Балалардың шығармашылық дамуының міндеттері мен олардың шешім жолдары

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Балалардың шығармашылық дамуының міндеттері мен олардың шешім жолдары.
Жоспары:
1. Шығармашылық жұмыстардың түрлері мен қызметі
2. Олардың шешу жолдары

Шығармашылық - адамның өмір шындығында өзін-өзі тануға ұмтылуы, ізденуі. Өмірде дұрыс жол табу үшін адам дұрыс ой түйіп, өздігінен сапалы, дәлелді шешімдер қабылдай білуге үйренуі қажет. Адам бойындағы қабілеттерін дамытып, олардың өшуіне жол бермеу, адамның рухани күшін нығайтып, өзін-өзі тануына көмектеседі. Оқушының өз болмысын тануға көмектесіп, қабілетін ояту, жаңа рухани күш беру білімнің ең маңызды мақсаты болып табылады. Оқушының шығармашылық қабілетін дамытуға мектеп қана мақсатты түрде ықпал ете алады. Жалпы шығармашылық туынды өмірге келгенге дейін ұстаз шәкіртін өнеге тұтар ақылшысы, пікірлес досы, бапкері болуы тиіс. Оқушы шығармашылығы үнемі ұстаз, сынып ұжымы, ата-аналар тарапынан қолдау тауып отыруы керек. Шығармашылықтың түрленрі көп. Алайда, біздің нысанамыз сөз өнері - өнердің биік шыны. Бұл ретте ұлы ұстаз А.Байтұрсыновтың сөз өнері туралы мына пікірі соншалықты бағалы.
"Сөз өнері - адам санасының үш негізіне сүйенеді: 1. ақылға; 2. қиялға; 3. көңілге".
Ақыл ісі - андау, яғни нәрселердің жайын ұғу, тану, ақылға салып ойлау.
Қиял ісі - меңсез, яғни ойдағы бар нәрселерді белгілі нәрселердің тұрпатына, бейнесіне ұқсату, бейнелеп суреттеп ойлау.
Көңіл ісі - түю, талдау, яғни ұлы сыншының айтуынша, балаға сөз өнерін меңгерту үшін осы үш істі қарастыруымыз керек.
Жалпы баланың шығармашылық қабілетін дамытуға ең басты назарға алатын нәрсе:
1. Өлең шығаруға, суырып салмалыққа үйрету, яғни сауат ашу.
2. Ұйқасын тапқызу, сөзбен-сөзді байланыстыру.
3. Алдарына ой тастау, логикалық қабылдауын дамыту.
Осыдан келіп мынадай міндет тұрады: баланың қабілет дамуына әсер етіп, білімімен қарулдандырып, еліміздің білімді, жан-жақты, ғылым мен техникада, өнерде шығармашылық жұмыс жасай алатын азаматты тәрбиелеу.
Ал қазіргі музыка сабақтары балаларды жан-жақты дамыту барысында алдына көптеген мақсаттар қояды. Дәлірек айтсақ: балаларды музыканы тыңдай білуге үйрету, оны тұтастай қабылдау, сезіну, музыкалық мәнерлікке баулу, дыбыстардың типін түсіну және музыкаға қызығушылығын арттыру.
Балаларды музыкаға тәрбиелеудегі сан сұрақтардың бірі - музыкалық шығармашылық болып табылады, яғни балалардың өздері құрастырған вокальдық және аспаптық шығармалар. Осы жерден келіп екі түрлі көзқарас қалыптасады:
1. Композиторлық дарыны бар балалар ғана музыкалық шығармашылықпен айналыса алады, олардың әрі қарай шығармашылық қабілетін дамыту керек.
2. Әрбір баланы музыкалық шығармашылыққа баулу - әрбір баланың дамуына зор роль атқарады.
Өзі құрастырған шығармалардағы музыкалық шығармашылық белсенділік қандай дәрежеде борлмасын музыкалық ойлауына, орындаушылық шеберлігіне елеулі әсер етеді. Музыкалық шығармашылықты қорлданудың негізін қалаған, ірі музыка зерттеуші Б. Л. Яворский. Сондый-ақ баланың шығаармашылық жұмысына көп назар аударған Брюсова.
Музыкалық шығармашылық ән айту, тыңдау, музыкалық сауаттылық және музыкалық ырғақ педагогикалық процесстермен байланыста болса ғана, шығармашылық белсенділік нәтижелі болады. Сонымен қатар, жоғары сапалы маманданған педагог баланың жас және психологиялық ерекшеліктерін ескеруге міндетті. Баланың негізгі музыкалық ойлауына бағытталған музыкалық бейне эмоционалдық көңіл күйдің, музыкалық шығармаларда орындауға ынтасын, соған сәйкес педагогтың әңгімесі әсерінен дүниеге келеді.
Сонымен, оқушыларды шығармашылық жұмысқа бауылып, олардың белсенділіктерін, қызығушылықтарын арттыра түсу үшін, шығармашылық қабілеттерін сабақта және сабақтан тыс уақытта дамытуда әртүрлі әдіс-тәсілдерді қолдануға болады. Олар мынадай:
1. Логикалық ойлауын дамытатын ойындар мен белгілі тапсырмаларды шешу (анаграмма, сөзжұмбақ, құрастырмалы ойындар, т.б.)
2. Қиялдау арқылы сурет салғызу.
3. Ой шапшандығын, сөз байлығын дамытуда өлең шумақтарын құрастыру.
4. Белгілі бір әннің мазмұнына байланысты мақал құрастыру, жұмбақтар шығару.
5. Берілген тірек сөздер арқылы қызықты мәтін немесе сөздер құрастыру.
Ал сабақтан тыс уақытта оқушылардың шығармашылық қабілетін дамытудың жұмыс түрлері:
1. Орталық мұражайға апару.
2. Әртүрлі кездесулер өткізу (ақын, жазушылармен).
3. Әртүрлі тақырыптарға сайыс, пікірталас өткізіп, алған әсерлері бойынша шығарма жазу.
4. Балаларға арналған журналдарға жаздырып, оны сабақ кезінде үнемі пайдалану.
5. Әрбір оқулып отырған шығармалардың авторлары туралы толық мағлұмат жинау, реферат жазу.
Осындай жұмыстарды үнемі жүргізу оқушыларды шығармашлыққа баулу, шәкірт бойындағы қабілет көзін ашып, тілін байытуға, қиялын ұштауға, өз бетінше ізденуге зор әсерін тигізеді. Бала бойындағы қабілетті ашу - оқушының шығармашылық бағытта дамуына жете мән беру болып табылады.
Сонымен қатар аспаптарды өткен кезде, мынадай тапсырам беруге болады төмендегі әріптерден сөз құрап жаз, яғни аспап аттарын.
1. Домбыра.
2. Қобыз.
3. Шертер.
4. Жетеген.
5. Сыбызғы.
6. Сырнай.
7. Асатаяқ.
8. Керней.
Осындай сөздікпен жүргізілген жұмыстар оқушылардың шығармашылық қабілетін дамытуға зор үлесін тигізеді.
Музыкалық және эстетикалық тәрбие тарихы проблемаларының жекеленген аспектілері В.К. Белобородованың, И.П.Гейнрехстың, Ю.Б. Алиевтың, С.А.Карцеваның, О.А.Апраксинаның, В.Н.Шатскаяның және т.б. педагогикалық зерттеулерінде ашылды. Совет өкіметі кезінде қазақ халқының музыкалық творчествосы жөнінде бірқатар іргелі зерттеулер жарық көрді. Олардың ішінен А.Ерзаковичтің және т.б.еңбектерін еркеше атап өтуге болады. Қазіргі кезде қазақ музыка мәдениетін зерттеумен көптеген зертеушілер айналысуда. Олардың басты назарына музыкалық фольклордың түрлі аспектілері алынып отыр. Атап айтқанда, Б.Г.Ерзаковичтің, М.М.Ахметованың, А.Темірбаевтың, т.б.еңбектері қазақ халқының ән мәдениетін зерттеуге арналған. Ал П.В.Аравин, Б.Ш.Сарыбаева, И.Ф.Тификиди және т.б. авторлардың еңбектерінде қазақтардың аспаптық музыка, музыка мәдениеті проблеммалары қозғалса, Г.К.Котлованың, Б.Ғ.Ғазизовтың, В.Месманның жұмыстарында халық музыкасын профессионалдық музыкалық творчествода пайдалану мәселелері сөз болды. Музыкалық тәрбие - адамның музыкалық мәдениетін, музыкалық ынта-қабілетін нысаналы және жүйелі дамыту, оның бойынан музыкаға тебіреніп-толғана білуді, оны түсінуді сіңіру. Ол музыкалық қызметтің қоғамдық-тарихи тәжірибесін, музыкалық оқу мен элементтерін жаңа ұрпаққа табыс ету процесін қамтиды. Ал әрбір халықтың рухани мәдениетінің қалыптасу және даму процесі музыкалық-эстетикалық тәрбиенің даму процесі өзінше жүретіні мәлім. Музыкалық және эстетикалық тәрбиеде әрбір халықтың мәдени және рухани мұрасына дұрыс көз-қарасты қалыптастыру, олардың прогрессшіл және демократияшыл жақтарын таба білу, оларды қазіргі жоғарғы мектепте пайдаға жарату жолдарын көрсету маңызды мәнге ие болып отыр. Мұның бәрі, әлбетте, музыкалық және эстетикалық тәрбиенің бұрыңғы тәжірибесін және бүгінгі жәй-күйін терең талдауды қажет етеді. Музыкалық білім мен тәрбие беру жөнінде зерттеп, жұмыс істеген орта ғасырдың көрнекті ғалымы, философ Әбу Насыр Әл-Фараби. Ол 870 жылы Қазақстанның көне қалаларының бірі - Отырарда дүниеге келді. Әл-Фараби жан-жақты білім алып, ғылымға біржола ден қояды. Өзінің ерекше қабілеттігінің арқасында ол көрнекіт философ, математик, тарихшы, астроном, жаратылыстанушы, дәрігер, тамаша музыкант, музыка теоритигі және композитор болған. Әл-Фарабидің жас шағында жақсы ән айтқаны, өзінің бірнеше бірегей музыкалық аспаптарды жасап шығарғаны, музыкалық шығырмалады тамаша орындаушы болғаны туралы деректер баршылық. Әл-Фараби аса көрнекті музыка зерттеушісі болған. Оның Музыканың ұлы кітабы атты көлемді шығармасы қай кезде болмасын музыка зерттеушілерінің үлкен қызығушылығын тудырып келеді. Бұл еңбекті бүкіл музыка тарихшыралы бірауыщдан музыка теориясы жайлы жазылған үлкен еңбектерін қатарына жатқызады. Бұдан басқа Ғылымдардың шығуы, Музыка жайлы талдау, Ырғақтардың классификациясы атты туындыларында музыка ғылымын талдап береді. Музыкалық ұлы кітабында вокальдық шығармалар және вокальдық тәрбие беру туралы көптеген бағалы қорытындылары бар. Әртүрлі әуендерге келсек, адам ертеден-ақ ыңылдап ән салуға әуендетуге әуес және бейім болған. Біртіндеп бұл дәстүр ғасырлар бойы ұрпақтан-ұрпаққа, халықтан-халыққа көшіп, музыкалық творчество байи түскен. Жалпы Әл-Фарабидің музыка жөнінде бізге жеткен еңбектерінде музыка теориясы, аспаптармен сүйемелдеу, музыкалық дарын туралы құнды пікірлер аз емес. Әл-Фараби мұрасы әлі толық зерттеліп біткен жоқ. Дегенмен қолда бар мұрасының өзі қазіргі музыка тану және музыка педагогикасы үшін орасан зор теориялық және практикалық қызығулық тудырады, әрі сол кездегі Қазақстан халықтарының халықтық музыкалық творчествосының қалыптасуы мен дамуына сипаттама береді.
Қазіргі уақытта музыкалық педагогиканың алдына қоятын негізгі мақсаты -әрбір жас талантты өз Отанын сүйіп, ұлттық өнер тасын қалауда өз күшін аямай жұмсауға тәрбиелеу. Сондықтан біз осы ЖОО-ны бітіріп шыққанда тек музыкант маманы болып қана қоймай, келешекте сол алған білімдерді пайдалана отырып, бүкіл елдің мәдениетін алға апару міндетіміз деп түсіну керек. Бұл мектепте сабақ берумен қатар, оқушыларды шығармашылыққа баулу, шәкірт бойындағы қабілет көзін ашып, қиялын ұштау болып табылады.
Шығармашылық дегеніміз - адамның өмір шындығына, өзін-өзі тануға ұмтылуы, ізденуі. Өмірде дұрыс жол табу үшін адам дұрыс ой түйіп, өздігінен сапалы, дәлелді шешімдер қабылдай білуге үйренуі керек.
Оқушылардың белсенділігі мен танымдық іс-әрекеттері арқылы шығармашылығын дамыту, қажетті жағдайда айрықша ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.