Өндірістік кәсіпкерлікті жүргізу

Жоспар
Кіріспе

Кіріспе:
I. Негізгі бµлім:
А) “Кәсіпкерлік” және “бизнес” түсініктерінің мәні.
Б) Кәсіпкерліктің түрлері.
В) Бизнес ұғымы, мәні және экономикалық мазмұны.
II. Қорытынды:

Елімізде өтіп жатқан нарықтық қатынастар тек экономиканы дамыту үшін ғана емес, бүкіл қоғамдық өмір үшін де орасан зор маңызы бар екендігін республикамыздың тәуелсіздігінің 10 жыл ішінде атқарылған жұмыстар көз жеткізе дәлелдейді. Реформа қалыптасқан экономикалық қатынастарға елеулі өзгерістер енгізді және сайып келгенде әрбір еңбекшінің мүддесін қамтыды. Сондықтан бұған дейін ынта-ықыластың уақыт өткен сайын әлсіремейтіндігінің қайта арта түсетіндігінөмір көрсетіп отыр.
Нарықтық экономика жағдайында экономикалық қызыметтің барлық экономикадағы негізгі буыны – бұл кәсіпорын. Міне, сондықтан да, бұл денгейде қоғамға қажетті өнім өндіріліп, қызмер көрсетілуі тиіс. Бұған жағдайлар да бар. Өйткені кәсіпорында ең білікті кадрлар жинақталады. Мұнда ресурстарды үнемдеп жұмсау, жоғары өнімді техникалар мен технологияларды қолдану мәселелері кең түрде шешіледі. Кәсіпорындарда өндірісті және өнімдерді сатуға кететін шығындарды меилінше азайтуға қол жетеді. Сол сияқты бизнес жоспарлар әзірленеді, маркетинг қолданылады, тиімді басқару жүйесі-менеджмент іске асырылады.
Мұның барлығы терең экономикалық білімді қажет етеді. Қазіргі нарықтық жағдайда тек мынадай ғана кәсіпорын өміршең бола алады, егер де ол нарық талабын аса сауаттылықпен және компоненттілікпен анықтайтын, сұраныс талабын қанағаттандыратын өнімдерді өндіру ұйымдастыратын және білікті қызыметкерлерге жоғары табыспен ең соңында, көп пайданы табуды қамтамасыз ете алатын болады.
Келешекте өндірісті жүргізуге маманданған экономистер үшін кәсіпорынның экономикалық негізін терең білгендері қажет-ақ. Осыған орай, ұсынылып отырған “Кәсіпорын экономикасы” пәніне арналған оқу құралында нарықтық экономиканың талабына сай өндірістің экономикасы, өндірістің тиімділігін арттырудың жолдары және т.б өндіріс процесінде орын алатын басты мәселелер қамтылған.

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 17 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе.

Елімізде өтіп жатқан нарықтық қатынастар тек экономиканы дамыту үшін
ғана емес, бүкіл қоғамдық өмір үшін де орасан зор маңызы бар екендігін
республикамыздың тәуелсіздігінің 10 жыл ішінде атқарылған жұмыстар көз
жеткізе дәлелдейді. Реформа қалыптасқан экономикалық қатынастарға елеулі
өзгерістер енгізді және сайып келгенде әрбір еңбекшінің мүддесін қамтыды.
Сондықтан бұған дейін ынта-ықыластың уақыт өткен сайын
әлсіремейтіндігінің қайта арта түсетіндігінөмір көрсетіп отыр.
Нарықтық экономика жағдайында экономикалық қызыметтің барлық
экономикадағы негізгі буыны – бұл кәсіпорын. Міне, сондықтан да, бұл
денгейде қоғамға қажетті өнім өндіріліп, қызмер көрсетілуі тиіс. Бұған
жағдайлар да бар. Өйткені кәсіпорында ең білікті кадрлар жинақталады.
Мұнда ресурстарды үнемдеп жұмсау, жоғары өнімді техникалар мен
технологияларды қолдану мәселелері кең түрде шешіледі. Кәсіпорындарда
өндірісті және өнімдерді сатуға кететін шығындарды меилінше азайтуға қол
жетеді. Сол сияқты бизнес жоспарлар әзірленеді, маркетинг қолданылады,
тиімді басқару жүйесі-менеджмент іске асырылады.
Мұның барлығы терең экономикалық білімді қажет етеді. Қазіргі нарықтық
жағдайда тек мынадай ғана кәсіпорын өміршең бола алады, егер де ол нарық
талабын аса сауаттылықпен және компоненттілікпен анықтайтын, сұраныс
талабын қанағаттандыратын өнімдерді өндіру ұйымдастыратын және білікті
қызыметкерлерге жоғары табыспен ең соңында, көп пайданы табуды қамтамасыз
ете алатын болады.
Келешекте өндірісті жүргізуге маманданған экономистер үшін
кәсіпорынның экономикалық негізін терең білгендері қажет-ақ. Осыған орай,
ұсынылып отырған “Кәсіпорын экономикасы” пәніне арналған оқу құралында
нарықтық экономиканың талабына сай өндірістің экономикасы, өндірістің
тиімділігін арттырудың жолдары және т.б өндіріс процесінде орын алатын
басты мәселелер қамтылған.
Кәсіпкерлік ұғымы пайда алып келетін белсенді қызмет бабы .

Жоспар:

Кіріспе:

I. Негізгі бµлім:
А) “Кєсіпкерлік” жєне “бизнес” т‰сініктерініњ мєні.
Б) Кєсіпкерліктіњ т‰рлері.
В) Бизнес ұғымы, мәні және экономикалық мазмұны.

II. Ќорытынды:

“Кєсіпкерлік” жєне “бизнес” т‰сініктерініњ мєні.
Осы т‰сініктердіњ єдепкі бастауы “кєсіпкерлік”. Ендігі сµз тізгіні осы
жайында. Ќазіргі кезде “кєсіпкерлік” маѓынасына берілетін аныќтамалар
шамадан тыс кµп.
Ерте заманда “кєсіпкерлік” ±ѓымы тек ќана тєуекел элементтерімен
байланыстырылѓан. 1725 жылы Ричард Кантильон кєсіпкерді – нар тєуекел
жаѓдайында ќызымет етуші адам деді. 1961 жылы “кєсіпкер - ±стамды тєуекел
жаѓдаиында ќызымет ететін пысыќ адам” деп паиымдаѓан Дэвид Маклелланд да
осы пікірді ќолдаѓан.
Кєсіпкерлік ±ѓымына аныќтама беруші келесі аѓым – кєсіпкерлікке тєн
тєуекелділікпен ќатар, одан алынатын пайда мен туындайтын жауапкершілікті
жатќызады. Мысалы; 1797 жылы Бодо кєсіпкер – іскерлік ќызыметке жауап
беруші, кєсіпорын ќызыметін баќылап, жоспарлап, ±йымдастырып жєне оѓан
иелік етуші т±лѓа деген. 1964 жылы Питер Друкердіњ дєлелдемесі – кєсіпкер
ќандай болмасын м‰мкіндікті пайдалана отырып, ењ жоѓарѓы дењгейдегі
пайдаѓа жетуге ±мтылатын адам.
Таѓы бір адам – кєсіпкерлікті жањашылдыќпен байланыстырады. 1934 жылы
Йозеф Шумпетер кєсіпкерді – жања технологияларды µњдеуші жањашыл ретінде
суреттейді.
Сµз болып отырѓан єр т‰рлі аѓымдардыњ т±жырымдары т‰сінікті, ѓылыми
кµзќарас т±рѓысынан ќараѓанда µте мањызды. Белсенді ізденушілік
ж±мыстарын ж‰ргізгендіктерініњ дєлелі. Кєсіпкерлікке берілген
аныќтамалар, оныњ мазм±нын барынша жаќсы ашып кµрсеткен. Сондыќтан,
кєсіпкерліктіњ барлыќ жоѓарыда аталѓан аныќтамаларын негізге ала отытып,
таѓы бір жања аѓым шыѓуына себеп болды. Кєсіпкерліктіњ кешенді аныќтамасы
пайда болды. Дєлел ретінде Роберт Хизричтіњ аныќтамасын келтіруге болады.
Кєсіпкерлік – белгілі бір ќ±нѓа ие болатын жаңа нәрсе ашу үрдісі, ал
кәсіпкер – осыған бар күші мен уақытын жұмсай отырып, орнына ақшалай және
қанағаттанарлыққа жете алатын, қаржылық, психологиалық және әлеуметтік
тәуекелді мойнына алатын адам.
“Кәсіпкерлік” және “Бизнес” түсініктерінің мағынасы жағынан өте ұқсас
екенін айтқан жөн.Орыс тілінде “бизнес” – кәсіпкерлікті, ал бизнесмен –
кәсіпкерді білдіреді. Орыс тіліндегі сөздер шет ел сөздеріне сәйкес
келеді, сонымен қатар, қосымша мағына да береді. Кәсіпкерлік сөзінің ар
жағына – “іс” және жай ғана “іс” емес, “ кәсіпорын” , яғни басқаша
айтқанда, кәсіпорынды және өз ісін ұйымдастыру болып табылады.
Егер де біз, батыс экономикалық әдебиеттеріне назар аударсақ, онда
олардың “кәсіпкер” және “бизнестің” жүиелі анықтамаларына сүиенеді.
Берілген анықтаманың жүиелігін мынадан көруге болады: қоғамның
экономикалық өмірінде бизнес және кәсіпкерліктің рөлін түсіну деңгейінің
меңгерілгендігін білдіреді. Батыс экономистерінің анықтамаларында
игілікті бизнес жайлы айтылады. Ал біздің экономикалық әдебиеттерімізде,
негізінен, жүйесіз сипаттағы анықтамалар орын алған. Әдетте, табыс
табуға бағытталған қызымет бабын түсіндіреді. Мысалы. “Шаруашылық
қызымет және кәсіпкерлік дамуының еркіндігі” жайлы Қазақ КСРО Заңында
“кәсіпкерлік – барлық қатысушылар үшін өзара тиімді нәтижелер мен пайда
алу мақсатында құрылған жеке, қарыз және басқа да мүліктер мен құралдар
есебінен шаруашылық немесе әрекет етуші заңдылық шеңберіндегі,
инициативті, басқалай қызымет” делінген.
“Бизнес” және “кәсіпкерлік” түсініктерінің ұқсастығымен қатар, олардың
сөздеріне тән бірқатар айырмашылықтары бар. Мысалы;”бизнес” “кәсіпкерлік”
түсінігіне қарағанда ауқымды болып келеді. Кәсіпкерліктің субъектіліері –
жеке немесе заңды тұлғалар, басқаша айтқанда, кәсіпкер. Ал бизнес
субъектілері мына төмендегідей.

Бизнесті субъектілеріне қарай бөлгенде мынандай түрлері болады.

Көрсетілген бизнес түрлерінің мәнін тереңірек
талдаған жөн. Бизнес түрлерінің әрқайсысы екі жақты болып келеді.
Олардың қарым-қатынасынада іскерлік мүдде жатыр, түпкі нәтижесінде өзара
тиімділікке жетеді. Аталған элементтерді келесі кесте арқылы
қарастырамыз.(1-кесте)

Әр түрлі бизнес түрлерінің мәні.

Негізгі Кәсіпкерлік Тұтынушылық Еңбек Мемлекеттік
нышандар бизнес бизнес. Бизнесі. бизнес.
Бизнес Өндіріс Тұтыну және Жұмысшы Өндіріс, ақпарат
Негізі. құралдарына қызымет көрсетугекүшіне жеке құралдарына,
жеке меншік. жеке меншік. меншік. интелектуалды
меншік,
еңбегіне, бағалы
қағаз, ақша
ресурстарына
жеке меншік.
Бизнестің Кәсіпкер-кәсіпкКәсіпкер Кәсіпкер- Кәсіпкер
шаруашылықты ер; кәсіпкер- тұтынушы. жалдамалы мемлекеттік
субъектілері.рыноктық жұмысшы. ұйымдар.
эканомиканың
түрлі
агенттері.
Іскерлі Өнімді өндіріп Өнім немесе Кәсіпкер Әр түрлі
мүддені сату немесе қызыметті сатып үшін ағымдағы
жүзеге асыру.қызымет көрсетуалу бойынша фирманың басымдылықтар
арқылы. мәміле жүргізу. соңғы бойынша
нәтижесі; мемлекеттік
жалдамалы бағдарламалар
жұмысшы жүргізу.
үшін-жеке
табыс.
Соңғы Пайда Кәсіпкер Кәсіпкер Кәсіпкер үшін-
пайда. табу. үшін-табыс; үшін-фирманытабыс табу;
тұтынушы ң соңғы мемлекеттік
үшін-қажеттілігіннәтижесі; ұйымдар үшін-
қанағаттандыратынжалдамалы бағдарламаны
тауар немесе қызыметкер (жобаны) өткізу
қызымет. үшін-жеке мүмкіндігі.
табыс.

Кәсіпкерліктің негізгі және маңызды нышандары (сипаттары) мыналар:
1. Шаруашылық субъектілерінің жеке даралылығы (өзінің қалауымен қызымет
етуі) және тәуелсіздігі.
Әрбір кәсіпкер өндірістік, коммерциялдық, қаржылық және
тағы басқа да мәселелерді жеке дара тәуелсіз шешеді.
2. Экономикалық қызығушылық.
Кәсіпкерлік қызыметтің қозғаушы және алға тартушы күші мен факторы
- экономикалық-әлеуметтік тиімділік. Өз пайдасын көздей отырып,
кәсіпкер, сонымен қатар қоғамдық мүдделерге де қызымет етеді.
3. Новаторлық, творчестволық алғышарт.
Кәсіпкерлік қызыметтің тиімділігі өнімнің жаңартылу, ешкім ойламаған
мүлдем жаңа шешімдер қабылдау қабылеті, икемділігі, біліктілігі,
туындаған жағдайды дұрыс және дәлме-дәл бағалауы, батыл шешім қабылдап
оны жүзеге асыру.
4. Шаруашылықтағы нар тәуекелділігі.
Кәсіпкерлік қызыметті жүргізу әрқашан да нар тәуекелмен жүзеге асатын,
күрделі де жауапты шаруа. Мамандар бағалау бойынша, тексеруден өткізілген
жаңа ойлардың ішінен тек екеуге жуығы ғана өз қолдауын табады.
5. Қызымет бабының қысқы мерзімділігі, икемділігі және тиімді
тактикалық әдістерін қолдану.
Кәсіпкерлік қызмет үздіксіз және қосарлана, ілеспелі түрде
жүргізілетін келісім-шартты әр текті және жан-жақты кешенді жұмыстардың,
іс-қимылдың жиынтығы. Осылардың әрқайсысы салыстырмалы түрде әрі қысқа,
әрі мәмілелі келісілген мерзім уақытымен және нақтылы кезеңдер шеңберінде
шектеулі жағдайда болады. Демек, әр жұмыстың шегі, тиімді және оңтайлы
әдістері бар. Мақсат – дұрыс іс-қимыл жасау, жаңалықты іздеп табу, оны
кәсіпкерлік жұмысында пайдалану.

Кәсіпкерлік түрлері.
Өндірістік кәсіпкерліктің мазмұны.
Кәсіпкерлік қызметті ұдайы өндіріс циклі бойынша топтап бөлуге
болады.
Ұдайы өндіріс циклінің төрт фазасы болатындығы белгілі. Олар:
1) өндіріс;
2) айырбас;
3) бөлу;
4) тұтыну;
Жоғарыда аталған фазаларға байланысты, кәсіпкерлік қызметтің түрлерін
атап айтқан жөн. Олар:
1)өндірістік;
2)коммерциялдық;
3)қаржылық;
Соңғы кездері кәсіпкерлік қызметтің тағвы бір түрі- кеңес беру
(консультациялық) орын алып келеді.
Осы аталған кәсіпкерлік түрлерінің әрқайсысына жеке-жеке тоүқталайық.
Өйткені олар қызмет түрлерінің өз алдына жеке түрі болып табылады.
Даралық салыстырмалы сипатта. Демек, олар бір-бірімен тығыз байланыста,
өзара тәуелді жағдайда өмір сүреді. Сонымен, кәсіпкерліктің барлық
түрлерін анықтаушы және буындастырушы- тауар өндіруші. Ол өндірістік
кәсіпкерлік болып табылады. Ол ең ұзақ және еңбекті көп қажет ететін
процесс. Сондықтан, мысалы, кәсіпкер тез пайда алуға ұмтылғанда, оның
қызыметі көп жағдайларда коммерциялық сипат алады.
Кәсіпкерлік қызыметтің түрлерінің өзі бірнеше тармақшаларға бөлінеді.
Осылайша, өндірістік кәсіпкерлік инновациялық, ғылыми-техникалық қызмет,
тауарлард тікелей өндірісі, қызымет көрсету, оларды
өндірістік тұтыну және де осы салалардағы ақпараттық қызымет түрінде
болады.
Өндірістік кәсіпкерліктің объектісі – тауарлар, қызымет көрсету және
капитал. Соңғы жағдайдан қаржылық кәсіпкерлік келіп туындайды.
Өндірістік кәсіпкерліктің зерттеу пәні - өндіріс және капитал,
қызыметтерді тұтыну сферасы.
Кәсіпкерліктің осы түрінің қызметі өндірістік кәсіпорындар мен
ұйымдарда іске асырылады. Қызымет жүргізу субъектісі – кәсіпкер – товар
өндіруші.
Өндірістік кәсіпкерлікті жүргізу төменде келтірілген сызба негізінде
іске асырылады.

Өндірістік кәсіпкерлікті жүргізу кезеңдері.

Өндірістік кәсіпкерлікті іске асыру ең алдымен, өндіруге қажет, сондай-
ақ көрсетуге тиісті қызымет түрін фирманың анықталуынан басталады.
Кәсіпкер жаңа өндіріс немесе тауар мен қызмет көрсетудің жаңа түрін
өндіргісі келген жағдайда, біріншіден өзінің мүмкін болатын тұтынушыларын
анықтап алуы қажет. Демек, ұсынылатын қызыметке сұранысын анықтауы қажет.
Сондықтан, кәсіпкер өзінің қызыметінің келесі кезеңінде нарыққа
маркетингтік талдау жасау керек.
Өндірістік кәсіпкерліктің факторларын таңдап алу үшін қажетті қаржылық
шығындарды есептейді.
Шығынды нақтылы жан-жақты есептегеннен кеиін өндіріске қажетті
кәсіпкерлік факторлар алынады. Олар- өндіріс қорлары, жұмысшы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.