Студенттердің жеке тұлғалық белсенділігін арттыруда интерактивті әдістерді қолдану
Кіріспе
Студенттердің жеке тұлғалық белсенділігін арттыруда интерактивті
әдістерді қолдану
Негізгі бөлім
Интерактивті оқытудың мәні
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Студенттердің жеке тұлғалық белсенділігін арттыруда интерактивті
әдістерді қолдану
Негізгі бөлім
Интерактивті оқытудың мәні
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Н.Ә. Назарбаев Н.Ә.Назарбаев университетінде оқыған«Білім қоғамы жолында» дәрісінде ел студенттеріне «Заманауи әлемде елдің қуаты ең алдымен азаматтарының білімімен өлшенеді.Инемен құдық қазғандай, қиын да күрделі, орасан қажыр-қайрат пен ерік-жігерді талап ететін білімсіз – өмір тұл.Терең білім – тәуелсіздігіміздің тірегі, ақыл-ой – азаттығымыздың алдаспаны. Сендерге өзді-өздеріңмен үздіксіз жұмыс істеп, өз білімдеріңді, кәсіби құзырлылықтарыңды арттыру қажет.Неміс философы Зиммельдің айтуынша, «білімді адам – ол өзі білмейтінді қайдан табуға болатынын білетін адам» деп өз дәрісінде атап өткен болатын.
Тұлғаның өзін-өзі дамыту мәселесі мен әдіснамалық аспектісі мынадай бағыттарда көрініс тапқан:тұлғаның өзін-өзі дамыту механизмінің негіздемесі мен түсіндірмесі (Ф.Перлс, К.Роджерс, Д.Узнадзе, К.Юнг); тұлғаның өзін-өзі дамытуын өркендететін негізгі факторларды тексеру,оның әлеуметтік табиғаты мен мазмұны (Л.Божобич, К.Левин, Ж.Пиаже, Э.Эриксон және т.б.). Тұлғаның философиялық негізі өзіндік даму субъектісі іспеттес және іс-әрекеттегі тұлға санасын қалыптастыру проблемасын қарастырумен байланысты. (Л.Выготский, А.Леонтьев, Л.Рубинштейн және т.б.).Сондықтанда оқу – тәрбие үрдісінде интерактивті әдістерді қолдану жеке тұлға белсенділігін арттыруда, өзін – өзі дамытуда ролі зор. Интерактивті оқыту әдістерінің түрлері: топтармен жұмыс, оқу пікірсайысы (Сократтық диологтар), «ойындық жобалау, « ми шабуылы», «пікірталас», «дөңгелек үстел». т.б.жатады.
Жеке тұлға белсенділігі, инетерактивті әдістер түсінігіне тоқтала отырып, колледж студенттерінің өзін -өзі тануы арқылы өзін-өзі басқаруды, өзін – өзі дамытуды ұйымдастыру жұмысының мазмұнын ашу, оны теориялық тұрғыдан негіздеу және оның тиімділігін педагогикалық тұрғыдан зерттеу.
• Студенттердің өзін - өзі тануы арқылы өзін-өзі басқаруды, өзін – өзі дамытуды ұйымдастырудың теориялық негіздерін айқындау.
• Студенттердің жеке тұлғалық белсенділігін артыруда интерактивті әдістерді қолдану жолдарын негіздеу.
1.Тұлғаның өзін-өзі дамыту үрдісінің кейбір аспектілерімен ( «Мен тұжырым- дамасының» құрылуын) Е.Чеснокова, А.Спиркин және т.б. шұғылдануда. Сонымен қатар тұлғаның өзін-өзі дамыту мәселесі педагогикалық және әдістемелік жағынан түбегейлі қарастырылғанын айтпай кетуге болмайды.
Кез келген пәнді оқыту әдістемесі тек оқытушының жоғарғы кәсібилігінің арқасында көкейкесті бола алады.Яғни,педагогтың өзіне тән тұлғалық және кәсіби қасиеттеріне байланысты.Оқытушылар кәсіби іс-әрекетінің мазмұнына қарай мынадай қасиеттерге ие болуы керек:оқу үрдісін жобалай,оқыту технологиясының әр түрлі әдістерін меңгере, оқытудың инновациялық жүйесін пайдалана педагогикалық рефлекцияны жүзеге асыра алуы,яғни, кәсіби-педагогикалық іс-әрекеттің шығармашылық,мәселелік міндеттерін шеше алуы керек. Сонымен қатар оқушылардың тұлғалық белсенділігінің деңгейін көтеруге көмектеседі. және де оқытуды тұлғаралық өзара қарым-қатынас жүйесін қарастырады. Тұлғалық таянуды жүзеге асыру педагогтің адекваттық тұлға- лық қасиетін талап етеді:эмпатиялық,қызығушылық,толеранттық және т.б.
Тұлғаның өзін-өзі дамыту мәселесі мен әдіснамалық аспектісі мынадай бағыттарда көрініс тапқан:тұлғаның өзін-өзі дамыту механизмінің негіздемесі мен түсіндірмесі (Ф.Перлс, К.Роджерс, Д.Узнадзе, К.Юнг); тұлғаның өзін-өзі дамытуын өркендететін негізгі факторларды тексеру,оның әлеуметтік табиғаты мен мазмұны (Л.Божобич, К.Левин, Ж.Пиаже, Э.Эриксон және т.б.). Тұлғаның философиялық негізі өзіндік даму субъектісі іспеттес және іс-әрекеттегі тұлға санасын қалыптастыру проблемасын қарастырумен байланысты. (Л.Выготский, А.Леонтьев, Л.Рубинштейн және т.б.).Сондықтанда оқу – тәрбие үрдісінде интерактивті әдістерді қолдану жеке тұлға белсенділігін арттыруда, өзін – өзі дамытуда ролі зор. Интерактивті оқыту әдістерінің түрлері: топтармен жұмыс, оқу пікірсайысы (Сократтық диологтар), «ойындық жобалау, « ми шабуылы», «пікірталас», «дөңгелек үстел». т.б.жатады.
Жеке тұлға белсенділігі, инетерактивті әдістер түсінігіне тоқтала отырып, колледж студенттерінің өзін -өзі тануы арқылы өзін-өзі басқаруды, өзін – өзі дамытуды ұйымдастыру жұмысының мазмұнын ашу, оны теориялық тұрғыдан негіздеу және оның тиімділігін педагогикалық тұрғыдан зерттеу.
• Студенттердің өзін - өзі тануы арқылы өзін-өзі басқаруды, өзін – өзі дамытуды ұйымдастырудың теориялық негіздерін айқындау.
• Студенттердің жеке тұлғалық белсенділігін артыруда интерактивті әдістерді қолдану жолдарын негіздеу.
1.Тұлғаның өзін-өзі дамыту үрдісінің кейбір аспектілерімен ( «Мен тұжырым- дамасының» құрылуын) Е.Чеснокова, А.Спиркин және т.б. шұғылдануда. Сонымен қатар тұлғаның өзін-өзі дамыту мәселесі педагогикалық және әдістемелік жағынан түбегейлі қарастырылғанын айтпай кетуге болмайды.
Кез келген пәнді оқыту әдістемесі тек оқытушының жоғарғы кәсібилігінің арқасында көкейкесті бола алады.Яғни,педагогтың өзіне тән тұлғалық және кәсіби қасиеттеріне байланысты.Оқытушылар кәсіби іс-әрекетінің мазмұнына қарай мынадай қасиеттерге ие болуы керек:оқу үрдісін жобалай,оқыту технологиясының әр түрлі әдістерін меңгере, оқытудың инновациялық жүйесін пайдалана педагогикалық рефлекцияны жүзеге асыра алуы,яғни, кәсіби-педагогикалық іс-әрекеттің шығармашылық,мәселелік міндеттерін шеше алуы керек. Сонымен қатар оқушылардың тұлғалық белсенділігінің деңгейін көтеруге көмектеседі. және де оқытуды тұлғаралық өзара қарым-қатынас жүйесін қарастырады. Тұлғалық таянуды жүзеге асыру педагогтің адекваттық тұлға- лық қасиетін талап етеді:эмпатиялық,қызығушылық,толеранттық және т.б.
1. Әбиев Ж. Жаңа адамды қалыптастыру. Алматы,1988.
2. Богомолова Л. И. Сравнительный анализ двух педагогических технологий 20-х годов // История педагогической технологии / Под ред. М.Г. Плохова, Ф.А. Фрадкина. — М., 1992.
3. Богуславский М.В., Корнетов Г.Б. О педагогических пара¬дигмах // Магистр. 1992. № 5.
4. Беспалько В. П. Педагогика и прогрессивные технологии обу¬чения. — М., 1995.
5. Қалиев С. Оқушылардың тұлғалық қасиеттерін дамытудың педагогикалық негіздері. Алматы,Білім.2001.
6. Селевко Г. К. Современные образовательные технологии. — М.: Народное образование, 1998.
7. Ильина Т.А. Развитие концепций педагогической техноло¬гии
8. Попков В.А., Коржуев А.В. Дидактика высшей школы М., 2001
9. Педагогика профессионального образования. Под редакцией В.А. Сластенина М., 2004.
2. Богомолова Л. И. Сравнительный анализ двух педагогических технологий 20-х годов // История педагогической технологии / Под ред. М.Г. Плохова, Ф.А. Фрадкина. — М., 1992.
3. Богуславский М.В., Корнетов Г.Б. О педагогических пара¬дигмах // Магистр. 1992. № 5.
4. Беспалько В. П. Педагогика и прогрессивные технологии обу¬чения. — М., 1995.
5. Қалиев С. Оқушылардың тұлғалық қасиеттерін дамытудың педагогикалық негіздері. Алматы,Білім.2001.
6. Селевко Г. К. Современные образовательные технологии. — М.: Народное образование, 1998.
7. Ильина Т.А. Развитие концепций педагогической техноло¬гии
8. Попков В.А., Коржуев А.В. Дидактика высшей школы М., 2001
9. Педагогика профессионального образования. Под редакцией В.А. Сластенина М., 2004.
Жоспар
Кіріспе
Студенттердің жеке тұлғалық белсенділігін арттыруда интерактивті
әдістерді қолдану
Негізгі бөлім
Интерактивті оқытудың мәні
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Студенттердің жеке тұлғалық белсенділігін арттыруда интерактивті
әдістерді қолдану
Н.Ә. Назарбаев Н.Ә.Назарбаев университетінде оқығанБілім қоғамы
жолында дәрісінде ел студенттеріне Заманауи әлемде елдің қуаты ең алдымен
азаматтарының білімімен өлшенеді.Инемен құдық қазғандай, қиын да күрделі,
орасан қажыр-қайрат пен ерік-жігерді талап ететін білімсіз – өмір тұл.Терең
білім – тәуелсіздігіміздің тірегі, ақыл-ой – азаттығымыздың алдаспаны.
Сендерге өзді-өздеріңмен үздіксіз жұмыс істеп, өз білімдеріңді, кәсіби
құзырлылықтарыңды арттыру қажет.Неміс философы Зиммельдің айтуынша,
білімді адам – ол өзі білмейтінді қайдан табуға болатынын білетін адам
деп өз дәрісінде атап өткен болатын.
Тұлғаның өзін-өзі дамыту мәселесі мен әдіснамалық аспектісі мынадай
бағыттарда көрініс тапқан:тұлғаның өзін-өзі дамыту механизмінің негіздемесі
мен түсіндірмесі (Ф.Перлс, К.Роджерс, Д.Узнадзе, К.Юнг); тұлғаның өзін-өзі
дамытуын өркендететін негізгі факторларды тексеру,оның әлеуметтік табиғаты
мен мазмұны (Л.Божобич, К.Левин, Ж.Пиаже, Э.Эриксон және т.б.). Тұлғаның
философиялық негізі өзіндік даму субъектісі іспеттес және іс-әрекеттегі
тұлға санасын қалыптастыру проблемасын қарастырумен байланысты.
(Л.Выготский, А.Леонтьев, Л.Рубинштейн және т.б.).Сондықтанда оқу – тәрбие
үрдісінде интерактивті әдістерді қолдану жеке тұлға белсенділігін
арттыруда, өзін – өзі дамытуда ролі зор. Интерактивті оқыту әдістерінің
түрлері: топтармен жұмыс, оқу пікірсайысы (Сократтық диологтар), ойындық
жобалау, ми шабуылы, пікірталас, дөңгелек үстел. т.б.жатады.
Жеке тұлға белсенділігі, инетерактивті әдістер түсінігіне тоқтала
отырып, колледж студенттерінің өзін -өзі тануы арқылы өзін-өзі басқаруды,
өзін – өзі дамытуды ұйымдастыру жұмысының мазмұнын ашу, оны теориялық
тұрғыдан негіздеу және оның тиімділігін педагогикалық тұрғыдан зерттеу.
• Студенттердің өзін - өзі тануы арқылы өзін-өзі басқаруды, өзін – өзі
дамытуды ұйымдастырудың теориялық негіздерін айқындау.
• Студенттердің жеке тұлғалық белсенділігін артыруда интерактивті
әдістерді қолдану жолдарын негіздеу.
1.Тұлғаның өзін-өзі дамыту үрдісінің кейбір аспектілерімен ( Мен
тұжырым- дамасының құрылуын) Е.Чеснокова, А.Спиркин және т.б. шұғылдануда.
Сонымен қатар тұлғаның өзін-өзі дамыту мәселесі педагогикалық және
әдістемелік жағынан түбегейлі қарастырылғанын айтпай кетуге болмайды.
Кез келген пәнді оқыту әдістемесі тек оқытушының жоғарғы кәсібилігінің
арқасында көкейкесті бола алады.Яғни,педагогтың өзіне тән тұлғалық және
кәсіби қасиеттеріне байланысты.Оқытушылар кәсіби іс-әрекетінің мазмұнына
қарай мынадай қасиеттерге ие болуы керек:оқу үрдісін жобалай,оқыту
технологиясының әр түрлі әдістерін меңгере, оқытудың инновациялық жүйесін
пайдалана педагогикалық рефлекцияны жүзеге асыра алуы,яғни, кәсіби-
педагогикалық іс-әрекеттің шығармашылық,мәселелік міндеттерін шеше алуы
керек. Сонымен қатар оқушылардың тұлғалық белсенділігінің деңгейін көтеруге
көмектеседі. және де оқытуды тұлғаралық өзара қарым-қатынас жүйесін
қарастырады. Тұлғалық таянуды жүзеге асыру педагогтің адекваттық тұлға- лық
қасиетін талап етеді:эмпатиялық,қызығушылық,толера нттық және т.б.
Тұлға туралы американдық ілімдердің көшбасшысы Г.Олпорттың тұлғаның
концептуалдық теориясы бойынша даралық диспозицияның 3 типін бөлуге
болады,олар:
• Кардиналды диспозиция-бұл адамның өмірлік әрекетіне мәнді әсер етеді;
• Орталық диспозиция-бұл тұлғаның жалпы сипаттамасы өзіне таңдап алады;
• Қайталанатын диспозиция-бұл біршама тұрақты,қарапайым қажеттіліктермен
байланысты.
Г.Олпорт бойынша әрбір жеке индивидум белсенділігінің ең жоғарғы деңгейі
тұлға әрекетіне позитивті-шығармашыл ұмтылушы Менің қатысуымен
шартталады.
Г.Олпорт Өзінділікті мұндай тұлғалық аспектілерден құралатынын
анықтайды:өз денеңді сезу;өзіндік пікір айту;өзін-өзі бағалау;өзін-өзі тану
және өзін – өзі рационалды басқару.
Тұлғаның белсенділігін арттырудағы өзіндік сана-сезімнің реттегіштік
рөлі тұлғаның өзін тәжірибелік және танымдық іс-әрекеттің субъектісі жеке
өзінің адамгершілік қасиеттерін,қызығуларын құндылығын,мұратын және мінез-
құлығын тұлға ретінде ұғынуы мен бағалауында көрінеді.
Тұлға белсенділігінің психологиялық-педагогикалық табиғатын тұлғаның
құрылымына байланыстырып түсіндіруді төменгі сызба арқылы көрсетуге болады.
Адам өзіне сыни көзқараспен қарай отырып өз мүмкіндігін өмір талабына
сәйкес бағдарлай білуі және өз мақсатын нақтылап, ойын бір тұрақты түйінге
байланыстыра алу қабілеттілігі белсенділікпен белгілі бір мәнді көрсеткішке
жеткізетіні сөзсіз.Оның ішінде өзін-өзі бағалау тұлғаның өзіне деген
сенімін арттырып,рухани күш алады,өзінің айналасын қоршаған адамдармен
қарым-қатынасын,өзіне сыни көзбен қарауын,талап қоя білуін, сәтсіздік пен
жетістікке қалай қарайтындығына мүмкіндік береді.Сондай-ақ,тұлғаның өзінің
іс-әрекетінің тиімділігіне және оның жеке тұлға ретінде дамуына әсер етеді.
Өзін-өзі белсендіретін тұлға-қай уақытта болсын өзінің мүмкіндіктерін
үнемі толық ашып дамытуға ұмтылушылық қасиеті бар тұлға.Осындай тұлға болып
жетілуде жеткіншектер мен жасөспірімдер болашақта шығармашылыққа,
толыққанды қарым-қатынас жасауға,өз ойындағысын орындауға қабілеті бола
отырып ізгілікті,тұлғалық бағдарлы тәрбие жүйесінде өзін қалыптас- тыра
алады.Тұлға өзінің өмірлік қуатының мәнін,мақсатын жүзеге асыратын, тәндік,
жандық,рухани күш-қуатын сандық және сапалық өзгеріске түсіретін ішкі
нысандық үрдіс ретінде тұлға белсенділігін арттыруда өзін-өзі жетілдіру
қызметі де өз үлесін байқатады.Бұл үрдіс оқу - тәрбие жұмысын зерттеуде
ерекше мәнге ие екендігін дәлелдей отырып психологиялық-педагогикалық
мәселелердің бірі бола алады.
Тұлға өзінің теріс қылықтарын жойып,жағымды қасиеттерін жетілдіру
жөніндегі саналы мақсатты іс-әрекетті өзін-өзі тәрбиелеу болып табылады.
Көп жағдайда жеткілікті әлеуметтік тәжірибенің және психологиялық
дайындықтың жоқтығынан жеткіншектер мен жасөспірімдер өз қылықтары- ның
мотивтерін, яғни себеп-салдарын түсіне бермейді.Бұлай дейтініміз, олар
үлкендердің қолдауы мен көмегінсіз өзін-өзі тәрбиелей алмайды.Осыған
орай,тұлғалық қасиеттердің едәуір дәрежеде қалыптасқан кезең жасөспірімдік
шақта өзін-өзі тәрбиелеуді адамның моралды қасиеттерінің негізгі түрі
ретінде дамыту қажет.Нәтижесінде жасөспірім өзінің іс-әрекеті,ақыл-санасын
іштей бақылап,бағыттай отырып өзін-өзі бақылау арқылы жаман әдеттерден
тыйылып,жақсы әдеттерін,жағымды мінез-құлқын дамытып жетілдіруге мүмкіндігі
туады.Мұндай жағдайда оған ерік күш-жігерін берік ұстау,
ұстамдылық,табандылық және т.б.тұлғалық сапалары маңызды рөл атқарады. Бұл
сапалар тұлға белсенділігін дамытудағы эмоциялық және әлеуметтік
кемелділігінің көрсеткішін көрсетеді.
Тұлға белсенділігін арттыруда өмірлік ұстанымның рөлі ерекше.Бұл
тұлғаның дүниетанымдық,моралдық-психологиялы қ қасиеттері және оның қоғамға
қарым-қатынасын білдіру арқылы көрінетін ішкі қағидасы болып
табылады.Өмірлік ұстаным негізінде оқушылар өз әрекетін белсенді немесе
баяу етіп көрсетеді.Дәлірек айтсақ,белсенді деп отырғанымыз, олар
айналасындағы шындықты өзгертуге үнемі ұмтылады,ал баяу дегеніміз,
қалыптасқан тәртіппен салтты және норманы сақтаумен шектеледі.Жеке тұлғаның
іс-әрекетінің белгілі бір бағыттылығы ретінде өмірлік ұстаным адамгершілік
бағытта ол тұлғаның мінез-құлық жүйесінен көрініс табады, адамдардың
сенімінен,ар-ожданынан,идеялық бір бағыттылығынан байқалады.
Тұлғаның өзіндік өмірлік ұстанымы оның қоғамдық байлыққа деген
пікірінен,іс-әрекетінен,қоғамдық қызметінен,өмірге деген көзқарасынан
білінеді,ондай-ақ іс-әрекет пен сөз ұғымының бірлігінен,адамның алға қойған
мақсатты орындаудағы белсенділігінен,теориялық білім,білік,іскерлік
қабілетін жүзеге асыра білуінен байқалады.Белсенділік оқытушының белгілі
мақсатқа ұмтылған әрекеті,мазмұнды,көлемді танымдық қолданылатын,
шығармашылықты арттыратын,білімді меңгерудегі оқушының өзіндік
үйренуі,дағды мен шеберліктің қалыптасуы оларды тәжірибеде қолдануға
бағытталған.Бұл танымдық-ой еңбегінің төмендеуі мен тоқтап қалуынан
сақтайтын,жігерлі,мақсатты бағытталған жүйе.Жас буынның өзін-өзі тәрбиелеу
белсенділігін қоғамдық пайдалы жұмыстарға байланысты тапсырмалар
беріп,орындау арқылы дамытуға болады.Жасөспірімдердің жас ерекшеліктері мен
жеке қабілеттерін ескере отырып барлық тапсырмалармен, яғни түрлі қоғамдық
іс-әрекеттермен қамтамасыз етіп отыру керек.
Жалпы адамның жетілу барысында өзін-өзі зерттеп тануға бой ұрудың маңызы
өте зор.Өзін биік адамгершілікке,мәдениеттілікке жеткізу үшін не
білесің,нені білмейсің,оған қоса қандай жақсы қасиет бар,қандай жағымсыз
қылықтан арылу керек екендігін жете түсіну керек.Ол тек өзіңді-өзің жете
біліп,көп оқып,үйреніп,іздену арқылы мүмкін екені мәлім.Осы орайда,біз
студенттердің өздері зерттеп,тануынаізденуіне ерекше көңіл бөлеміз
2.Интерактив сөзі ағылшынның interact сөзінен шыққан. Inter-бұл
өзара, act-әрекеттесу деген мағынаны білдіреді. Интерактивті сөзі бұл бір
нәрсемен ( мысалы, компьютермен немесе біреумен, адаммен әңгімелесу) диолог
түрінде өзара әрекет етуге қабілеттілік дегенді білдіреді. Сонымен,
интерактивтік оқыту- бұл ең алдымен мұғалім мен студенттердің өзара әрекеті
жүзеге асырылатын диалогтық оқыту, танымдық іс-әрекетті ұйымдастырудың
арнайы формасы. Оның өзінің нақты және болжаған мақсаттары болады. Оның
мақсаттарының бірі -оқыту үрдісін жемісті ететін студенттердің өзінің
интеллектуалдық деңгейін, табыстылығын сезінуге және оқытуда жағымды жағдай
жасау.
Оқу процесіндегі өзара әсердің жаңа мазмұнын бере алатын анықтаманы
іздестіру барысында интерактивті оқыту термині пайда болды. Бұл шын мәнінде
педагогикалық қарым – қатынастың мәнін, мазмұны мен құрылымын,
оңтайландыруға қабілетті екендігін көрсетті. Интерактивтілік ұғымы
символикалық интеракционизм (Г.Блоуберг, Дж.Г.Мид, Р.Сирс, т.б.), яғни
адамдар арасындағы қарым – қатынасты үздіксіз сұхбат (диалог) ретінде
қарастыру деген сөз. Мұндай тікелей диалог бүгінгі күні ерекше мәнге ие
болып отыр. Көптеген негізгі әдістемелік инновациялар.
Интерактивтің негізгі ерекшеліктері қандай? Мысалы, сондай
мақсаттардың бірі – студент өзінің жетістігін, интеллектуалдық қабілетін
көрсете алатындай жағдай тудыру болып табылады және бұл оқыту процесінің
нәтижелі болуына әсер етеді. Оқы процесіндегі интерактивтік әрекет
диалогтың қарым – қатынасты ұйымдастыруды және дамытуды көздейді. Өзара
түсінісу, өзара әсерге бірлесіп шешім қабылдауға мүмкіндік береді.
Диалогтық оқыту нәтижесінде сыни ойлауға, күрделі мәселелерді талдау
негізінде шешуге, балама пікірлер айтуға, дискуссияға қатынасуға, басқа
адамдармен қарым – қатынас жасауға үйренеді. Бұл үшін сабақ кезінде жеке,
жұптық және топтық жұмыстар ұйымдастырылады, зерттеу жобалары, рольдік
ойындар қолданылады, әртүрлі құжаттар мен ақпарат көздері мен шығармашылық
жұмыстар ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе
Студенттердің жеке тұлғалық белсенділігін арттыруда интерактивті
әдістерді қолдану
Негізгі бөлім
Интерактивті оқытудың мәні
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Студенттердің жеке тұлғалық белсенділігін арттыруда интерактивті
әдістерді қолдану
Н.Ә. Назарбаев Н.Ә.Назарбаев университетінде оқығанБілім қоғамы
жолында дәрісінде ел студенттеріне Заманауи әлемде елдің қуаты ең алдымен
азаматтарының білімімен өлшенеді.Инемен құдық қазғандай, қиын да күрделі,
орасан қажыр-қайрат пен ерік-жігерді талап ететін білімсіз – өмір тұл.Терең
білім – тәуелсіздігіміздің тірегі, ақыл-ой – азаттығымыздың алдаспаны.
Сендерге өзді-өздеріңмен үздіксіз жұмыс істеп, өз білімдеріңді, кәсіби
құзырлылықтарыңды арттыру қажет.Неміс философы Зиммельдің айтуынша,
білімді адам – ол өзі білмейтінді қайдан табуға болатынын білетін адам
деп өз дәрісінде атап өткен болатын.
Тұлғаның өзін-өзі дамыту мәселесі мен әдіснамалық аспектісі мынадай
бағыттарда көрініс тапқан:тұлғаның өзін-өзі дамыту механизмінің негіздемесі
мен түсіндірмесі (Ф.Перлс, К.Роджерс, Д.Узнадзе, К.Юнг); тұлғаның өзін-өзі
дамытуын өркендететін негізгі факторларды тексеру,оның әлеуметтік табиғаты
мен мазмұны (Л.Божобич, К.Левин, Ж.Пиаже, Э.Эриксон және т.б.). Тұлғаның
философиялық негізі өзіндік даму субъектісі іспеттес және іс-әрекеттегі
тұлға санасын қалыптастыру проблемасын қарастырумен байланысты.
(Л.Выготский, А.Леонтьев, Л.Рубинштейн және т.б.).Сондықтанда оқу – тәрбие
үрдісінде интерактивті әдістерді қолдану жеке тұлға белсенділігін
арттыруда, өзін – өзі дамытуда ролі зор. Интерактивті оқыту әдістерінің
түрлері: топтармен жұмыс, оқу пікірсайысы (Сократтық диологтар), ойындық
жобалау, ми шабуылы, пікірталас, дөңгелек үстел. т.б.жатады.
Жеке тұлға белсенділігі, инетерактивті әдістер түсінігіне тоқтала
отырып, колледж студенттерінің өзін -өзі тануы арқылы өзін-өзі басқаруды,
өзін – өзі дамытуды ұйымдастыру жұмысының мазмұнын ашу, оны теориялық
тұрғыдан негіздеу және оның тиімділігін педагогикалық тұрғыдан зерттеу.
• Студенттердің өзін - өзі тануы арқылы өзін-өзі басқаруды, өзін – өзі
дамытуды ұйымдастырудың теориялық негіздерін айқындау.
• Студенттердің жеке тұлғалық белсенділігін артыруда интерактивті
әдістерді қолдану жолдарын негіздеу.
1.Тұлғаның өзін-өзі дамыту үрдісінің кейбір аспектілерімен ( Мен
тұжырым- дамасының құрылуын) Е.Чеснокова, А.Спиркин және т.б. шұғылдануда.
Сонымен қатар тұлғаның өзін-өзі дамыту мәселесі педагогикалық және
әдістемелік жағынан түбегейлі қарастырылғанын айтпай кетуге болмайды.
Кез келген пәнді оқыту әдістемесі тек оқытушының жоғарғы кәсібилігінің
арқасында көкейкесті бола алады.Яғни,педагогтың өзіне тән тұлғалық және
кәсіби қасиеттеріне байланысты.Оқытушылар кәсіби іс-әрекетінің мазмұнына
қарай мынадай қасиеттерге ие болуы керек:оқу үрдісін жобалай,оқыту
технологиясының әр түрлі әдістерін меңгере, оқытудың инновациялық жүйесін
пайдалана педагогикалық рефлекцияны жүзеге асыра алуы,яғни, кәсіби-
педагогикалық іс-әрекеттің шығармашылық,мәселелік міндеттерін шеше алуы
керек. Сонымен қатар оқушылардың тұлғалық белсенділігінің деңгейін көтеруге
көмектеседі. және де оқытуды тұлғаралық өзара қарым-қатынас жүйесін
қарастырады. Тұлғалық таянуды жүзеге асыру педагогтің адекваттық тұлға- лық
қасиетін талап етеді:эмпатиялық,қызығушылық,толера нттық және т.б.
Тұлға туралы американдық ілімдердің көшбасшысы Г.Олпорттың тұлғаның
концептуалдық теориясы бойынша даралық диспозицияның 3 типін бөлуге
болады,олар:
• Кардиналды диспозиция-бұл адамның өмірлік әрекетіне мәнді әсер етеді;
• Орталық диспозиция-бұл тұлғаның жалпы сипаттамасы өзіне таңдап алады;
• Қайталанатын диспозиция-бұл біршама тұрақты,қарапайым қажеттіліктермен
байланысты.
Г.Олпорт бойынша әрбір жеке индивидум белсенділігінің ең жоғарғы деңгейі
тұлға әрекетіне позитивті-шығармашыл ұмтылушы Менің қатысуымен
шартталады.
Г.Олпорт Өзінділікті мұндай тұлғалық аспектілерден құралатынын
анықтайды:өз денеңді сезу;өзіндік пікір айту;өзін-өзі бағалау;өзін-өзі тану
және өзін – өзі рационалды басқару.
Тұлғаның белсенділігін арттырудағы өзіндік сана-сезімнің реттегіштік
рөлі тұлғаның өзін тәжірибелік және танымдық іс-әрекеттің субъектісі жеке
өзінің адамгершілік қасиеттерін,қызығуларын құндылығын,мұратын және мінез-
құлығын тұлға ретінде ұғынуы мен бағалауында көрінеді.
Тұлға белсенділігінің психологиялық-педагогикалық табиғатын тұлғаның
құрылымына байланыстырып түсіндіруді төменгі сызба арқылы көрсетуге болады.
Адам өзіне сыни көзқараспен қарай отырып өз мүмкіндігін өмір талабына
сәйкес бағдарлай білуі және өз мақсатын нақтылап, ойын бір тұрақты түйінге
байланыстыра алу қабілеттілігі белсенділікпен белгілі бір мәнді көрсеткішке
жеткізетіні сөзсіз.Оның ішінде өзін-өзі бағалау тұлғаның өзіне деген
сенімін арттырып,рухани күш алады,өзінің айналасын қоршаған адамдармен
қарым-қатынасын,өзіне сыни көзбен қарауын,талап қоя білуін, сәтсіздік пен
жетістікке қалай қарайтындығына мүмкіндік береді.Сондай-ақ,тұлғаның өзінің
іс-әрекетінің тиімділігіне және оның жеке тұлға ретінде дамуына әсер етеді.
Өзін-өзі белсендіретін тұлға-қай уақытта болсын өзінің мүмкіндіктерін
үнемі толық ашып дамытуға ұмтылушылық қасиеті бар тұлға.Осындай тұлға болып
жетілуде жеткіншектер мен жасөспірімдер болашақта шығармашылыққа,
толыққанды қарым-қатынас жасауға,өз ойындағысын орындауға қабілеті бола
отырып ізгілікті,тұлғалық бағдарлы тәрбие жүйесінде өзін қалыптас- тыра
алады.Тұлға өзінің өмірлік қуатының мәнін,мақсатын жүзеге асыратын, тәндік,
жандық,рухани күш-қуатын сандық және сапалық өзгеріске түсіретін ішкі
нысандық үрдіс ретінде тұлға белсенділігін арттыруда өзін-өзі жетілдіру
қызметі де өз үлесін байқатады.Бұл үрдіс оқу - тәрбие жұмысын зерттеуде
ерекше мәнге ие екендігін дәлелдей отырып психологиялық-педагогикалық
мәселелердің бірі бола алады.
Тұлға өзінің теріс қылықтарын жойып,жағымды қасиеттерін жетілдіру
жөніндегі саналы мақсатты іс-әрекетті өзін-өзі тәрбиелеу болып табылады.
Көп жағдайда жеткілікті әлеуметтік тәжірибенің және психологиялық
дайындықтың жоқтығынан жеткіншектер мен жасөспірімдер өз қылықтары- ның
мотивтерін, яғни себеп-салдарын түсіне бермейді.Бұлай дейтініміз, олар
үлкендердің қолдауы мен көмегінсіз өзін-өзі тәрбиелей алмайды.Осыған
орай,тұлғалық қасиеттердің едәуір дәрежеде қалыптасқан кезең жасөспірімдік
шақта өзін-өзі тәрбиелеуді адамның моралды қасиеттерінің негізгі түрі
ретінде дамыту қажет.Нәтижесінде жасөспірім өзінің іс-әрекеті,ақыл-санасын
іштей бақылап,бағыттай отырып өзін-өзі бақылау арқылы жаман әдеттерден
тыйылып,жақсы әдеттерін,жағымды мінез-құлқын дамытып жетілдіруге мүмкіндігі
туады.Мұндай жағдайда оған ерік күш-жігерін берік ұстау,
ұстамдылық,табандылық және т.б.тұлғалық сапалары маңызды рөл атқарады. Бұл
сапалар тұлға белсенділігін дамытудағы эмоциялық және әлеуметтік
кемелділігінің көрсеткішін көрсетеді.
Тұлға белсенділігін арттыруда өмірлік ұстанымның рөлі ерекше.Бұл
тұлғаның дүниетанымдық,моралдық-психологиялы қ қасиеттері және оның қоғамға
қарым-қатынасын білдіру арқылы көрінетін ішкі қағидасы болып
табылады.Өмірлік ұстаным негізінде оқушылар өз әрекетін белсенді немесе
баяу етіп көрсетеді.Дәлірек айтсақ,белсенді деп отырғанымыз, олар
айналасындағы шындықты өзгертуге үнемі ұмтылады,ал баяу дегеніміз,
қалыптасқан тәртіппен салтты және норманы сақтаумен шектеледі.Жеке тұлғаның
іс-әрекетінің белгілі бір бағыттылығы ретінде өмірлік ұстаным адамгершілік
бағытта ол тұлғаның мінез-құлық жүйесінен көрініс табады, адамдардың
сенімінен,ар-ожданынан,идеялық бір бағыттылығынан байқалады.
Тұлғаның өзіндік өмірлік ұстанымы оның қоғамдық байлыққа деген
пікірінен,іс-әрекетінен,қоғамдық қызметінен,өмірге деген көзқарасынан
білінеді,ондай-ақ іс-әрекет пен сөз ұғымының бірлігінен,адамның алға қойған
мақсатты орындаудағы белсенділігінен,теориялық білім,білік,іскерлік
қабілетін жүзеге асыра білуінен байқалады.Белсенділік оқытушының белгілі
мақсатқа ұмтылған әрекеті,мазмұнды,көлемді танымдық қолданылатын,
шығармашылықты арттыратын,білімді меңгерудегі оқушының өзіндік
үйренуі,дағды мен шеберліктің қалыптасуы оларды тәжірибеде қолдануға
бағытталған.Бұл танымдық-ой еңбегінің төмендеуі мен тоқтап қалуынан
сақтайтын,жігерлі,мақсатты бағытталған жүйе.Жас буынның өзін-өзі тәрбиелеу
белсенділігін қоғамдық пайдалы жұмыстарға байланысты тапсырмалар
беріп,орындау арқылы дамытуға болады.Жасөспірімдердің жас ерекшеліктері мен
жеке қабілеттерін ескере отырып барлық тапсырмалармен, яғни түрлі қоғамдық
іс-әрекеттермен қамтамасыз етіп отыру керек.
Жалпы адамның жетілу барысында өзін-өзі зерттеп тануға бой ұрудың маңызы
өте зор.Өзін биік адамгершілікке,мәдениеттілікке жеткізу үшін не
білесің,нені білмейсің,оған қоса қандай жақсы қасиет бар,қандай жағымсыз
қылықтан арылу керек екендігін жете түсіну керек.Ол тек өзіңді-өзің жете
біліп,көп оқып,үйреніп,іздену арқылы мүмкін екені мәлім.Осы орайда,біз
студенттердің өздері зерттеп,тануынаізденуіне ерекше көңіл бөлеміз
2.Интерактив сөзі ағылшынның interact сөзінен шыққан. Inter-бұл
өзара, act-әрекеттесу деген мағынаны білдіреді. Интерактивті сөзі бұл бір
нәрсемен ( мысалы, компьютермен немесе біреумен, адаммен әңгімелесу) диолог
түрінде өзара әрекет етуге қабілеттілік дегенді білдіреді. Сонымен,
интерактивтік оқыту- бұл ең алдымен мұғалім мен студенттердің өзара әрекеті
жүзеге асырылатын диалогтық оқыту, танымдық іс-әрекетті ұйымдастырудың
арнайы формасы. Оның өзінің нақты және болжаған мақсаттары болады. Оның
мақсаттарының бірі -оқыту үрдісін жемісті ететін студенттердің өзінің
интеллектуалдық деңгейін, табыстылығын сезінуге және оқытуда жағымды жағдай
жасау.
Оқу процесіндегі өзара әсердің жаңа мазмұнын бере алатын анықтаманы
іздестіру барысында интерактивті оқыту термині пайда болды. Бұл шын мәнінде
педагогикалық қарым – қатынастың мәнін, мазмұны мен құрылымын,
оңтайландыруға қабілетті екендігін көрсетті. Интерактивтілік ұғымы
символикалық интеракционизм (Г.Блоуберг, Дж.Г.Мид, Р.Сирс, т.б.), яғни
адамдар арасындағы қарым – қатынасты үздіксіз сұхбат (диалог) ретінде
қарастыру деген сөз. Мұндай тікелей диалог бүгінгі күні ерекше мәнге ие
болып отыр. Көптеген негізгі әдістемелік инновациялар.
Интерактивтің негізгі ерекшеліктері қандай? Мысалы, сондай
мақсаттардың бірі – студент өзінің жетістігін, интеллектуалдық қабілетін
көрсете алатындай жағдай тудыру болып табылады және бұл оқыту процесінің
нәтижелі болуына әсер етеді. Оқы процесіндегі интерактивтік әрекет
диалогтың қарым – қатынасты ұйымдастыруды және дамытуды көздейді. Өзара
түсінісу, өзара әсерге бірлесіп шешім қабылдауға мүмкіндік береді.
Диалогтық оқыту нәтижесінде сыни ойлауға, күрделі мәселелерді талдау
негізінде шешуге, балама пікірлер айтуға, дискуссияға қатынасуға, басқа
адамдармен қарым – қатынас жасауға үйренеді. Бұл үшін сабақ кезінде жеке,
жұптық және топтық жұмыстар ұйымдастырылады, зерттеу жобалары, рольдік
ойындар қолданылады, әртүрлі құжаттар мен ақпарат көздері мен шығармашылық
жұмыстар ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz