Су қорларын сарқылудан сақтау



1 Су қорларын сарқылудан сақтау.
2 Судың сандық мөлшерінің сарқылуы мен ластану мәселелері
Жердегі судын әлемдік қоры орасан зор.Олар 4353985 мың км. Егер гидросферадағы барлық суды біртекті етіп Жер бетіне жайсақ, оның қалындығы шамамен 25 км болар еді. Әлемдік мұхит шегінде орташа тереңдік 396 км,ал ең терең максималды тереңдік 11022 м (Мариан шұңғымасы).
Жердегі судың басым көп бөлілігі тұзды су болып табылады.Ол жалпы қордың 97,5% үлесін құрайды,бірақ тұщы судың көлемі де өте көп. Оның мөлшері 35млн. км-ге тең.
Әлемдік мұхиттың деңгейінің өзгермелі жағдайында Жердің су балансы төмендегідей болады. Планетаға түсетін жауын-шашын буланумен теңеседі. Екі шама да 577000 км жылына жуық. Мұхиттың булануы жауын-шашын 47000 км жылына артық. Құрлықта кері заңдылық байқалады-булану жауын-шашыннан 47000 км жылына кем. Осы су өзен ағыстарымен мұхитқа қайтарылады.
Қазіргі кезде әлемдік су балансы мұхит жағына қарай ығысқан. Соңғысы судың буланған мөлшерінен жыл сайын 430-550 км артық алады. Осынын нәтижесінде мұхит деңгейі біртіндеп көтеріліп келеді.Соңғы жүз жылда 15 см.Қосымша ылғалдың 75 мұхиттар мұздықтардың еруі,7-көлдердің есебінен алады.
Құрлықтағы жауын-шашынның толық буланбауы 47000 км жылудың жетіспеуінен емес, экожүйенің реттеушілік рөліне байланысты болатынын атап өту қажет.

Су қорларын сарқылудан сақтау.
Жердегі судын әлемдік қоры орасан зор.Олар 4353985 мың км. Егер
гидросферадағы барлық суды біртекті етіп Жер бетіне жайсақ, оның қалындығы
шамамен 25 км болар еді. Әлемдік мұхит шегінде орташа тереңдік 396 км,ал ең
терең максималды тереңдік 11022 м (Мариан шұңғымасы).
Жердегі судың басым көп бөлілігі тұзды су болып табылады.Ол жалпы
қордың 97,5% үлесін құрайды,бірақ тұщы судың көлемі де өте көп. Оның
мөлшері 35млн. км-ге тең.
Әлемдік мұхиттың деңгейінің өзгермелі жағдайында Жердің су балансы
төмендегідей болады. Планетаға түсетін жауын-шашын буланумен теңеседі. Екі
шама да 577000 км жылына жуық. Мұхиттың булануы жауын-шашын 47000 км жылына
артық. Құрлықта кері заңдылық байқалады-булану жауын-шашыннан 47000 км
жылына кем. Осы су өзен ағыстарымен мұхитқа қайтарылады.
Қазіргі кезде әлемдік су балансы мұхит жағына қарай ығысқан. Соңғысы
судың буланған мөлшерінен жыл сайын 430-550 км артық алады. Осынын
нәтижесінде мұхит деңгейі біртіндеп көтеріліп келеді.Соңғы жүз жылда 15
см.Қосымша ылғалдың 75 мұхиттар мұздықтардың еруі,7-көлдердің есебінен
алады.
Құрлықтағы жауын-шашынның толық буланбауы 47000 км жылудың
жетіспеуінен емес, экожүйенің реттеушілік рөліне байланысты болатынын атап
өту қажет.
Әлемдік су қоры 1-кесте
Әлемдік қордағы
Судын түрі Көлемі үлесі%
мен км3
Жалпы Түщы су
қордан қорынан
жалпы қоры оның ішінде: 1353985 100 -
тұзды оның ішінде:
Әлемдік мұхит 1350955 97,5 -
Жер асты
Көл 1338000 96,5 -
түрі 12870 1,0 -
оның ішінде: 85 0,006 -
мұздықтар мен мәнгі қар 350029 2,5 100
жер асты
көл
топырақ 24064 1,74 6,87
Атмосферадағы су 10530 0,76 30,1
Ағзалардағы су 91 0,007 0,26
Батпақтағы су 17 0,001 0,05
Өзен суы 13 0,001 0,04
1 0,0001 0,003
12 0,0009 0,003
2 0,0002 0,006

Судың сандық мөлшерінің сарқылуы мен ластану мәселелері
Қазір адам әр түрлі су көздерінен алып, түщы судың табиғи қорының
0,1— 0,15%-ын пайдаланады. Судың болмашы мөлшерінің алынуы сырт көзге судың
жетіспеуін туғызбау керек сияқты. Оның үстіне ол сарқылмайтын ресурс
ретінде зат алмасуға қатысын, кайтадан су көздеріне қайтып келеді. Бүкіл
гидросфера аумағында судың таусылуы мүмкін емес, бірақ бұл мәселе
аймақтық тұрғыда болуы мүмкін.
35 млн. км тұщы судып, шамамен 70%-ы мәңгі Мұздықтар мен мәңгі қар
түрінде болады. Бұл суды адам іс жүзінде пайдаланбайды. Олар өлі су қорын
түзеді, Сонымен қатар топырақтағы су, атмосфералық су мен тірі ағзалардағы
су пайдаланылмайды. Батпақтардың суын пайдалану шектелген. Жердің терең
қабаттарындағы суды игеру қиын. Тұтас алғанда адамзат шамамен 3 млн. км3
суды пайдалана алады. Бұл қоғамның техникалық мүмкіндіктеріне байланысты.
Табиғи су көздерін пайдаланғанда су ресурстарының қайта қалпына келу
жылдамдығын есепке алу қажет.
Техникалық және экологиялық жағынан ең тиімдісі —жылдам қайта келуі,
жеңіл алынуы, территорияда салыстырмалы бірқалынты орналасуы. жоғары
дәрежеде өздігінен тазаруға қабілетіне байланысты өзен сулары болып
табылады. Қазіргі кездегі суды пайдалану негізінен өзен көздерінен
алынады..
Қазіргі дүнис жүзі бойынша пайдаланылатын судың жалпы мөлшері 4000 км3 (4
трлн м3) жақын. Судың негізгі бөлігі өнеркәсіпте, ауыл шаруашылығында
және басқа да салаларда қолданылады.
Қайтымсыз суды қолдану негізіне суармалы егістікке тән.. Бұл жерде ол
60-70% және одан да жоғары. Бұл кезде суды пайдаланудың негізгі мақ саты
судың максималды булануымен байланысты және ол судың берілген аймактың су
алмасуынан шығарылуына әкеледі.
Судың жетіепеуі өзен ағыстарының біртекті Болмауы нәтижесінде де орын
алады. Оның негізгі көлемі су тасу кезінде байқалады (қоңыржай белдеу дің
жазық аудандарында — көктемде, тауда — мұздықтардың еруі кезінде, жаззд
экватор маңында жауынды кезеңде).
Ағыстың уақытында әртектілігін нейтралдау үшін су қоймаларына
су қорын жинайды. Бірақ бұл кезде де өзіндік теріс
әсері болады. Олар ылғал айналымның бұзылуымен, жерлерді
алу, су қоймасының бетінен судың көп булануы және т.б.
құбылыстармен байлапысты. Олай болса Жердегі тұщы су
қорының көп болуына қарамай, адам мен көптеген экожүйе үшін
судың жетіспеуі мүмкін. Ол судың жекеленген
категорияларының баяу қалпына келуіне, кеңістікте біртекті емес
таралуына, уақыт бойынша су қорының динамикалығының (өзен
суы үшін), қайтымсыз пайдалану және т.б. қүбылыстармен
байланысты болады. Уақыт өте келе судың жетіспеуін
болдырмау жолдарын іздеу қажет.
Судың ластану мәселесі. Ластануға судың барлық категориялары:
мұхйт, континенттік, жерасты, әр түрлі дәрежеде ұшырайды.
Судың әсіресе ауыз судың санасы халықтың денсаулығын
анықтайтын маңызды факторлардың бірі болып табылады.
Дүниежүзілік денсаулық сактау ұйымының мәлімрттррі бойынша
судың сапасының төмен болуы себепті шамамен 5 млн. адам
(негізінен балалар) өледі де, әр түрлі дәрежеде уланған
немесе ауырған адамдардың саны 500 млн. нан 1 млрд. -қа
дейін жетеді.
Барлық сулардың құрамында еріген заттар болады. Судағы көп кемздестін
элементтергр кальций, натрйй, хлор, калпй жатады.
Судағы химиялық элементтердің жиынтығы жануарлар мен
адамның қанының құрамына жақын блады. Бұл өмірдің суда
пайда болғандығының дәлелі бола алады .
Судың тұздылығы әдетте онда еріген химиялық заттардың
жалпы мөлшерімен немесе құрғақ қалдықтары мен анықталады.
Аталған көрсеткіш бойынша судың мына категорияларын бөліп
көрсетдіді.
Адам қаны мен әлемдік Мұхит суының химиялық құрамы.
• тұщы су - 1 гл дейін
• тұздылау 1 - 3 гл:
• аз тұзды - 3 10 гл;
• тұзды және өте тұзды 10 - 50 гл:
• рапа - 50 гл артық.
Теніз суыңда шамамен 35 гл тұз (3,5 немесе 35% - — промилле)
болады. Суларда органикалық заттар мен әр түрлі жүзіп жүрген заттар,
сонымен қатар натогенді ағзалар да болады.
Адам суды оны пайдалану мақсатына байланысты бағалайды: ауыз су,
техникалық қажеттіліктер үшін, және ауыл шаруашылық қажеттілігі үшін
және т.б.
Судың сапасын бағалау үшін шекті рұқсат етілетін ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Қазақстан Республикасында су ресурстарын құқықтық қорғау
Судың құқықтық режимі туралы
Су шаруашылығы, және оның салалары. Әлемнің, Қазақстанның су қорлары және оларды кешенді пайдалану
Су ресурстары жайында
Өзендер мен көлдердің ластануы
Қаскелең өзені туралы түсінік
Зеренді ауданының шағын өзен көлдерінің сипаттамасы
Республиканың солтүстігі ғана ашық
Қазақстандағы судың ластануы
Гидросфера,оның ластануы
Пәндер