Саңдар пирамидасы

Жоспар
Кіріспе

1 Сандар пирамидасының құрылуы
2 Саңдар пирамидасы (Одум, 1975)
3 Энергия пирамидасы
4 Доминант түрлердің бірлестік құрамы

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Энергияның трофикалық тізбектерін өр бірлестік белгілі
бір трофикалық құрылымға ие болады. Трофикалық құрылым деңгейдегі даралар
саны немесе енгізілген өнім немесе әр трофикалық деңгейдегі сіңірілетін
энергия мөлшері арқылы көрсетіледі. Графикалық әдіспен оны пирамида түрінде
бейнелейді. Бірінші трофикалық деңгей пирамиданың табанын, ал келесі
деңгейлер пирамиданың қабаттарын және төбесін құрайды. Экологиялық
пирамидалардың негізгі үш түрі - сандар, биомасса және энергия пирамидалары
көрсетілді.
Сандар пирамидасының құрылуы мына факторларға байланысты:
1. Кез-келген экожүйеде ұсақ жануарлар саны жағынан ірі жануарлардан
басым болады және тезірек көбейеді.
2. Кез-келген жыртқыш жануар үшін оның жемтіктерінің көлемінің
төменгі және жоғарғы шегі бар. Жоғарғы шегі жыртқыштың өз
денесінін көлемінен өлдеқайда ірі жануарға шамасы жетпейтіндігімен, төменгі
шегі - жемтігінің көлемі тым шағын болған жағдайда оны аулаудын жыртқыш
үшін мәні болмайды. Жыртқыштардың ұсақ жануарларды көп мөлшерде
аулауына тура келеді. Сондықтан жыртқыштардың әр түріне оптимал көлемді
жемтіктері азықболады.

Редуцент(І0)
Коысумент -2(100)
Консучсіп- -I (1000)
Продуцсштср (10.000)

Саңдар пирамидасы (Одум, 1975)
Мысалы, бір арыстанның күнелтуі үшін жылына 50 зебра қаджет. Дегенмен
бұл ережеге сәйкес келмейтін жайлар да бар. Үйірімен жүрген қасқырлар
өзінен едәуір ірі жануарларды, мысалы жылқыларды ала алады. У бөліп шығару
қасиетіне байланысты өрмекшілер мен жыландар ірі жануарларды да өлтіреді.
Кез-келген көлемді жануарларды азыққа жарата алатын бірден-бір түр - адам
болып табылады.
Биомасса пирамидалары - биомассалардың сандық арақатынастарын егер
ағзалардың көлемі жағынан айтарлықтай айырмашылықтары болмаса, онда әр
трофикалық деңгейдегі даралардың биомассасын көрсете отырып сатылы пирамида
құруға болады. Ал егер орташ есеппей алғанда төменгі деңейлердің
ағзалары жоғарғы деңгейлерден ұсақ болса, онда төңкерілген биомассалар
пирамидасы пайда болады. Мысалы, продуценттері өте ұсақ, ал консументтері
ірі экожүйелерде соңғыларының жалпы массасы нақтылы кез-келген сәтте
продуценттердің жалпы массасынаң артық болуы мүмкін. Биомасса пирамидалары
мына факторларға байланысты болады:
1. Продуценттері ірі және ұзақ өмір сүретін құрлық және тайыз су
экожүйелері табаны жалпақ және төбесі үшкір пирамидалармен
сипатталады. Бұндай пирамидалардың пішініне сондай-ақ бірлестіктің
жасы да ықпал етеді. Жуырда пайда болған қауымдастықтарда
консументтер биомассасының, продуценттер биомассасына қатынасы
әдетте ескі экожүйелермен салыстырғанда кіші болады яғни
пирамиданың төбесі үшкір болады.
2. Продуценттері көлемі жағынан шағын және тіршілік цикддары қысқа
келетін ашық та терең суларда (теңіздерде,
мұхиттарда) биомасса пирамидасы төңкерілген пирамида
болуы мүмкін. Тіпті жыл бойында жинақталған энергия
мөлшері бірдей болғанның өзінде де олардың орылмаған
өнімі әдетте құрлық және пайыз су қауымдастықтарына
карағанда азырақ.
3. Ірі, бекініп өсетін өсімдіктер мен микроскоптық
көлемдегі балдырлардың продуценттер ретіндегі маңызы шамалас
көлдер мен бөгендерде биомасха пирамидасы аралық сипатта
болады.
Энергия пирамидасы - экологиялық пирамидалардың талқыланып отырған үш
типінің ішіндегі бірлестіктің функционалдық құрылымы туралы ең толық
көрініс беретін түрі, себебі әр трофикалық деңгейде әр түрлі жағдайларда
тіршілік ете алатын ағзалардың саны мен массасы, ілгері , тұрған трофикалық
деңгейдегі осы сәтке жинақталған энергияның мөлшеріне емес,
азықтың өндірілу жылдамдығына тәуелді. Энергия пирамидасы
азық массасының қоректік тізбек арқылы өту жылдамдығын
көрсетеді.
Биотйкалық бірлестік немесе биоценоз - белгілі бір территорияны
мекендеуші популяциялардың жиынтығы.
Биотикалық бірлестік өзінін. сырт келбетін, құрылымын өзгертіп
отырады.
Биотикалық бірлестіктің құрылымы көрсеткіштерден
құралады.
Молдығы - аудан ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.