Шағын бизнес субъектілеріне салық салу
ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
ЭКОНОМИКА ЖӘНЕ БИЗНЕС ФАКУЛЬТЕТІ
ҚАРЖЫ КАФЕДРАСЫ
Диплом жұмысы
Шағын бизнес субъектілеріне салық салу
Орындаушы Нурмагамбетова Аяжан Дамирқызы
Ғылыми жетекші Арзаева Майя Жеткергенқызы
э. ғ. к., д.
Норма бақылаушы Садыханова Динара Амангелдіқызы
аға оқытушы
Кафедра меңгерушісі Арзаева М. Ж.
э. ғ. к., д.
Алматы, 2010
ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
ЭКОНОМИКА ЖӘНЕ БИЗНЕС ФАКУЛЬТЕТІ
ҚАРЖЫ КАФЕДРАСЫ
ҚАРЖЫ МАМАНДЫҒЫ
Диплом жұмысын орындауға арналған
ТАПСЫРМА
Нурмагамбетова Аяжан Дамировна студентіне
Шағын бизнес субъектілеріне салық салу жұмыс тақырыбы
«» № бұйрығымен бекітілді
Дайын жұмысты тапсыру мерзімі «»
Жұмыстың бастапқы мәліметтері
Диплом жұмысындағы толықтырылуы қажет сұрақтар тізімі немесе жұмыстың қысқаша мазмұны:
а) .
б) .
в) .
Диплом жұмысын дайындау
ГРАФИГІ
Тапсырманың берілген күні
Кафедра меңгерушісі Арзаева М. Ж.
э. ғ. к., д.
Ғылыми жетекшісі Арзаева М. Ж.
э. ғ. к., д.
Тапсырманы орындауға алған студент Нурмагамбетова А. Д.
РЕФЕРАТ
Жалпы алғанда шағын бизнес көптеген жаңа жұмыс орындарының пайда болуын, экономиканың инновациялық әлеуетінің дамуын, өндірісті ұйымдастырудың жаңа түрлерін іздеу және енгізуді, сатуды және қаржыландыруды қамтамасыз етеді. Шағын кәсіпкерлік елдің тұрақты дамуы және оның экономикалық бәсекеге қабілеттілігінің жоғары болуының негізі. Сондықтан да шағын бизнесті қолдау саясаты жүзеге асырылуы қажет және де бұл қолдау мемлекет тарапынан белсенді түрде іске асуда.
Жұмысты жазудағы алдыға қойылған мақсат: шағын бизнес субъектілеріне салық салу әдістемесімен теориялық жағынан танысып тәжірибемен ұштастыру, шағын бизнес субъектілеріне салық салу жүйесінің даму деңгейін анықтау, салық есебі әдістемесімен танысу, оң жақтары мен кемшіліктерін зерттеу, теріс жағдайлар орын алған жағдайда тиімді әрі сапалы ұсыныстар дайындау, осы ұсыныстарды іс жүзінде қолдану.
Ел экономикасының дамып, өркениетті алдыңғы қатарлы дамыған елдер қатарына қосылу үшін салық жүйесіне, соның ішінде ел экономикасынан негізгі орын алатын шағын бизнес субъектілеріне салық салу барысын оңтайландыру көзделген. Осы шағын бизнес субъектілеріне салық салу жүйесін тиімді құру- шағын бизнес субъектілерінің дамуының негізгі алғышарты ретінде қарстыруға болатыны белгілі. Сол себепті шағын бизнес субъектілеріне салық салу тақырыбы бүгінгі таңда өзекті әрі негізгі мәселе болып табылады. Бұл жұмысты жазу барысында шағын бизнес субъектілеріне салық салу туралы теориялық негізде сипатталып, тәжірибе негізінде талданып отыр. Себебі, шағын бизнес субъектілеріне салық салу деңгейін зерттей отырып, бірқатар теріс жағдайлар мен оң шешімдердің бар екенін көрдік. Осы теріс жағдайларды шешу мақсатында ұсыныстар жасалынып, болашақта іс жүзінде қолданысқа енгізілуі мүмкін.
Зерттеу барысында негізгі бағыт- шағын бизнес субъектілеріне салық салу режимімен теориялық негізде танысып, тәжірибелік негізде 2007-2009 жылдар аралығындағы шағын бизнес субъектілерінің санына, соның ішінде жеке кәсіпкерлер мен заңды тұлғалардың үлес салмағына, салық сомасының өзгерісіне талдау жасау. Жұмысты зерттеу кезінде алдыға келесідей міндеттер қойылған болатын:
1) бәсекеге қабілетті салық жүйесін қалыптастыру;
2) салықтардың экономикалық мәнін, атқаратын қызметтерін анықтау;
3) шағын бизнестің қалыптасу кезеңдерінің ерекшеліктерімен танысу;
4) шағын бизнес субъектілеріне арнаулы салық режимін қолдану әдіс-тәсілдерімен теориялық негізде танысып, тәжірибе негізінде талдау.
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ . . . 6
1 БӘСЕКЕГЕ ҚАБІЛЕТТІ САЛЫҚ ЖҮЙЕСІ - ЕЛ ЭКОНОМИКАСЫНЫҢ ӘЛЕУЕТТІ, ҚУАТТЫ БОЛУЫНЫҢ НЕГІЗГІ АЛҒЫШАРТЫ
1. 1 Салықтардың экономикалық мәні мен атқаратын қызметі . . . 9
1. 2 Қазақстан Республикасындағы шағын бизнестің қалыптасу ерекшеліктері . . . 22
2 ШАҒЫН БИЗНЕС СУБЪЕКТІЛЕРІНЕ САЛЫҚ САЛУ РЕЖИМІН ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛЫ - ЕЛ ЭКОНОМИКАСЫНА ЖАҢА МҮМКІНДІКТЕР КӨЗІ
2. 1 Шағын бизнес субъектілерінің арнаулы салық режимі . . . 31
2. 2 Шағын бизнес субъектілерінің қызметіне талдау . . . 38
3 ШАҒЫН БИЗНЕС СУБЪЕКТІЛЕРІНЕ САЛЫҚ САЛУ БАРЫСЫНДА ТУЫНДАЙТЫН ТӘУЕКЕЛДЕР ЖӘНЕ ОНЫ ТӨМЕНДЕТУ ЖОЛДАРЫ
ҚОРЫТЫНДЫ . . . 71 ГЛОССАРИЙ . . . 7 ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . .
КІРІСПЕ
Н. Ә. Назарбаев: “Біз экономикамыз бен мемлекеттігіміздің берік іргетасын қаладық. Қазақстанның алдағы дамуы, кемел келешегі экономикалық әлеуметтік, саяси және әкімшілік тұрғыда жан-жақты сараланып, түбегейлі жаңа кезеңге батыл қадам бастық”.
Қазақстан Республикасы Елбасының осы сөздерінде айтылғандай тәуелсіздік алғаннан бергі он сегіз жыл ішінде елімізде талай өзгерістер болды. Біздің экономикамыз әлеуметтік бағыттағы демократиялық, азаматтық қоғамның экономикасы болуға бет алды. Біз тәуелсіздіктің екі жағы бар екенін білеміз. Бір жағы - саяси тәуелсіздік болса, екінші жағы - экономикалық тәуелсіздік. Ғылыми тұрғыдан алғанда экономикалық тәуелсіздік саяси тәуелсіздіктің негізі болып табылады. Экономикалық тәуелсіздігі жоқ елдің тәуелсіз ел болуы екі талай. Тұрақты да күшті экономика болмайынша саяси даму ауыр да баяу жүріп, елді тұрақсыздандыруға соқтыруы мүмкін екені белгілі болды. Алдымен экономика содан кейін саясат деген қағида өзін толық ақтап шықты. Елімізде орнаған саяси тұрақтылық сыртқы инвесторлар үшін экономиканың тартымдылығын қамтамасыз етті. Экономикамыз бен мемлекеттігіміздің берік іргетасы қаланды. Біздің елде мүлдем жаңа экономикалық жүйенің іргетасы қаланды. Ішкі тұрақтылыққа дамудың әлеуметтік іргесінің беріктігіне қол жеткізіп, өңірдегі ең еңселі экономика сомдалды . Елбасының “Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан” атты Қазақстан халқына жолдауында еліміздің әлемдегі бәсекеге қабілетті елу елдің санатына қарай жасайтын қарышты қадамдары туралы айтылған еді. Елбасы Үкіметке экономиканың өсуі мен қаржылық мүмкіндіктерге сүйене отырып, халықтың әл- ауқатын жақсарту жөніндегі жұмысты жалғастыра беруді тапсырды.
Қазақстан Республикасының Елбасы Н. Ә. Назарбаевтың биылғы жылғы Қазақстан халқына Жолдауында кәсіпкерлік -жаңа экономикалық қозғаушы күші ретінде аса маңызды орынға иеленген. Елімізде тәуекелдерді өз мойнына алуға, жаңа рыноктарды игеруге, инновациялар ендіруге дайын қуатты кәсіпкерлер табының артуы көзделуде әрі осы кәсіпкерлер экономиканы жаңғыртудың қозғаушы күші ретінде танылып отыр. Осы орайда Үкіметке 2010 жылдан бастап өңірлерде кәсіпкрелікті дамыту жөнінде бірыңғай бюджеттік бағдарлама енгізілуін қамтамасыз ету тапсырмасы берілді. Осы жоба- “Бизнестің жол картасы-2020” деп аталған. Бұл бағдарламаның мақсаты өңірлерде кәсіпкерліктің, бәрінен бұрын шағын және орта бизнестің жаңа тобын дамыту есебінен тұрақты жұмыс орындарын ашу болды.
Бұл бағдарлама қаражатын тиімді пайдалану көзделініп, келесідей бағыттар бойынша жүзеге асырылуы тиіс деп бекітілді:
1) несиелер бойынша пайыздық ставкаларды субсидиялау;
2) шағын және орта бизнеске несиелерді ішінара кепілдендіру;
3) бизнес жүргізуге сервистік қолдау білдіру;
4) кадрларды қайта даярлау және біліктілігін арттыру, жастар практикасы және әлеуметтік жұмыс орындары.
“Бизнестің жол картасы-2020” кәсіпкерлер үшін де, сол секілді банктер мен инвесторлар үшін де шикізаттық емес жобаларды қаржыландыру жөнінен жаңа мүмкіндіктер ашады. Бұл жаңа мүмкіндіктер-еліміздің экономикасының жарқын болашағына жол сілтеп, еліміздің әлеуеті артып, экономикасы серпінді болуы көзделеді.
Қазақстанның әлемнің бәсекеге барынша қабілетті елу елінің құрамына кіру стратегиясы қазіргі кезде барлық жерлерде Республиканың таяу он жылдықтағы бағыты мен ұзақ мерзімді келешегін айқындайтын бағдарламалық құжат ретінде қабылданды. Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауында “гүлденетін және серпінді дамитын қоғамның іргетасы тек шикізаттық сектормен ғана шектелдмейтін, осы заманғы, бәсекеге қабілетті және ашық нарықтық экономика ғана бола алатындығына” жеке назар аударылған болатын.
Қазақстан экономикасының әлемдік кеңістікке интеграциялануы мен ғаламдық нарықтық кеңістіктегі бәсекеге қабілеттілікті анықтау бірінші орынға қойылған.
Бүгінде кез келген елдің әлемдегі тұғырнамасы оның экономикасының бәсекеге қабілеттілігіне тікелей тәуелді болады. Ұлттық экономиканың бәсекеге қабілеттілігін арттыру оны жетілдіру мүмкіндігін, тұрақты дамуын, халықтың әл-ауқатының өсуін, елдің қауіпсіздігін алдын-ала айқындайды. Жетекші елдердің жетістікті даму тәжірибесін есепке ала отырып, біз мүмкін өзіміздің ең оңтайлы даму тәсілімізді таба алатын шығармыз.
Қазақстанның әлемнің бәсекеге қабілетті елу елдің қатарына кіруі және оның индустриалдық-инновациялық дамуын қамтамасыз ету бүгінде экономиканы сервистік-технологиялық даму бағытына қарай әртараптандыруды талап етеді.
Диверсификациялауға қол жеткізудің негізгі шарттарының бірі қазақстанның шағын бизнесін дамытудағы сапалы алға жылжу, оның өнімділігін, экспортқа бағдарлануын және бәсекеге қабілеттілігін арттыру болып табылады.
Қазақстандағы шағын бизнес, әлемнің дамыған барлық елдеріндегі сияқты - бұл елдегі шаруашылық жүргізуші субъектілердің 92 пайызы дерлік және бұл салада мемлекеттік қолдаудың баламалы шараларының болмауы мемлекет басшысының елді дамыту жөнінде алға қойған мақсаттарына қол жеткізуде едәуір кедергі жасап отыр.
Шағын бизнес ел экономикасының маңызды саласы ретінде оған салық салу жүйесін анықтау, зерттеу, дамыту, оңтайландыру жолдары арқылы белгілі бір нәтижеге жету, теориялық білім мен тәжірибелік білімді ұштастыру мақсатында диплом жұмысының тақырыбы “Шағын бизнес субъектілеріне салық салу” деп таңдап алынды.
Жұмыс үш бөлімнен тұрады: кіріспеде жалпы шағын бизнестің экономиканы дамытудағы орны, кәсіпкерліктің ел экономикасындағы жаңа мүмкіндіктердің бастамасы ретінде сипатталып, шағын бизнес субъектілеріне салық салу жүйесін оңтайландыру арқылы шағын бизнес субъектілеріне қолдау көрсету жөнінде жазылған. Сонымен қатар шағын бизнесті дамыту жолдары көзделген Елбасының бағдарламалары жөнінде жазылған. Бірінші бөлім - “бәсекеге қабілетті салық жүйесі -ел экономикасының әлеуетті, қуатты болуының негізгі алғышарты” деп аталады. Бұл бөлімде салықтардың экономикалық мәні мен атқаратын қызметтеріне сипаттама беріліп, салықтардың ел экономикасын дамытуға орасан зор үлесі бар екені теориялық жағынан негізделген. Сонымен қатар шағын бизнестің елімізде пайда болуы, қалыптасу ерекшеліктері туралы мәліметтерді қамтиды. Екінші бөлім- “шағын бизнес субъектілеріне салық салу режимін жетілдіружолы- ел экономикасы үшін жаңа мүмкіндіктер көзі” деген атауға иеленген әрі шағын бизнес субъектілеріне арнаулы салық режимі туралы теориялық мәліметтерді қамтып, жалпы Алматы қаласы, Бостандық ауданы Салық Басқармасы бойынша шағын бизнес субъектілерінің жағдайына, олардың салық төлеу барысында орын алған өзгерістер мен ауытқуларға талдау жасалынған. Үшінші бөлім-“шағын бизнес субъектілеріне салық салу барысында туындайтын тәуекелдер және оны төмендету жолдары” деп аталады. Бұл бөлім шағын бизнестің даму барысында маңызды орынға иеленетін салық салу жүйесінде кездесетін кедергілер мен теріс құбылыстарды анықтап, осы мәселелерді шешудің тиімді әрі оңтайлы жолдары қарастырылып, ұсыныстар жасалынған.
Кәсіпкерлік - жаңа экономиканың қозғаушы күші ретінде ел экономикасын дамытуға, халықтың әл-ауқатын арттыруға орасан зор үлесін қосып, жаңа мүмкіндіктер мен экономикалық өрлеуге жол ашады. Сол себепті еліміздің экономикасынан кәсіпкерлік, соның ішінде шағын бизнес ерекше орынды иеленеді. Шағын бизнесті дамыту - жаңа жұмыс орындарының ашылуын, отандық өнімдердің бәсекеге қабілеттілігін, жаңа нарықтарды игеруді, инновацияны енгізуді қамтамасыз ететіндіктен мемлекет тарапынан қолдау тауып, еліміздің салық жүйесінде бірқатар жеңілдіктер қарастырылған болатын. Болашақта шағын бизнес субъектілеріне салық салу жүйесін одан әрі жетілдіру көзделуде. Сол себепті диплом жұмысының тақырыбы бүгінгі таңда өзекті болып табылады.
Жұмысты жазу барысында келесідей міндеттер қойылды:
1) ел экономикасында маңызды орын алатын, бюджет кірісінің негізгі үлес салмағын иеленетін салықтардың экономикалық мәні мен атқаратын қызметін анықтау;
2) шағын бизнестің қалыптасу ерекшеліктерімен танысу;
3) шағын бизнес субъектілерінің арнаулы салық режимімен теориялық негізде танысып, тәжірибе негізінде зерттеу;
4) шағын бизнес субъектілеріне салық салу барысын теориялық тұрғыда негіздеп, тәжірибе негізінде шағын бизнес субъектілеріне салық салу үрдісіне кестелер пайдалану арқылы талдау жүргізу.
1 БӘСЕКЕГЕ ҚАБІЛЕТТІ САЛЫҚ ЖҮЙЕСІ - ЕЛ ЭКОНОМИКАСЫНЫҢ ӘЛЕУЕТТІ, ҚУАТТЫ БОЛУЫНЫҢ НЕГІЗГІ АЛҒЫШАРТЫ
1. 1 САЛЫҚТАРДЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНІ МЕН АТҚАРАТЫН ҚЫЗМЕТІ
Салықтар дегеніміз мемлекеттік бюджетке заңды және жеке тұлғалардан белгілі бір мөлшерде және мерзімде түсетін міндетті төлемдер болып табылады.
Салықтар - шаруашылық жүргізуші субъектілердің, жеке тұлғалардың мемлекетпен екі арадағы мемлекеттік орталықтандырылған қаржы көздерін құруға байланысты туындайтын қаржылық қатынастарды сипаттайтын экономикалық категория.
Салықтар мемлекеттің пайда болуымен бірге қалыптасты. Салық пен салық салу мемлекеттің тіршілік етуінің ажырамас маңызды бөлігі болып табылады. Мемлекеттік бюджеттің кіріс көзінің 85-90 пайызы тек салықтардан тұрады. 17, 8-б.
Салықтардың экономикалық мәні мынада:
Біріншіден, салықтар шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халық табысының қалыптасуындағы қаржылық қатынастардың бір бөлігін көрсетеді;
Екіншіден, шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халық табысының белгілі бір мөлшерін мемлекет үлесіне жинақтаудың қаржылық қатынастарын көрсетеді.
Салықтар мемлекеттің құрылуымен бірге пайда болады және мемлекеттің өмір сүруі мен дамуының негізгі қаржылық көзі болып табылады. Мемлекет құрылымының өзгеруі, өркендеуі қашан да болса оның салық жүйесінің қайта құрылуымен, жаңаруымен бірге қалыптасады. Әрбір мемлекетке өзінің ішкі және сыртқы саясатын жүргізу үшін белгілі бір мөлшерде қаржы көздері қажет.
Салықтар - мемлекет қаржысының тұрақты қайнар көзі.
Мемлекет салықтарды экономиканы дамыту, тұрақтандыру барысында қуатты экономикалық тетік ретінде пайдаланады.
Осы салық салуға байланысты әр дәуірлерде мемлекет қайраткерлері, экономистер, философтар, ойшылдар көптеген еңбектер жазған. Мысалы, Ф. Аквинский “салықтарды ұрлаудың рұқсат етілген нысаны” ретінде анықтаса, салық салу теориясының негізін салушылардың бірі А. Смит “салық төлеушілер үшін құлшылықтың белгісі емес, бостандықтың белгісі” деп тұжырымдаған. 8, 5-б.
“Салық” ұғымы әр түрлі экономикалық әдебиеттерде әр түрлі қарастырылады. Негізінен көптеген экономикалық әдебиеттерде “салық” ұғымы бюджет қорына белгілі бір көлемде және белгілі бір уақытта түсетін міндетті төлем ретінде қарастырылады.
Қазақстанға әлемдегі дамыған елу елдің қатарына қосылу міндеті жүктеліп отыр. Жолдалуда халықтың әлеуметтік -тұрмыстық жағдайын дамытуға ерекше мән берілген. Елімізде салық кодексі бойынша он үш салық түрі бар. Салық төлеу ісін жеңілдету мақсатында электрондық жүйе арқылы салық төлеу мүмкіндігі кеңейтілді, сонымен қатар банкомат арқылы да төлеуге болады.
Салық және салық салу жүйесі бір-бірімен тығыз байланысты, олар бір-бірінсіз әрекет ете алмайды. 2007 жылдан бастап салық жүйесінде көптеген өзгерістер болды. Қосылған құнға салынатын салық пайызы төмендеп, 14 пайыз болса, жеке табыс салығы 10 пайыз болды.
*Дерек көзі: 17, 9-б. Экономика негіздері №6(30) 2008. Салық жүйесі. А. Аманқалиева.
Салықтардың мәнін толық түсіну үшін олардың экономикалық маңызын түсіну қажет. Ал салықтардың экономикалық маңызы олардың атқаратын қызметіне тікелей қатысты.
Салықтардың мынандай негізгі қызметтері бар:
1) фискалдық;
2) реттеушілік;
3) бақылаушылық.
Салықтардың бірінші қызметі - фискалдық немесе бюджеттік қызмет. Бұл қызмет арқылы мемлекеттік бюджеттің кіріс бөлімі құрылып, салықтардың қоғамдық міндеті артады. Себебі, салықтар мемлекеттік бюджеттің кірісін топтастыра отырып, әлеуметтік, әскери, қорғаныс, тағы басқа да шаралардың іске асуын қамтамасыз етеді.
Мемлекеттік бюджеттің кіріс көзін құрайтын негізгі қаржылық көздер - салықтар.
Ел экономикасы дамып, мемлекеттік бюджеттің кіріс көзі ұлғайған сайын, салықтық түсімдердің де өсіп отырғаны байқалады. Себебі салықтың экономикалық табиғаты өндіріске байланысты. Өндіріс бар жерде табыс бар, одан алынатын салықтар да бар. Сондықтан салық өндірістің дамуына барынша өз ықпалын тигізіп, өндірушілердің ынтасын арттыруға жағдай жасауы қажет.
Салықтардың екінші маңызды қызметі ол - реттеушілік қызметі.
Реттеушілік қызметі салық механизмі арқылы іске асырылады. Оның ішіндегі негізгі тетіктер салық ставкалары мен салық жеңілдіктері. Салықтық реттеудің тетіктері тек қана өндірістің дамуын реттеп қана қоймай, сонымен қатар ақша және баға саясаты, шетелдік инвесторларды ынталандыру, шағын және кіші кәсіпкерлікті дамыту жұмыстарын жүзеге асыруы қажет. Әрине салықтық реттеу тетіктері тиімді қызмет атқару үшін олардың басқа да экономикалық тетіктермен тығыз байланыста болуы керек.
Салық мөлшерін көбейту мақсатында салық ставкаларын шектен тыс жоғары деңгейде белгілеу өндірістің тоқтауына, өндірушінің өз ісіне деген ынтасын жоғалтуына әкеліп соғатыны көптеген ғалымдар еңбектерінде тұжырымдалып, дәлелденген. Мысалы, табыс салығын салғанда, салық ставкасының деңгейі 35-40 пайыздан аспауы қажет. 8, 7-б.
Салық механизмін, оның ішінде салық ставкаларының деңгейін зерттеген ғалымдардың тұжырымдары мынаны дәлелдейді:
1) егер төленетін салық мөлшері салық төлеуші табысының 50 пайызынан асып кетсе, онда ол өндірістің тоқтап қалуына әкеліп соқтырады;
2) егер салық мөлшері салық төлеуші табысының 45-50 пайыз аралығында болса онда жай ұдайы өндіріске әкеледі.
3) егер салық мөлшері, салық төлеуші табысының 35-40 пайыз аралығында болса, онда ұлғаймалы ұдайы өндіріске әкеледі.
Қазақстан Республикасында корпорациялық табыс салығының қазіргі кездегі ставкасы 17, 5 пайыз болып отыр, 2011жылдың бірінші қаңтарынан бастап 15 пайыз ставкасына төмендету көзделуде.
Шаруашылық субъектілер мен халықтар табысының бір бөлігін мемлекеттің орталықтандырылған қаржы көздеріне айналдыру салықтардың ұдайы өндірістегі қызметін көрсетеді.
Салықтардың келесі негізгі қызметі ол бақылаушылық қызметі, яғни салықтық бақылау.
Салықтардың бақылаушылық қызметі арқылы салық механизмінің қызмет етуінің тиімділігі бағаланады, қаржы ресурстарының қимылына бақылау іс жүзінде жүргізіледі, салық жүйесі мен бюджет саясатын жетілдіру жолдары қарастырылады. Салықтық бақылауды тиімді жүргізу арқылы салықтық тәртіпті қатаң сақтау, салық төлеушілердің заңға сәйкес төлейтін салықтары мен алымдарын толық және уақытылы бюджетке төлеп отыруы қамтамасыз етіледі.
Салық механизмі және салық салу қағидалары келесідей сипатқа иеленеді:
Нарықтық экономиканың қалыптасу кезеңінде салық салу саясатының негізгі бағыты - салық жүйесін құру және оның тиімді қызмет етуіне мүмкіншілік беретін салық механизімін іске асыру.
Салық салудың әдістері мен жолдары, салық салудың негізгі қағидалары, салық салуды ұйымдастыру салық механизміне жатады.
Қандай да бір механизмнің құрамында бірнеше тетіктер мен элементтер болады. Сол сияқты салық механизмі де белгілі бір салық элементтерінен тұрады.
Салық салу элементтеріне мыналар жатады:
- субъект;
- объект;
- салық көзі;
- Салық ставкасы;
- салық өлшем бірлігі;
- салық оклады;
- салық жеңілдіктері;
- Салық төлеу мерзімі мен тәртібі;
- салық төлеушінің және салық қызметі органдарының құқықтары мен міндеттері;
- салық төлеуін бақылау;
- салықтық жазалау шаралары.
Осы элементтерге жеке-жеке тоқталатын болсақ:
Салық төлеуші - салықты және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеу жөніндегі заңды міндеті бар тұлға. 8, 9-б.
Қазақстанда салық төлеушілер:
1) резидент және резидент емес заңды тұлғалар;
2) Қазақстан Республикасының азаматтары, шетел азаматтары және азаматтығы жоқ адамдар болып жіктеледі.
... жалғасыСіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz