Тасмалдау шаруашылығын ұйымдастыру

КӨЛIК
Жүк тасымалдау
Су көлігі департаменті
Жолаушы және жүк тасымалдау, жолаушы айналым және жүк айналым

Қазақстанда теміржол көлігін реформалау әлі жүріп жатыр. «Қазақстан теміржолы» ҰК» АҚ-ның директорлар кеңесі мүшесі, Құрметті теміржолшы Нығметжан Есенғариннің мәлімдеуінше, елімізде қазір 35 мыңнан астам жүк вагоны бар. 2001 жылы олардың саны небары 8 мың болған. Бүгінде жүк тасымалының 40 пайызы жеке компаниялардың үлесінде. Қазір елімізде теміржол арқылы жүк тасымалдау жүйеге түскен деуге негіз бар. Тап осы іспен қазір 250 экспедиторлық компания айналысады. Ал ол компаниялардың 70 пайызы Қазақстан экспедиторлар ассоциациясына біріккен. Қазір рынокта локомотивтік тасу қызметінің нормативтік құжаттары жасалуда, сондай-ақ тасымалдаушылар үшін де осындай нормативтік құжаттар әзірленуде. Еліміз бұрынғы Кеңестер Одағы ішінде теміржол саласын реформалау қарқыны жағынан ешқайсысына есе жібермей келеді. Теміржолшылардың төл мерекесі мен «Түрксіб» магистралінің пайдалануға берілгеніне 75 жыл толуына орай ұйымдастырылған баспасөз мәслихатында кеңінен әңгіме болған тағы бір мәселе – Қазақстан мен Қытай арасындағы теміржол арқылы жүк тасымалдау. 2015 жылға қарай екі елдің бір-бірімен жүк алмасуы жылына 18-20 миллион тоннаға жетеді деп күтілуде. Мұндай болжам жасау негізсіз емес, өйткені екі елдің жүк алмасу деңгейі жыл сайын өте қарқынды түрде дамып келеді. Мәселен, өткен жылдың қорытындысы бойынша, 11 миллион тонна жүк тасымалданса, биыл теміржолшылар бұл межені 14 миллион тоннаға жеткіземіз деп білектерін сыбанып отыр. Айтуға оңай болғанмен, бұл дегеніңіз өте ауқымды жүк. Жүк көлемі артқан сайын оған жұмсалатын қаражат та, жұмыс күші де артады. Оның қос мемлекетке түсер пайдасы да көбейе түседі. Дегенмен Ұлттық экспедиторлар ассоциациясының басшысы Нығметжан Есенғаринді алаңдатып отырған басқа нәрсе. Ол өткен жылы тасымалданған 11 миллион тонна жүктің шамамен 1,8 миллиондайы ғана Қытайдың үлесіне тиеді. Ал қалғаны біздің тауар. Тауар болғанда да еліміздің қазба байлығы, шикізаты екендігіне қынжылыс білдіреді. Нығметжан Қабатайұлының айтуынша, 1988-1989 жылдары осы жолды ашу туралы жоспар жасалғанда бәрі керісінше ойластырылған. Жүк тасымалдау көлемі қытайлықтар жағында молырақ болатын. Халықаралық және өз есебіміз бойынша жүк тасымалдау көлемі 2015 жылдары шамамен 18-20 миллион тонна, ал 2020 жылға қарай 25 миллион тоннаға жетуі тиіс.