Маркетинг тауар

Пән: Маркетинг
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны:

Кіріспе

Негізгі бөлім

Маркетинг жүйесіндегі тауарТауарларды топтастыруТауар белгісіТауардың оралуыШтрих коды
Тауар саясатыТауар ассортиментіЖаңа тауарды жоспарлауТауарды тестілеуТауардың сапасы және бәсекеге қабілеттілігіТауар саясатындағы сервис

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Тауар дегеніміз рынок жүйесіндегі негізгі әрекет етуші “тұлға” десек те болады. өйткені ол өндірушінің экономикалық пәрменділігінің шынайы көрсеткіші болады. Рыноктағы коммерциялық табыстың көлемі тап қазіргі жағдайда сапасы жоғары және тұтынушыға да, өндірушіге де, тиімді тауарға байланысты болып отыр. Сонымен маркетинг мақсаты мынаған келіп тіреледі - адамдарға қажет тауарды белгілі орынға, керек уақытта, қолайлы бағамен, оңтайлы өткізу арнасымен, бағытталған белсенді жарнамамен жеткізуі тиіс.

Экономика теориясында тауар экономикалық категория ретінде белгіленген. Классикалық саяси экономикасында тауарды арнайы айырбас жасау үшін өндірілген еңбек өнімі деп анықталған. Бұл анықтама әрине маркетингте де өз күшін сақтайды. Алайда маркетингтің мақсаты мен атқаратын қызметтері тауар категориясына айрықша екпін береді. өйткені тұтынушылардың қажеттеріне бағытталған тауардың қасиеттеріне ерекше көңіл бөлінеді. Сайып келгенде тауар дегеніміз адам қажеті мен мұқтажын қанағаттандыруға арналған нәрсе, сол нәрсеге адамның назарын аудару, оны сатып алуға, қолдануға, тұтынуға ынталандыру, сол үшін ол нәрсені рынокқа ұсынады, демек маркетинг әрекеті жүргізіледі.

Тауарды шығару кезінде оны өндіру ұғымы 3 деңгейде қарастырылады:

Ойдағы тауар- тұтынушы сатып алатын тауардың атқаратын қызметін белгілеу керек. Бұны жалпы қорытылған өнім деп атауда болады. Бұл ұғым бойынша тұтынушының қажетіне лайық арнайы тауар өндіру және оны өткізу керек. Мұндай қаракет маркетинг концепциясына сайма-сай келеді.
Өндірушінің мақсаты- ойдағы тауарды нақтылы тауарға айналдыру керек. Өндірілген тауарөзінің қасиеттерімен, сапасымен, ыдысыменен сатуға арналады. Онынақтыөнімдеп атайды. Нақты өнімдердің бес түрлі сипаттамасы болады: сапа деңгейі, қасиеттері жиынтығы, ерекше рәсімделінуі, таңбалық аты және ерекшеленген қорабы, немесе ыдысы.
Сипаттамаларына қоса өндіруші сатып алушығақосымша қызметкөрсетуі мүмкін. Осының тауартүсінігі қалыптасады. Өйткені сатып алушыны күтіп алу, оған қызмет көрсету, кепілдік беру, тауарды жеткізу жұмыстарымен толықтырылады. Мысалы, тігін машинасын алайық. Оған кепілдік беріледі. Сонымен қатар ол тауардың белгілі техникалық сипаттамалары анықталып көрсетілген. Мұндай тауарларұлғайған өнімдеп аталады.

Тауар қасиеттерінің жиынтығы мынандай көрсеткіштерімен анықталады:

Сапа (сапаға деген сенімділік өнімді ұлғайтуға жол ашады) ;
Тауардың атқаратын қызметіне дәл сәйкестігі;
Бағаның сапаға және тұтыну құндылығына сәйкестігі;
Тауар құжаттары;
Сатып алынғаннан кейінгі сервистің сапасы;
Ассортименттің байлығы, тауарды таңдауға мүмкіндіктің молынан болуы.

1. Маркетинг жүйесіндегі тауар

Тауарды топтастыру

Рынокта әртүрлі көптеген тауар түрлері орын алады. Тауар рыногындағы зерттеу жұмысын жеңілдету үшін және маркетинг стратегиясын құрып, тұтынушылардың сатып алу жағдайын қалыптастыру үшін тауарлар топтастырылып қарастырылады:

Дәстүрлі тауарлар
Қызметтер түріндегі тауарлар
Дәстүрлі емес тауарлар

Дәстүрлі тауарларға тоқталайық:

1. Тұтыну тауарлары - түпкі тұтынушылардың жеке пайдалануына арналған тауарлар. Тұтыну уақытына сәйкес олар мынадай топтарға бөлінеді:

а) Ұзақ және жиі қолданылатын тауарлар (мысалы, киім, автокөлік, телевизор, т. б. ) ;

б) Қысқа мерзім пайдаланылатын тауарлар - бір мәрте немесе бірнеше рет тұтынатын тауарлар (салфетка, нан, тіс шаю пастасы, т. б. ) .

Ал тұтыну әдістеріне қарай олар мына топтарға бөлінеді:

а) Күнделікті сұраныстағы тауарлар. Оларды сатып алғанда тұтынушылар көп ойланбайды, салыстырып жатпайды, өйткені күнде алады. Соған сәйкес ол тауарлар өзара былай бөлінеді:

үздіксіз сұраныстағы тауарлар - тұтынушылар үнемі сатып алатын тауарлар (тіс шаятын паста, сабын порошогы, шырпы, т. б. с. с. ) ;
импульстық (ойда жоқта сатып алынатын) тауарлар - алдын ала сатып алуын жобаламаған және арнайы іздемейтін тауарлары (шоколад, сағыз, газет, сусындар, т. б. ) ;
төтенше сұраныс тауарлар - кенеттен қажет қалыптасып сатып алынатын тауарлар, бұлар аяқ астында қатты мұқтаждық туған кезде сатып алынатын заттар (қол-шатыры, дәрі, такси, т. б. ) .

б ) Алдын ала таңдалып, сатып алу жоспарына енгізілген тауарлары. Тұтынушы ол тауарларды көптен таңдайды, сатып алғанда оның жарамдылығын, сапасын, бағасын, сыртқы әдемілігін т. б. қасиеттерін салыстырып барып, сатып алады. Мысалы, жиһаздар, тұрмыстық электрозаттары, сыртқы киімдер солай сатып алынады. Олар өзара былайша бөлінеді:

бір-біріне ұқсас тауарлар - түрі, сапасы бірдей, бірақ бағасы әр түрлі болады;
ұқсас емес тауарлар - бағасын.

в) Ерекше сұраныстағы тауарлар - бірегей сипаттамалары мен және жеке таңбалы тауарлары. Оларды сатып алу үшін кейде тұтынушылар бірқатар қосымша күш салады. Мысалы, автокөліктерді, фотожүйесін, мода тауарларын т. б. сатып алғанда.

г) Еңжар (пассивті) сұраныстағы тауарлар. Оларды тұтынушылар білуі, немесе білмеуі мүмкін. Бірақ, сатып алу жағын ойластырмайтын тауарлар (өмір қаупін сақтау, бейіттік учаскелер, энциклопедия және т. б. тауарлар) .

2. Өнеркәсіп тауарлары. Олар өндіру үрдісіне қатысуына байланысты мынадай топтарға жіктеледі:

а) материалдар және бөлшектер - өндірушінің тауарында толық қолданылатын заттар:

шикізат;
жартылай фабрикаттар;

б) күрделі мүлік - өндіру үрдісінде қолданылады және дайын заттың құнында жарым-жартылай орын алады. Олар тұрақты өндіріс құралы (мысалы, зауыт, станок және т. б. ) және қосалқы жабдықтар;

в) қосалқы материалдар - өндірілген заттың құрамына енбейтін тауарлар және объектілер, алайда жұмысқа керекті материалдар. Мысалы: станокты майлайтын материалдар, тас көмір, электроқуаты, жөндеуге және техникалық қызмет көрсетуге арналған материалдар, т. б.

3. Биржа тауарлары - дүниежүзілік экономикада маңызды роль атқаратын, оңай стандартталатын тауарлардың шағын тобы. Мұндай тауарларға жататындар:

а) энергия көзі болатын тауарлар, мысалы, мұнай, газ, тас көмір;

б) азық-түлік тауарлар , мысалы, бидай, қант, жүгері, күріш, кофе;

в) стратегиялық тауарлар , мысалы, алтын, уран, платина;

г) металдар , мысалы, мыс, болат, күміс, т. б.

Тауар белгісі

Тауар таңбасы дегеніміз басқа тауарлардан оны айыру кезінде қабылданған тәртіпке сәйкес тіркелген тауарға берілген белгі болады. Ол сурет, рәміз(символ), біріккен әріптер немесе цифрлар сипатында болуы мүмкін.

Таңбалық ат дегеніміз атаулы тауардың таңбасының бөлігі.

Таңбалық белгі деп суреттеп белгіленген тауар таңбасының бөлімін айтады.

Тауар белгісі дегеніміз заңға сүйенген, қорғауға қамтамасыз етілген тауар таңбасының бір бөлімі.

“Тауар белгілері, белгінің қызмет көрсетуі, тауар өндірушінің аты” деген заң Қазақстан Республикасында да бар.

Таңбасы бар тауарлар таңбасы жоқ тауарларға қарағанда 15-25% артық бағаланады.

Тауар белгілерінің тіркелуі бәсекелестермен бәсекеге түсу, жарнама жасау, тұтынушылардың және олардың коммерциялық құрылымымен танысу үшін ғана қажет емес, ол басты түрде тауар белгілеріне лицензия сату мүмкіншілігі үшін қолданылады.

1. 3 Тауардың оралуы

Тауардың оралуы - оны салатын ыдысқа, я болмаса қорабқа, немесе орайтын затқа байланысты. Тауардың ішкі және сыртқы оралуы болады:

Ішкі оралуы дегеніміз тауардың салынған тікелей ыдысы, мысалы, әтірдің шишасы;
Сыртқы оралуы - тауарды қорғау үшін орайтын және тауарды тікелей қолдануға дайындау кезінде алынып тасталатын материал.

Тауардың оралуы мынадай қызметтерді атқарады:

Тауардың бұзылуы мен бүлінуінен сақтайды.
Тауарларды көлікпен тасымалдауды, тиеуді және түсіруді жеңілдету үшін ұтымды бөлшектейді.
Тауарды сату үшін салмағы мен көлемін оңтайландыруды (оптималдауды) қамтамасыз етеді.
Жарнама жасау үшін қолданады.
Қоймаға тауарды жинап қоюды жеңілдетеді.

Тауардың оралуына қойылатын талаптар:

тауардың өзіндік түп нұсқасын және патентін қорғау;
оралған ыдыстың өзін басқа мұқтажға қолдану мүмкіндігі;
сатып алушыға эстетикалық әсер етуі;
орауға кеткен шығындардың неғұрлым төмен болуы;
тауардың сапасын сақтау талаптарын орындау.

Ораудың сыртқы бейнесіне әсер ететін факторлар:

а) тауардың қасиеттері мен ерекшеліктеріне байланысты оны орау түрлері;

б) тасымалдау, қоймалау құралдарын оңтайлы (оптималды) қолдану үшін тауардың салмағы мен көлемінің өзгешелігі;

в) автоматтандыру, тасымалдау, қоймалау құралдарына тауар оралуының бейімделу қажеттілігі;

г) тасымалдау, қоймаға жию және сақтау үдерісінің тауарға тигізетін әсеріне қарай тауарды орау.

Дамыған елдерде орау жұмысына жыл сайын ұлттық табыстың 3%-тен жоғары үлесі жұмсалады. Бизнесмендер: “Тауарыңды немен орайтыныңды көрсетсең, өзіңмен әріптес боларымды айтамын”, немесе “Орау шығыны тауардың өз құнынан да ұтымды” дегенді айтады. Қазіргі кезде сәнді етіп ораудың өзі бәсекеде аса маңызды рөл атқарады.

Штрих коды

Еңбек өнімділігін арттыру мен шығындарды айтарлықтай азайтуға бағытталған компьютерлік техника негізіндегі автоматтық сәйкестендіру технологиясы кеңінен таралған. Барлық әйгілі технологиялардың ішінен штрих коды ең көп қолданыс тапты.

Штрих коды дегеніміз ол қос жүйелі әріптер мен сандарды бейнелейтін айқын жолақтар мен олардың арасындағы кеңістіктерден тұратын символы. Штрих кодын қолдану өндіріске де, саудаға да, сонымен бірге тұтынушыларға да қолайлы нәрсе. Тауардың өзінде, немесе оның орауында штрих кодтың болуы фирманың беделін көтеріп, тауар мен оны өндіретін кәсіпорынды жарнамалау рөлін атқарады. Штрих кодтың болмауы, халықаралық тәжірибе көрсетіп отырғандай, өнімнің бағасын әлемдік бағалардан 50%-іне дейін кемітеді, ал кейбір жағдайларда тауарды сату мүмкіндігін жояды. Тауарды нөмірлеу халықаралық ассоциациясына (EAN) әлемнің 85 еліне жуық, шамамен 5 компаниялары мүше болып отыр. 1995 жылдың мамыр айынан бастап Қазақстан осы халықаралық ұйымның мүшелігіне ие болды (Қазақстан коды 487) . Қазір бірқатар Қазақстандық компаниялардың өз штрих кодтары бар. Олардың ішінде “Интертич”, “Парасат-Самекс”, “Қызылмай”, “Алматы темекі компаниясы” т. б. бар.

2. Тауар саясаты

2. 1 Тауар ассортименті

Өндіруші-кәсіпорын рынокқа ұсынған белгілі тауардың түрлі жиынтығын ассортимент деп атайды.

Тауар ассортименті - кәсіпорын өндіретін белгілі тауардың барлық түрлері жиынтығы. Оған әртүрлі тауар түрлері кіреді. Тауар түрі (автокөлік, трактор, станок, т. б. ) функционалды айырмашылықтарына, сапасына, бағасына қарай ассортименттік топтарға бөлінеді. Әр топ топтастырудың төмен сатысын көрсететін (тауар түрлілігі немесе таңбалары) ассортименттік позициядан тұрады.

Тауар ассортименті мына көрсеткіштерімен сипатталады: ені, тереңдігі және салыстырмалылығы. Ассортимент ені - ассортименттік топтардың саны. Ассортимент тереңдігі - әр ассортименттік топтағы жайғасым саны. Ассортимент салыстырмалылығы - тұтынушылар көзқарасынан, түпкі қолдануға, тарату арналарына және бағаға байланысты ұсынған ассортименттік топтардың арақатынасы.

Ассортиментті құру арқылы нақты тауарлар түрлері, олардың жеке серияларының мәселелері, “ескі” және “жаңа” тауарлар, “күрделі” және “жәй” тауарлар арақатынасын анықтауға болады. Ассортиментті құру кезінде баға, сапа, кепілдеме, сервис жайында өзекті мәселелер пайда болуы мүмкін.

Ассортимент құрудың алдында фирма ассортимент қағидасын өңдейді. Ассортименттік қағида көрсеткіштері жүйесімен сипатталады. Олар: тауарлардың түрлері, ассортиментті жаңарту деңгейі мен оның жиілігі, белгілі тауар түріне белгіленген баға деңгейі және т. б. Ассортименттік қағиданың мақсаты фирманы нақты тұтынушылар сұраныстарының түрлері мен құрылымына сәйкес тауарларды өндіруге бағыттау болады.

2. 2 Жаңа тауарды жоспарлау

Жаңа тауар дегеніміз қолда бар тауарларға қарағанда жаңа тұтыну қасиеттерімен ерекшеленіп рынокқа ұсынылған жаңа өнім.

Жаңа тауардың маңыздылығын мына факторлар бейнелейді:

пайданы өсіруге көмектеседі;
қалыптасқан тауар және ассортимент топтарына қарағанда ерекше қасиеттері бар;
өндіріс қалдықтарын пайдалануға мүмкіндік жасауы мүмкін;
фирманың инновациялық қабілетін сақтауға және оны көтеруге ықпалы бар;
маусымды жұмыс жасайтын фирмалардың шығындарын азайтып, өткізу арналарын жыл бойы тұрақтандырады;
тұтынушылардың демографиялық өзгеріс сипаттамаларына өндірісті сәйкестендіруге жағдай жасауы мүмкін.

Жаңа тауарды жоспарлау ісі келесі сатылардан тұрады:

Идея жинау сатысыжаңа тауар шығару мүмкіндіктерін үздіксіз ізденуден тұрады. Ол идеяларды фирманың қызметкерлерінен, өтім арналарынан, үкімет органдарынан және бәсекелестердің тауарларын салыстыру арқылы жинауға болады.
Өнімді бағалаусатысында іріктеу арқылы жарамсыз идеяларды талдаудан тыс шығарады. Ол үшін “іріктеу тізімі” қолданылады. “Іріктеу тізімнің” бір шетінде жаңа тауардың маңызды қасиеттері көрсетіледі, ал екінші шетінде идея бойынша өндірілетін тауарлары салыстырылады.
Тұжырымдаманы тексерусатысында тұтынушыға өндірілетін тауар ұсынылады, сол арқылы оның затқа деген ниеті мен сатып алуға деген ынтасы анықталады.
Экономикалық таңдаусатысында сұраныс болжамдалынады, шығындар мен пайда есептелінеді.
Өнімді шығарусатысы идеяны нақты іс-қимылға айналдыру деген ұғым.
Байқау маркетингісісатысы дегеніміз өнімді бір, немесе бірнеше таңдаған аймақта өткізіп көру.
Коммерцияға енгізусатысы тауар өміршеңдік кезеңінің енгізу фазасына сәйкес келеді.

Демек, шығарылған жаңа тауарлардың бәріне рынокта сұраныс бірдей болмайды. Жаңа тауардың сәтсіз жолыда болуы мүмкін, егерде ұтымды ерекшелікері жеткіліксіз болса, немесе рынокқа шығу мерзімі дәл анықталмаса.

2. 2. 1 Тауарды тестілеу

Жаңа тауарлардың сапасы мен сұранысын анықтау үшін тестілеу жүргізіледі. Мысалы, бір жыл ішінде шет елінде бірнеше жаңа тауарлар тестіленеді. Ал оның ішінде тестілеудің нәтижесінде шамамен 40% “сәтсіз” тауарлар болып шығады. Англия, Бельгия, Голландия және Германияда Еуропадағы ең жоғары беделге ие болған төрт тестілеу орталығы орналасқан. Олар неше түрлі тауарларды және қызметтерді тестілеу жұмысын атқарады. Ал дәрежесінің ең күштісі - Берлиндегі “Test” журналын шығарушы тауарды тестілеу орталығы “Stiftung Warentest” (“SW”) болады.

Кейінгі кезде Ресейде рынокқа ұсынылған шетелдік жаңа тауарларға тестілеу жүргізілетін болған. Тестілеудің қорытындысы тұтынушыларға арналған “Спрос”, “Добрые советы” журналдарында жариялануда. Ал бұл журналдар Қазақстанда да таратылады. Біздің елімізде осылай тестілеу жүргізілуі тұтынушыларға тиімді және қолайлы болар еді. Бұл халыққа көрсетілген қамқорлық болуымен қатар кәсіпкерлерге тиімді және өтімді тауарларды таңдап алуға көмектесер еді.

2. 3 Тауардың сапасы және бәсекеге қабілеттілігі

Өнімнің сапасына және бәсекеге қабілеттілігіне қазіргі әлемде барлық фирмалар көп көңіл бөледі. Бұл мәселелерге әр елдің экономикалық және әлеуметтік өмірі байланысты. Себебі сапа және бәсекеге қабілеттілігі деген ұғымы елдің, әр өндірушінің тауарлар мен қызметтерді өңдеу, өндіру, өткізу мүмкіндіктерінің жиынтығын анықтаушы көрсеткіш болады.

Сапа дегеніміз ұлттық экономиканың даму серпіні мен деңгейінен бастап әр шаруашылық бірлікте сапаны құру үдерісін басқару мен ұйымдастыруды көрсететін синтетикалық көрсеткіші. Нарықтық экономикада өнім сапасы тауар өндірушілердің рынокта “өмір сүру” шарты болады және де олардың шаруашылық әрекеттерінің нәтижелілігінің, мемлекеттің экономикалық жағдайының өлшемі болады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.