық торларды бұрышы мен базис деп аталатын кейбір
қабырғалары өлшенген үшбұрыш түрінде құру. Бұл тәсіл негізінде үшбұрышты
бір қабырғаны және 2 бұрышы бойынша синустар теоремасын пайдаланып шешу
жатады.
Инженерлік геодезиялық торлар жұмыстарында триангуляциялық торлар
топографиялық түсірістерде тек бөлу жұмыстарында, сонымен қатар
құрылыстардың деформацияларын бақылауда негіз ретінде қолданылады.
Кесте 2 - Триангуляция сипаттамасы
Көрсеткіштер 1 2 3 4
1. Триангуляция тізбесінің200 - - -
ұзындықтары (км)
2. Үшбұрыштар 20-25 7-20 5-8 2-5
қабырғаларының орташа
ұзындықтары (км)
3. Базистің салыстырмалы 1:400000 1:300000 1:200000 1:150000
қателігі
4. Әлсіз биіктіктегі 1:150000 1:130000 1:120000 1:70000
қабырғалардың шамамен
салыстырмалы қателігі
5. Үшбұрыштардың ең кіші 40° 20° 20° 20°
мәні
6. Бұрыш өлшеудің орташа ±0,7´´ ±1´´ ±1,5´´ ±2´´
квараттық қателігі
Геодезиялық пунктерінің орнын таңдауда келесі талаптар қойылады:
- Төменгі разрядты торлардың келесі байланыстарды және басқа жұмыстарды
орындауы ескере отырып, әр пункттің орны жер бетінде анықталып
дәлеленеді.
- Пункттің орны ұзақ уақытта центрлік және сыртқы белгілердің сақталуын
қамтамассыз ету керек
- Пункт жоғарғы қуаттағы тоқ желісіне 120 м-ден жақын емес болып,
автомобиль, темір жолдарын сондай-ақ әртүрлі құрылыстар сол белгінің 2
еселенген биіктігінен кем емес қашықтықта орналасу керек.
Триангуляция пункттері басыңқы биіктіктерде сондай-ақ биік ғимараттардың
төбелерінде орналасу керек.
Берілген курсттық жобада торды жиілету үшін 4 класты триангуляция
қолданылады. Триангуляция торы 9 үшбұрыштан тұрады. Үшбұрыштардың
бұрыштарының ең кіші мәні 32º, ал ең үлкен мәні 97º - қа тең. Әрбір қабырға
2 км және 5 км ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz