Ынтымақтастық педагогиканың негізгі идеялары, оларды оқу-тәрбие процесінде қолдану

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Ынтымақтастық педагогиканың негізгі идеялары, оларды оқу-тәрбие процесінде қолдану.

Тәрбие мақсатын жүзеге асыруда орта және жоғары. Мектеп зор роль атқарады. Өйткені рларда барлық жастар оқып, енбек ^: етуге үйреніп дағдыланадй, өмірге жолдайа алады.

Орта және жоғары оқу орындарынын мақсаты - жастарды әр жақты жарасымды етіп дамыту, олардың жоғары құлықтык, азаматтық көзқарасын қалыптастыру. Мұндай мақсат кешенділік міндеттерді шешуді қажет етеді. Олар: әлеуметтік тәрбие беру жолымен дүниеге көзқарасын кең мәдени ой-өрісі жоғары тұлғаньщ үйлесімді жан-жақлы дамуынын, негізін қалау; әлеуметтік функцияларды (еңбек, таным, қоғам, үйелмен және бос уақытты пайдалану т. б. орындау үдгін жастарды ой-дағыдай даярлауды қамтамасыз ету; кәсіптік дайындықтың жолдарын таңдап алу үшін, өз тағдарын өзі шешу үшін жастарға жағдай жасау; тұлғаның өзін-өзі тәрбиелеуге, өз білімін алуына, оны өмірде пайдалана білуіне мүмкіндік жасау.

Тұлғанын, дамуы мен тәрбиесі идеологиясының жаңаруы көптеген идеяларға негізделеді. Олар: -

- тәрбие мақсатынын реализм идеясы;

- ересек адамдар мен балалардың бірлесуі іс-әрекетінің идеясы;

- тәрбие бағыттарынын, дербес идеясы;

- тәрбие бағыттылығынық ұжымдық идеясы;

- өзін-өзі талдау (анализдеу) идеясы;

- бала күнгнід жартысы;

-қиын мақсаттык ндеясы:

- сүйеніш идеяеы;

- ірі блоктар ндеясы;

- ата-аналармен ынтымақтастық;

- мұғалімдердін ынтымақтастығы:

- өзін-өзі сыйлау идеясы;

өзін-өзі басқару (реттеу) идеясы т. т., т. т.

Экспериментшіл-мұғалімдер 50-ден астам жаңа идеяларды

мұғалім жұртшылығына ұсынды. Бұл идеялар көптеген орта және жоғары оқу орындарында қолданылып келеді. Идеялардың біразы «Жалпы орта білім беретін тұжырьшдамада» және «Экспериментшіл мұғалімдердің есеп беру кездесулерінде баяндалған». Сондықтан біз идеялардың бәріне тоқталмаймыз, тек қана оларды қолдануды жетілдіру үшін кейбіреулерін еске түсіру артық болмайды.

Реализм идеясы, яғни тәрбиенің шынайы мақсаты - адамды қабілетіне және дарындылығына сүйеніп, жан-жақты дамыту. Шынайы мақсатының жетістік құралы - мәдениеттің базалық негізін адамның игеруі. Осыдан тұлғаның «базалық мәдениеті» тәрбие мазмұны деген ұғым туады. Базалық мәдениет ~ бұл өмірге орай өз бағдарын өзі шешу мәдениеті, экономикалық және еңбек мәдениет, саясй, демократйялық және құқықтық мәдениет, адамгершілік және экология мәдениеті, көрк ем және дене шынықтыру мәдениеті, үйелмендік қатынас мәдениеті.

Ересек адамдармен балалардың бірлесу іс-әрекетінің идеясы «Ынтымақтастық педагогикасы» принципінен туады, өйткені ол мұғалім мен балалар еңбегінің бірлестігіне сүйенеді. Осындай ересек адам мен баланың шығармашылық ынтымақтастығы педагогикалық басшылықпен қамтамасыз етілуі тиіс.

Тәрбие бағыттылығының дербес идеясы мұғалімнің балаға ерекше көніл аударуын қажет етеді. Барлық тәрбие жұмысының барысында еске алатын басты тұлға бала. Ол педагогикалық жұмыстың ең жоғары мақсаты. Сондықтан баланы зор ұқыптылықпен зерттеген жөн.

Ұжымдық шығармашылық тәрбиеде ұжымдық бағыттылық идеясының мәні өте зор. Бірыңғай тәрбие ұжымы - бұл тәрбиешілер мен тәрбиеленушілердің бірлестігі, мұнда ересек адамдардың жастар жөніндегі жалпы қамқорлығы, яғни ашық және елеусіз қамқорлығы дамиды. Мұндай ұжымда тәжірибе ашық және «леусіз түрде тәрбиеші арқылы беріледі, оны тәрбиеленушілер ұжымдық шығармашылық істе игереді. Ұжымдық шығармашылық іс - бұл біріншіден, барлық ұжым мүшелерінің істі бірігіп жоспарлауы, талқылауы, шешім қабылдауы; екіншіден, ұжымдық жұмыс ізденуге_бағытталады, практикалық міндеттерді шешу үшін ұжым мүшелері ізденудің тиімді жолдарын, әдістерін, құралдарын қарастырады.

Тәрбие ұжымының қозғаушы күші жолдастық тәрбиелік қамқорлық. Оның мәні адамдағы жолдастық сыйласу мен жолдастық талаптың бірлігі. Жолдастық тәрбиелік қамқорлықтын мақсаты - адамнын, жалпы қуанышы мен пайдасы үшін нақтылы істе оның шығармашылық күшін анықтау және дамыту.

Өзін-өзі талдау идеясы. Балаларды өзін-өзі жеке және ұжымды талдауға үйрету қажет. Жаңашыл мұғалім Е. Н. Ильин оқушыларын өздерінің өмірі, ісәрекеті жайында ойлаунуға үйретеді.

Ата-аналармен ынтымақтастық. Мектепте, үйелменде балалар ересек адамдарға ашық, сенгіштікпен қарайды деп ынтымақтастық педагогика жорамалдайды. Бұл үшін бірыңғай талаптар емес, үйелменде балалармен жолдастық, жылышырайлы қатынас болуы қажет. Жаңашыл мұғалімдердің айтуы бойынша ата-аналар жиналысында балалар туралы сын көзімен ескерту жасауға болмайды. Балалар мен ата-аналар арасында ұрыс-керіс жағдайын болдырмау, Мұғалім балалар жөнінде ата-аналарға айтып наразылық білдірмейді, күнделіктеріне не болса соны жазбайды. Балаңыз сабаққа дайыидалмайды деп мұғалім әр ата-ананың есігін қағуды қою керек,

Егер оқушы назар аударуды, көмек көрсетуді талап етсе, онда оған керегінше (бір ай, әлде бір жыл керек пе) көмек көрсету қажет. Осындай жылы қамқорлықты сезген бала ата-аналарына да ыризашылықпен толық сенім білдіріп, зор ықыласпен оқып білім алуға, еңбек етуге тырысады. Бұл өмірдегі, еңбектегі, оқудағы қарым-қатынас бірлігінің беріктігі - ынты-мақтастық педагогиканың принципі.

Мұғалімдердің ынтымақтастығы. Экспериментшіл-мұғалім-дердің әр қайсысының педагогикалық стажы 25-тен 40 жылға дейін. Олар әр түрлі мектеп ұжымдарында балалармен жұмыс істеген, талай мұғалімдер және директорлармен істес болған. Жаңашыл мұғалімдер, мүмкін ынтымақтастық педагогика өте күрделі, оны оқыту және тәрбиесінде қолдануға болмайтын шығар дейді. Шынында, олардың тәжірибесі бойынша кез келген мұғалімнің ынтымақтастық педагогиканың прінциптерін іске асыруы мүмкін, бірақ, бір айдың немесе бір тоқсанның ішінде жүзеге асыруы мүмкін емес. Әрине, егер кімде кім жаңа педагогнканы ақылға салып ойластырса, ол өз жұмысыныд жақсара бастағанын байқайды. Өйткені ынтымақтастық педагогика үшін айрықша жағдайдың керегі жоқ, әдеттегі оқу бағдарламасы және оқулықтар бойынша әрбір мұғалім өзінің сыныбында, әрбір директор өзінің мектебінде қайта құру кезеңінде мәселелерді тың зерттеумен айналысады.

Жаңа педагогиканың идеяларын кең түрде тарату керек. Сыныпта балаларды бір-біріне қарсы қоюға болмайды, сол сияқты мұндай жағдайды мұғалімдер арасында да болдырмау керек.

Сонымен, осы идеяларды іске асыру үшін: біріншіден, оқу және тәрбие әдістерін жақарту, екіншіден, балалармен қатынасты жақарту; үшіншіден, мұғалімнің өзін-өзі жаңартуы; төртіншіден, балалармен және өзара ынтымақтасу.

Өзін-өзі құрметтеу идеясы. Осы уақытқа дейін оқушының сабаққа, тәртіпке, жолдастарына, үлкен кісілерге қатынасы жайлы көбірек назар аударылды. Демек оқушының мұндай көзқарасы, қатынасы мұғалім және мектеп жұмысындағы тәртіпке байланысты деп айтушылар да болды. Енді бұдан бұлай балаға көмектесу, дұрыс педагогикалық назар аудару, әсіресе бала өзіне-өзі көңіл аударуы қажет. Атап айтқанда, баланың өзің-өзі құрметтемеуі тұлғанын, өз қүнын кемітуі - бұл маскүнемдікке, нашақорлыққа салынуының, қылмысқа ілінуінің негізгі себептерінің бірі. Жас жігіт өзінше қоғамнан және қалыптаспаған тағдырдан кек алғысы Келеді. Оғаң ешқандай жазалау қауып немесе дәлел әсер етпейді, өйткені болашағым жоқ деп қарайды, өзін-өзі құрметтемейді.

Осы сияқты мұғалім де өзін-өзі құрметтемейді. Өиткені ол өзінің шығармашылық мүмкіншілігін ескермейді, жеңіл-желпі жетістіктермен қанағаттанады, тәртібі нашарлаған мектепте өзінің құқын қорғамайды, шыдамшылыққа көнеді.

Мұғалімыің де және баланың да беделі, іс-әрекеттеріндегі жетістіктерді экспериментшіл-мұғалімдердің жаңа идеяларына, сонын. ішінде өзін-өзі құрметтеу идеясына байланысты.

Баланың абыройы, мұғалімнін, абыройы - бұл сөзсіз тұлғаны демократияландырудың құрамды бөлігі. Баланы құрметтеумен бірге өзін-өзі құрметтей білуге үйрету - сонда ғана ол басқаларды да кұрметтей біледі. Үлкен адамдарға құрметтеу идеясы сөзбен немесе үндеу арқылы құрметтеу емес, тек баланың абыройына шын құрмет ету.

Өзін-өзі реттеу идеясы. Әдебиет беттерінде өзін-өзі реттеу мен өзін-өзі тәрбиелеу бір мағынаны білдіреді деи түсіндірушілер де бар. Шынында, өзін-өзі тәрбиелеу өзін-өзі реттеуге негізделеді. Ал өзін-өзі реттеу дәл мағынасында өзін-өзі тәрбиелеу емес. Өзін-өзі тәрбиелеу - бұл тұлғаның өзін-өзі реттеуде сыртқы ортаға, өз міндеттеріне саналы қатынасы және келешегіне көз жіберіп, талаптануының негізінде пайда болған қажеттілік. Қажеттіліктің, жауапкершіліктің, қызығушылықтың, абыройдың түлғаның өзін-өзі реттеуі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.