Табиғаттағы су айналымы түрлері

1. Табиғаттағы су айналымы түрлері
2. Үлкен айналым.

Су үздіксіз қозғалыста болады. Ол үздіксіз айналым процесінде буға, одан суға айналып отырады. Су айналымының негізгі себепкері күн энергиясы болып табылады.
Жер бетінің радиациялық тендестігі (R ж) 320 кДж \(см2жыл)-ға тең ал жұтылған радиация мен радиация теңдестігінің айырмасына тең жер бетінен эффективті шағылысуы (Jж) 192 кДж/(см2-жыл) мөлшерінде.
Әлемдік кеністікке кететін жердің ұзын толқынды шағылысуы (Js ) 700 кДж/(см2-жыл-ға) тең, яғни жұтылған радиацияның мөлшеріне сәйкес.
Jж /Js катынасы Qa /Qsа қатынасынан әлдеқайда аз, яғни жер бетіндегі радиациялық режимге көктеме (парниктік) эффектінің әсерімен сипатталады. Көктеме эффектінін тағы да бір сипаттамасы болып 320 кДж/(см2-жыл-ға) тең жер бетінің радиациялық теңдестігінің мөлшері есептеледі.
Радиациялық теңдестіктің қуаты судың булануына L Е = 270 кДж/(см2-жыл) және жер беті мен атмосфераның турбуленттік алмасуына (Т = 50 кДж/(см2-жыл)) жұмсалады. Атмосфера жылу энергиясын үш түрлі жолмен алады: қысқа толқынды жұтылған радиация (188 кДж/(см2-жы^)), су буынын конденсацияға ұшырауы кезіндегі жылу бөлінуінен сіңірілген (LС = 277 кДж/ (см2-жыл)), жер бстінен тарайтын турбуленттік жылу ағысы арқылы (50 кДж/см5• жыл. Бұл керсеткіштердің қосындысы жылудың әлемдік кеңістікке жұмсалатын ұзын толқынды шағылысуына тең яғни Js—Jж = 508 кДж/(см2-жыл).

Негізгі әдебиеттер
1. Ж.Достайұлы. Жалпы гидрология-Алматы.Білім 1996ж.
2. Михайлов.В.Н, Добровольский.А.Д. Общая гидорология-Высшая школа 1991ж.
3. Омаров.Т.Р. Қазақстанның өзендері мен көлдері- Алматы Қазақстан 1975ж.
4. Омаров.Т.Р, Филонец.П.Р, Филонец.Ю.П. Қазақстанның көлдері- Алматы.Қазақстан 1987ж.