Белгілі бір мамандықтың ерекшеліктерін дәл сипаттау

Жоспар
Кіріспе

Кіріспе.
І Негізгі бөлім.
Мамандық таңдаудың құрлымдық кестесі.
1 Мамандық таңдау негіздері.
2. Кәсіпкер мен мамандықтардың басты еңбек сипатына қарай жіктелуі.
3. Кәсіби дайындық деңгейлері.

Ата-бабаларымыз ою-өрнекті жеке өнер ретінде қарап, өрнек жасайтын заттың формасына, оның не үшін, кімге арналғанына, қандай материалдан жасалғанына байланысты қарстырған. Жасалған бұйымдарға ерекше сән беріліп, көркемдеп толықтырып отырды. Осы орайда ағаш бетіне көмкеріп, жүргізілетін оюлар да әр түрлі болып келеді. Пышақтың ұшымен сызып ойылатын, рельефті терең оюлар, геометриялық, өсімдік, гүл жапырақ тәрізді стильдегі оюлар бар. Оюлар негізгі ағаштың беттеріне тікелей ойылып отырады. Ою әр затқа байланысты өзінше композициялық шешім таба білген классикалық геометриялық оюлар, заттардың беттерінде тепе-теңдік тауып, симметриялық заңдылығын сақтап, бәрі сыртқы жиектің ортасына орналастырылып, бір жүйеге бағындырылған. Бұндай композициялық келісімділік, үйлесім гүл, жапырақ, өсімдік тектес, зооморфтық оюларда да қатаң сақталған. Ағаштарды ойған кезде үлкен шеңберлер, дөңгелектер күннің шығу символын паш етсе, толқынға ұқсас оюлар теңіз, көл, өзен суларының қозғалу, ағу, сарқылу процесін бейнелейді.
Ағаштарды кесіп, қашап ою процесінде оларды бір-бірінен жасалу әдісіне, қолданған оюларға байланысты ажыратады. Жасалу әдістеріне байланысты көркемдеп, мәнерлеп ою әдістерін мынадай түрлерге бөледі:тереңдетіп геометриялық әдіспен ою, сызып ою, ілік жасап ою, тырнақша тәрізді ою, рельефті терең ою болып келеді. Сонымен қатар жасалған заттардың беттеріне сүйек, темір, күмістерді оюлап, әсемдеп, безендіріп беттестіре жапсырып, күміс не мыс, жез шегелермен шегелейтін болған. Осы айтылған ағаш ою өнерінің түрлері қазіргі кезде де кеңінен дамып келеді.

Пән: Өнер, музыка
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

3.4. Сандық бетіне қолданатын оюдың түрлері

Ата-бабаларымыз ою-өрнекті жеке өнер ретінде қарап, өрнек жасайтын
заттың формасына, оның не үшін, кімге арналғанына, қандай материалдан
жасалғанына байланысты қарстырған. Жасалған бұйымдарға ерекше сән беріліп,
көркемдеп толықтырып отырды. Осы орайда ағаш бетіне көмкеріп, жүргізілетін
оюлар да әр түрлі болып келеді. Пышақтың ұшымен сызып ойылатын, рельефті
терең оюлар, геометриялық, өсімдік, гүл жапырақ тәрізді стильдегі оюлар
бар. Оюлар негізгі ағаштың беттеріне тікелей ойылып отырады. Ою әр затқа
байланысты өзінше композициялық шешім таба білген классикалық геометриялық
оюлар, заттардың беттерінде тепе-теңдік тауып, симметриялық заңдылығын
сақтап, бәрі сыртқы жиектің ортасына орналастырылып, бір жүйеге
бағындырылған. Бұндай композициялық келісімділік, үйлесім гүл, жапырақ,
өсімдік тектес, зооморфтық оюларда да қатаң сақталған. Ағаштарды ойған
кезде үлкен шеңберлер, дөңгелектер күннің шығу символын паш етсе, толқынға
ұқсас оюлар теңіз, көл, өзен суларының қозғалу, ағу, сарқылу процесін
бейнелейді.
Ағаштарды кесіп, қашап ою процесінде оларды бір-бірінен жасалу
әдісіне, қолданған оюларға байланысты ажыратады. Жасалу әдістеріне
байланысты көркемдеп, мәнерлеп ою әдістерін мынадай түрлерге
бөледі:тереңдетіп геометриялық әдіспен ою, сызып ою, ілік жасап ою,
тырнақша тәрізді ою, рельефті терең ою болып келеді. Сонымен қатар жасалған
заттардың беттеріне сүйек, темір, күмістерді оюлап, әсемдеп, безендіріп
беттестіре жапсырып, күміс не мыс, жез шегелермен шегелейтін болған. Осы
айтылған ағаш ою өнерінің түрлері қазіргі кезде де кеңінен дамып келеді.
Геометриялық әдіспен қашап ою.
Халық шеберлері өздерінің барлық қиялын, өмірден жинаған бай
тәжірибесін геометриялык оюлар арқылы агаштан жасалған бұйымдарды көркемдеп
безендіруге жұмсады. Олар жасалатын ыдыстарды, бұйымдарды
әшекейлнуде тек сызып-тіліп оюмен шектелмей, геометриялық оюдың да түрлері
әдістерін қолданады. Соның бірі - тереңдетіп ойылатын үш қырлы геометриялық
ою. Бұл ою Қазақстанның барлық жерлерінде кең тарай қойған жоқ. Үшкірлеп
қашап ойылатын геометриялық ою-обдың түпкі негізі, үшбұрышты қашау арқылы
алынады. Үшбұрыш, төртбұрыш, ромбылар арнаулы ара-қашықтықтары арқылы
негізгі композициялық қүрамдарға орналасуын сақтайды. Көп қүрал-жабдықтарды
қажет етпей, сол өзімізге таныс пышақпен оюларды ойып шығамыз.
Сызып, тілікше жасап ою
Салған суретті пышақтың өткір үшымен бір бағытта сыза отырып, тілікше
жасап ою - ағаш өңдеудің ішіндегі ең қарапйым, оңай түрлерінің біріне
жатады. Қарапайым болғанмен өте әдемі көрінетін көріністен ішкі жан
дүниеңді толғандыратындай әсер аласың, бұл әдістер тек ағаштарға ғана емес,
сүйек, мүйіз беттеріне де түсіріліп отырады.
Әр оюдың өзіне тән оюлау әдісі, түрі бар. Сызып, тілікше жасап ойғанда
сурет сызығын бойлай екі жағынан бірдей тіліп 2-4 мм тереңдікте жүргізіліп,
бұрышынан кесіліп жәркіштеніп, үзынынан бөлініп алынады. Бұл жай пышақпен
ойғандағы кескін. Ал, үшбұрышты қашаумен не доғал қашаулармен жүргізілген
кішкене жолақтар оны өңдеп кескен, ойған қашаулардың жүзінің формаларына
сәйкес болып шығады.
Шеберлер ағашты сызып, тілікше жасап арнайы құрал-саймандар
дайындаған. Оларға сабы үстауға икемді пышақтар, бұрышталған қашау және
жартылай дөңгеленген ай қашаулар жатады. Ойылған суреттердің жолдарының
тереңдігі жасалған композицияға байланысты да, сызықтарда қалатын жолдардың
түрлері қүрал-саймандардың формасына сәйкес болып шығады.
Суреттің бойымен кесілетін сызықтар, тереңдігі 3-4 мм болумен қатар
бұрышты, қисық, сынық жолды және спираль формалы болады. Ағаш төсекке,
жүкаяққа, сандыққа үңіліп дұрыстап қарасаңдар,
кейбіреулерінің бетінен айтылған әдістермен салынған сызықтарды көруге
болады.
Оюдың бұл түрінде де негізгі композициялық мотив болып сол өзімізге
белгілі дәстүрлі геометриялық оюлармен қоса зооморфтық жан-жануарларды
бейнелеу стильдері қолданылады.
Сызып-тілікше жасап, суреттің бойымен оюдың теориялық мәнін түсінген
кейін мына төмендегі заңдылықтарды сақтай отырып жұмыс істеген жөн:
1. Жасалатын заттың суретін, эскизін, кескінін дайындау.
2. Бұйымдар мен заттар жасауға арналған тақтай дайындау.
3. Тақтайдың бетіне сурет пен эскиздегі бейнені көшіру.
4. Жұмысқа арналған сурет көшірілген тақтайды үстелге бекіту.
5. Тақтай бетіндегі суретті ойып кесу процесін жүргізу.
6. Дайын болған жұмысты өңдеу.
Алғаш тілікше жасап, оюды үйренгенде жұмсақ, жеңіл ағаштарды алған жөн.
Қандай ағаштар жұмсақ болатынын айтып кеттік. Жұмыс істеу үшін, айтылған
заңдылықтарды сақтай отырып, абайлап, асқпай өзіміз ойылған бұйымның
суретін салып, мөлшерін, қандай шикізаттан, қандай пішінде жасалғанын
анықтап аламыз.
Сол бұйымды жасайтын тақтайды мұқият тексеріп дайындаймыз. Тақтайдың
әбден кепкенін таңдап алып, сурет ойылатын бетін сүргілеп, тазартамыз да
оған әскизді жапсырып көшірме қағаз арқылы суретті тақтайдың бетіне
көшіреміз. Ертеде халық шеберлері суретті бірден пышақтың үшымен оя берген.
ондай әдісті сендер де біраз жаттыққан соң қайталап істеп көруге болады.
Халық шеберлерінің кереметтегі материалды дұрыс түсініп өзіне бағындыра
білгендігінде.

Жоспар.

Кіріспе.
І Негізгі бөлім.
Мамандық таңдаудың құрлымдық кестесі.
1 Мамандық таңдау негіздері.
2. Кәсіпкер мен мамандықтардың басты еңбек сипатына ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.