«босанудан кейін туындайтын септикалық аурулар»



1. Жіктелуі
2. Бірінші сатының аурулары
3. Екінші сатының аурулары
4. Үшінші сатының аурулары
5. Төртінші сатының аурулары
инфекциялық аурулары; оның жиілігі соңғы жылдары жоғарылауда (19,7-75 %-ға дейін). Бұл асқынудың жоғарылау себептері: әйелдің жалпы денсаулыгының төмендеуі (экономикалық-экологиялық жағдайларға байланысты), жүктілік пен босану асқынуларының артуы; ауру қоздыратын микробтардың біреу емес, бірнешсу болуы; ауруханаішілік-госпитальдық инфекцияның өсуі. Сонымен қатар, әйел босанғаннан кейін әлсізденіп, әр түрлі инфекцияға сезімтал келеді, оның организмінің иммунологиялық қасиеті төмендейді. Осы мезгілде ана организміне жарақаттанған босану жолдарынан жатыр мойын өзегі немесе қан, лимфа арқылы микробтар еніп, септикалық ауруларға душар стеді. Инфекция қоздырушылар: стафилококк, р-гемолитикалықстрегпококк, гонококк, анаэробты бактериялар, ішек инфекциясы. Инфекция қоздырушылар әйел организмінің ішкі (эндогенді) және сыртқы қоршаған ортаның (экзогенді) микробтары болуы мүмкін. Жоғарыда аталған жағдайларга байланысты әйелдің иммунологиялық күші төмендеп, септикалык аурудыц белгілері мардымсыз, жасырын түрде өтіп, ұзақка созылады.
Босанғаннан кейінгі кезеннің септикалық аурулары А.В.Бартельс-С.В.Сазоновтың жіктеуі бойынша төрт сатыға бөлінеді.
І сатысы - инфекция ішкі жатыр мойны ернеуімен шектеледі: аралық, қынап қабырғасының, жатыр мойнының жаралары, жатырдың кабынуы.
ІІ сатысы - инфекция тек кіші жамбас қуысымен шектеледі: жатыр, жатыр маңының, жатырақ қосалқы бөліктерының, кіші жамбас іш пердесініц, жатыр, жамбас қан тамырларының қабынуы (метрит, параметрит, тромбофлебит, пельвиоперитонит).
III сатысы - инфекция кіші жамбас қуысынан шығып қанға тарайды. Іш пердесінің қабынуы (перитонит), септикалық шок.
ІV сатысы - инфекция қан арқылы бүкіл денеге жайылады сепсис, септицемия, септикопиемия Босанғаннан кейінгі кезеңнің септикалық ауруларының барлық сатысында, алдымен ауруды қоздырған микробтың кдсиетін және антибиотиктерге сезімталдығын анықтау қажет.
Бірінші сатысы. Әйел босанғаннан кейін босану жолдары жеңіл "жара-қаттану болады", жарақаттанады, көбіне аралық пен жатыр мойны жыртылады. Сол жарақаттарға инфекция түсетін болса, жара пайда болып, беті іріңдейді. Белгілері: сыртқы жыныс ағзалары қатты ауырып, қызарып, ісініп, қабынады. Аралық тігістері іріңдеп, ажырап, қанағыш келеді, екінші-үшінші күндері әйел денесінің қызуы көтеріледі (4-5 күнге созылады). Емдеу жолдары: аралықтың тігісін алып тастап, жараны сутегі тотығымен жуып тазартады. Жараны іріңнен тазарту үшін, гипертониялық ерітіндіге малынған дәкеден күніне үш рет аралыққа түтікше қояды. Жараны іріңнен толық тазартқаннан кейін, синтомицин, грамицидин майларын қолданады. Осымен қатар, инфекцияға қарсы антибактериялық ем жүргізеді: пенициллин, ампициллин, оксациллин т.б. Жара тез жазылып, қалпына келуі үшін трипсин, химотрипсин ферменттерін және ультракүлгін сәулесін пайдаланады. Жара 12- 14-күндері толық жазылады, содан кейін аралыққа екінші реттігіс салуга болады. Босанғаннан кейінгі кезеңнің инфекция ауруларының ең жиі кездесстін түрі - жатырдың қабынуы (эндометрит). Ауру басталған кезде жатырдың шырышты және етті қабаты қабынып, жараланып, іріңдейді.
Белгілері: босанғаннан кейін 3-4-күндері, ал кесар тілігінен кейін 1-3-күндері пайда болады. Дене қызуы 38-39°-қа дейін қөтеріліп, тамыр соғуы жиілейді (тамыр соғуының жиілігі дене қызуына сәйкес келеді); әйел безгек ауруындай қалтырайды. Жатырдың жиырылуы, қайта қалпына келуі төмендейді, қолмен ұстаған кезде жатыр ауырмалы, жатырдан шығатын сұйық зат қан-ірің аралас, сасық иісті болады. Бұл асқынуда жатырдың жиырылу қасиетінің төмендеуінен, немесе жатыр мойын өзегінің бітеліп қалуынан, кенде сүйық зат (ақ кір) жатыр қуысында жиналып, жатырды керіп, ауыртпалы толғақ пайда болады, бұны лохиометрия деп атайды. Осы кезде дененің улануы кушейіп, әйелдің қызуы көтеріледі, басы ауырады, қан құрамы өзгереді әсіресе-қанның ақтүйіршіктері мен СОЭ жоғарылайды.
Негізгі Орыс тілінде:
1. Акушерство: учебник + CD. Радзинский В.Е. – М., - 2008-904с.
2. Практическое руководство к предмету «основы сестринского дела». Тарновская И.И., Мухина С.А. – М., 2009 – 512с
3. Сестринское дело в акушерстве и гинекологии. Дзигуа М.В.,-М., 2011.-528с.
Мемлекеттік тілде:
4. Раисова А.Т., Нұрқасымова Р.Ғ. оқулық «Акушерия және гинекология». – Алматы 2006
5. КөзденоваР.С., Сейітмәмбетова Н.Қ оқулық «Гинекология» Алматы 2000
Қосымша
1. Акушерство. В.И. Дуда, О.Г. Дражина. – М., «Оникс 21 век», 2005
2. Акушерство: учебное пособие. В.И.Бодяжина. – Ростов-на-Дону, «Феникс», 2006
3. Акушерство и гинекология. Л.М. Смирнова, Р.А Саидова, Г. Брагинская. – М., 1999
4. Внутрибольничная инфекция: учебное пособие В.Л Осипова. – М., 2009. 256с
5. Сестринское дело в акушерстве и гинекологии. И.К. Славянова. – Ростов-на Дону «Феникс»,2007.
6. В.Б. Цхай «Перинатальное акушерство» учебное пособие. . – Ростов-на Дону «Феникс»,2007.
7. ДДҰ бағдарламасы 2008ж. «Қауіпсіз босану».

Пән: Медицина
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:   
Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік Фармацевтика Академиясы

Акушерия және гинекология курсымен АМСЖ
кафедрасы

ДӘРІС
Тақырыбы: Босанудан кейін туындайтын септикалық аурулар

Пәні: Акушерия және гинекологиядағы мейірбике ісі
Мамандығы: 0302000 мейірбике ісі
Курс: 4

Уақыты (ұзақтығы): 2 сағат

Құрастырған: Абдукасымова Э,А.

Шымкент, 2013

Кафедраның әдістемелік отырысында бекітілді

___ ____ 2013 ж №__ хаттама

Кафедра меңгерушісі
м.ғ.к., доц.м.а.________________ Р.Т.Тлеужан

1. Тақырыбы: Босанудан кейін туындайтын септикалық аурулар
2. Mақсаты: босанудан кейінгі кезеңнің патологиясы ретінде дамитын
септикалық аурулармен оқушыларды таныстыру.
3. Дәріс тезистері
Дәріс жоспары:
1. Жіктелуі
2. Бірінші сатының аурулары
3. Екінші сатының аурулары
4. Үшінші сатының аурулары
5. Төртінші сатының аурулары
Акушерия тәжірибесінде шешілмеген күрделі мәселелердің бірі -
босанғаннан кейінгі кезеңнің инфекциялық аурулары; оның жиілігі соңғы
жылдары жоғарылауда (19,7-75 %-ға дейін). Бұл асқынудың жоғарылау
себептері: әйелдің жалпы денсаулыгының төмендеуі (экономикалық-экологиялық
жағдайларға байланысты), жүктілік пен босану асқынуларының артуы; ауру
қоздыратын микробтардың біреу емес, бірнешсу болуы; ауруханаішілік-
госпитальдық инфекцияның өсуі. Сонымен қатар, әйел босанғаннан кейін
әлсізденіп, әр түрлі инфекцияға сезімтал келеді, оның организмінің
иммунологиялық қасиеті төмендейді. Осы мезгілде ана организміне
жарақаттанған босану жолдарынан жатыр мойын өзегі немесе қан, лимфа арқылы
микробтар еніп, септикалық ауруларға душар стеді. Инфекция қоздырушылар:
стафилококк, р-гемолитикалықстрегпококк, гонококк, анаэробты бактериялар,
ішек инфекциясы. Инфекция қоздырушылар әйел организмінің ішкі (эндогенді)
және сыртқы қоршаған ортаның (экзогенді) микробтары болуы мүмкін. Жоғарыда
аталған жағдайларга байланысты әйелдің иммунологиялық күші төмендеп,
септикалык аурудыц белгілері мардымсыз, жасырын түрде өтіп, ұзақка
созылады.
Босанғаннан кейінгі кезеннің септикалық аурулары А.В.Бартельс-
С.В.Сазоновтың жіктеуі бойынша төрт сатыға бөлінеді.
І сатысы - инфекция ішкі жатыр мойны ернеуімен шектеледі: аралық,
қынап қабырғасының, жатыр мойнының жаралары, жатырдың кабынуы.
ІІ сатысы - инфекция тек кіші жамбас қуысымен шектеледі: жатыр, жатыр
маңының, жатырақ қосалқы бөліктерының, кіші жамбас іш пердесініц, жатыр,
жамбас қан тамырларының қабынуы (метрит, параметрит, тромбофлебит,
пельвиоперитонит).
III сатысы - инфекция кіші жамбас қуысынан шығып қанға тарайды. Іш
пердесінің қабынуы (перитонит), септикалық шок.
ІV сатысы - инфекция қан арқылы бүкіл денеге жайылады сепсис,
септицемия, септикопиемия Босанғаннан кейінгі кезеңнің септикалық
ауруларының барлық сатысында, алдымен ауруды қоздырған микробтың кдсиетін
және антибиотиктерге сезімталдығын анықтау қажет.
Бірінші сатысы. Әйел босанғаннан кейін босану жолдары жеңіл "жара-
қаттану болады", жарақаттанады, көбіне аралық пен жатыр мойны жыртылады.
Сол жарақаттарға инфекция түсетін болса, жара пайда болып, беті іріңдейді.
Белгілері: сыртқы жыныс ағзалары қатты ауырып, қызарып, ісініп, қабынады.
Аралық тігістері іріңдеп, ажырап, қанағыш келеді, екінші-үшінші күндері
әйел денесінің қызуы көтеріледі (4-5 күнге созылады). Емдеу жолдары:
аралықтың тігісін алып тастап, жараны сутегі тотығымен жуып тазартады.
Жараны іріңнен тазарту үшін, гипертониялық ерітіндіге малынған дәкеден
күніне үш рет аралыққа түтікше қояды. Жараны іріңнен толық тазартқаннан
кейін, синтомицин, грамицидин майларын қолданады. Осымен қатар, инфекцияға
қарсы антибактериялық ем жүргізеді: пенициллин, ампициллин, оксациллин т.б.
Жара тез жазылып, қалпына келуі үшін трипсин, химотрипсин ферменттерін және
ультракүлгін сәулесін пайдаланады. Жара 12- 14-күндері толық жазылады,
содан кейін аралыққа екінші реттігіс салуга болады. Босанғаннан кейінгі
кезеңнің инфекция ауруларының ең жиі кездесстін түрі - жатырдың қабынуы
(эндометрит). Ауру басталған кезде жатырдың шырышты және етті қабаты
қабынып, жараланып, іріңдейді.
Белгілері: босанғаннан кейін 3-4-күндері, ал кесар тілігінен кейін 1-3-
күндері пайда болады. Дене қызуы 38-39°-қа дейін қөтеріліп, тамыр соғуы
жиілейді (тамыр соғуының жиілігі дене қызуына сәйкес келеді); әйел безгек
ауруындай қалтырайды. Жатырдың жиырылуы, қайта қалпына келуі төмендейді,
қолмен ұстаған кезде жатыр ауырмалы, жатырдан шығатын сұйық зат қан-ірің
аралас, сасық иісті болады. Бұл асқынуда жатырдың жиырылу қасиетінің
төмендеуінен, немесе жатыр мойын өзегінің бітеліп қалуынан, кенде сүйық зат
(ақ кір) жатыр қуысында жиналып, жатырды керіп, ауыртпалы толғақ пайда
болады, бұны лохиометрия деп атайды. Осы кезде дененің улануы кушейіп,
әйелдің қызуы көтеріледі, басы ауырады, қан құрамы өзгереді әсіресе-қанның
ақтүйіршіктері мен СОЭ жоғарылайды.
Емдеу жолдары: Ем жан-жақты болуы керек. Біріншіден жатыр қуысы іда
бала жолдасынын бөліктерінің қалдығын анықтайды (УДЗ зерттеуі арқылы). Егер
жатыр қуысында бала жолдасының қалдығы анықталса, жағыр қуысын тазалап,
жатыр үстіне мұз қойып (10-15 минуттай), түрлі антибиотиктерді – канамицин,
ампициллин, гентамицин, ампиокст.б. және улануға қарсы дезинтоксикациилық
сұйықтықтарды (гемодез, реополиглюкин), сонымен қатар , әйелдін күш-қуатын
көтеру үшін – белоктық заттар мен вигаминдерді кеңінен қолданады. Дененің
тітіркеніп, түршігуін басу үшін - димедрол, пипольфен, супрастин; қызуын
бәсендету үшін - амидопирин, аналгин, аспирин беріледі. Егер ауру
оттегінсіз өмір сүретін микроб әсерінеп пайда болса, линкомицин,
левомицитин, эритромицин енгізеді.
Ауру 8-10 күнге созылады, толық емдемесе инфекция одан әрі тарап, ауру
асқынады.
Екінші сатысы. Параметрит. Бұл асқынудың белгілері босанғаннан кейін
10-12-күндері байқалады. Дене түршігіп, қызуы 39-40° жетіп, іштің төменгі
жағы тартып ауырады және қан құрамы өзгереді. Қынаптық зерттеуде: жамбас
пен жатыр қабырғасы арасында қозғалмайтын, қабыну ісігі анықталады, жатыр
бөлек анықталмайды. Бұл қабыну ісігі үш-төрт апта ішінде қайта сорылуы
немесе іріңдеуі мүмкін; іріндеген ісікті қынап арқылы дер кезінде жарып,
ірінді сыртқа шығарады. Егер ірінді ісікті жармаса, ол әрі қарай бүйрек,
қуық, тік ішекке дейін жайылып. өзі жарылады (бұл әйел өмірі үшін қауіпті
асқыну).
Жатырдың қосалқы бөліктерінің қабынуы. Бұл қабыну көбінесе сөз
ауруларының әсерінен болады.
Ауру белгілері: босанғаннан кейін 7-10- күндері байқалады, әйелдің
жалпы жағдайы нашарлап, денесі түршігіп, қызуы 39-40°-қа көтеріледі. Іштің
төменгі жағы қатты ауырып, іш перденің тітіркену белгісі пайда болады.
Қынаптық зерттеуде: жатыр қосалқы бөліктерінде ауырмалы шекарасыз қабыну
ісігі анықталады, жатыр ісініп, үлкейіп, ісікке қарама-қарсы жаққа ығысады.
Емдеу жолдары: жан-жақты, жоғарыда аталған дәрі-дәрмектерді кеңінен
қолданады, Ал қабыну ісігі іріңцеген жағдайда емі - хирургиялық.
Пельвиоперитонит. Аурудың белгілері босанғаннан кейін 3-4-күндері
байқалып жедел басталады, дене қызуы 39-40°-қа көтеріледі, іштің төменгі
жағы қатты ауырып, әйелдің жүрегі айнып, құсуы мүмкін. Ішпердесінің
тітіркену белгісі пайда болады.
Қынаптықзерттеуде:жатыр ісініп үлкейеді, ауырмалы. Кабыну ісігі қайта
сорылуы мүмкін немесе іріңді қуысқа айналады.
Емі: жан-жақты - антибактериялық, инфузиялық және десенсибилизиалық
емдерді кеңінен қолданады; іріңдеген қуысты қынаптың артқы күмбезін тесіп
ағызады (кольпотомия).
Босанғаннан кейінгі тромбофлебит - жатыр мен жамбас қуысындағы қан
тамырларының қабынуы
Бұл асқыну көбінесе жатырдың қабынуынан кейін пайда болады (7-8-
күндері). Дене қызуы 38-39°-қа көтеріліп, тамыр соғысы дене қызуына сәйкес
келмейді. Қынаптық зерттеуде: жатыр ісініп үлкейеді, ауырмалы, жатырдан қан
ағады. Жатыр қабырғасында жуандалған көк тамыр жолақтары анықталады. Бұл
асқынуда - тромб үзіліп, өкпе артериясының эмболиясына душар етуі мүмкін.
Емдеу жолдары: инфекцияға қарсы дәрілерді - антибиотиктерді және
гепарин, дикумаринді қолданады. Төсек тәртібін қатаң сақтау қажет.
Үшінші сатысы.. Перитонит - босанғаннан кейінгі ішпердесінің қабынуы
екінші, үшінші, сегізінші күндері байқалады. Ішперде қуысында іріңді және
іріңсіз сүйықтық пайда болады; дене ыстығы көтеріліп, тамыр соғуы жиілейді,
іштің төменгі жағы ауырып, жүрек айну, қүсу пайда болады. Үлкен дәрет іште
қатаяды, іш қатты кеуіп, іш перденің тітіркену белгілері анықталады. Бірақ
ауру белгілері көбінесе жасырын түрде өтеді. Соңғы жылдары кесар тілігінен
кейінгі ішпердесінің қабынуы өте жиі кездеседі (босанған әйелдер арасында
0,47-0,6% аралығында).
Негізгі седептері:
1. Қағанақ суының мезгілсіз кетуі (12 сағаттан асуы);
2. Операция алдындағы қынаптық зерттеудің көптігі;
3. Босану әрекеттерінің ұзаққа созылуы;
4. Жатыр тігісінің ажырауы.
Перитониттің дамуы үш фазадан тұрады. Бірінші фазасы: бұл фазада іш
қуысында сарысу жиналып, оған қанның ақ түйіршіктері мен фибрин қосылып
қоюланып, іріңді-қанды сарысуға айналады. Сарысу қайтадан ішекке
сіңбегендіктен, қанайналымы төмендеп, гиповолемия айқындалады, қанда натрий
мен калийдің мөлшері азайып, ішектің қимылы әлсірейді.
Екінші фаза - улану. Бұл фазада қанайналымы бұзылып, қан іш қуысының
көк тамырында бөгеледі; организмнің қорғаныштық, бейімділігі, бүйректің,
бауырдың қызметі төмендейді, зат алмасу жүйелері бұзылып, ішектің қимылы
тоқталып, әйелде жиі құсық пайда болады; уланудың артуымен қатар,
мүшелердің қанайналымы бұзылып, бүйрек, бауырда дистрофиялық өзгерістер
пайда болады, сөйтіп ұлпалық гипоксия өседі.
Үшінші фаза - терминалдық. Бұл фазада қан қысымы, жүректің соғуы
төмендеп, бүкіл организмнің улануынан әйел сандырақтап, есінен танады,
септикалық шок дамиды.
Кесар тілігінен кейінгі перитонипің каршикалық белгілері бірден анық
болмайды, операциядан кейін бірінші, екінші күндері мардымсыз болады.
Әйелдің жалпы күй-жағдайы нашарлап, тілі құрғап, ішек қимылы әлсірейді.
Ішті шертіп көргенде шерту дыбысы әлсізденеді, ішек қимылы өте төмен немесе
жоқтың қасы. Іш пердесінің тітіркену (Щеткин-Блюмберг) белгілері
анықталмайды. Кесар тілігінен кейінгі жатырдың жиырылу қасиеті өте төмен,
ауырмалы, жыныс жолдарынан қан және ірің аралас сасық сұйықтық ағады. Қан
құрамы өзгереді: гемоглобин төмендейді, қанның ақ түйіршіктері, СОЭ
жоғарлайды, нейтрофиль формуласы солға жылжиды. Организмнің улану
салдарынан зәрде белок пайда болып, бүйректің қызметі төмендейді. Кесар
тілігінен кейінгі іш пердесінің қабынуының негізгі ерекшеліктері:
1. Асқынудың клиникалық белгілері бірден анық түрде ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Акушериялық стационалды сепсистік аурулардың алдын алу әдістемесі
Фармакология бойынша
Іріңді сепсистік аурулар. Жаңа туылған нәрестенің ОНЖ зақымдануы
Сиырдың жатырының субинволюциясын анықтау әдістері
Жүкті әйелдерге және бала емізетін аналарға көмек көрсету
Неонатальді сарғыштану
Неонатология – жаңа туылған нәрестелерді күту туралы ғылым
Сыртқы жыныс мүшелерінің бейспецификалық қабыну аурулары
Ауруханалардың арнайы бөлімшелерінің (хирургиялық, акушерлік, балалар және поликлиникалық) ішкі ортасын жоспарлау мен ұйымдастыруға қойылатын гигиеналық талаптар
Жануарлар ауруларының клиникалық диагностикасы
Пәндер