Математика ғылымының қалыптасуы, математикалық теорияның пайда болуы

Пән: Математика, Геометрия
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Математика ғылымының қалыптасуы,

математикалық теорияның пайда болуы

Қазіргі математика ғылым мен техниканың барлық саласына қарқынды еніп, оларды бір-бірімен барынша жақындастарып отыр. Ол қоғамның материалдық және рухани сферасының, соның ішінде ғылыми-техникалық прогрестің дамуына өзінің үлкен әсерін тигізуде.

Бүгнгі қайшылықты және күрделі әлеуметтік және ғылыми өмірімізде бірден бір дұрыс және тез шешім қабылдау орасан зор информацияны өндеу, жинақтау және тасымалдау тәсілдеріне байланысты. Егер ХІХғ. ортасында әрбір 50 жылда ғылыми информацияның көлемі екі есе артып отырса, онда қазір әрбір 20 айда ол екі еселеніп отырады екен. Біздер осындай шынайы информатциялық және компыотерлік революция заманында өмір сүріп отырмыз. Болашақ техника мен технология математикаға, оның негізгі принцптері мен әдістеріне негізделген. ХІХғ. автоматты техникасы мен бүкіл өндірістің бірден-бір тілі математика деп орынды атайды. Тоқырау кезінде мектепте математиканы оқып-үйренудің. Дәрежесі өте томендеп кетті. Мектеп математикасы мен казіргі математика ғылымының, арасында үлкен алшақтық пайда болады. Болашақ математика мамандарының математиканы жақсы менгеруі үшін олар оның теориялық және философиялық негізін жақсы білуі қажет. Оның үстіне оны оқытатын бағыттағы әдебиеттер (қазақ тілінде) жоқтың қасы .

Терминология жөнінде бірер сөз. Қазақ тіліндегі философиялық және математикалық терминология терең зерттелмеген. Жарық көрген математикалық сөздіктердің теориялық деңгейі өте төмен. Ал осы уакытқа дейін ешқандай да филасофиялық сөздік жасалмаған. Осының барлығы жастардың математикалық және философиялық мәдениетін қалыптастыруға, математикалық, дайындығын жетілдіруге, халық арасында математикалық білімді насихаттауға үлкен нұқсан келтіріп отыр. Бұл проблемалар тез арада шешуді қажет етеді. Кайта кұру мен жеделдету стратегиясы жастардың жалпы және кәсіптік білімін, диалектикалық ойлау жүйесі мен ғылыми көзқарасын қалыптастыруды практикалық мәселе етіп қойып отыр. Оны іске асыру үшін көпшілікке арналған философиялық және математикалық әдебиеттерді баспалар көптеп шығарғаны жөн.

Бұл кітаптың мақсаты - оқушының математикаға деген сана-сезімін ояту, ынта-жігерін арттыру, оның пәні мен әдісі, дамуының, негізгі принциптері мен заңдылықтары туралы қазіргі заманға лайық түсінік беру.

Математикада көптеген революциялық өзгерістер больп отыр. Онда жаңа теориялар пайда болуда, оның зерттеу мәні мен әдісі өзгеруде, практикамен, өмірмен байланысы арта түсуде, ол ғылыми-техникалық прогресті жеделдету факторларының біріне айналып отыр. Осыған орай математика дегеніміз не, ол қалай дамиды, оның дамуында қандай заңдылықтар әрекет етеді, ғылымның дамуында математиканың ролі қандай? деген сияқты сұраулар күн тәртібіне заңды түрде қойылып отыр. Оларға жауап беру үшін бүл кітапта біз математика мен философия ғылымдарының одағына сүйенеміз.

Әрине, шағын кітапта бұлардың бәрі жөнінде көп нәрсе айту да қиын және мүмкін емес. Дегенмен біздер осы сұрақтарға жауап беруге тырысамыз.

Аударма әдебиеттерде орыс -тіліндегі "количество" және "число" деп аталатын ұғымдарды қазақ тілінде "сан" деп бір сөзбен аударып жүр. Бұл жиі кездесетін үлкен қателік. Біздер кітапта орыс тілндегі "количество" деп аталатын философиялық ұғымды "мөлшер" деп алуымыз керек. Мөлшер болмыс пен ойлаудың ең жалпы сипаттамасы, адам өзінің күнделікті практикалық қызметінде басқа адамдармен сапалық-мөлшерлік қатынастарда болады және оларды таньп біледі. Сонда философиялық және математикалық ұғымдарды өзара ажыратуға мүмкіндік туады. Сонымен орыс тіліндегі "количество" дейтін философиялық ұғымды "мөлшер", ал "число" дейтін математикалық ұғымды "сан" деп аударған дұрыс болады. Бұл біздер үшін өте қажет.

Математика еңбекті қоғамдық бөлудің тарихи барысында адамның біртұтас практикалық қызметінің одан әрі бөлтектенуінің нәтижесінде ежелгі Греция дәуірінде ғылым тарихында бірінші болып танудың теориялық жолына көшті. Әдетте "ғылым" деген термин жаңа дәуірге дейін "философия" деген терминмен тепе-тең болып келді, соның яғни философияның" ауқымында дамыды, тек осы деуірден бастап қазіргі мағынадағы өлеуметтік институты және адамның танымдық қызметінің ең айрықша формасы ретінде қалыптасты. Шын мәнісінде шынайы тарихқа үңілсек, онда математика ежелгі құл иеленушілік қоғамның алғашқы әлеуметтік институты ретінде Грецияда пайда болған. Бұл оның зерттеу пәнінің жалпылама абстрактылығына тікелей байланыста болды. Сонымен бірге өзінің тарихи дамуында математиканың логикалық негізі әр түрлі өзгерістерге үшырады Математика зерттейтін пәннің, яғни шын дүниенің карапайым мөлшерлік қатынастары мен кеңістік формаларының жалпылама абстрактылығы оның ғылыми білімінің әр түрлі саласында қолданылуына себепші болды. . Сөйтіп әрбір дәуірге тән математика оның логикалық мәдениетін қалыптастыруға өзінің әсерін тигізді. Сондықтан математика адамзаттың жалпы мәдени дамуының құрамында белгілі орын алады.

Математика шындықтың белгілі бір жағын, яғни мөлшерлік катынастар мен кеңістік формаларын, абстрактылы объектлер мен олар туралы ұғымдар арқылы ерекше бейнеленеді. Ал сезімдік төжірибеде заттардың мөлшері мен сапасы ажырамастай бірлікте.

Математикада білімнің өз иәні мен байланысы туралы мәселе ете шұғыл қойылған. Математика мен шындықтың өзара катынасы туралы мәселемен математиктер ертеден-ақ айналысқан. Ғылымдардың, оның ішінде математика ғылымының дамуы шындықтан және материалдық өндіріспен тығыз байланысты, жалпы алғанда, олар күрделі процесті. кұрайды. Бірақ практиканың дамуы, еңбектің қоғамдық бөлінісінің дамуы бізді мынадай тұжырымға әкеледі. Ғылым табиғат затын өзгертудің рухани-теориялық тәсілі, оның сезімдік практикалық қызметі еңбектен бөлінеді және ғылым бөлінісінің ерекше формасы түрінде калыптасады. Ғылым дамыган сайьн қоғамдык-материалдық ондіріспен тікелей байланысты болатьн өзінің алғашқы сипатын жойып, пракгикадан алшақтап, шындықты жанама, бірақ тереңірек тұрде бейнелейтін білім жүйесіне айналады. Ғылым тікелей өндіріс түрінен қағажу көргенімен, материалдық игілігі бар, өндіріс процесіне қатысуда толық дербестігі бар, әлеуметтік күш ретіңде жүреді де, өз мәні қайшылықты формада өмір суреді. Дегенмен, бұған қарамастан ғылым, өзінің негізгі фунциясы болып табылатын біртұтас заттық-практикалық қызметінің рухани потенциясын алып жүруді жалғастырады. Сондықтан ғылыми ұғымдардың дамуы біртүтас еңбек процесінің қозғалысы түрінде бейнеленеді. Индивидтің қоғамдық едбек бөлінісі жұйесінде орын алғаң, кейбір сын көзімен карап ойламайтын, жекені бір түтас қоғамдық практика жүйесінде қараудың келешегін, сонымен бірге тұтас алып карастырудың әдісін жоғалтқан, бұрмаланған санасы үшін математика теориялық математика, "еркін ойдың туындысы" тұріңде көрінеді.

Егер ол "еркін туындысы", білімнің адамға тәуелді, тәжірибеге дейінгі, оған тәуелсіз конструкциясы болса, онда мынадай: расында, математика шындықпен қалай байланысады, оны толық түрде қалай бейнелейді, математикалық ой мен болмыстың теңбе-тең келуінің қандай мүмкіндігі бар? деген занды сұрақ туады.

Математика ғылымының пәнін құрайтын мөлшерлік катынастар мен ксністік формаларының олардың нақты мазмұнына толык, тәуелсіздігі оның өзіне тән ерекшелігін көрсетеді. Ол формалар мен кдтынастарды - олардың мазмүнының, мөлшерді сападан толық айыруға, яғни практикалық мұмкін еместі теориялық мүмкіндікке жеткізеді. Өйткені форма мен мазмұн, мөлшер мен сапа бірлікте болады. Бұдан мынадай негізгі пәңдік кайшылық туындайды. Формалар мен қатынастарды математикалық зерттеу өзінің мазмүнынан мүлде бөлектенген кезде ғана мүмкін болады.

]

Бұл формалар мен қатынастар олардың мазмұнынан тыс өмір сүрмейді, дегенімен оларды формалар мен қатынастар мазмұннан бөліп алып, таза күйінде математика зерттейді. Бұл математиканың нағыз өз мәнінің тұбірлі кайшылығы.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.