Вьетнам елі

Жоспар
Кіріспе

1. Вьетнам елінің қалыптасу тарихы
2. А) Вьетнам халқын отарлауы
3. Б) АҚШ.тың келуі
4. Соғыстың аяқталу және зардаптары

Вьетнам жерін адам баласы көне тас дәуірінен бастап қоныстана бастаған. Ең ежелгі мемлекеттік құрылым Ванланг деп аталады. Кейіннен оның орнында пайда болған Аулак пен Намвьет мемлекеттерін біздің заманымыздан бұрынғы 2 ғасырда Қытай жаулап алды да, 10 ғасырға дейін бодандықта ұстады. 11 ғасырдың ортасында бір орталыққа бағынған мемлекет құрылып, ол Дайковьет (Ежелгі Ұлы Вьет) деп аталды, 1069 жылдан Дайвьет (Ұлы Вьет) деген атауымен белгілі болды. 12 – 13 ғасырларда ел билеушілері көрші мемлекеттермен, соның ішінде Камбоджамен үздіксіз соғыс жүргізді. Вьетнам халқы 1257 – 1288 жылы үш дүркін Шыңғыс хан империясы әскерлеріне тойтарыс берді. 1407 – 1427 жылдар аралығында Қытай армиясына да қарсы күрес жүргізіп, өз тәуелсіздігін сақтап қалды. 17 ғасырдың бас кезінен бастап ел өзара қырқысқан екі мемлекетке бөлініп кетті. Бірі Солтүстік Вьетнам, екіншісі Оңтүстік Вьетнам болды. 1884 жылдан бастап Вьетнам толықтай Францияның отарына айналды. Франция Вьетнамға Лаос пен Камбоджаны қосып, ол жерлерді Француз Үндіқытайы деп атады.
1975 жылдың көктемінде халықтын тоқсан жылға созылған күресі елге толық жеңіс әперді, Оңтүстік Вьетнам азат етілді. 1976 жылы Вьетнам біртұтас социалистік мемлекет болып жарияланды. Сөйтіп, Вьетнамдықтар өз елінің ұлттық бостандығы, арнамысы үшін күресудің асқақ үлгісін көрсетті

Пән: Жалпы тарих
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Жоспары:
1. Вьетнам елінің қалыптасу тарихы

2. А) Вьетнам халқын отарлауы

3. Б) АҚШ-тың келуі

4. Соғыстың аяқталу және зардаптары

Вьетнам жерін адам баласы көне тас дәуірінен бастап қоныстана бастаған.
Ең ежелгі мемлекеттік құрылым Ванланг деп аталады. Кейіннен оның орнында
пайда болған Аулак пен Намвьет мемлекеттерін біздің заманымыздан бұрынғы 2
ғасырда Қытай жаулап алды да, 10 ғасырға дейін бодандықта ұстады. 11
ғасырдың ортасында бір орталыққа бағынған мемлекет құрылып, ол Дайковьет
(Ежелгі Ұлы Вьет) деп аталды, 1069 жылдан Дайвьет (Ұлы Вьет) деген атауымен
белгілі болды. 12 – 13 ғасырларда ел билеушілері көрші мемлекеттермен,
соның ішінде Камбоджамен үздіксіз соғыс жүргізді. Вьетнам халқы 1257 – 1288
жылы үш дүркін Шыңғыс хан империясы әскерлеріне тойтарыс берді. 1407 – 1427
жылдар аралығында Қытай армиясына да қарсы күрес жүргізіп, өз тәуелсіздігін
сақтап қалды. 17 ғасырдың бас кезінен бастап ел өзара қырқысқан екі
мемлекетке бөлініп кетті. Бірі Солтүстік Вьетнам, екіншісі Оңтүстік Вьетнам
болды. 1884 жылдан бастап Вьетнам толықтай Францияның отарына айналды.
Франция Вьетнамға Лаос пен Камбоджаны қосып, ол жерлерді Француз Үндіқытайы
деп атады.

1975 жылдың көктемінде халықтын тоқсан жылға созылған күресі елге толық
жеңіс әперді, Оңтүстік Вьетнам азат етілді. 1976 жылы Вьетнам біртұтас
социалистік мемлекет болып жарияланды. Сөйтіп, Вьетнамдықтар өз елінің
ұлттық бостандығы, арнамысы үшін күресудің асқақ үлгісін көрсетті

Францияның отарлауы: 1890 жылы елдiң қиян түкпiрiндегi ауылда дүниеге
келген. Ауыл мұғалiмiнiң баласы. Жасынан бiлiмге құштар болса керек, Хюэ
қаласында колледж бiтiрiп, француз тiлiн жете меңгерiп алады. Жас шағынан
саяси күреске араласып, бар күш-жiгерiн француз отаршылдарына қарсы күреске
арнады. Тынымсыз қудалаудан бас сауғалап, 1911 жылы елiнен кетуге мәжбүр
болған оны француз отаршылдары сыртынан өлiм жазасына кесiптi. Қалтасында
көк тиыны да жоқ жас күрескер жан сақтау үшiн кемеде аспаздың көмекшiсi,
аспаз болып жұмыс та iстеген. Белi қайыса жүрiп, жүкшi де болса керек. Ақыр
теңiзшi болып, кемелерде айлар бойы қара жерден көз жазып, жүзiп жүрдi.
Осындай қиыншылықтар оның жiгерiн жасыту былай тұрсын, ұстаның көрiгiне
салынып, шыңдалған болат қылыштай оның еркi мен қайратын жанып шықты. Ол
есейген шағында, 1934-1938 жылдары Мәскеуде оқиды. 1941 жылы елге Хо Ши Мин
оралды. Француздар екінші дүние жүзілік соғыс кезінде отарлауды сәлде
доғара тұрды. Олар орнына Жапониямен келісімге отырып, Жапондарға 1944
жылға дейін Вьетнам қазба байлықтарын пайдалануға мүмкіндік берді. Жапондар
бұл елді толық бақылауға алды. Ол бақылауды Тынық мұхиттық әскери әрекет
деп атады. Олар үстімдіктер сәтті жүргізе бастағанымен, алпауыт КСРО
одағының жеңіске жетіп, Жапондарға қару ұстауға тиым салуы Вьетнамға үлкен
пайда келтірді. Сөйтіп, Вьетнам оларды 1945 жылы қыркүйіктің 2 жұлдызында
Во Нгуен Зиапом басқаруымен Ханой қаласын басып алып, бар күшін пайдалана
отырып Жапондарды түріп айдап шықты. Олардың кетісімен Елбасы және Еңбек
партиясының хатшысы міндеттерін атқарушы Хо Ши Мин, елді Вьетнам
Демократиялық Республикасы деп атады. Бірақ француздар қайта оралды 1946
жылы желтоқсанда қайта отарлауды бастады. 1950 жылы Вьетнам, Қытай Халықтық
Республикасынан әскери қару жарақтар алып, қуатты елге айналды. Францияға
жойқын соққылары нәтижелі аяқталып отырды. 1954 жылы басқыншылардың
Дьенвьенфу түбіндегі масқара жеңілісімен аяқталды. Франция Вьетнамды
басқара алмайтынына көзі жетіп, отарлықтан босатуға тура келді. Осы жылдың
шілде айында Женеве келісіміне қол қойылып, соғыс аяқталды. Бірақ ол
келісім бойынша ел екіге бөлінді, солтүстігі-коммунистік, оңтүстігі-
капиталистік болып. Солтүстікке КСРО, Қытай, Солтүстік Корея жақтасып
отырды.

АҚШ-тың келуінің мақсаты

Екінші дүниежүзілік соғыстың нәтижесінде АҚШ-тың қаржылық-экономикалық
және әскери күш-қуаты едәуір күшейді. Еуропа мен Азияның көптеген
халықтарының басына түскен қиыншылықты АҚШ басынан кешірмеді. Соғыс
құралдарын сату есебінен американ монополиялары орасан зор пайда тапты.
Өнеркәсіптің өндірістік қуаты мейлінше өсті. Соғыстан кейін АҚШ
империализмнің ең басты экономикалық және әскери-саяси күш ретінде,
халықаралық реакцияның қамалы болып бас көтерді. Американ капитализімінің
ішкі табиғаты (капиталдың тез қорлануы, өндіргіш күштердің қаулап өсуі) оны
сыртқы экспансияны кеңінен жүргізуге итермеледі. Құрама Штаттар жаңа
рыноктарды иемденіп, шетелге капитал шығаруды арттыру үшін және кең көлемді
"доллар империясын" құру үшін осы мүмкіндіктерді пайдаланып қалды. Американ
империализмі ең ірі қанаушыға айналды.

Соғыс аяқталысымен американ империализмі атом қаруына бір өзі ғана ие
болғанына және соғыс базалары жүйесіне сүйене отырып, дүние жүзіне үстемдік
орнату жоспарларын жүзеге асыруға тырысты. Монополистік буржуазияның
идеологтары XX ғасырды "Америка ғасыры" деп атай бастады. Халықаралық
аренадағы күштердің арасалмағында социализм пайдасына жасалған өзгерістер
американ монополияларының қимыл өрісіне елеулі шек қойды. АҚШ-тың
бәсекелестерінің еңсесі көтеріліп, бұғанасы қатайды да, тауар шығарылатын
рыноктар үшін өздерінің ең күшті бәсекелесімен күреске түсті.

Сыртқы саясаты екінші дүниежүзілік соғыстан кейін көптеген жылдар бойы
мүлде агрессияшыл сипат алды. АҚШ сол заманғы империализмнің лидері болу
қызметін өзіне алып, социализмнің халықаралық позициясының нығаюына
тосқауыл болуды, жер шарының көптеген аудандарында империалистік үстемдікті
және езушілікті сақтап қалуды мақсат етіп қойды. "Күш көрсету позициясы"
деген саясат осы бағыттың негізі болып отыр. Бұл саясаттың түпкі мәні
дүниежүзілік социализмнің өсуін "бөгеу", оны "үрейлендіру", сонан соң
"шегіндіріп", жеңіліске душар ету еді. Бірақ бұл ракета-ядролық қару-
жарақтар жөнінен шамамен теңесуші, әскери елес қаупін түсінуінің АҚШ-тың
басшы топтарының басшы топтарының КСРО-мен қарым-қатынасқа деген көзқарасын
қайта қарауында шешуші маңызы болды.

1954 жылғы Женева келісімдері Вьетнамды біріктіруге мүмкіндік туғызған
еді. Бірақ оны Америка Құрама Штаттары орындатпай тастады. Америка
империалистері Оңтүстік Вьетнамды өзінің соғыс базасына айналдыру керек деп
шешті. Осы мақсатпен олар Сайгонда қуыршақ режим құрды, ол патриоттық
күштерге қарсы террор мен жазалауды тұтандырды. Осыдан кейін іле-шала АҚШ
Оңтүстік Вьетнамаға соғыс интервенциясын бастады да, жыл сайын үсті-үстіне
жаңадан өзінің әскер контингенттерін жіберіп отырды. 60-жылдардың ортасына
қарай АҚШ-тың экспедициялық күштерінің саны 500 мың адамнан артып кетті.
Оның үстіне АҚШ Сайгонның қуыршақ армиясын толық қаруландырды, оның саны
миллионнан астам адамға дейін жеткізілді.

1965 жылдан бастап ВДР (Вьетнам Демократиялық Республикасы)
территориясы үнемі бомбаланып, атқылана бастаған. "Тәуелсіздік пен
бостандықтан қымбат еш нәрсе жоқ", - Хо Ши Миннің күрес ұраны болды. АҚШ
агрессиясына қарсы қарсыласу соғысы елдің бүкіл күшін жұмылдыруды талап
етті. Вьетнам халқының күресі мен жеңісінің ұйымдастырушысы және басшысы
Вьетнам коммунистерінің қаһарман партиясы болды.

АҚШ-тың келуі.

1956 жылы Женеве келісімі бойынша Вьетнамда референдум өтуі керек етін.
Мақсаты, елді қайта біріктіріп, ортақ президент таңдау еді. Бірақ оңтүстік
Вьетнам президенті Нго Динь Зьем референдумның оңтүстікте өтуіне қарсы
болды. Сонда Хо Ши Мин оңтүстікте Оңтүстікті Вьетнамды босудың Ұлттық
Фронтын құрады. Ол мақсаттың өзі Нго Дин Зьемаға қарсы партизандық соғыстың
басталуына жол беріп, жалпы сайлау өткізуге мүмкіндік ашты. Американдықтар
оны Вьетконг деп атады. (мағынасы, вьетнам коммунисті). Сол кезде АҚШ
Оңтүстік Вьетнамға жағымпаздана көмектесіп, соғысқа итермелейді. 60-шы
жылдары Оңтүстік вьетнамға өз күштерін қондырып, санын жылдан жылға арттыра
береді.

2 тамыз 1964 жылы Вьетнам соғысының алғашқы сатысы басталады. Бұл күні
АҚШтың ВМС "Мэддокс" әуетасушысы Солтүстік Вьетнамның жағалуына келіп
тоқтады. Солтүстіктік торпед катерлері сол АҚШ әуетасушысына шабуыл жасады.
Бірақ бұл нақты емес. АҚШ жақтан зақымдалған еш дерек анықталмаған.

Жауап ретінде АҚШ президенті Л.Джонсон әуе әскеріне Солтүстік
Вьетнамның жағалаудағы әскеріне ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.