Қазақстан Республикасындағы ипотекалық несиелендірудің болашағы

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 68 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ КӨПСАЛАЛЫ ГУМАНИТАРЛЫ ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

«Қаржы, есеп және аудит» кафедрасы

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: « Қазақстан Республикасындағы ипотекалық несиелендірудің болашағы »

«ҚОРҒАУҒА ЖІБЕРІЛДІ»

Кафедра меңгерушісі Шакирова Г. А.

Орындаған:

Группа ФН-03-41к

Кенжебекова Н. Б.

Ғылыми жетекшісі:

Э. ғ. к доцент

Кушербаев Б. П

Рецензент:

Э. ғ. к., доцент

Улаков С. Н.

Кеңес беруші:

Э. ғ. к., доцент

Кушербаев Б. П.

Карағанды 2007

«Бекітілді»

Хаттама№«___»

«Қаржы, есеп және аудит»

Кафедрасының меңгерушісі

Шакирова Г. А.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫН БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

КӨПСАЛАЛЫ ГУМАНИТАРЛЫ-ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТ

«ҚАРЖЫ, ЕСЕП ЖӘНЕ АУДИТ» КАФЕДРАСЫ

Дипломдық жұмысқа тапсырма

студентке

(аты-жөні)

Дипломдық жұмыстың тақырыбы

Аяқталған жұмысты тапсыру мерзімі200_ж

Дипломдық жұмысқа бастапқы деректер

Түсініктеме хатының мазмұны (қарастыруға жататын сұрақтардың тізімі)

Графикалық материалдар

Дипломдық жұмыс бойынша кеңес беруші (жұмыс тарауларының атауларымен бірге)

Ұсынылатын негізгі әдебиеттер

Дипломдық жұмыс бойынша кеңес беруші, жұмыс тарауларының аттарымен бірге

Тарау: Тарау

Кеңес беруші: Кеңес беруші

Мерзімдері: Мерзімдері

Қолы: Қолы

Тарау:

Кеңес беруші:

Мерзімдері:

Қолы:

Тарау:

Кеңес беруші:

Мерзімдері:

Қолы:

Тарау:

Кеңес беруші:

Мерзімдері:

Қолы:

Тарау:

Кеңес беруші:

Мерзімдері:

Қолы:

Тарау:

Кеңес беруші:

Мерзімдері:

Қолы:

Тапсырманы берген күні 200 _г

Жетекші ( )

Тапсырманы орындауға алды (студенттің қолы)

522530, 050509 «Қаржы» мамандығы бойынша күндізгі/сырттай оқу бөлімінің студенттерінің дипломдық жұмысты орындауына арналған күнтізбелік жоспар

№: №

Бөлімдер атауы: Бөлімдер атауы

Орындалу мерзімі: Орындалу мерзімі

№: 1

Бөлімдер атауы: Тақырыпты таңдау

Орындалу мерзімі:

№: 2

Бөлімдер атауы: Жұмыстын жоспарын бекіту

Орындалу мерзімі:

№: 3

Бөлімдер атауы: Бірінші бөлімді орындау

Орындалу мерзімі:

№: 4

Бөлімдер атауы: Екінші бөлімді орындауға тәжирибелік материалдарды жинақтау

Орындалу мерзімі:

№: 5

Бөлімдер атауы: Үшінші бөлімді орындау

Орындалу мерзімі:

№: 6

Бөлімдер атауы: Жетекшігің дипломдық жұмысты тексеруі

Орындалу мерзімі:

№: 7

Бөлімдер атауы: Кафедраға дипломдық жұмысты тапсыру

Орындалу мерзімі:

№: 8

Бөлімдер атауы: Дипломдық жұмысты қорғауға дейінгі бақылаулық қорғау

Орындалу мерзімі:

№: 9

Бөлімдер атауы: Кафедра меңгерушісі дипломдық жұмысты тексеру және қорғауға рұқсат беру

Орындалу мерзімі:

№: 10

Бөлімдер атауы: Рецензиялау

Орындалу мерзімі:

№: 11

Бөлімдер атауы: Дипломдық жұмысты қорғау

Орындалу мерзімі:

Тапсырма берілген күн

Кафедра меңгерушісі ()

Дипломдық жұмыстың жетекшіс()

Тапсырманы алған және орындаған ()

МАЗМҰНЫ: МАЗМҰНЫ

МАЗМҰНЫ: КІРІСПЕ

: 6

МАЗМҰНЫ: 1 ИПОТЕКАЛЫҚ НЕСИЕЛЕНДІРУДІҢ ЭКОНОМИКАНЫ ДАМЫТУДАҒЫ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ

: 8

МАЗМҰНЫ: 1. 1 Ипотекалық несиелендіру қызметінің методологиялық қалыптасу әдістемесі

: 8

МАЗМҰНЫ: 1. 2 Коммерциялық банктерде ипотекалық несиелендірудің ұйымдастыру процесін арттыру

: 14

МАЗМҰНЫ: 2 ОТАНДЫҚ БАНКТЕРДІҢ ИПТЕКАЛЫҚ НЕСИЕЛЕНДІРУ ОПЕРАЦИЯЛАРЫН ТАЛДАУ («БТӘ ИПОТЕКА» ҮЛГІСІНДЕ)

: 22

МАЗМҰНЫ:

2. 1 Екінші деңгейлі банктер арасындағы ипотекалық несиелердің тәртібін талдау

2. 2 Ипотекалық несиелендірудің экономика дамуындағы рөлі

: 22

МАЗМҰНЫ:

3 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ИПОТЕКАЛЫҚ НЕСИЕЛЕНДІРУДІҢ БОЛАШАҒЫ

3. 1 Қазақстан Республикасындағы ипотекалық несиелендіруді дамытудың артықшылықтары

3. 2 Қазақстан Республикасындағы ипотекалық несиелендіруді дамытудағы шетел тәжірибесі

МАЗМҰНЫ: ҚОРЫТЫНДЫ

МАЗМҰНЫ: ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

МАЗМҰНЫ: ҚОСЫМША

КІРІСПЕ

Қазіргі кезде ипотекалық банктер экономикада екі мағына береді, біріншісі, әлеуметтік институттар, олар ұзақ мерзімді жер несиесін қамтамасыз ету және қосымша құжаттардың эмитенті ретінде процент әкелетін капиталдың қорғаушы құралдары. Екіншіден, капитал салымы және несие делдалы. Жалпы ипотекалық банктер әртүлі коммуналдық, қоғамдық құрылымдарға қарыз береді. Бұл жағдайда қарыз ипотекамен қамтамасыз етілмейді, ол салықтан түскен қаржыдан қамтамасыз етіледі. Ипотекалық банк қызметтері негізінен бағала қағаздарға салым салу, кепіл ретінде бағалы қағаздарды алып қарыз беру және басқа қаржылық қызмет көрсету болып табылады.

Дипломдық жұмыстың басты мақсаты Қазақстан Республикасындағы ипотекалық несиелендірудің қажеттілігін, оның экономикамыздағы атқаратын қызметі мен рөлін және ипотекалық несиелендіру жүйесін дамыту жөніндегі мәселелерді қарастыру, сонымен қатар Қазақстанда ипотекалық несиелендіруді ұйымдастыру жолдарын жүзеге асыру болып табылады.

Дипломдық жұмыста ипотекалық несиелендіру шарттары, құқылық қатынастары, несиелендіру жүйесі, механизмі мен тәртіптері келтірілген. Сондай-ақ оның дүниежүзілік тәжірибелеріндегі үлгілері бойынша талдау көрсетілген, оның біздің экономикамызға тиімді жақтары қарастырылған.

Соңғы жылдары экономикамызда ипотека деген сөз аз кездесіп жүрген жоқ. Жалпы ипотека деген сөз ең бірінші рет б. з. д. I-II ғасырда Рим қаласында, ал одан бұрын б. д. д. VII-VI ғасырларда Ежелгі Грецияда қолданыла бастады. Бұл қарызгердің кредиторға белгілі-бір жерді иелікке берумен және оған байланысты құрылыстарды қамтамасыз ету мақсатында пайдаланылды.

Мемлекеттің тұрақтылығы және даму көрсеткіші ретінде әлеуметтік тұлғаның деңгейі және өзінің баспанамен қамтамасыз етілуі маңызды фактор болып табылады.

Әлемдегі әрбір дамушы мемелекеттің ипотекалық несиелендіру жүйесі әлеуметтік тұлғаның нақты табысын көздей отырып оны тұрғын үймен қамтамасыз етуге бағытталған.

Қазақстан Республикасында ипотекалық несиелендіру бастамасы ҚР Президентінің 1995 жылғы 23-желтоқсанда №2723 «Жылжымайтын мүлік ипотекасы туралы» заңдық күші бар Жарлығынан бастап қолға алынды. Бұл жарлық бойынша ипотека жылжымайтын мүлік кепіл ретінде анықталған және ұзақ мерзімге берілетін несие түрі болып саналады.

Алғашқы кезеңдері Қазақстанда тұрғын үй реформасының жалпы ипотекалық моделін құру өте бәсең жүрді, себебі тұрғын нарығының реформасы несие-қаржы механизмдермен қамтамасыз етілмеді. Көбінесе ипотекаға сұраныс Алматы және Астана қалаларында болды.

Қазақстанда ипотекалық несиелендірумен мемлекттің арнайы Қазақстандық ипотекалық компания және Тұрғын үй құрылысы жинақ банкі айналысады. Қазақстандық ипотекалық компания 2001 жылдың басында Ұлттық банкпен құрылған, ол АҚШ-тың Fannie Mae және Кіші Азияның Cagamas Berhad атты атақты компанияларына сәйкес өз жұмысын бастады. Қазақстандық ипотекалық компания тұрғындарға ипотекалық несиелендіруде аралық буын болып табылады.

Қазақстандағы жалпы ипотекалық несиелендіру мақсатына тоқталсақ:

ипотекалық несиелерді беру және онымен тұрғындарды қамтамасыз ету;
тәжірибеде андеррайтинг қызметін дамыту;
банктердің, компоненттердің несие бойынша олардың торабын құқығын жеңілдету;
ипотекалық облигацияларды эмиссиялау.

Ипотекалық несие беру-тұрғын үй саласына инвестициялар тартудың ең тиімді тәсілдерінің бірі. Дәл осы ипотека халықтың тұрғын үй жағдайларын жақсарту, банктердің тиімді және пайдалы жұмыс істеу, құрылыс кешенінің өндірісті ырғақты жұмыспен жүктеу және халыққа ипотекалық несие беруді кең қолдануға жәрдемдесетін экономикалық өсуге ынталы мемлекеттің мүдделерін үйлестіруге мүмкіндік береді.

Дипломдық жұмыс әдістемелік нұсқауға сай орындалған және қолданылған әдебиеттер отандық және батыс елдерінікі, сонымен қатар орындалған жұмыс үш тараудан, кіріспе, қортындыдан және қосымшалардан тұрады.

1. ИПОТЕКАЛЫҚ НЕСИЕЛЕНДІРУДІҢ ЭКОНОМИКАНЫ ДАМЫТУДАҒЫ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ

1. 1 Ипотекалық несиелендіру қызметінің методологиялық қалыптасу әдістемесі

Қазіргі нарықтық экономика жағдайында ел ішіндегі әлеуметтік жағдайды жоғарлатудың бірі болып, халықты тұрғын үймен қаматамасыз ету құралы ретінде “ипотека” ұғымы қолдануда. Жалпы ипотека дегеніміз- қайтарымдылық, мерзімділік, мақсатты пайдалану шарттары негізінде жылжымайтын мүлікті кепілге ала отырып, берілетін ұзақ мерзімді несие түрі.

Дамыған елдердің тәжірибесі бойынша, барлық елдер бірнеше қиыншылықтармен экономикалық дағдарыстардан өтті. Ипотека барлық уақытта халықтың төлемқабілеттілік деңгейін жоғарлататын экономикалық механизм, табыс әкелетін, және капиталды тартудың құралы болып табылады.

Ипотека Қазақстан банктерінде 3 жылдан бері қолданысқа ие болып келе жатқан несиенің жаңа түрі. Оның негізгі бағасы мемлекеттік Ұлттық банкінде болса, екінші деңгейдегі банктер мүмкіндіктеріне сай өз бағдарламаларын құрып жатады. Несиенің бұл түрі сатып алушының тұрғын үйді бірден иемденіп, ақшасын белгілі бір мерзім аралығында банкке бөліп екі төлеуіне мүмкіндік береді. Алғашқы жарна банк беретін ақша мен толықтырылып сатушыға табыс етіледі. Жылдар бойы төленетін үй құнының белгілі мөлшері банк пайдасына түсіп жатады. Тұрғын үй құнының ұзақ мерзімде төлеу адамдардың жұмыстағы тұрақтылығын көрсетеді. Жұмыстағы тұрақтылық елдегі экономиканың түзелуін білдіреді. Экономиканың нығаюы тұрғын үйлердің қымбаттауына әкеліп соқса, бағасы жоғары үйлерді бірнеше жылға созылған ипотекалық несие көмегімен сатып алуға болады.

Ипотека (грек тілінен аударғанда «кепілзат») жылжымайтын мүлік кепілі яғни бұл кепіл беруші кредитордың қарамағында қалатын мүлік. Ипотека заты - ол жылжымайтын мүлік немесе оған құқығы жатады.

Кепілдік - қарыз алушы банкке берілетін жылжымайтын мүлік кепілдігі жөніндегі міндеттемелік куәлік. Ипотекалық несиелендіру коммерциялық және арнайы мамандандырылған банктермен, несие-қаржылық мекемелерімен жылжымайтын мүлікті (жер, ғимарат, өндірістік және коммерциялық салаға байланысты жылжымайтын мүлік) кепілге ала отырып ұзақ мерзімге берілетін несие түрі. Несиелендірудегі кепілді беру формасының механизмі мен процедурасы кепілдендірілген міндеттемеге қарағанда күрделі болып табылады. Ипотекалық несиелендіру механизмінің мәні қарыз алушы несие берушіге кепілдік міндеттеме береді, яғни қарыз алушының белгілі мерзімде төлем міндеттемесін орындамағанда кепілдікке салынған жылжымайтын мүлік банктің меншігінде қалатынын растайтын құқық беру болып табылады.

Тауар айналымы мен жылжымайтын мүлік мәмілесінің жоғарылауына байланысты ипотекаға сұраныс көбеюде. Ипотекаға сәйкес міндеттеме кепілзатпен қамтамасыз етіледі. Заңдық негізде ипотекалық кепілзат басқа қамсыздандыру түрлеріне қарағанда кредитордың мүлікке иеленуі, яғни мұнда жауапты тұлға емес, мүлік болып табылады. Сонымен кепілдік құқығы абсолюттік құқық болғандықтан қарызгерден үшінші тұлғаға меншік құқығы ауысқаннан кейін де кепілзат болып қалады. Ипотека туралы заңдылықтар гректердің заңдылықтарынан өңделіп, дамып Римнің жеке құқықтарында көрсетіледі, қазіргі заманғы тәжірибеде ол өзгеріссіз қолданылып келеді, сонымен қатар ол Қазақстан Республикасының заңдылықтарында қолданылады. Қазақстан Республикасының азаматтық кодексіне сәйкес «Ипотека-кепілге салынған мүлік үшінші бір тұлғаның иелігінде болатын кепіл түрі. Ипотека заты өндірістік құрылыстар, ғимараттар, үймереттер, көп қабатты үйлердегі пәтер, көлік құралдары, космостық объектілер, айналымдағы тауар және т. б. азаматтардың мүліктік айналымынан алынбаған заттар болып табылады.

Ипотеканың экономикалық мәні келесі функцияларды жүзеге асырудан тұрады:

- материалдық өнімді дамыту және қосымша қаржы ресурстарын тартуды қолдайтын және тудыратын механизм;

- басқа айналым механизмдерін заңды және экономикалық мүмкін болмаған жағдайда, мүлікті қайта бөлу және қосымша айналым құралдарын қамтамасыз ету;

- закладты және өндірілген ипотекалық бағалы қағаздардың негізінде көп қатарлы мультипликацияланатын фиктивті капиталды жасау;

- Ипотекалық несиелендірудегі барлық моделдердің жалпы ерекшелігі: оның бірінші және екінші нарыққа бөлінетіндігі. Бұл екі сегмент бір бірін толықтырады, яғни тұрғын үймен қамтамасыз етілуіне және қаржыландыру икемділігінің болуы болып табылады.

Алғашқы нарық - жалпы несиелік нарықтың сегменті, заңды және жеке тұлғалардың жылжымайтын мүліктерін кепілге ала отырып ипотекалық банктер және басқа қаржылық институттар несие береді. Бірінші нарықтағы ипотекалық несиенің негізгі кезеңдері келесі суретте көрсетілген.

Клиенттің өтініші Андеррайтинг Жылжымайтын мүлік кепілінің

тіркелуі

Жылжымайтын Несиені ұсыну, Ипотекалық банкпен кепілзат

мүлікті бағалау кепілді ресімдеу бойынша қызмет көрсету

1-сурет

Кепілзаттың бірінші нарықта пайда болуы

Бірінші нарықта субъектілердің қарым-қатынасын құратын несиелік келісім-шарт болады.

Бұл нарықтың негізгі субъектісі арнайы мамандандырылған несиелік мекемелер ипотекалық банктер немесе қаржы-несиелік мекемелер және олардың қарыз алушы клиенттері.

Ипотекалық несиеде көп мөлшерде ұзақ мерзімге несие бергендіктен көптеген мәселелер туғызады, олар 2 себептен пайда болған:

Біріншіден, ұзақ мерзім кезең бойында берілгендіктен кредитор мұнда тәуекелділікке барады, әсіресе ол жеке тұлғамен келісім-шартқа отырған жағдайда. Несие кезеңінің ұзақтылығына байланысты кредитордың тәуекелі пропорционалды өсіп отырады.

Екіншіден, кредиторға пайда әкелмейтіндігі, я ғни несиелік ресурстың ұзақ мерзімге салынуы болып табылады.

Осы және басқа да себептер ипотекалық несиелендіруде екінші нарықтың туындауына әкеліп соғады. Бірінші нарық тұрақтандырылған тұтынушы несиесін тарту болса, ал екінші нарықта капитал нарығының қызмет атқару механизмімен байланысты.

Екінші нарық - жалпы қаржы-несиелік нарықтардың сегменті болып табылады, яғни кепілзаттың нарықтағы айналымына персоналданған кепілзаттың бағалы қағаздағы қолма-қолсыздығына (секъютиризация) және оларды инвесторлар арасында орналастыру есебінде ипотекалық жүйенің несиелік портфелінің жиынтығын қалыптастыру негізінде ресурстарды жинақтайды. Бұл нарықтың басты мақсаты оны ұйымдастыру және қызметін дамыту, қайта қаржыландыру арқылы банктердің минималды ставка мөлшерінде тұтынушылары үшін, сонымен қатар екінші нарық субъектілері арасында тәуекелді бөлу үшін несиелік ресурстарды арзандатады.

Екінші нарықтың келесі атқаратын қызметтері бар:

өтімділікті қамтамасыз ету, кепілзатты белгілі бір сала деңгейінде эмитент, инвестор немесе басқа да ұстаушы оны нарықта өз қажетіне қамтамасыз ету мақсатында сату;
тұрмыстық үйлерді қаржыландыру айналымының төмендеуі. Несиелік мекемелерді қайта қаржыландыруда екінші ипотекалық нарық арқылы жылжымайтын мүліктің нарықтағы айналымдығы төмендейді, яғни олар жылжымайтын мүлік пен капитал нарығын біріктіретін буын болып табылады;
аймақтар арасында капиталды бөлшектеу. Екінші нарық әрбір аймақтардан олардың тұрғын үй қаржыландыруға тапшылығын қамтамасыз ету үшін аймақтардағы капиталдың айналымдылығын қамтамасыз етеді. Тапшылық бұл несиеге сұраныс жинақтаудан көп болған аймақтарда, яғни капиталға салымдар төмендегенде байқалады;
инвестициялық портфельді несиелендіру және диверсификациялау бойынша көрсеткіштер айырмашылығын тегістеу. Капитал жинақтаушы аймақтар арасындағы несиелік ставка бойынша және инвестициялық портфельді аймақтық тәуекелден қорғау мақсатында келтіруге көмектеседі. /4. 354-бет/

Екінші нарықтың негізгі субъектісі болып: ипотекалық банк - өзінің қызметін жалғастыру мақсатында және инвестордың өзінің уақытша бос ақша қаражаттарын табыс әкелетін құралға салуы үшін қосымша қаржыларды қажет ететін құралдар арқылы ипотекалық несие беру болып табылады.

Ұзақ мерзімді ипотекалық несиелендірудің мәселелерін шешудің негізгі бағыттары нарық механизмін, қоғамның бюджеттен тыс ресурстарын шоғырландыру және оны қаржылық несиелік сфераға бағытталуы үшін түрлі жағдайлар жасау болып келеді.

Қазақстандық ипотекалық компанияның (ҚИК) дамуы барысында кейбір заңдылықтардың мәселелері қарастырылған. Бұл ипотекалық несиелендіру туралы заңдылықтар елдің барлық масштабы негізінде әлі дамымаған кезде және ипотекалық нарық субъектілері әлі біріктірілмеген жағдайда қабылданды. Жүйе енгізілгеннен кейін келісім-шартты мемелекеттік тіркеуден өткізу қымбатқа түсті, одан тұрғындарға несие беру қымбаттап кетті және несиеге тұрғын үй алатын азаматтар үшін салықтық жеңілдіктер берілген жоқ. Осыған байланысты қазіргі кезеңде Қазақстан республикасының Ұлттық банкі кейбір ипотекалық заңдылықтарға өзгерістер мен толықтырулар енгізуге тура келеді. Қабылданған өзгерістер мен толықтырулар республикадағы ипотекалық несиелендіруді дамытуға септігін тигізеді. Бірақ ипотекалық несиелендірудегі басты мәселе - оған тартылатын қаражаттарды дамыту. Мұндай тартымды қаражаттарды енгізу үшін ипотекалық облигацияларды шығару, яғни ол Қазақстандық ипотекалық компанияның талаптары мен құқықтарына сәйкес жүргізілуі қажет. Негізгі Отандық институционалдық инвесторлар, зейнетақы жинақтық қорлар мен сақтандыру компаниялары болып табылады.

Отандық және шетел тәжірибелері бойынша ипотекалық несиелендірудің келесідей қағидаларын белгілеуге болады:

мүлікке меншік құқығын шектей отырып қарызгердің пайдалануына беру;

кепіл үлесі түрінде қарыз көлемін анықтау;
кепілге сол мүлікті қосымша ипотекалық қарыз түрінде алу;
несиені сақтандыру есебінде беру;
несиені мерзімінде қайтармаған жағдайда мүліктен айырылу немесе оны басқа тұлғаға беру.

Ипотекалық несиелендіру көптеген мемлекеттердің әлеуметтік, экономикалық дамуына әсер ететін фактор болып табылады. Ол әсіресе елдің экономикалық дағдарыстан шығу кезеңінде үлкен роль атқарады. Қазақстанның экономикасында созылып кеткен экономикалық дағдарыстың жойылуы өндірістік секторға көп көлемді қаржыны банктік несие арқылы инвестициялаудан бірте - бірте қалпына келуімен анықталады. Жылжымайтын мүлік кепілі - нарықтық шаруашылықтың ең негізгі қаржылық құралы, ол кәсіпкерлік субъектілердің инвестициялық қызметін дамытатын, сонымен бірге кредитор мүддесін қорғайтын құралдың бірі болып табылады.

Ипотека - материалдық өндіріс пен материалдық емес сфераны дамыту мақсатындағы қаржылық ресурстарды тарту әдісі. Ипотекалық бизнесті дамыту арқылы көптеген өндірістік салалардың қарқынды дамуына, яғни экономиканың нақты секторының өркендеуіне әсер етеді. Ипотекалық несиенің көмегінсіз тұрғын үй құрылысын жалғастыруға, құрылыстың үздіксіз даму процесін қалыптастыруға мүмкіндік болмайды. Құрылыстың өсуі құрылыс материалдары мен ағаш өңдейтін, жиһаз жасайтын, электр құралдары мен метал өнімдерін жасайтын және т. б салалардың дамуына септігін тигізеді.

Өнеркәсіптік ипотекалық несиелендіру өндірістің модернизациялануы

на, өнімнің бәсекеге қабілеттігін жоғарлатуына әсер етеді. Осының барлығы еліміздің экономикалық қарқынының өсуіне әкеледі. Біріншіден әлеуметтік тұрақсыздықты жоюға көмек көрсетеді, яғни құрылыс болып жатқан аймақтарға қосымша еңбек күшін әкеліп жұмыссыздық мәселесін шешеді. Екіншіден, әлеуметтік тұрақтылыққа жетудің ең маңызды шарты тұрғындардың үй қажеттілігін қанағаттандырады. [24, б. 25] Меншікті тұрғын үймен қамтамасыз етілу-әрбір жанұяның басты қажеттілігі.

Ипотека - сатып алушының жылжымайтын мүлігін кепілге ала отырып, ұзақ мерзімге берілетін несие түрі. Қазіргі кезде Қазақстан республикасындағы ипотекалық несиелендіру жүйесі тұрғын үй саясатының ең маңызды бағыты болып табылады. Ипотекалық несиелендіру әлеуметтік және экономикалық дамыту қызметінен басқа, елдің банктік жүйесінің тиімді және тұрақты қызмет атқаруын қамтамасыз етеді. Жалпы ипотеканың несиелендірудің өзі мемлекеттің әлеуметтік және экономикалық дамуының басты факторы болып табылады. [24, б. 25]

Қазақстан Республикасында қазіргі кезде ипотекалық несиелендіру механизмін дамыту келесі себептермен байланысты:

тұрғын үй құрылысын дамытудың объективті қажеттілігі - ипотекалық қаржыландырудың әлеуметтік жағдайды жақсартуы;
экономиканың рецессиялық жағдайы, кейбір жағымды конъюктуралық өзгерістерге қарамастан ипотеканың ынталандыру қызметін атқаруы;
экономикадағы жоғары тәуекелділік көмекші институттардың қаржылық ресурстарын қажетті салаға бағыттауына көмектеседі. /4. 361-бет/

Ипотекалық несиелендіру республиканың салықтық тәртіптерін реттеуге көмектеседі, яғни банктердің ипотекалық несие берудегі басты талаптары клиенттің төлем қабілеттілігін растайтын ресми құжат және салықтық декларация талап етеді.

Ипотека - бұл кепілге жылжымайтын мүлікті ала отырып ұзақ мерзімге берілетін несие түрінің келесідей артықшылықтары бар:

басқа несие түрлеріне қарағанда төмен пайыздық көрсеткіштер;
жылжымалы сыйақы сомаларынан тұратын барлық кезең бойындағы
тұрақты төлемдер;
несиені мақсаттық қолдану, яғни тұрғын үйді сатып алу, жөндеу, қайта салу.

Ипотека - бұл тек банктік несие емес, ол банктік және банктік емес құрылымдардың қызметіне әсер ететін қаржылық құрал. Егер де бұл құрылымның бірі өз қызметін тоқтатса, несие беру процесі де тоқтайды. Ипотека елдің экономикалық жағдайының жақсаруына қажетті құрал болып саналады.

Жоғарыда келтірілген барлық факторлар Қазақстан экономикасының дамуына ипотекалық несиелендіру жүйесін енгізіп дамыту - елдің кезекті нарықтық қатынастағы қадамы болып табылады.

Нарықтық экномикада ипотекалық несиелендірудің алатын рөлі ел үшін экономиалық дағдарыстан шығу барысында өз көрінісін байқатты. Жиынтық өнімнің, жиынтық табыс пен жиынтық өндірістің үнемі өсіп отыруы үшін, жиынтық табыстың бір бөлігі инвестиция арқылы өндірістің дамуына бағытталуы керек. Тек сонда ғана экономикалық көрсеткіштердің қозғалысын байқауға болады.

Ипотекалық несиелендірудің басты мәселесі болып, материалдық активтердің қолма-қол депозиттік қаражаттармен бағалы қағаздарға айналуы болып табылады.

Ипотека тек қана тұрмыстық жағдайды жақсартудың құралы ғана емес сонымен қатар, жалпы әлеуметтік-экономикалық процестің, ақша массасын реттеумен инестициялық климатты жақсартудың басты құралы болып саналады.

Ипотекалық бизнестің дамуы экономиканың нақты секторларының дамуына жағымды елеулі әсерін тигізеді. Мысалы, өндірістік ипотекалық несиелендіру құрылған үйлердің өтіп кетуіне әсерін тигізіп, сонымен қатар құрылыстың дамуы құрылыс материалдарының өндірісінде және жиһаздарды жасауда алға басушылық байқатады. [8, б. 49] Сонымен қатар, ипотекалық несиелендіру ел ішіндегі әлеуметтік тұрақсыздықты жеңуде жағымды әсерін тигізеді. Ипотека халықтық қажеттіліктерін қамтамасыз етумен байланысты халықтың еңбек ете (қосыша құрылыста бос орындар және құрылыспен байланысты басқа да экономикалық секторлар) мәселесіне де әсер етеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.