Изоферменттер
I. Кіріспе
Ферменттер.биологиялық катализаторлар.
II. Негізгі бөлім:
А)Изоферменттер,олардың ерекшеліктері мен маңызы
Б)Мультиферменттік комплекстер және түрлері
В)Ферменттердің мөлшері мен активтілігінің өлшем бірліктері
III. Қорытынды
Ферменттер.биологиялық катализаторлар.
II. Негізгі бөлім:
А)Изоферменттер,олардың ерекшеліктері мен маңызы
Б)Мультиферменттік комплекстер және түрлері
В)Ферменттердің мөлшері мен активтілігінің өлшем бірліктері
III. Қорытынды
Организмде байқалатын барлық тіршілік белгілерін оның ішкі ортасында жүріп жатқан сан қилы реакциялардың тікелей нәтижесі деп қарауға болады.Ал бұл реакциялардың тіршілік қимылына сәйкес жылдамдықпен жүріп отыруы ерекше зат фермент арқылы жузеге асады, демек фермент дегеніміз-организмдегі барлық химиялық реакциялардыңжылдамдығын, бағытын және оның сипатын реттеп отыратын биологиялық катализатор.Алғашында фермент ашытқыдан табылғандықтан, латын тіліндегі –“fermentum”-ашытқы,”fermentatio”-ашу деген сөзден шыққан.Ал грек тіліне сәйкес ашытқыда, ашытқының ішінде деген ұғымды білдіретін “enzyme” сөзімен аталады.Сол себепті кейбір елдерде фермент деп аталса, ал ағылшын тіліндегі басылымдарда “enzyme”деп жазылады.
Демек, фермент биологиялық катализатор болғандықтан, термодинамиканың негізгі ережелеріне бағытталады.Атап айтқанда, бейорганикалық катализаторлардың көптеген ерекшеліктерін ферменттік реакцияларда байқауға болады, яғни олар бірнеше ортақ қасиеттерге ие:біріншіден, энергетикалық мүмкіншілігі бар реакцияларды ғана катализдей алады; екіншіден, реакция тепе-теңдігін өзгертпейді, тек осы тепе-теңдікке жету уақытын ғана қысқартады; үшіншіден, реакция бағытын өзгертпейді; төртіншіден, реакцияның соңғы өніміне айналмайды.Алайда, ферменттер биологиялық катализатор болғандықтан, оның өзіне тән ерекшеліктері болады ,оны ферменттердің жалпы қасиеті деп атаймыз.
Біздің мұндағы негізгі қарастыратынымыз, тақырыптың негізгі ашпақ болған мәні-ол ферменттердің жалпы ерекшеліктері, қасиеттері , медицина саласындағы әсіресе медициналық диагноз қоюдағы маңызын түсіну және қолдана білу, сондай-ақ ферменттердің синтезінің бұзылуы немесе жетіспеуінен туындайтын ферментопатиялардың не энзимопатиялардың түрлері жайлы, олардың клиникалық белгілері жайында мәлімет ала отырып, түрлі ауруларды бір бірінен айыра білу жөніндегі ақпараттар болып табылады.
Демек, фермент биологиялық катализатор болғандықтан, термодинамиканың негізгі ережелеріне бағытталады.Атап айтқанда, бейорганикалық катализаторлардың көптеген ерекшеліктерін ферменттік реакцияларда байқауға болады, яғни олар бірнеше ортақ қасиеттерге ие:біріншіден, энергетикалық мүмкіншілігі бар реакцияларды ғана катализдей алады; екіншіден, реакция тепе-теңдігін өзгертпейді, тек осы тепе-теңдікке жету уақытын ғана қысқартады; үшіншіден, реакция бағытын өзгертпейді; төртіншіден, реакцияның соңғы өніміне айналмайды.Алайда, ферменттер биологиялық катализатор болғандықтан, оның өзіне тән ерекшеліктері болады ,оны ферменттердің жалпы қасиеті деп атаймыз.
Біздің мұндағы негізгі қарастыратынымыз, тақырыптың негізгі ашпақ болған мәні-ол ферменттердің жалпы ерекшеліктері, қасиеттері , медицина саласындағы әсіресе медициналық диагноз қоюдағы маңызын түсіну және қолдана білу, сондай-ақ ферменттердің синтезінің бұзылуы немесе жетіспеуінен туындайтын ферментопатиялардың не энзимопатиялардың түрлері жайлы, олардың клиникалық белгілері жайында мәлімет ала отырып, түрлі ауруларды бір бірінен айыра білу жөніндегі ақпараттар болып табылады.
Изоферменттер.
Бір организм ішінде құрылым жақтан бір-біріне ұқсамайтын бірнеше
ферменттер болып, лгілі бір субстратқа ғана әсер етіп,ұқсас реакция өнімін
түзуді катализдесе, онда бұндай ферменттерді изоферменттер деп атайды. Олар
бір-бірінен бірінші реттік құрылымы, электрофорез кезіндегі жылжу
жылдамдығы, сондай-ақ органотроптық қасиеттерімен ерекшеленеді. Әр түрлі
органдардың өзіне тән изоферменттері бар, олар әр түрлі жағдайда әр түрлі
органдарда ұқсас бір субстратқа әсер етіп, ұқсас реакция өнімін түзеді,
сондықтан да диагностикалық маңызы өте зор.
Қазірге дейін біршама көп зерттелген, клиникада диагностикалық маңызы
зор изоферменттерге лактатдегидрогеназа, креатинкиназа және сілтілі
фосфатазалар жатады
А)Креатинфосфокиназа (КФК)
Екі суббірліктен тұрады, оның бірлігін М типі(бұлшықет типі),
екіншісін В типі (ми типі) деп белгілейді.Мида суббірліктің екеуі де
В;қаңқа бұлшық етінде екеуі де М;ал жүрек бұлшық етінде бір М суббірлік,
бір В суббірлік болады.КФК изоферменттері электрофорез кезінде анодтан
катодқа қарай жылжу реті бойынша, ең тез бастап шифрланатындықтан КФК
1(ВВ), КФК2 (МВ), КФК3 (ММ) болып жазылады.
Түрі Құрамы
Кездесетін жері
КФК ВВ ми
КФК МВ жүрек
бұлшық еті
КФК ММ қаңқа
бұлшық еті
Б) Лактатдегидрогеназа(ЛДГ).
Лактатдегидрогеназа тетрамер фемент болып, екі түрлі ұқсас емес
суббірліктен тұрады. Жүрек бұлшық етінде кездесетін суббірлікті Н, ал қаңқа
бұлшық етінде кездесетін суббірлікті М деп атайды. Осы екі суббірліктің
ұқсас емес мөлшерде бірігуі нәтижесінде 5 түрлі изофермент пайда болады.
Оларды жеке-жеке ЛДГ1, ЛДГ2, ЛДГ3, ЛДГ4, ЛДГ5 деп белгілейді.
Түрі Құрамы
Кездесетін жері
ЛДГ1 НННН жүрек,
эритроцит
ЛДГ2 НННМ жүрек,
эритроцит, бүйрек
ЛДГ3 ННММ ми, өкпе
ЛДГ4 НМММ бауыр
ЛДГ5 ММММ бұлшық ет,
бауыр
Қан плазмасындағы изоферменттердің активтілігін өлшеу арқылы кейбір
ауруларға дер кезінде дұрыс диагноз қоюға болады. Мысалы, жүрек инфаркті
пайда болғаннан кейін 6-18 сағат ішінде КФК2-нің қан плазмасындағы мөлшері
арта бастайды, 30-48 сағатта ең жоғарғы деңгейіне жетіп, 3 күннен кейін
қалыпты деңгейге қайта түседі. Ал лактатдегидрогеназаның қандағы мөлшері
КФК-ден 1-2 күн кешігіп барып арта бастайды. Қалыпты жағдайда ЛДГ2ЛДГ1
болғанымен, жүрек инфаркті кезінде КФК2- нің деңгейі қалыпты шамаға түсе
бастаған кезде ЛДГ1-дің мөлшері ЛДГ2-ден артады. Жүрек инфарктіден кейін
ЛДГ-нің 5 изометінің қан плазмасындағы активтілігі уақыт өте өлшегенде ЛДГ2
мен ЛДГ1-дің салыстырмасы шамамен 24 сағаттан кейін артатындығын байқауға
болады. Атап айтқанда, КФК2 белсенділігінің артуына сәйкес ЛДГ активтілігі
де артса, 100% жүрек инфаркті деп диагноз қоюға болады. Егер ЛДГ5-тің де
деңгейі жоғарыласа, онда ол жүрек инфарктінің әсерінен қан айналымының
нашарлауына байланысты бауыр конгенциясының пайда болғанын байқатады.
Қарап тұрғанымыздай изоферменттердің медицина саласында алар орны ерекше.
Мультиферменттік комплексі.
Организмде кейбір жағдайларда метаболизм процестерінің өнімді жүруін
қамтамасыз ету үшін, кейбір жеке ферменттер өзара сәйкесіп немесе бірлесіп
белгілі бір мультиферменттік комплекс құрайды. Мультиферменттік жүйеде бір
ферменттің реакция өнімі басқа бір ферменттің субстраты бола алады немесе
бірнеше ферменттер бір субстратқа белгілі бір ретпен әсер етіп, түрлі
реакцияларды жүргізеді. Осы екі ережені негізге ала отырып,
мультиферменттік жүйені келесі ... жалғасы
Бір организм ішінде құрылым жақтан бір-біріне ұқсамайтын бірнеше
ферменттер болып, лгілі бір субстратқа ғана әсер етіп,ұқсас реакция өнімін
түзуді катализдесе, онда бұндай ферменттерді изоферменттер деп атайды. Олар
бір-бірінен бірінші реттік құрылымы, электрофорез кезіндегі жылжу
жылдамдығы, сондай-ақ органотроптық қасиеттерімен ерекшеленеді. Әр түрлі
органдардың өзіне тән изоферменттері бар, олар әр түрлі жағдайда әр түрлі
органдарда ұқсас бір субстратқа әсер етіп, ұқсас реакция өнімін түзеді,
сондықтан да диагностикалық маңызы өте зор.
Қазірге дейін біршама көп зерттелген, клиникада диагностикалық маңызы
зор изоферменттерге лактатдегидрогеназа, креатинкиназа және сілтілі
фосфатазалар жатады
А)Креатинфосфокиназа (КФК)
Екі суббірліктен тұрады, оның бірлігін М типі(бұлшықет типі),
екіншісін В типі (ми типі) деп белгілейді.Мида суббірліктің екеуі де
В;қаңқа бұлшық етінде екеуі де М;ал жүрек бұлшық етінде бір М суббірлік,
бір В суббірлік болады.КФК изоферменттері электрофорез кезінде анодтан
катодқа қарай жылжу реті бойынша, ең тез бастап шифрланатындықтан КФК
1(ВВ), КФК2 (МВ), КФК3 (ММ) болып жазылады.
Түрі Құрамы
Кездесетін жері
КФК ВВ ми
КФК МВ жүрек
бұлшық еті
КФК ММ қаңқа
бұлшық еті
Б) Лактатдегидрогеназа(ЛДГ).
Лактатдегидрогеназа тетрамер фемент болып, екі түрлі ұқсас емес
суббірліктен тұрады. Жүрек бұлшық етінде кездесетін суббірлікті Н, ал қаңқа
бұлшық етінде кездесетін суббірлікті М деп атайды. Осы екі суббірліктің
ұқсас емес мөлшерде бірігуі нәтижесінде 5 түрлі изофермент пайда болады.
Оларды жеке-жеке ЛДГ1, ЛДГ2, ЛДГ3, ЛДГ4, ЛДГ5 деп белгілейді.
Түрі Құрамы
Кездесетін жері
ЛДГ1 НННН жүрек,
эритроцит
ЛДГ2 НННМ жүрек,
эритроцит, бүйрек
ЛДГ3 ННММ ми, өкпе
ЛДГ4 НМММ бауыр
ЛДГ5 ММММ бұлшық ет,
бауыр
Қан плазмасындағы изоферменттердің активтілігін өлшеу арқылы кейбір
ауруларға дер кезінде дұрыс диагноз қоюға болады. Мысалы, жүрек инфаркті
пайда болғаннан кейін 6-18 сағат ішінде КФК2-нің қан плазмасындағы мөлшері
арта бастайды, 30-48 сағатта ең жоғарғы деңгейіне жетіп, 3 күннен кейін
қалыпты деңгейге қайта түседі. Ал лактатдегидрогеназаның қандағы мөлшері
КФК-ден 1-2 күн кешігіп барып арта бастайды. Қалыпты жағдайда ЛДГ2ЛДГ1
болғанымен, жүрек инфаркті кезінде КФК2- нің деңгейі қалыпты шамаға түсе
бастаған кезде ЛДГ1-дің мөлшері ЛДГ2-ден артады. Жүрек инфарктіден кейін
ЛДГ-нің 5 изометінің қан плазмасындағы активтілігі уақыт өте өлшегенде ЛДГ2
мен ЛДГ1-дің салыстырмасы шамамен 24 сағаттан кейін артатындығын байқауға
болады. Атап айтқанда, КФК2 белсенділігінің артуына сәйкес ЛДГ активтілігі
де артса, 100% жүрек инфаркті деп диагноз қоюға болады. Егер ЛДГ5-тің де
деңгейі жоғарыласа, онда ол жүрек инфарктінің әсерінен қан айналымының
нашарлауына байланысты бауыр конгенциясының пайда болғанын байқатады.
Қарап тұрғанымыздай изоферменттердің медицина саласында алар орны ерекше.
Мультиферменттік комплексі.
Организмде кейбір жағдайларда метаболизм процестерінің өнімді жүруін
қамтамасыз ету үшін, кейбір жеке ферменттер өзара сәйкесіп немесе бірлесіп
белгілі бір мультиферменттік комплекс құрайды. Мультиферменттік жүйеде бір
ферменттің реакция өнімі басқа бір ферменттің субстраты бола алады немесе
бірнеше ферменттер бір субстратқа белгілі бір ретпен әсер етіп, түрлі
реакцияларды жүргізеді. Осы екі ережені негізге ала отырып,
мультиферменттік жүйені келесі ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz