Дисперстік жүйелер. Заттардың коллоидтық күйі

Пән: Химия
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Ф КГМУ 4/3-04/02

ИП №6 от 14 июня 2007 г.

Қарағанды мемлекеттік медицина университеті

Химия курсымен фармацевтикалық пәндер кафедрасы

ДӘРІС

«Дисперстік жүйелер. Заттардың коллоидтық күйі. Коллоидтық жүйелердің жіктелуі, табиғаты. Коллоидтық жүйелердің молекулалы-кинетикалық және оптикалық қасиеттері. » тақырыбы

Пән: Физикалық және коллоидтық химия

Мамандығы 5В110300 «Фармация»

Курс: 2

Уақыт (ұзақтығы) : 1 акад. сағат

Қарағанды 2012

Кафедраның әдістемелік жиналысында бекітілген

_29__. __08_. 2012. № ___ Хаттама

Курсқа жауапты Власова Л. М.

Тақырыбы: Дисперстік жүйелер. Заттардың коллоидтық күйі. Коллоидтық жүйелердің жіктелуі, табиғаты. Коллоидтық жүйелердің молекулалы-кинетикалық және оптикалық қасиеттері.

Мақсаты: дисперсті жүйелер, олардың жіктелуі, заттардың коллоидтық күйі туралы түсінік беру. Коллоидтық жүйелерді тазалау және алыну әдістері, олардың молекулярлы-кинетикалық және оптикалық қасиеттерін оқу.

Дәріс жоспары:

1. Дисперсті жүйелер олардың ерекшелігі.

2. Дисперсті жүйелердің жіктелуі.

3. Заттардың коллоидтық күй ерекшеліктері.

4. Коллоидті жүйелерді алу.

5. Зольдерді тазалау әдістері.

6. Зольдердің молекулярлы-кинетикалық қасиеттері.

7. Зольдердің оптикалық қасиеттері. Рэлье теңдеуі.

Дәріс тезисі

Дисперстік жүйелер туралы түсінік

Егер дисперстелген (ұсақталған) бір зат басқа бір заттың барлық көлемінде бірдей бөлініп орналасса, ондай жүйе дисперстік деп аталады. Дисперстік жүйелер дисперстік фаза, дисперсиялық орта және дисперстеу дәрежесімен сипатталады. Дисперстік жүйелердегі ұсақталған зат дисперстік фаза, ұсақталған зат орналасқан орта дисперслық орта деп аталады.

Д=1/а; см ^-1

Дисперстік жүйелер дисперстелу дәрежесіне және дисперстік фаза мен дисперслық ортаның агрегаттық күйіне байланысты жіктеледі. Бөлшектердің дисперстелу дәрежесіне байланысты дисперстік жүйелер келесі бірнеше топтарға бөлінеді.

Ірі дисперстік жүйелер. Олардағы бөлшектердің мөлшері 10-3- 10-4см болады. Мұндай жүйелерге суспензиялар мен эмульсиялар жатады. Қатты заттары сұйық дисперсиялық ортада болатын жүйелер суспензиялар деп аталады. Мысалы, крахмалдың, саз балшықтың, т. б. судағы ерітінділер. Екі араласпайтын сұйықтан түзілген жүйелер эмульсия деп аталады. Мысалы, судағы май, бензол, толуол немесе суттегі май тамшылары, т. б.
Коллоидтық жүйелер. Олардағы бөлшектердің мөлшері 10-5- 10-7см аралығында болады. Мұндай бөлшектер фильтрленген қағаз арқылы өткенімен, жануар мен өсімдік мембраналары арқылы өтпейді. Коллоидтық жүйелерге альбумин, желатин ерітінділерін, күмістің, алтынның, күкіртті мышьяктың коллоидтық ерітінділерін жатқызуға болады.
Молекулалы-дисперстік жүйелер. Олардағы бөлшектердің мөлшері 10-7см аспайды. Электролитеместердің (мочевина, глюкоза, сахароза, спирт, т. б. ) нақты ерітінділері осы аталған жүйеге жатады.
Ионды-дисперстік жүйелер. Оларға бөлшектері өте кішкентай (10-10см) болып келген электролиттердің, мысалы, қышқылдар, тұздар, негіздердің ерітінділері жатады.

Фазалардың агрегаттық күйені байланысты дисперстік жүйелер 8 топқа жіктеледі:

1) г\с (тұман) 2) г\қ (түтін)

3) с\г (көбіктер) 4) с\с (эмульсия-сүт)

5) с\қ (коллоидтар) 6) қ\г (пемза)

7) қ\с (жемчуг) 8) қ-қ (рубин)

Коллоидты - дисперстік жүйелер, олардың алынуы және тазартылу

Коллоидтық ерітінділерді басқаша зольдер деп те атайды. Олар еріткішке байланысты гидрозоль, алкозоль, бензозоль, этерозоль болып бөлінеді. Коллоидтық ерітінділердің дисперстік фазаларының дисперсиялық ортамен әрекеттесуі олардың маңызды сипаттамасы болып есептеледі және осыған байланысты зольдер 2 топқа бөлінеді:

1. Зольдердің бөлшектері еріткішпен нашар әрекеттесетін коллоидтар лиофобты, егер еріткіш су болса, гидрофобты деп аталады. Оларға металдардың, кейбір гидрооксидтердің (Fe(OH) ₃ ) тұздардың (AgJ, As ₂ , S ₃ ) канифольдің зольдері жатады.

2. Диспестелген бөлшектер еріткішпен әрекеттесетін коллоидтар лиофильді деп аталады, егер еріткіш су болса, гидрофильді болады. Оларға белоктың, крахмалдың, желатиннің ерітінділері жатады. Оларды басқаша ЖМҚ-тардың нақты ерітінділері деп те атайды.

Коллоидтық ерітінді алу үшін мына ережелерді сақтау керек:

1. Зат бөлшектерінің мөлшері 10 ^-5 - 10 ^-7 см тең болуы керек.

2. Коллоидтық бөлшектердің (дисперстік фаза) дисперсиялық ортада нашар еруі керек. Олардың бірікпеуін қамтамасыз ету үшін коллоидтық бөлшектің беткейінде ионды-гидраттық қабықша түзетін стабилизатор (электолит иондары) қолданылады. Коллоидтық ерітінді алудың 2 түрі әдісі бар: дисперсиялық немесе ірі бөлшектерді ұсақтау және конденсациялық немесе ұсақ бөлшектерді ірілендіру әдістері.

Дисперсиялық әдіс 2 бөлінеді:

механикалық
химиялық (пептизациялау)

Механикалық ұсақтау әдісі үшін коллоидтық және шар тәріздес диірмендер қолданылады. Кейінгі кездерде заттарды дисперстеу үшін ультрадыбыс әдісі қолданылып жүр. Бұл әдістің механизмі күрделі және аз зерттелген. Пептизация (химиялық дисперстеу) әдісі бойынша дисперстеуші заттар (пептизаторлар) гельді зольге айналдырады. Бұл әдіс көбіне іркілдек тұнбалар, мысалы, АІ(ОН) ₃ , Ғе(ОН) ₃ , Zn(OH) ₂ т. б. үшін қолданылады.

Конденсациялық әдістердің негізіне әртүрлі химиялық реакциялар жатады, соған байланысты тотығу, тотықсыздану, алмаса ыдырау, гидролиз әдістері т. б. кездеседі. Мысалы:

Тотығу әдісі: 2H2S + O2→ 2S + 2H2O
Тотықсыздану әдісі: Ag2O + H2→ 2Ag + H2O
Алмаса ыдырау: BaCI2+ K2SO4→ BaSO4+ KCI
Гидролиз әдісі. FeCI3+3H2O → Fe(OH) 3+ 3HCI

Fe(OH) ₃ + HCI → FeOCI + 2H ₂ O

Сол сияқты еріткішті алмастыру әдісі қолданылады. Бұл әдіс бойынша еріген зат ерітіндіден еріткішті өзгерту арқылы жоғары дисперстік ерімеген фаза түрінде бөлініп алынады.

Тұрақтылығы жоғары коллоидтық ерітінділер алу үшін зольдерді құрамындағы қоспалардан, әсіресе электролиттердің артық мөлшерінен тазарту керек. Оның бірнеше әдістері бар, соның ішінде:

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.