Жиембет жырау

Жоспар

1. Өмірбаяны
2. Еңбектері
3. Педагогикалық ойы

Жиембет жырау Бортоғашұлы XVI ғасырдың соңғы ширегі, XVII ғасырдың алғашқы жартысында өмір сүреді. Алшын руын ежелден билеген ірі феодалдар тұқымынан шыққан Жиембет Еңсегей бойлы Ер Есімнің Кіші жүздегі ел басқарушы биі, әскербасы батыры қызметін атқарады. Есімнің көрші хандықтармен арадағы соғыстарына қатысады, ерлігімен, іскерлігімен танылады. Жиембет әсіресе 1620 жылы ойраттармен арада шыққан соғыста қазақтардың жауды ойсырата жеңуіне мұрындық болады. 1627 жылы Қазақ Ордасы құрамынан бөлініп, өз алдына тәуелсіз хандық құрғысы келген Ташкент ханы Тұрсынның көтерілісін басу кезінде де Жиембет елеулі роль атқарады. Алайда, көп ұзамай-ақ орталық үкіметке сөз жүзінде ғана бағынып, Кіші жүзде дербес билік құра бастаған Жиембеттің өзі де ханның қаһарына шалынады. Жыраудың інісі Жолымбеттің бір жеңілтек ісін сарайды қорлау деп санаған Есім бұл мәселеге Жиембеттің өзін де іліктіреді. Жырау ойраттармен шекара шығыс бетке айдалады
Ол ұзақ уақыт қуғында жүрді, сүйегі қазіргі Қарағанды және Семей облыстарының шекарасындағы Өгізтауда жерлеиген.
Бізге жеткен туындыларынан Жиенбеттің өлең сөзге шебер ақын болғаны көрінеді. «Есім ханға толғау», «Басы саудың түгел - дүр», «Қол, алғым бұғауда», т.б. Бұл өлең жолдарынан біз өз басының көңіл күйін, арман-мұңын жырлағанын көре аламыз. Жиенбет шығармаларының тарихи, этнографиялық мәні де зор.

Пайдаланылған әдебиеттер.
1. Қ.Жарықбаев «Қазақ психологиясының тарихы» А, «Қазақстан» 1996 ж.
2. Қ.жарқбаев, С.Қалиев «Қазақ тәлім - тәрбиесі» А, «Санат» 1995 ж.
3. Қ.Жарықбаев «ортағасырлық қазақ психологиясының тарихынан» А, «Қазақ ниверситеті» , 2004 ж .
4. Қ.Жарықбаев «Этнопсихология ұлт тәрбиесінің өзегі», А, «Білім» 2005 ж.