Мехмет Али Биранд шығармашылығы туралы

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
1.М.Али Биранттың өмірбаяны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
1.1 М.Али Биранттың өлімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.2 М.Али Биранттың еңбектері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
1.3 28 қаңтардағы соңғы соққы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
1.4 Димир Кырат және 30 ыстық күн ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .13
1.5 Құн және 12 қыркүйек ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 16
1.6 Әмірші Командирім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .17
1.7 Түркияның Еуропа шытырманы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18
2.Биранттың газет шығаруды бастауы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...19
2.1 Карьерасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 19
2.2 «отыз екі күн» бағдарламасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...20
2.3 Ожаланмен сұхбаттасуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 27
2.4 Талқылаулары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .37
2.5 Арнау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...37
2.6 ТРТ тартысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 40
3. Достарының Бирант туралы сұхбаттары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...42
3.1 Досымыз мехмет Али Бирант ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .42
3.2 Мехмет Али Бирант өзі туралы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..47
3.3 Өміріндегі бақытсыз кездері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..47
3.4 Өмірін өзгерткен төрт кісі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..48
3.5 Газет шығарудағы жарқыраған кезең ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 48
3.6 Отыз екі күн бағдарламасының келтірген даңқы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..49
3.7 Түркияға қайтып оралуы және қаралы күндер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..50
4. Мехмет Али Биранттың мақалалары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .51
4.1 Шығыс Анадолының естідіңіз бе? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .51
4.2 Ешкім ашуланбасын, көшелерді бәріміз айдап салдық ... ... ... ... ... ... ... .53
4.3 Газет шығаруды тастадық, партия мүшесі болдық ... ... ... ... ... ... ... ... ... 55
4.4 Бізге деген көзқарастар өзгеруде ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 56
4.5 саусақтар тетіктен ұзақтауда ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 56
4.6 Жамағат ақ партияға сенуден бас тартпайды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .57
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 59
Пайдаланған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .60

Диплом жұмысының өзекті мәселелері. Бүгінгі таңдағы Түркия баспасөзінің жағдайын сөз етуді, «Жумһуриет», «Нурриет», «Заман», «Ақшам», «Миллиет», «Екі юз йил», «Еки шифак», «Ұлыс», «Сабах», «Радикал» тағы да басқа басылымдардан бастаған жөн.
Түркияда 1923 жылдан бастап, 1950 жылдарға дейін ширек ғасырға жуық билік құрған «Жумһурият» халық партиясы тұсында, диктаторлық режим үкім жүргізді. Осы режим тұсында, құрылған баспа сөз басқармасы газеттер ұнамай қалса, бір-екі аптаға жауып тастап отырған.
Біздің негізгі тақырыбымыз, Түркия журналистикасының дамуына өз үлесін қосқан,ұлттық баспасөздің шын мәніндегі жан ашыры – Мехмет Али Биранд тұралы сөз қөзғау. Оның келелі еңбегін сөз еткен мақалаларды зерттеп, қарастыру.
Түркі халықтарының бірлігіні аңсаған, ұлттық журналистиканың майталманы, Түркияның патриоты Мехмет Али Биранд, 2013 жылы 17 ақпанда асқазан рак жазылмайтын ауруынан көз жұмды.
Осы мәліметтер негізінде, мен дипломдық жұмыс тақырыбын «Мехмет Али Биранд-журналист» деп белгіледім. Диплом жұмысымда Мехмет Али Биранттың азаматтық бейнесі, журналистик қызметін зерттеуге әрекеттендім. Түркияның танымал, атақты журналисттерінен бірі болған журналист және жазушы марқұм Али Биранд Туркиядағы журналистика саласының дамуында маңызды бір орын алады. Бұдан 40 жыл бұрын сыртқы жаңалықтармен Түркияға Еуропалық күн тәртібін енгізген, 32 күн бағдарламасымен 30 жыл саясатты тамырлатты. Жазған кітаптарында, мақалалары, шығармаларында тарихымызға жарқындық сыйлады. Абдуллах Ожанан және М.Али Ачча, М.Тэтчер Митеран, Арафат сияқты өз заманындағы басшы саясаткерлермен сұхбаттар жүргізген. Жас кезінен әкесінен жетім қалған, бақытсыз балалық шағы басынан өткен қиыншылықтары оны өмірге тәрбиеледі және оны бір орында тоқтамай дамып, жетістіктерге жетіуіне себепші болды. Түркияда баспасөз дамуына ат салысқан тұлғаларды еске алу, олардың еңбектерін зерттеу, біздің азаматтық парызымыз деп ойлаймын. Мехмет Али Биранттың журналистик қызметін сараптау, талдау жасау дипломдық жұмыстың өзектілігіні белгілейді.
Ғылыми жаңашылдығы және пратикалық маңыздылығы. Дипломдық жұмысымда, Мехмет Али Биранттың журналистик жұмыстары, баспагер ретіндегі қызметін сараптау, талдау жасау арқылы зерттеу жұргізу, Түркиядағы баспасөз дамуына бір назар аудару, еңбегіміздің ғылыми жаңашылдығын белгілейді. Жалпы алғанда, Мехмет Али Биранттың журналистик қызметін зерттуге тырысып отырмыз. Жұмыс нәтижелерін жоғарғы оқу орнында оқылатын, «Әлем журналистикасының тарихы» пәнінен дәріс сабақтарында пайдалануға болады.

1-Dündar Can Bir Ömür, Ardına Bakmadan can sanat yayınları İstanbul 2012
2-ABADAN Nermin, "Gazeteciliğin Gelişim Safhaları" SBF Dergisi, cilt: 16, No: 1,
Mart 1961, s. 118-140.
3-ABADAN-UNAT Nermin, "Tek Yönlü İletişime Karşı Görüşler ve Düşünceler".
Basın ve Yayın Yüksek Okulu Yıllık 1974-1976, (Doğan Basımevi, Ankara.
1977), S. 425-440.
4-DANIŞMAN Ahmet, "Devlet Basını ve Yayını", Basm ve Yayın Yüksek Okulu
Yıllık 1973, (Ankara : Sevinç Matbaası, 1974), s. 241-266.
5-BASINDA TÜRKİYE, "Basında Sorumluluk", Basm ve Yayın Yüksek Okulu Yıllık
1977-1978, (Ankara: SBF-BYYO Basımevi, 1979), s. 67-77.
6-KOCABAŞOĞLU Uygur, "Haber Kavramı Üzerine", Basın ve Yayın Yüksek Okulu
Yıllık, 1974-1976, (Ankara: Doğan Basımevi, 1977), s. 335-349.
7-KOLOĞLU Orhan, "Devlet Enformasyonu Kavramı ve Basın Tarihinin Halkla
İlişkiler Tarihine Dönüştürülmesi", Basın ve Yayın Yüksek Okulu Yıllık 1979-
1980, (Ankara. SBF-BYYO Basımevi, 1981), s. 123-128.
8-RABITA, "Basın İlân Kurumu ve Resmi İlânlar Sorunu", Basm ve Yayın
Yüksek Okulu Yıllık 1979-1980, (Ankara: SBF-BYYO Basımevi, 1981), s. 263-270.
9-ŞENYAPILI Önder, "1970'lerin Başında Sayılarla Türk Basını", Amme İdaresi Dergisi,
cilt: 4, No: 4, Aralık 1971, s. 67-115.
10-TOKGÖZ Oya, "Haber Toplayan ve Satan Kuruluşlar: Haber Ajansları", SBF Dergisi,
cilt: 17, No: 2, Ankara, 1972, s. 143-157.
11-TOKGÖZ Oya, "Gazetecilik Araştırmalarının Önemi", SBF Dergisi, cilt:17,No: 4,
Ankara, 1973, s. 83-100.
12-TOKGÖZ Oya, "Çağımızın Gazeteciliğinin Özellikleri", Basın ve Yayın Yüksek
Okulu Yıllık 1973, Ankara, 1974, s. 267-277.
13-TOKGÖZ Oya, "Günümüzde Gazeteler ve Gazete Okuma", SBF Dergisi, cilt: 18,
No: 3-4, Ankara, 1975, s. 83-95.
14-TOKGÖZ Oya, "Bazı Gazetelerimizde 1973 Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı
Seçimlerine Verilen Önem: İçerik Çözümlemesi ile Yaklaşım", SBF Dergisi,
cilt: 20, sayı: 1-4, Ankara, 1977, s. 67-78.
15-TOKGÖZ Oya, "Türkiye'de Yerel Gazetecilik Olgusu: Rolü ve Önemi", Basın ve
Yayın Yüksek Okulu Yılık 1979-1980, Ankara, 1981, s. 271-294
16- TOPUZ hıfzı, “2. Mahmut’tan Türk basım tarihi”, Kültür kitapevi, İstanbul 2003 s. 217
17-YAZICI nesimi Tevfik, “ Belgeler” İstanbul üniversitesi 1988, s 406.
18- VARLIK Bülent, “Tanzimat’tan Cumhuriyete” Türk ansiklopedisi İstanbul.