Адамгершілікке тәрбиелеудің он алты ережесі

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

АДАМГЕРШІЛІККЕ ТӘРБИЕЛЕУДІҢ ОН АЛТЫ ЕРЕЖЕСІ

«Адамгершілік тәрбиесін егудің өнері он алты түрлі негізгі ережеге келіп тіреледі», - дейді атақты чех педагогы Я. А. Коменский.

Ізгілік мінезі барлық балаға бірдей егіледі. Жас буынға не нәрсе және адал деп табылса, соның бәрін де жүйелі гармониядан алып, толық қалдықсыз және бұомалаусыз дарыта білу қажет.
Соның ішінде алдымен, ізгі мінездің ең негізгілерін, яғни жұр айтқандай, өте-мөте «іргелілерін» басым етеміз, оны данышпандық, ықшамдылық, ерлік және әділдік мінездері деп атаймыз.

Үйді іргесіз салуға болмайды, жаман салынған үйдің тіректері мен бөлшектері шайқалып, тез қаусайды.

Жас буын данышпандық мінезін заттардың шын айырмасы мен қасиеттерін зерттей отырып, жақсы тағылым өнеге алады. Өйткені, заттар жайындағы шынайы ой-пікірдің пайда болуы қандай да болса, ізгіліктің негізі сондай болып табылады.
Қанағатшылдық мінезі жас буынға олардың оқып жүрген шығанда үздіксіз егіледі. Ондай қанағатшылдық ас-суға қомағай болмау, ұйқы мен тынығуға, ойын мен жұмысты, сөйлеу мен тұйықтықты тең ұстау түрінде егілмек.
Жас буын ерлікке өзгеше зейін қойып оқитын болсын. Оның өзі қиындықты жеңе білу, мерзімін сақтамайтын артық жүгірістен, яки ойыннан аман болу, шыдамсыздыққа, күйгелектікке, ашуға жол бермей, өзін тізгіндеп ұстай білу түрінде егілмек. Мұндай мінезге жетудің негізі - барлық нәрсені ойланып істеуге әдеттену, құмарлық немесе қызбалықпен ештеңеге кіріспеу әдеттері болмақ.
Әділдікке үйрену үшін бала ешкімге зәбір көрсетпейді, тілдемейді, кім де болса қадірлей біледі. Өтірік алдау-айлаға салынбайды, тілалғыш, адамға мейірімді болады. Жастарды мұның бәріне және жоғарыда айтылған мінездерге тәрбиелеу үшін төменде көрсетілген тәсіл мен құралдарды қолдану қажет.
Ерлік мінезі ішінен жас буынға өзгеше қымбатты, бүкпесіз ақпейіл болу, еңбекке төзімділік.
Бүкпесіз ақпейілділіке жету үшін бала ақыл иесі жақсы адамдармен көбірек істес болады. Солардың көз алдында түрліше тапсырмаларды орындай білуге үйренеді. Аристотель Ескендірді солай тәрбиелеген еді. Ол 12 жасқа толғанда қандай ортаның адамдарымен болса да тілдесе, ұғыса білген, соның ішінде патшалар түрлі елдің немесе патшалықтардың елшілері, ғалымдар, оқымаған адамдар, қыстақ тұрғындары, қолөнершілер болған. Оның үстіне жас Ескендір сөз болған мәселе жөнінде ақылды сұрақтар қойып, оған дұрыс жауап бере білген.
Еңбекке үйрені үшін жас балалар белгіліл бір келелі кәсіп немесе қызықты жұмыспен айналысуы тиіс.
Балаларға әділдік мінезімен тікелей байланысты ізгілік мінезін айрықша дарыту қажет, оның өзі басқаларға қызмет көрсетуден немесе соған пейілді болудан туады.

Баланың табиғатын кір шалып, бұзылған болса, ол өзімшілдікке беріле бастайды. Ондай өзімшіл бала жұрт менің ығымда болса деген жағымсыз мінезге салынады. Адам өміріндегі үйлесімсіздіктер осыдан туып, өріс алады. Өйткені ондай адамдар тек өзім болсам дейді, жұрттың елдің қамын аяққа басады.

Ізгілік мінездерін балаға сәби кезден бастап егу керек, жаны кірлеп, кемшілікке белшесінен батқан соң. Ол ізгілік мінезін қабылдай алмайды.
Қайырымдылыққа үйрену үшін бала үздіксіз адалдықпен ауыздануға тиіс. Көп жүгіріп үйренбей - жүгіру жоқ, адамдармен тілдеспей - шешендік жоқ, көп жазып, жаттықпай - жақсы жазу жоқ. Көп тыңдаған құйма құлақ болады, сабырлы болу үшін сол сезімді ғана көбірек баптау керек, шыншыл адам өтірікті сүймейді, табандылық қажыр-қайраттан туады, т. т мұндай мінездерді дарытамын дегендердің сөзінде, ісінде қылаудай да мін болмауға тиіс, өнеге -сол.
Ата -ана, тәрбиеші, ұстаз, дос-жарандарының өмірінен алынған өнегелер жас баланың көз алдынан шамдай жарқырап, әсте өшпестей болсын. Өйткені, бала нені көрсе де жақсылық болсын, жамандық болсын, соның бәріне өздігінше санасыз түрде еліктейді. Олар барлық істі танымнан емес, еліктеуден бастайды. Бұл жерде мен бір ғана өмірден ғана емес, тарихтан алынған мысалдарға да сүйеніп отырмын. Бала тәрбиесінде өмір мысалдары мәндірек, өйткені, ол бізге жақын және адамға күшті әсер етеді.
Өнегелерді өмірден алынған өсиет және ережелермен әрдайым ұштастыра білу керек. Сонда еліктеуге түзету қосып, соны толықтырып, нығайтуға жол ашылады.
Айрықша сақтанатын бір іс - оқушы балалардың бұзылған балалармен жақындасуына жол бермеу, әйтпесе оқушы олардан жаман мінез үйренеді.
Алайда жаман мінездердің оқушыларға жұқпасына адам қырағылығы кейде кепіл бола алмайды десек, бұзық мінездерге жол бермеу үшін мектепке келелі тәртіп қажет.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.