Жоғары сынып оқушыларына көпжақтарға берілген есептерді компьютер көмегімен шығаруға үйрету әдістемесі

1Жоғары сынып оқушыларына көпжақтарға берілген есептерді компьютер көмегімен шығаруға үйрету әдістемесі
2 ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

Қазақстан Республикасының экономикалық және саяси өміріне белсене қатысуға дайын құзыретті тұлғаның қалыптасуына игі ықпал ету. ХХІ ғасыр ұлттық бәсекеге ақпараттық-коммуникациялық технологиялар мен ақпараттық сайыс және күрделі реформалар сияқты көріністермен ерекшеленеді. Сол кезеңге сай интелектуалды, ой-өрісі дамыған азаматты тәрбиелеу – мемлекетміздің ең маңызды ұстамы. «Жастардың болашағы кемел білім мен кенен ғылымда» деп Н.Ә.Назарбаев айтқандай бүкіл әлемдегі білім беру саласы – ұлт жаңару үрдісінің көрсеткіші. Қазіргі жаһандану кезеңіндегі білім берудің міндеті – әлемнің жаңа бейнесін қалыптастыру.
Орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартында: «Қоғамның жоғары деңгейде ақпараттандырылуы, ақпараттық техника мен технологиялардың кеңінен қолданылуы математиканы оқыту барысында оқушылардың алгоритмдік мәдениетін дамытуды талап етеді», - деп белгіленген. Демек, математикадан есеп шығара білуге жаттықтыру қажет.
Ал, жаттығу - меңгеру мақсатында қимылды қайталап орындау. Оқытып-үйретудің әр түрлі жағдайларында жаттығу үйрену процесінің барлық күрауыштары - қимылдың мазмұнын анықтау, оны пысықтау, қорытындылау және автоматтандыру - соның шеңберінде жүзеге асырылатын бірден-бір амал болып табылады.
Есеп шығарудың жағдайында ол түсіндірумен және үйренумен катарлас амалдардың бірі болып шығады. Түсіндіру мен үйрену жаттығулардың алдында жүріп, қимылдың мазмұнының бастапқы ұғынылуын және алдын алі пысықталуын қамтамасыз етеді. Бұл жағдайда жаттығу ұғыну меі пысықтаудың, сондай-ақ корытындылау мен автоматтандырудың аяқталуын қамтамасыз етеді. Сондықтан математикалық білімнің сапалы болуы есеп шығара білу дағдысымен байланысты болмақ.
Мектеп бағдарламасында көпжақты есептер шығаруға дағдыландыруда мынандай талаптар қойылған:
- модельдерден тік параллелепипедті, кубты, тік және дұрыс призманы,
пирамиданы, дұрыс пирамиданы таба және бірін-бірінен ажырата алу және
олардың негізгі элементтерін көрсете алу;
- үшбұрышты және төртбұрышты призма мен пирамиданы, оның
элементтерін кескіндей алу;
- параллелепипедтің, тік және дұрыс призманың, дұрыс пирамиданың
элементтерін, беттерінің ауданын, көлемдерін табуға берілген қарапайым есептерді шығара алу.
Есептерді шығаруға үйретуде компьютердІң мүмкіндіктерін пайдалану математиканың білім сапасын арттыруда үлкен рөл атқаратындығы белгілі. Оқыту процесінде электронды есептеу машинасының (ЭЕМ) атқаратын рөлін дәлелдейтін және басқа да пәндерді оқытуда компьютерді пайдалану мәселесіне арналған еңбектер, диссертациялық зерттеулер бар. Бұл мәселенің теориялық аспектілері А.П.Ершов, А.А.Кузнецов, Е.И.Машбиц, В.М.Монахов, И.Ф.Талызина, А.Ө.Байдыбекова, Л.А.Смағүлова, Э.А.Абдыкеримов, М.С.Мәлібекова, Н.Н.Керімбаев және т.б. авторлардың еңбектерінде қарастырылған.
Компьютерді оқытудың тиімді құралы ретінде пайдаланудың психологиялық-педагогикалық тұрғыда қамтамасыз ету - күрделі мәселенің бірі. Мұнда компьютермен оқытудың біртұтас психологиялық-педагогикалық тұжырымдамасын жасауға байланысты әр түрлі мәселелер туындайды.
Компьютермен оқыту жағдайында оқушылардың оқу-танымдық іс-әрекеттерін ұйымдастырудың тиімді тәсілдерін іздестіру және жүйелеу де маңызды. Бұл мәселелерді шешуде негізге алатын белгілі ғылыми еңбектерде бар.
Е.И.Машбицтің «Оқытуды компьютерлендірудің психологиялық-педагогикалық мәселелері» деген еңбегінде оқыту процесінде компьютерді қолдану идеясы бағдарламалап оқыту тұжырымдамасы шеңберінде пайда болды және ол құрылым алдымен, оқытушы машинамен қызметті қалыптастыру ретінде, яғни техникалық құрал ретінде қарастырылады. Оның артықшылығы оқытуды дараландыру мүмкіндіктерінің кеңейтілуі ретінде пайымдалды.
Психологтардың пікірі бойынша білім беру және оны қолдана білу мен дағдысын қалыптастыруға қарағанда берілетін білім мен қолдануды қамтамасыз ететін әрекет қалыптастыру негізгі міндет болып табылады.

1. Назарбаев Н.А. Қазақстан - 2030. -Алматы, 1997.
2. Қазақстан Республикасы жалпы орта білім берудің мемлекеттік
жалпыға міндетті стандарттары. Жалпы орта білім. -Алматы, 2002.
3. Қазақстан Республикасы жалпы орта білім берудің мемлекеттік
жалпыға міндетті стандарттары. Математика. Орта жалпы білім беретін мектептің 10-11 сыныптарына арналған бағдарламалар.-Алматы, 2006. -10
4. Ершов А.П. Компьютеризация школы и математическое образование// Информатика и образования. - 3VL, 1992, № 5-6,
5. Байдыбекова А.Ө. Бастауыш сыныптардағы математиканы окытуда
компьютерді пайдалану. -Шымкент, 2000.
11. Смағұлова Л.А. Орта мектептегі информатика курсында компьютерлік
модельдеуді оқыту әдістемесін жетілдіру. -Алматы,2002.
13. Мәлібекова М.С. Жаңа ақпараттық технологияны математика және
информатика пәндері байланысында қолданудың педагогикалық негіздері.
-Алматы, 1999.
14. Керімбаев Н.Н. Орта мектепте жоғарғы сынып оқушыларын физика
сабағында компьютерлік оқытудың әдістемелік ерекшеліктері. -Алматы, 2000.
27. Баймұханов Б.Б. Математика есептерін шығаруға үйрету. Алматы,1983.