Компьютерлік қысқарған әрі ұятсыздау естілетін сөздер

Жоспар
Кіріспе

1 Жаргон
2 Тіл мәдениеті
3 Тіл мәдениеті туралы ғалымдар көзқарасы
4 Тіл мәдениетінің өлшемдері мен оған қойылатын талаптар
5 Тілдің сырқаты неде?

Жаргон (ағылш. slang; jargon;) - әлеуметтiк диалект; айналымдарды ерекше лексикамен және фразеологиямен, экспрессиялылықты әңгiме аралық тiлден және сөз жасау құралдардың ерекше қолдануымен айырмашылығы болады, бiрақ меншiктi фонетикалық және грамматикалық жүйемен ие болмайды. Жаргондық лексиктiң бөлiгi - сайман, бiр емес емес, (соның iшiнде және одан тарлау жоғалған) көп әлеуметтiк топ. Олардың ортақ қорының сөзi форманы және мән бiр жаргоннан басқасына өте өзгерте алады: «аргоға қараңғылатсын - олжаны қашыртсын, сонан соң - (жауап алуда) қулансын, қазiргi жастар жаргонында - жауаптан балдырлап, жалтару.
Жаргонның лексикасы қайта мағыналау, метафоризации, қайта ресiмдеу, дыбыстық қысқарту әдеби тiлдi базасында жолымен салады тағы сол сияқтылар, сонымен бiрге басқа тiлдегi сөздер және морфемалардың белсендi меңгеруi. Мысалы: құламалы-сәндi, iскер, үй - пәтер, бакстер - долларлар, қол арба - автокөлiк, тартып қалсын - кетсiн, баскет - баскетбол, чувак - (сыған тiлден) жiгiт. Жаргон қазiргi тiлде кең таратуды алды, (жастар сленгi) жастардың тiлiнде әсiресе.

Пән: Әдебиет
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

Компьютерлік қысқарған әрі ұятсыздау естілетін сөздер
Ассаламу алайкум достар! Бүгінгі оқитындарыңыз қысқартылған әрі ұятсыздау сөздер, бағдарламашы болғасын көп мекемелерде жүремін компьютерге бағытталған қысқарған сөздер топтамасын ұсынғалы отырмын,қазпошта бастығын ондағылар ата дейді екен маған айтады:
1)Атамыздікен көріп берші (Компьютерін айтып тұрғаны ғой)
2)Менікінде көре салшы
3)Мағанда антивирус қойып берші
4)Маған флешка салса болама?
5)Менікі сенікін көрмей тұрғой (Сеть)
6)Атамның зарядкасы өліп қалды (сотканың заряды)
7)Сенікі диск оқима
8)Маған windows орнатып берші
9)Қара кабельді менікіне қосып жіберші
10)Алдынан тықтыңба артынан тықтыңба?
Жаргон
Жаргон (ағылш. slang; jargon;) - әлеуметтiк диалект; айналымдарды ерекше лексикамен және фразеологиямен, экспрессиялылықты әңгiме аралық тiлден және сөз жасау құралдардың ерекше қолдануымен айырмашылығы болады, бiрақ меншiктi фонетикалық және грамматикалық жүйемен ие болмайды. Жаргондық лексиктiң бөлiгi - сайман, бiр емес емес, (соның iшiнде және одан тарлау жоғалған) көп әлеуметтiк топ. Олардың ортақ қорының сөзi форманы және мән бiр жаргоннан басқасына өте өзгерте алады: аргоға қараңғылатсын - олжаны қашыртсын, сонан соң - (жауап алуда) қулансын, қазiргi жастар жаргонында - жауаптан балдырлап, жалтару.
Жаргонның лексикасы қайта мағыналау, метафоризации, қайта ресiмдеу, дыбыстық қысқарту әдеби тiлдi базасында жолымен салады тағы сол сияқтылар, сонымен бiрге басқа тiлдегi сөздер және морфемалардың белсендi меңгеруi. Мысалы: құламалы-сәндi, iскер, үй - пәтер, бакстер - долларлар, қол арба - автокөлiк, тартып қалсын - кетсiн, баскет - баскетбол, чувак - (сыған тiлден) жiгiт. Жаргон қазiргi тiлде кең таратуды алды, (жастар сленгi) жастардың тiлiнде әсiресе.
Әншілер мен жүргізушілер мектепте оқымаған ба?

Көпшілігіміз тіл мәдениеті дегенді сыпайы сөйлеу, сөз ішінде бөтен тіл элементтерін араластырмай таза сөйлеу деп түсінеміз. Бірақ сөз мәдениеті деген ұғым дыбыс жүйесін, оның ырғақ әуездерін, сөздік тұлғаның құрылымдарын, оның жұрнақ, жалғауларын, сөз тіркесі мен сөйлем жүйелерін, тілдің стильдік құралдарын т.б. әдеби тілдің нормасына сай қолдана білу деген ұғымды білдіреді. Қазақ әдеби тілі ауызша тілден еш айырмасы жоқ сияқты көрінеді қазір. Жазба тілдің өзіне тән жүйесі бар. Ал ауызша тілдің нормаларын елепескермеу көп жағдайда дұрыс нәтиже бермейді. Соңғы жылдары ауызша сөздің нормаларын шатастыру, дыбысталған сөз бен жазба сөздің парқын ажырата алмай әдеби тіл нормасын бұзу эфирден естілер сөзде, яғни қарапайым халықтың айнасы болған көгілдір экрандағы бағдарламалардың сөйлеу тілінде жиілеп кетті. Бірде Ел арнадағы Тапқыр достар, Дудар-ай бағдарламаларының жүргізушісі Арман Дүйсеннің эфирде күтіп отқанда, мен сияқты скромный екенсіз деген сөздерін естіп қалдым. Осы бағдарламалардағы жүргізушілердің сөйлеу тіліне белгілі талап қойыла ма екен? Әлде Арман Дүйсен композитор, атақты тәжірибелі жүргізуші болғандықтан бағдарлама ұйымдастырушылары оған талап қоя алмайды ма?
Қазіргі заманда тәрбие мен мәдениеттің бір түрі болып табылатын түрлі телехабарлар мен радиолардың тіліндегі кемшіліктерді айтып тауыса алмайсың. Ал адамның сезіміне әсер етіп, рухани нәр беретін, көбінде жастар тыңдайтын әндер ұлттық болмыстан, ұлттық сипатынан, сапалық жағынан кері кетіп бара жатқан сияқты. Меніңше, әннің сөзін жазушыларға да, әнді орындаушыларға да, жалпы халыққа әдеби тілден тысқары жатқан варваризм, жаргон сөздерді қоспай жазуға, орындауға міндет жүктеп, талап қойылуы тиіс. Себебі, екінің бірінің ұялы телефонындағы әндер мағынасы жоқ, соңғы сөздері ұйқасса болды, ән айтудың жөні осы дегендей айтылған әндер.
Бұл тек менің пікірім емес. Бірде, Қазақ әдебиеті газетіне шыққан композитор Хасен ҚожаАхметтің мақаласын оқыдым. Онда былай дейді: Қазіргі қазақ әні композиторларымыз шығарып, халыққа насихаттап жүрген шығармалардың көпшілігі әлемнің әр тарапынан естіліп жүрген тек делебе қоздыруды мақсат ететін порно-ритмдер сарынының құрандысы ғана. Мыңдаған жылдар бойында қалыптасып, түзілген ұлттық сипаттан жұрдай мұндай жасанды музыкамен қазақтың сезімін ұлттық бірлікке ұйымдастыру, отаншылдыққа тәрбиелеу мүмкін бе?
Әрине, мүмкін емес. Бұл дабыл қағып көтеретін мәселе. Қазіргі уақытта аспандағы жұлдыздардан жердегі жұлдыздар көбейіп кетті. Қай әнді кім айтатынын айырып болмайсың. Мысалы, жастардың көбісі тыңдайтын Қызғалдақ деп аталатын әнде мынадай жолдар бар. Қолымда ручка мен парақ, қойынымда самопал арақ. Сонда әннің сөзін жазған адам осы мен не жаздым?, не әнді орындап тұрған әнші осы мен не айтып тұрмын? деп ойлана ма екен? Бірақ, бұл сияқты мән-мағынасыз өлеңдер теледидар мен радионы жаулап алды.
Әннің мазмұны өз алдына бір бөлек әңгіме. Біздің бүгінгі айтқымыз келіп отырған жайт орфоэпия мәселесі. Яғни, қазіргі танымал жас әншілер мен жүргізушілер, аты да, заты да күмәнді қаптаған топтар мектепте орфоэпияны оқыған ба? Олар өздері айтқан әндерін кейін қайтадан тыңдамай ма? Тыңдаушының құлағына түрпідей тиетін ән өздерінің құлақтарына жағымды естіле ме? Тіпті, ең жақсы әндердің өзінен орфоэпиялық заңдылықтардың сақталмай айтылып жатқанын аңғаруға болады. Ұсақ-түйек әншілерді былай қойғанда МузАрт тобының Сен келерсің бір күні әнінде: Сен к(г)елерсің бір күні, маған қымбат сый қ(ғ)ылып; жер бетінде күлкіні, жанарыңа сыйдырып; таңдарың кеп атқанда, бәлкім түсте, кешқ(ғ)ұрым; оттай жанған шақтарда құштарлықты кеш к(г)үнім; сағынышым сенгісіз, шала шабыт, жыр түрі; қайдан қ(ғ)ашан белгісіз, сен к(г)елерсің бір к(г)үні деген жолдар бар. Осындағы келерсің, күні, қылып, кешқұрым күнім , қашан сөздеріндегі басқы қ, к,әріптері орфоэпия бойынша ғ г болып аталуы керек еді. Бірақ бұл сөздер бірде дұрыс, бірде қате айтылып жүр. Ал Жігіттер квартетінің Туған күн әнінің мына бір жолдарында: Бүгін сенің туған күнің, балапаным дәулетім, өмір гүлім сені бүгін құттықтайды әулетің; азамат бол асқақтатар азат елдің сәулетін, намысты бол, табысты бол шаш сәулетім; әрқашанда қызыр баба болсын жолдасың, аппағым айналайын, періштелер жебеп сені тәңір қолдасын. Мұнда да, күнің, әрқашанда, қолдасын сөздеріндегі тағы да қ мен к дыбыстарының дұрыс айтылмауы, сонымен қатар азамат бол дегенде алдыңғы сөздің соңғы дыбысы қатаң болуы себепті бол сөзі пол болып айтылуы керек, бірақ ол жазылуы бойынша айтылып жүр.
Тек осы танымал әндердегі қателер туралы пікірлерді дәлелдей түссем Қазақ тілінің орфоэпиялық анықтағышы кітабында Қазақ тілінде қатқыл естілетін қ, к дыбыстарынан басталатын сөздер өте көп жағдайда сынық дыбысталады. Мысалы: ер ғазақ, сары ғымыз, менді ғыз. Егер тиісті жерінде қатаң қ, к сындырылып айтылмаса сөйлеуші қақалап, кекелеп тұрғандай жағымсыз әсер қалдырады делінген. Сондықтан, жұртшылыққа түсінікті сөздерді жиі, көбірек қолдануын, жазба мәтінді дұрыс сазына келтіріп дыбыстаудың, тиісті жерінде сөзге логикалық екпін түсірудің, жеке сөздердің орфоэпиялық нормаларын сақтаудың маңызы ерекше.

Тіл мәдениеті
Ел тәуелсіздігін тіл тәуелсіздігімен астастыра қарап, туған тілдің тұғырын биіктету қамы қолға алынғалы да біраз уақыт болып қалды. Қазақстан Республикасындағы тіл саясатының тұжырымдамасы, Қазақстан Республикасындағы Тіл туралы Заң сияқты стратегиялық маңызы бар құжаттардың дүниеге келуі осы бағытта жасалған оң қадамдар.
Тіл қарым-қатынас құралы. Адамның ой-өрісін, мәдени дәрежесін, ақыл-парасатын, рухани байлығын көрсететін айна. Тіл мәдениетінің өзектілігі әрқашан ескеріліп, қай халық болса да бұл мәселені айналып өткен емес. Өнер алды - қызыл тіл деп қазақ халқы да сөйлеу шеберлігіне үлкен мән берген. Қазіргі таңда тіл мәдениетінің көкейтестілігі арта түсті.
Қазақстан Республикасы Президентінің Тілдерді қолдану мен дамыту бағдарламасында: Тілді дамыту - Қазақстан Республикасы мемлекеті саясатының аса өзекті бағыттарының бірі , сондай-ақ Мемлекеттік тілді оқытудың саны мен сапасына көңіл бөлу керек делінген. Елбасы Н.Ә.Назарбаев: Қазақстанның болашағы қазақ тілінде - деп тұжырымдайды.
Ал қазақ халқының тіл келешегі мектеп оқушыларында. Көптеген ғылыми-педагогикалық әдебиеттерді, мерзімді баспасөз ақпараттарын талдап-зерттей келе, бүгінгі күнгі оқушылардың сөз саптауы көңіл аударарлық көпшілігінің тіл мәдениеті төменгі деңгейде деген қорытынды жасауға болады. Олар өз ойларын дұрыс, түсінікті етіп жеткізе алмайды, басы артық бос сөздерді көп қолданып, ойын шашыратып жібереді. Кейбірі орысша сөздерді қосып, араластыра сөйлесе, бірі жаргонмен диалектілермен сөйлегенді сән көреді. Бұл мәселе туралы көптеп айтылып та, жазылып та жатыр. Мысалы педагогика ғылымының докторы И. Нұғыманов пен 3. Қашқынбаева: Оқушының жеке тұлға болып дамуы мен алған білімін іске асыруда сөйлеу тілін, әрекетін, сөйлеу мәдениетін, әдебін қалыптастыру педагогиканың қазіргі кездегі көкейтесті мәселелерінің бірі болып табылады - дейді. Бүгінгі таңда қазақ мектептерінің өзекті мәселелерінің бірі - оқушылардың тіл мәдениетін көтеру, сауатты жаза алатын, өз ойын айқын жеткізе алатын азамат тәрбиелеу.
Қазіргі заманымызда қойылған басты талаптардың бірі - өмірден өз орнын таңдай алатын, өзара қарым-қатынаста өзін еркін ұстап, кез-келген ортаға тез бейімделетін, белгілі бір ғылым саласынан білімі мен білігін көрсете алатын, өз ойы мен пікірін айта білетін мәдениетті жеке тұлға қалыптастырып, тәрбиелеу. Оқушының жеке тұлға болып дамуы мен алған білімін іске асыруда сөйлеу тілін, әрекетін, тіл мәдениетін, әдебін қалыптастыру педагогиканың қазірдегі өзекті мәселелерінің бірі болып табылады.
Жұмыстың негізгі мақсаты - оқушыларды қазақ тілі сабағында тіл мәдениетіне тәрбиелеудің теориялық-практикалық мәнін зерттеу. Осыдан келіп, жұмыстың негізгі міндеттері туындайды:
- тіл мәдениеті ұғымына ғылыми түсінік беру;
- оқушы жастардың тіл мәдениетінің төмен болуының
себептерін саралау;
- тіл мәдениетінің жоғары болуына қойылатын талаптарды
айқындау;
- тіл мәдениетінің даму сатысы қандай өлшемдер арқылы
анықталатындығын көрсету;
- тіл мәдениетін қалыптастыру жұмысының негізгі бағыттарын
анықтау;
- оқушыларды тіл мәдениетіне тәрбиелеудегі дидактикалық,
әдістемелік ұстанымдарды негіздеу;
- мектептің орта буынында тіл мәдениетін оқытуды саралу;
- жоғары буын оқушыларын тіл мәдениетіне оқытуды
тұжырымдау. Курс жұмысы кіріспеден, негізгі бөлімнен, қорытындыдан және әдебиеттер тізімінен тұрады. Негізгі бөлім екі тараудан құралған.
1. ТІЛ МӘДЕНИЕТІНІҢ ҒЫЛЫМИ-ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1 Тіл мәдениеті туралы ғалымдар көзқарасы
Дүние жүзі тарихына үңілсек, көптеген халықтар Академияларындағы ғылым атаулы тілді зерттеуден бастаған.
Тілдің тіл саясатының биік ұғымы, барлық мәні оның қолдануында. Тіл мәдениетінің деңгейі, оның зерттелуі әрі қоғамдық қызметі арқылы көрінеді.
Тіл - қоғам өмірінің объективті құбылысы, ол бүкіл халық үшін бірдей және адамдар білген құбылыстардың алуан түрін түгел қамтиды.
Тіл - қоғамдық құбылыс деген тезисті ұсынбағанмен, тілдің қоғам өмірімен байланыстылығы, қоғамдағы орны, ролі деген мәселелермен ХІХ В.Гумбольдт еңбектері кейініректе туған лннгвистикалық мектептердің тілдің әлеуметтік сипатына ерекше мән берулеріне түрткі болды. Бұл мәселеге Н.Я.Марр да ерекше мән берді.
Жалпы тілді халықтың жан дүниесімен, ой-санасымен, тарихы мен мәдениетімен тығыз байланыста қарау В.Фон Гумбольдт, И.Гердер, Г.Пауль, В.Вундт, Г.Штейнталь, Э.Сепир, Б.Уорф, А.Потебня т.б. ғалымдардың есімдерімен байланыстырылады.
Қазақ зиялылары: А.Байтұрсынов, М.Жұмабаев, М.Балақаев, К.Аханов, Т.Қордабаев, Ы.Маманов, Н.Уәлиев, Р.Сыздықова, А.Жапбаров, Ә.Болғанбаев, С.Исаев, А.Ысқақов, Р.Әміров, Қ.Жұбанов т.б. ғалымдардың еңбектерінде тіл ұғымының сан қырлы жағына тоқталады. Тіл табиғатының қыр-сырына терең жан-жақты үңілу - ғалым А.Байтұрсынұлынан бастау алып, Қ.Жұбанов зерттеулерімен өз жалғасын тапқан
Ал, Мәдениет деген түсінікке тоқталатын болсақ, мәдениет - деген ұғымға беті-қолын жуғаннан бастап, адамзат ақыл-ойының қазіргі жеткен ең соңғы биігіне дейінгі барлық ұғым енеді, - деп М.И.Калинин атап көрсетеді.
Мәдениет, оқу-ағарту, ғылым, өнер т.б. рухани өмір табыстарының жиынтығы, - дейді тілші-ғалым М.Балақаев өзінің Қазақ тілінің мәдениеті атты еңбегінде.
Мәдениет туралы түсінікке де әр ғалым әр түрлі анықтама береді. Қарап отырсақ, мәдениеттің өзі екіге бөлінеді екен. Материалдық және рухани мәдениет. Соның ішінде тіл мәдениеті рухани мәдениетке жатады. Ендігі жерде тіл мәдениеті сөз болмақ.
Тіл мәдениеті оқушылардың тілін ұстарту міндетін жүзеге асырудың амал-тәсілдерін көрсетеді. Тіл мәдениетіне тән нормалар оқушылардың таза, нақты, лайықты әдеби тілмен сөйлеуге, диалект сөздер мен дөрекі сөздерді қолданбауға, сөйлеген сөздері жатық, әсерлі, түсінікті болуын қадағалайды. Сонымен қатар, олардың мәнерлеп оқуын, сондай-ақ өз ойларын логикалық тұрғыдан байланыстыра, жүйелі жазу дағдыларын қальштастыруға тиіс.
Осы мәселені зерттеу тақырыбы ретінде ала отырып, алдымен тіл мәдениеті дегеніміз не деген сұраққа жауап іздедік. М.Балақаевтың жоғарыдағы мәдениет туралы айтқан анықтамасын ары қарай тіл мәдениетімен жалғастырсақ ол өз ойын былайша көрсетеді: Тіл мәдениеті дегеніміз - тілдік тәсілдердің ширау, жетілу дәрежесі. Сонымен қатар, ол тіл жұмсаудағы ізеттілік, сауаттылық қана емес, тілдік тәсілдерді, фонетикалық, орфографиялық, орфоэпиялық, морфологиялық, синтаксистік, стильдік құбылыстарды ұқыпты, дұрыс қолдану дағдысы
Тіл мәдениеті дегеніміз - сөйлеудегі, жазудағы сыпайылық, ізеттілік қана емес, сонымен қатар айқын ойлылық, сөзді дәл айыру шеберлігі, сөйлеу өнеріне шыныққандық, - деп анықтама береді Н.Уәлиев өзінің Сөз мәдениеті атты еңбегінде.
Ал тілші-ғалым Р. Сыздықова: Тіл мәдениеті дегеніміз - сөздерді дұрыс орнымен қолдану (лексикалық), дұрыс құрастыру (синтаксистік), дұрыс қиюластыру (морфологиялық), дұрыс дыбыстау (орфоэпиялық), сауатты жазу (орфографиялық), тілді әсерлі етіп жұмсау(лингвостилистикалық) нормаларын ұстану, орнықтыру, жетілдіру, - дейді
Тіл мәдениеті негізінен Сөз мәдениеті, Сөзді орынды қолдану деген ұғымды білдіреді. Өйткені, тіл мәдениетінің негізгі зерттейтін объектісі - сөз, сөздің дұрыс айтылуы, дұрыс жазылуы, дұрыс қолданылуы, сол арқылы ойдың айқын, әсерлі жетуі, екі ұштылықтың, күңгірттіктің болмауы. Соған орай тіл мәдениеті ғылымын үлкен екі салаға: ауызша сөйлеу мәдениеті, сөз қолдану мәдениеті деп бөлуге болады.
Сондықтан сөйлеу мәдениетіне байланысты өтілетін практикалық сабақтарда ауызша сөйлеу тілінің ерекшеліктеріне көп көңіл бөлініп, қателерді тіл фактілері негізінде талдап, сырын ашып көрсетудің пайдасы зор.
Тіл байлығы - сөз байлығы. Ал сөз байлығы әр адамның лексикасындағы қолданылатын сөздердің санымен байланысты болғанымен, негізгі байлық - ой байлығы, сол сөздерді қиюластырып, әсем де әсерлі ой мұнарасын қалай білуде. Себебі сөзді көп біліп, бірақ оны орынды, ойлы, образды жұмсай алмасаң, одан не пайда? Ал сөзге көп мағына сыйғызып, әр сөздің парын, мән-мазмұнын, стильдік бояуын дөп басып беру ойлау қабілетімен, оның шығармашылық сипатымен ұштасып жатады. Ал ой байлығына жету үшін тіл дамуының кешегісі мен бүгінгісін, лексикалық қабаттын баю, толығу жолдарын, тілде пайда болған жаңа құбылыстардың өміршеңдігін, бір сөзбен айтқанда, тілдің ішкі, сыртқы мүмкіншілігін жақсы меңгеріп, оған қамқорлықпен, жанашыр көзбен қадағалап отыру керек.
Сөз қолдану мәдениетін арттыратын негізгі шаралардың бірі - тіл тазалығы. Тіл тазалығы дегенде, ойымыздың, сөзіміздің бөтен, бөгде элементтермен шұбарланбауын талап етеміз. Әрине, бөтен тілден сөз алмай, таза ана тілі материалының негізінде ғана өмір сүретін әдеби тіл деген болмайды. Көркем шығарманы, сондай-ақ, әдеби нормадан ешбір ауытқымай, бөтен тілдік элементтерді қоспай, сірестіріп, таза әдеби тілде де жаза беруге болмайды. Өйткені, көркемсөз шеберлері оқырмаңдарына өмірдің өзі көтерген саласын жан-жақты көрсету, олардың дүниетанымын, эстетикалық талғамын арттыру мақсатын көздейді.
Қандай адам болмасын, ой-өрісінің, білімінің, мәдениеті мен рухани дүниесінің қаншалықты екені оның жазған жазуынан, сөйлеген сөзінен де байқалды. Кісіге қарап сөз алма, сөзіне қарап кісіні ал, - деп ұлы Абай тегін айтпаған. Ана тілінің мол байлығын игерген, құдіретіне түсінген, күшіне тағзым етіп, бас иген адам өзіне де, өзгеге де талап қоя алады, сөзді қалай болса солай қолдануға жол бермейді. Сөз мәдениеті мен өз мәдениетін қатар ұстап, екеуін бірге әлпештеп, қамқор болса, ана тіліне деген сүйіспеншілігі арта түсері даусыз.
Ғылыми-педагогикалық әдебиеттерді талдау барысында бұл мәселені көптеген ғалымдар зерттеп-қарастырғаны белгілі болды. Солардың ішінен педагогикалық сөздікте берілген мынадай анықтама көңілімізден шықты: Оқушылардың тіл мәдениеті - оқыту үрдісі мен адамдардың тілдік қарым-қатынасы негізінде жазбаша және ауызша тілді игеру деңгейі. Оған тілдің мағыналылығы, ойлылығы, байлығы, көркемдігі мен жалпытілдік нормалардың сақталуы тән Ал бұл мәселені жан-жақты зерттеген Л.И.Ожегов: Тіл мәдениеті -бұл өзінің ойын дұрыс, дәл және мәнерлі жеткізе алу білігі. Дұрыс сөз дегеніміз әдеби тіл нормасы сақталған сөз. Тілдің нормасы - бұл коғамдық сөйлеу тілі тәжірибесінде қабылданған жалпы тілдік сөйлеу, грамматика, сөз қолдану ережесі. Ойын жеткізуде дәл әдіс таба білу ғана емес, сондай-ақ орынды сөйлеу - деп тұжырымдайды
Тіл мәдениеті ұғымына Қазақ Совет энциклопедиясында мынадай анықтама берілген: Тіл мәдениеті -кісінің бойындағы мәдени қасиеттердің бірі, қоғамдық мәдениеттің бір компоненті. Тіл мәдениеті ауызекі тілдің орфоэпиялық нормасын, сөз қолдану, сөздерді тіркестіру заңдылықтарын, сөйлем құрау ерекшеліктерін дұрыс пайдалану және жазба тілде емлеге, тыныс белгілерін қолдануға байланысты ерекшкліктерді толық сақтап, сауатты жазу мәселелерін де қарастырады
Жалпы анықтамаларды қарастыра келе, тіл мәдениеті дегеніміз сыпайы, ізетті, сауатты сөйлей білу мен жаза білу және сөзді дәл айта білу, оны орнымен, әсерлі етіп қолдана алу шеберлігі, - деген пікірге тоқталдық. Халықтың ұшан-теңіз сөз байлығының ішінен ең қажетті, ең ұтымды тілдік құралдарды таңдап алып, оларды айтылмақ ой мен мәтіннің мазмұнына, мақсатына сай етіп тіркестіре алу білгірлік пен шеберлікті қажет етеді.
Сонымен, зерттеуші-ғалымдардың берген түрлі анықтамаларын саралай отырып, біз өз зерттеуімізде тіл мәдениеті дегеніміз - оқыту үрдісінде, отбасында, жалпы адамдардың өзара қарым-қатынасы негізінде жазбаша және ауызша тілді игеру деңгейі. Ойды дұрыс, түсінікті, анық, дәл, әсерлі әрі әдеби тіл нормасын сақтай, тіл тазалығын сақтай жеткізе білу шеберлігін айтамыз. Әр полимәдениетті дамыған жеке тұлғаның ерекше маңызды қасиетінің бірі - тіл мәдениетін игеру. Сондықтан бүгінде жас ұрпактың тіл мәдениетін қалыптастыру мәселесі ерекше орын алып отыр.

1.2 Тіл мәдениетінің өлшемдері мен оған қойылатын талаптар

Ана тілін жақсы білу - әркімнің азаматтық борышы. Егер әр бір сөзді орнымен жұмсай біліп, айтқан ойы мазмұнды, нысанаға дәл тиетіндей ұғымды шығып, тыңдаушысын баурап алардай әсерлі болса, ана тілінің құдіреті сонда ғана сезілер еді. Ал мұндай шеберлік тек тіл мәдениеті жоғары адамдардың ғана қолынан келер жайт - деп тұжырымдайды М.Балақаев Көптеген зерттеуші, ғалымдардың еңбектерін, мерзімді баспасөз ақпараттарын талдай келе, оқушылардың тіл мәдениеті деңгейін анықтау мақсатында жүргізілген сауалнама, әңгімелесу, байқауларды негізге ала отырып, бүгінгі күнгі оқушылардың сөз саптауы көңіл аударарлық, көпшілігінің тіл мәдениеті төменгі деңгейде деген қорытындыға келдік.
Зерделеудің келесі кезеңінде қазіргі оқушы жастардың тіл мәдениеті деңгейінің төмен болу себебін іздестірдім. Жазушы Ә. Әбішев бұл туралы былай дейді: Жастар ізденбейді, ағаларын оқымайды, олар қазақ әдебиетін оқымайды... Жастар сөйлемді әтейі бұзып жазады, олар ерекшеліктің белгісі түсініксіз жазу деп ойлайды... Тіл мәдениетінің төмен болуына ғылыми-техникалық прогрестің де әсері бар", - десе И. Нұғыманов: Оқушылардың тілінде болатын кемшіліктердің себептері:
1. Ортаның әсері; а) оқушының сөйлеуіне жергілікті тіл немесе басқа тіл әсер етеді, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.