Туризмді түлету – Ақ жайыққа бір арман

Жоспар
Кіріспе

1. ТУРИЗМДІ ТҮЛЕТУ . АҚ ЖАЙЫҚҚА БІР АРМАН
2. Орталық Қазақстан
3. Шығыс Қазақстан
4. Белуга шыңы
5. Марқакөл қорығы
6. Алакөл көлі
7. Рахманов Ыстық Көзі
8. Киін.Кіріш
9. Бұқтырма көлі
10. Қозы Көрпеш және Баян Сұлу мавзолейі
11. Солтүстік Қазақстан
12. Бурабай
13. Көкшетау
14. Айыртау
15. Имантау
16. Сандықтау
17. Оңтүстік Қазақстан
18. Байқоңыр Космодромы
19. Ақсу Жабағалы
20. Алтын Емел
21. Бес Шатыр қорғаны
22. орны болған.
23. Тамғалы тас
24. Әндеткен Құмдар
25. Түрген Шатқалы
26. Есік Қорғаны
27. Іле өзені
28. Көлсай көлі
29. Қайынды көлі
30. Хан Тәңірі
31. Оңтүстік Қазақстанның «Алтын Аймағы»
32. Түркістан
33. Арыстан Баб Мазары
34. Отырар
35. бұзған.century.
36. Сауран
37. Домалақ Ана Мазары
38. Тараз
39. Айша Бибі Мазары
40. Батыс Қазақстан
41. Археологиялық Ескерткіштер
42. Каспий теңізі
43. Каспий теңізінің түбінде мұнай және газ кеніштері бар.
44. Шымбұлақ
45. Көктөбе
46. Үлкен Алматы Көлі
47. Шарын құзы
48. Қазақстан Жайлы
49. Қазақстан аумағы арқылы өткен.
50. Түрлі ұлттардың Отаны
51. Болашақ қаласы
52. Алматы атты жұлдыз
53. Бір көргеннен ұмытылмас орын
54. Космодром және тарихи ескерткіштер
55. Қазақстанға Қош Келдіңіз!
56. Астана
57. Бейбітшілік және келісім сарайы
58. Қазақстан Республикасының Президенттік мәдени орталығы
59. Республика даңғылы және Бурабай көшесі деп аталатын Астананың екі

Туризм – ұлттық және халықаралық ұзақ тарихи дамудың өнімі. Оның бастауы өткен дәуірлер қойнауында. Туризмнің әр кезеңіне қысқаша шолу жасасақ, қазіргі туризм екінші дүниежүзілік соғыстан кейін ғана көпшілік сипатқа ие болды. Алайда туризмнің тарихы жоғарыда айтылғандай өткен дәуірлерден бастау алады. Туризмнің тарихи даму тамыры адамдардың сапарға шығуы, ел тануы бағытында өрістеді. Байырғы заманда Жерорта теңізінің тұрғындары географиялық сипаттама жасай білген. Тіпті көрші аймақтарға ойша саяхат жасап, олардың тұрғылықты жері, тұрмысы туралы пайымдаған. Келе-келе бұл пайымдау әрекет түрінде іске асырыла бастады. Адамдар жекелей және топтала жүріп саяхаттарға шықты. Сол кездегі сапарлардың негізгі мақсаттары сауда, білім, ем іздеу және көшпенділік болатын. Мысалы, ежелгі Грецияда спорттық сапарлар дамыды. Спортсүйер қауым бұл өлкеге ат арытып арнайы келетін еді. Бара-бара ауқатты отбасынан шыққан римдіктер Грецияға тек спорт үшін емес, көңіл көтеру үшін, минералды бұлақ басында демалу үшін баруды үрдіске айналдырды. Адамдар дүниетанымын дамытуда VІІ-ХІ ғасырлардағы араб саяхатшыларының қолтаңбасы қомақты. Бұл орайда Қытай, Үндістан және т.б. елдерде болған басралық Сүлейменнің есімі ерекше аталады. Орта ғасырлардағы сапардың дамуына діни фактор әсер етті деп айтуға толық негіз бар. Бұл кезең мұсылман және христиан дін иелерінің көпшілік қозғалысымен айқын.
Қайта өрлеу және ағартушылық ғасырында жас дворяндар кәсіби және саяси қызметін бастамас бұрын гран-тур деп аталатын сызба бойынша Англия, Франция, Италия, Швейцария, Германия сияқты айтулы елдерді қамтитын сапарға шығуға мүдделі болды. Сапарлар мен саяхаттар алуан түрлі мақсаттарына қарамастан, олар адамдардың ғылыми және географиялық танымын кеңейтуге мол мүмкіндік берді. Саяхатшылар ел танумен қатар, адамзатқа белгісіз аймақтарды ашты. Ұлы географиялық ашуларды жүзеге асырған Афанасий Никитин, Марко Поло, Васко де Гама, Христофор Колумб сияқты саяхатшылар есімі осы тұста белгілі болды…
ХІХ ғасыр басындағы өнеркәсіп революциясы, транспорттың дамуы туризмнің жедел дамуына ықпалын тигізді. Саяхатшылардың жылдан-жылға саны артуына байланысты қонақүй құрылыстары, саяхат бюросын ұйымдастыру, кешендік үлгідегі туристік қызметтің қажеттілігі анық байқалды.
Кейін осыған дейін жалғыз-жарым дамыған туризм топтасқан туризмге жол берді. Енді саяхаттардың мақсаты да өзгерді. Адамдар білуге, көруге, үйренуге құштар болды. Бұл кезеңде тарихи орындар, мәдени ескерткіштердің маңызы артты. Біз туризм туралы ұзақ-сонар тарихқа бармай, оның жай-күйі туралы Қазақстандағы жағдайға келейік.
Өткен жылы Қазақстанға 1,5 млн. туристің жолы түсіпті. Ал картадан көзілдіріксіз көрінбейтін Андорреде 12 миллион жан туристік сапармен болған. Бұл дегеніңіз – әлемді шарлап жүрген жандар үшін Қазақстан қақпасы әлі де жабық деген сөз. Статистикалық мәліметтер бойынша, республикада 700 туристік фирма болса, оның үшеуі ғана қонақ қабылдаумен, қалғандары біздің азаматтарды демалыс орындарына жөнелтумен шұғылданады екен.

Пән: Туризм
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 27 бет
Таңдаулыға:

ТУРИЗМДІ ТҮЛЕТУ – АҚ ЖАЙЫҚҚА БІР АРМАН

Туризм – ұлттық және халықаралық ұзақ тарихи дамудың өнімі. Оның
бастауы өткен дәуірлер қойнауында. Туризмнің әр кезеңіне қысқаша шолу
жасасақ, қазіргі туризм екінші дүниежүзілік соғыстан кейін ғана көпшілік
сипатқа ие болды. Алайда туризмнің тарихы жоғарыда айтылғандай өткен
дәуірлерден бастау алады. Туризмнің тарихи даму тамыры адамдардың сапарға
шығуы, ел тануы бағытында өрістеді. Байырғы заманда Жерорта теңізінің
тұрғындары географиялық сипаттама жасай білген. Тіпті көрші аймақтарға ойша
саяхат жасап, олардың тұрғылықты жері, тұрмысы туралы пайымдаған. Келе-келе
бұл пайымдау әрекет түрінде іске асырыла бастады. Адамдар жекелей және
топтала жүріп саяхаттарға шықты. Сол кездегі сапарлардың негізгі мақсаттары
сауда, білім, ем іздеу және көшпенділік болатын. Мысалы, ежелгі Грецияда
спорттық сапарлар дамыды. Спортсүйер қауым бұл өлкеге ат арытып арнайы
келетін еді. Бара-бара ауқатты отбасынан шыққан римдіктер Грецияға тек
спорт үшін емес, көңіл көтеру үшін, минералды бұлақ басында демалу үшін
баруды үрдіске айналдырды. Адамдар дүниетанымын дамытуда VІІ-ХІ
ғасырлардағы араб саяхатшыларының қолтаңбасы қомақты. Бұл орайда Қытай,
Үндістан және т.б. елдерде болған басралық Сүлейменнің есімі ерекше
аталады. Орта ғасырлардағы сапардың дамуына діни фактор әсер етті деп
айтуға толық негіз бар. Бұл кезең мұсылман және христиан дін иелерінің
көпшілік қозғалысымен айқын.
Қайта өрлеу және ағартушылық ғасырында жас дворяндар кәсіби және саяси
қызметін бастамас бұрын гран-тур деп аталатын сызба бойынша Англия,
Франция, Италия, Швейцария, Германия сияқты айтулы елдерді қамтитын сапарға
шығуға мүдделі болды. Сапарлар мен саяхаттар алуан түрлі мақсаттарына
қарамастан, олар адамдардың ғылыми және географиялық танымын кеңейтуге мол
мүмкіндік берді. Саяхатшылар ел танумен қатар, адамзатқа белгісіз
аймақтарды ашты. Ұлы географиялық ашуларды жүзеге асырған Афанасий Никитин,
Марко Поло, Васко де Гама, Христофор Колумб сияқты саяхатшылар есімі осы
тұста белгілі болды...
ХІХ ғасыр басындағы өнеркәсіп революциясы, транспорттың дамуы туризмнің
жедел дамуына ықпалын тигізді. Саяхатшылардың жылдан-жылға саны артуына
байланысты қонақүй құрылыстары, саяхат бюросын ұйымдастыру, кешендік
үлгідегі туристік қызметтің қажеттілігі анық байқалды.
Кейін осыған дейін жалғыз-жарым дамыған туризм топтасқан туризмге жол
берді. Енді саяхаттардың мақсаты да өзгерді. Адамдар білуге, көруге,
үйренуге құштар болды. Бұл кезеңде тарихи орындар, мәдени ескерткіштердің
маңызы артты. Біз туризм туралы ұзақ-сонар тарихқа бармай, оның жай-күйі
туралы Қазақстандағы жағдайға келейік.
Өткен жылы Қазақстанға 1,5 млн. туристің жолы түсіпті. Ал картадан
көзілдіріксіз көрінбейтін Андорреде 12 миллион жан туристік сапармен
болған. Бұл дегеніңіз – әлемді шарлап жүрген жандар үшін Қазақстан қақпасы
әлі де жабық деген сөз. Статистикалық мәліметтер бойынша, республикада 700
туристік фирма болса, оның үшеуі ғана қонақ қабылдаумен, қалғандары біздің
азаматтарды демалыс орындарына жөнелтумен шұғылданады екен.
Туризм туралы әңгіме қозғауға бекінгеннен кейін, Батыс Қазақстан
облыстық кәсіпкерлік және өнеркәсіп департаментінің сыртқы экономикалық
байланыстар және туризм бөлімінің есігін қаққанбыз. Департамент
директорының орынбасары Мержан Сатқанов қанықтырған көп жай аталмыш саланың
аяғынан тік тұрып кетпегенін ұғындырды. Сонымен өткен жылды саралай өтер
болсақ, Батыс Қазақстан облысында 2004-2005 жылдары туристік салаларды
дамыту бағдарламасына облыстық бюджеттен 13,6 миллион теңге бөлу
жоспарланыпты. Нақты айтқанда 2004-2005 жылдары 8,5 миллион теңге бөлінген
(2004 жылы 6,0 миллион, 2005 жылы 2,5 миллион).
Бұрын саны 12-ге жетіп жығылатын болса қазір облыста 19 туристік фирма
ырғақты жұмыс жасауда және өткен жылдан бастап, туристік фирмаларға
лицензия беруді жергілікті атқарушы органдар қолға алды. Бұрын лицензия
жөнінен республикаға тәуелді боп келген туристік фирмалардың бұл орайда айы
оңынан туып тұрған тәрізді. Енді туристік ұйымдардың қызметіне келсек, аты
аталған департаменттің сыртқы экономикалық байланыстар және туризм бөлімі
олармен қоян-қолтық байланыс жасап, талай ауқымды істердің басын қайырдық
деп отыр. Бұл ұйымдар әртүрлі деңгейдегі жәрмеңке, көрмелерге бірге барып
жарнама жасап, елді таныстыру бағытында бүктеме, альбом тәрізді жоғары
сапалы жарнамалық өнімдерін дайындап, біздегі демалыс орындарына шақыратын
көрінеді. Атап айтқанда Натали-Экспресс, Панорома, Онур-Трэвэл Азия
туристік агенттіктердің қызметіне оң баға беруге болады.
Батыс Қазақстан аймақтары арасында көрме өткізгіміз келеді. Мақсатымыз
– Ақтау, Атырау, Ақтөбе, Орал туристік ұйымдарының басын қосу. Және Батыс
Қазақстан аймағында маршрут ұйымдастыру. Оларға біздің де көрсетеріміз жоқ
емес. Бөкей ордасындағы Жәңгір хан тұрағы, Шалқар көлі, қала берді,
қаламыздағы мәдени, тарихи ескерткіштер, – дейді сөз арасында
М.Мұнайдарұлы. Бізге шетелдік туристер ат ізін сала ма деген сауалға,
әңгіменің ашығын айтсақ, қаламызға жұмыс бабымен ат басын тіреген бірлі-
жарым қонақтар болмаса, туристер келіп демалып жатыр деп айта алмаймын, –
дейді ол. – Рас, есесіне саяхаттайтын біздің жерлестеріміздің саны жылдан-
жылға артып келеді. Түркия, Дубай, Индонезия, Ресей, Еуропаға сұраныс көп.
Бұрын Тайландқа да көп баратын. Кешегі теңіз дауылынан кейін о жаққа
қызығушы туристер саны айтарлықтай кеміді.Туристік ұйымдардың жұмысы осы
арада көрінеді. Бір қуанарлығы – бірде-бір жағымсыз фактордың орын алмауы.
Яғни, тіпә-тіпә дейік, туристік сапарға шыққан азаматтарымыз дін аман
оралуда. Бұрын аты облыстық спорт басқармасымен қатар аталатын туризм
саласын Батыс Қазақстан облыстық өнеркәсіп және кәсіпкерлік департаментінің
құзырына итермелеген не жағдай деп отырғанбыз. Сөйтсек, басты мақсат –
туризмді спорттың көлеңкесінде қалдырмай, нағыз бизнес ретінде таныту екен.

Рас, біздің облысқа туризм таңсық емес. Кеңес Үкіметі кезінде талай
туристік базаларымыз болды. “Саяхат” қонақүйінің өзі – бір айғақ. Алайда
Кеңес үкіметі тарап, 90 жылдары халық нарық қыспағында қалғанда осының бәрі
тістегеннің аузында, ұстағанның қолында кеткені жасырын емес. Бәрі жекеге
өтті. Бүгінде еліміз еңсесін көтере бастаған шақта туризм қайта жандана
бастады. Құдайға шүкір, қазір туристік базалар да жоқ емес. Дариянға барар
жолдағы “Мечта” кемпинг орталығы кімнен кем. Су десе су бар, ат та бар,
спорт залы тағы бар. Тамаша демалыс орны.
Мержан Мұнайдарұлының әңгімесіне оралсақ, ол туризмді дамытудағы
негізгі бағыт деп, біріншіден, ішкі туризмді қалыптастыруды, екіншіден
имидждік жұмыстардың сапасын арттыруды, үшіншіден инфрақұрылымды дамытуды
атады. Әрине, соңғысының салмағы басымырақ. Әуежайдан бастап қонақүй, жол,
қауіпсіздік, гид, тағам – бәрі-бәрі көңілден шығатындай жоғары деңгейде
болуы шарт. Туристік ұйымдар ішкі туризмді дамыту аясында Шалқар өзеніне,
Бөкей ордасындағы Жәңгір хан ескерткішіне, Шыңғырлау аудынындағы Қарағаш
мекеніне, “Атамекен” туристік және “Мечта” кемпинг орталығына танымдық
маңызы бар көшпелі маршрут бағдарламасын жасағанын да айта кету керек.
Әлемде жыл сайын 50-55 милион турист сапарлайтын болса, оның ең көбісі
немістер екен. “Мен әр жұмысшының жеткілікті демалыспен қамтамасыз
етілгенін және бұл демалыстың, ол үшін тұтасымен нағыз демалысқа айналғанын
қалаймын. Мен мұны шын жүректен тілеймін. Маған халқымның жүйкесі мықты
болғаны қажет. Сонда ғана, жүйкесі мықты халықпен үлкен саясат жасауға
болады”, – деген неміс фашизмінің көсемі А.Гитлердің сөзі бекерге
айтылмаған.
Туризм – өте нәзік бизнес. Туризмді күнкөріс көзіне айналдырған елдер
солай дейді. 2004 жылдың аяғында Азияның оңтүстік-шығысын шарпыған үлкен
теңіз дауылы сөзімізге дәлел. Ақыр аяғында, Индонезия, Малайзия, Тайланд,
Бирма, Шри-ланка, Бангладеш, Индия, Мальдива сияқты туризммен нанын тауып
отырған елдер зардап шекті. Мысалы: Тайланд Үкіметі туризмнен түсетін
пайданың екі есеге төмендегенін мәлімдеді. Кейбір демалыс орындары мүлде
бүлінбесе де, көп демалушыларын жоғалтып отыр. Әсіресе туристерді
табиғаттың тосын мінездері жиі үркітеді. Былтыр Испанияда күн күрт суытты,
тіпті жағалауда қар жатқан көрінеді деген лақап Ресейде тез таралып кеткен.
Ешқандай негізсіз ақпараттың нәтижесінде сауда-саттық көлемі айтарлықтай
төмендеген.
Туризм саласы дамыған елдер өз демалыс орындарының имиджін көтеру үшін
аталмыш саладан қаржыны аямайды. Мысалы, 2001 жылы араб-израиль
текетіресінен кейін туристер бұл аймақтарға аяғын баспай қойды. Олар да
қарап қалмай Ресей, Германия және басқа елдердегі клиенттерін қайтарып алу
ниетімен антикризистік кампания ұйымдастырды. Бұл үлкен жоспарлы
бағдарламаға әртістер гастролі, жарнамалау үшін қажетті ақпарат көздері
енгізілді. Бұл кезде Иерусалимде жағдай ушығып тұрғанмен, Өлі теңіз, Эйлата
сияқты атаулы Израиль курорттарында бүлік болған жоқ еді. Кампанияның екі
жылғы дамылсыз күресінен кейін ғана, бұл елге туристер ағыла бастады.
Түркияның да туристік жарнамаға жұмсайтын қаржысы жылдан-жылға өсе
түсуде. Кейбір мәліметтер бойынша 2004 жылы ол Ресей БАҚ-на өз курорттарын
жарнамалау үшін 25 миллион жұмсаса, биыл осындай жарнамалық компанияға 80
миллион доллар бөліп отыр. Жыл сайын 2,5 миллион туристерді қабылдайтын
Кипр бұл саладан биыл 2,2 млрд. доллар табыс тауыпты.
Ал бізде ше? Халықаралық сараптаушылар біздің материалдық жағдайымыздың
төмендігін ескеріп, алдымен бірлескен кәсіпорын құруға немесе туризм
нысандарын шетел капиталистерінің иелігіне (болашақта сатып алу шартымен)
беруге кеңес береді. Қарсылық жоқ делік, алайда Қазақстанда туризмді
дамытуға құлшынып тұрған тұлғалар да, қалтасынан қаржы салатын инвесторлар
да табылмай отыр. Өйткені, қазақстандық жағдайда бұл іс табыс беру жағынан
сенімсіз көрінеді.
Туризмнің мемлекеттік деңгейдегі ахуалын білген соң, облыстағы жай-
күйіне қанағат қылу қажет те сияқты. Жоспар бойынша 2004 жылы 19 шара (бір
халықаралық, екі республикалық, 16 облысаралық) ұйымдастырылса, 2005 жылы
үш халықаралық, жеті республикалық шара өткізілген. Мамандар туристік
нысандарды құжаттау және түгелдеу жұмыстарын жүргізді. Ауыз толтырып
айтарлық жаңалық Батыс Қазақстан облысы ІТВ Бүкіләлемдік Берлин туристік
биржасында, Лондон қаласында өткен WTM халықаралық туристік көрмесінде
көрінді. Жыл сайын туризм мамандары облыстың туристік ұйымдарымен бірге
Алматы қаласындағы KITF–2004 “Туризм және саяхат” деп аталатын қазақстандық
көрмеге, Астанадағы “Демалыс–2004” халықаралық көрмесіне, Ақтөбе
қаласындағы “Демалыс – Жаз 2004: туризм, саяхат, спорт” сияқты аймақтық
жәрмеңкелерге қатысып, мол тәжірибе жинақтап келеді. Облыста “Правдухин
ізімен” мәдени-экологиялық экспедициясы, “Еуропа–Азия” облыстық туристік
фестивалі дәстүрлі өткізіліп, туризмге тарту ісі жолға қойыла бастады.
Бұдан былай “Еуропа–Азия” фестивалі республикалық деңгейде өткізіледі деп
жоспарланып отыр. Әрине, бұл жоспардың қаржысыз жүзеге аспайтыны кәдік.
Дегенмен Дүниежүзілік туризм күнінің 25 жылдығына орай мерейтойлық датаны
атап өтуде “Жарық күн–2004” туристік фестивалі, туристік салалардың
жұмысшылары мен ардагерлеріне қызмет көрсету, “Орал өңіріндегі демалыс”
облыстық көрмесінің ұйымдастырылуы туризмге шын жанашырлықтың бар екенін
тағы бір дәлелдеді. Павлодарда өткен “Ертіс меридианы” туристердің
халықаралық слетіне, Қарқаралы қаласында өткен спорттық бағдарлау бойынша
жазғы чемпионатқа қатысқан Батыс Қазақстан облысы командасы спорттық
туризмнің өрістеуіне үлес қосты. Хан тоғайына спорттық бағдарлау бойынша
дайындалған карта бұл саладағы жарқын істердің бір көрінісіне айналды. Тізе
берсек, облыстық туризм мүмкіндігінше барлық деңгейдегі шараларға ат
салысуға мүдделі. Оның үстіне елдің туристік имиджін қалыптастыру бойынша
жүргізілетін жұмыстардың қарқынын арттыру Қазақстанға деген қызығушылықтың
деңгейін өсіреді. Сондықтан туризмді экономиканың табыс секторына айналдыру
үшін облыстағы туристік салаларды дамытуға бағытталған шараларды
қаржыландыру көлемін ұлғайтуды назардан тыс қалдырмаған дұрыс. Өйткені
Батыстың қақпасы болған кәрі Жайықтың қойнауы тарихи және туристік
нысандарға бай. Осы мақсатта Батыс Қазақстан облыстық кәсіпкерлік және
өнеркәсіп департаменті облыстық мәслихаттың 2005 жылғы 10 желтоқсанындағы
№24-7 шешімімен бекітілген “2006-2008 жылдарға арналған туристік салаларды
дамытудың аймақтық бағдарламасын дайындады. Биыл облыстық бюджеттен
бөлінген 10 миллион теңге де ойда тұр. – “Туризм – ұйқыдан ояну, – дейді
М.Мұнайдарұлы әзіл-шыны аралас. Туризм – спортқа бейімделу, демалу, білім
алу, адамдармен араласу, өзге халықтан үйрену. Және туризм – табыс көзі,
айналымға валютаның енуі, жаңа жұмыс орындарының ашылуы, тұрғындарды
жұмыспен қамту”. Ендеше мемлекетке телмірмей-ақ, туризмді тұғырына
көтеруге, алға апаруға болмай ма деген сауал туындайды. Қалтасы қалың,
қолынан іс келетін, елінің өркендеуіне бейжай қарай алмайтын азаматтар мен
кәсіпкерлеріміздің құлағына алтын сырға.
Ұлттық балалар мен жасөспірімдер ат спорты мектебінің директоры,
жылқышы Алтай Зейнуллин: Мамыр айынан бастап Орал–Шалқар, Орал–Бөкей орда,
Орал–Орынбор бағытында маршрут ұйымдастыруға бел байлап отырмыз. Бұл
сапарға аттар да, шабандоздар да сақадай-сай. Тек шығатын шығынды жабу
мақсатында демеушілер қарастырып жатырмыз. Біздің мақсат–экологиялық атпен
саяхаттау туризмін дамыту. Жол- жөнекей күл-қоқыстарды тазартып, өртеп,
көміп, залалсыздандыру. Балаларды табиғатпен, жер-су атауларымен, жан-
жануар, шөптің түрлерімен жақынырақ таныстыра жүру. Бөкей ордасы
бағытындағы ауылдарда қыз қуу, аударыспақ, теңге ілу т.б. қазақтың ұлттық
ойындарын өткізу ойда бар. Бұл өңірдің ұлы тұлғалары туралы мағлұматтарға
қанығу. Орынбор бағытында көршілермен бірігіп, табиғатты қорғау, ауа, жер,
судың баршаға ортақ екенін ұғындыру. Ұлтаралық татулықты ұлағаттау
көзделеді. Әрине, ұзақ сапарға атпен шығуға мықты деген жігіттер ғана
таңдалып алынады. Бұл саяхаттың артында туризмге бет бұру ғана емес,
салауатты өмір салтын баянды ету мұраты да тұр.

Орталық Қазақстан

Қазір: Саяхат туралы ақпарат Қысқаша Қазақстан жайлы Орталық Қазақстан
Орталық Қазақстан аумағы 398,8 шаршы км алып жатыр. Халқы 17,3 мың
адам. Халықтың тығыздығы әр шаршы километрге 4,5 адам, 86% қалалар мен
ауылдарда тұрады. Орталық Қазақстан Табиғи ресурстарға бай.
Әлемдегі ең үлкен көлдердің санатына жататын Балқаш көлі және бірегей
таулы орманды жер Қарғалы Орталық Қазақстанда (Қарағанды облысы)
орналасқан. Альпинистер көркем Ұлытау тауларына таңырқай көз жүгіртеді.
Mountaineers will not be indifferent to the picturesque Ulutau Mountains.
Бұл аймақ археологиялық және этнографиялық көзқараспен қарағанда
ескерткіштерге бай аймақ ретінде саналады.
Сарыарқа. Еркін және жазық Сарыарқа: шығысында көркем гранитті массиф
Қарқаралы, Кент, Қызылрай тауларымен, батысында Теңіз көлі мен Ұлытай
тауларымен, солтүстігінде Есіл өзенімен, ал оңтүстігінде Бетбақ дала
шөлімен шектелген, қазақ халқы ұзақ уақыт бойы билеп төстеген жазық дала
Сарыарқа деп аталады.
Табиғат байлықты аямай берген жер. Жерасты табиғи ресурстары мол. Бұл
жер Еуразия континетінің қысы жазы жайылымы бола алатын жүрегі және таулары
көгілдір түспен жарқырайды... Бұл аймақ ойдағыдай жаңбырлы емес. 200 көлден
тұратын Теңіз көлі аққулардың, қаздардың, үйректердің, тырналардың және
аққұтандардың отаны ретінде саналады.
Қарқаралы Мемлекеттік Ұлттық Табиғи Паркі. Қарқаралы деген атауы
қазақтың әйелдерінің дәстүрлі қарқара деп аталатын моншақтармен
көркемделіп, жібек, вельвет және үкінің қауырсындарын қолданылып тігілетін
бас киіміне сәйкес алынған. Осы қарқара тәріздес қарқаралы таулары
кемпірқосақтың барлық түстерімен жарқырайды. Ол биік және қатысты түрде
кішірек: ең биік нүктесі Комсомол (теңіз деңгейінен 1,403м биік) және
айналасындағы таулардан 400-500 м биігірек. Бұл жердің толық көлемі
шамамаен 1000 шаршы км. Тауларда түрлі шөптер мен қайың және емен ағаштары
өседі. Жартастардың, таулардың, жазықтардың, көлдердің, өзендердің
атауларын осы жерлерде тұрған адамдар берген: Қыран шыңы, Сүйікті тау,
Қызыл Құс белесі, Қызыл Тау жартасы және көлдер: Mirror Deep, Plough,
Шайтанкөл.
Шайтанкөл жайлы аңыздар жетерлік. Олардың бірінде Сұлушаш атты әдемі
қыз өз ауылынан Қызы тауға қашып, онда жолбарысты кездестіріп, қатаң
жануардан қорыққанынан көлге секіріп батып кеткен туралы айтылады.
Басқа аңызда шайтан адамдар болмай тұрып Қарқаралы тауларында мекен
еткені жайлы айтады. Бір күні жолбарыс оған шабуылдаған екен. Одан құтылу
үшін шайтан көлге секіріп, батып кетіпті-мыс.
Қарасор көлі (Тұздыгүл) 250 шаршы км жерді алып жатыр. Көл балыққа
толы. Көлдің құрамындағы тұз мөлшері теңіз суындағыдан да жоғары. Түбіндегі
батпақтың емдік қасиеті мол. Бұл көлге шамамен 10 кішірек өзендер құяды.
Балқаш көлі. Аңыз бойынша Балқаш атты бай адамның Іле дейтін сұлу қызы
болыпты. Бірде Балқаш той жасап, жеңген адамға өз қызын әйелдікке беретіні
туралы жариялайды.Іле қойшы Қараталды сүйгендіктен, оған жеңуге
көмектеседі. Бірақ Балқаш қызын Қараталға беруден бас тартады. Ғашықтар
қашуға бел буады. Оларға қуып жете алмаған ашулы әке екеуін өзенге, ал өзін
олардың арасындағы көлге айналдырады.
Балқаш көлі көлемі бойынша Каспий және Арал теңіздерінен кейін тұрады.
Оның ұзындығы 614 км, ені 35-тен 44 км дейін созылады, максималды тереңдігі
26м. Балқаш көлінің ерекшелігі - қысаң шығанақ арқылы қосылатын батыс пен
шығыс жақтарының су құрамы әртүрлі. Батыс бөлігіне Іле өзенінің суы
құйылады және бұл бөлігі таза, ал шығыс бөлігі тұзды. Балқаш табиғатының
түрлілігі көркем.
Бектуата тауларының тізбегі Солтүстік Балқаштық оазисі болып табылады.
Бектуатаның алқызыл шыңдары 1,000 км қашықтықтан көрінеді. Оларды Балқаштың
бағыттаушы сәулесі деп атауы жай емес, айқын аспан астында 100км қашықтықта
көрінеді. Бектуата айтарлықтай үлкен (4000 гектар) болмағанмен әртүрлі
үлкен жартастар мен әдемі шатқалдардан тұрады. Үңгірлерден сіз сирек
кездесетін таулы кристал морионды таба аласыз.
Граниттер ойға келмейтін әртүрлі формаларда сақталып, оларға
саңырауқұлақ, бағана, тасбақа, т.б. тәріздес атаулар берілген.
Өмір құпияларын өз бойында сақтаған көптеген ежелгі ескерткіштер мен
қорғандар баршылық.
Сарыарқаның әр аудандарында орналасқан мемлекетпен қорғалатын 88
археологиялық қазбалар бар. Ақтасты және Қылыш қорғандары, Дермен ауылы,
Айдарлы үңгірі, Қарасы қыстауларының қорғандар тобы, т.б.
XVIII ғасырдың мәдени археологиялық үлгілерінің бірі Ақ Бекет мазары.
Мазар киіз үй тәрізді дөңгелек формада салынған.
Сонымен, Орталық Қазақстанды ғасырлардың қиылысқан жері деп атауға
болады. Археологиялық қазбалар көрсеткендей Сарыарқа жазығы Ұлы Жібек
Жолының дәстүрлі және мәдени аймағына кіреді.
Сарыарқаға барған әр тұлға көптеген таңырқалық жайттарға кез болатынына
күмән келтірілмейді.

Шығыс Қазақстан

Қазір: Саяхат туралы ақпарат Қысқаша Қазақстан жайлы Шығыс
Қазақстан
Шығыс Қазақстан Шығыс Қазақстан облысында орналасқан. Бұл аймақ Қытай,
Монғолия және Ресей шекараларының қиылысында орналасқан. Аймақ
терреториясының көп бөлігін Рудалық және Оңтүстік Алтай, Қалба және Саур
Тарбағатай тауларының тізбегі алады. Таулар шыңының биіктігі 800-ден 1500 м
жетеді, ал Алтайдың шығыс бөлігіндегі шыңдар 3000-4000 м (Белуга шыңы).
Негізгі өзендер қатарын Ертіс және оның салалары:Үлбі, Үбі және
Бұқтырма құрайды. Ең үлкен көлдері Марқакөл, Зайсан, Рамановское, Сасықкөл,
Алакөл және Маралды. Ауа райы өте континенталды, күндізгі уақыты ұзақ,
жылдық температура ауспалы.
Шығыс Қазақстан түрлі табиғи климаттық аймақтармен сипатталады.
Шығыс Қазақстан табиғаты таңқаларлық: Азияның жазығы мен жартылай
шөлейттері Сібірдің таулы ормандарымен қиылысуының нәтижесінде бірегей
ландшафт түрлерін, яғни шөлді, жазықтарды, ормандарды және тауларындағы
тұрақты мұздықтар мен өзендерді, көлдерді көруге болады.

Белуга шыңы

Белуга шыңы ақ қармен жамылған солтүстік шығыстағы Сібір және Алтайдың
ең биік нүктесі. Бұл қардың, мұздың, ақырған қар көшкіндерінің, жарқыраған
сарқырамаларының отаны. Ол Солтүстік Алтайдағы биіктігі 3,373м атақты
екінші шың Бүркітауыл шыңымен көршілес орналасқан.

Марқакөл қорығы

Шығыс Қазақстанда Қазақстанның тамаша жерлерінің қатарына жататын
Марқакөл Ұлттық Қорығы бар. Марқакөл көлін осы аймақтың інжу-маржаны деп
атауға болады. Сарқырамада орналасқан ол оңтүстігінде Күшім тауымен,
солтүстігінде Азутау тауымен шектеледі. Көлдің ұзындығы 38км, ені 19 км
және тереңдігі 27м. Оған 27 өзен құяды, тек Қалжыр өзені ғана көлден ағып
шығады. Марқакөл суы мұнтаздай таза және жұмсақ болғанымен балыққа бай.
Марқакөл көлі Қазақстандағы осы балық түрлерінің отаны деуге әбден болады.
Жартасты тауларда негізінен жапырақты және шыршалы ағаштар өседі. Көркем
жартасты таулардың көп бөлігі май қарағай орманына толы. Биік таулардың
баурайы медициналық дәрулік қасиеті бар шөпке бай (алтын және марал түбірі,
бергиния, т.б.). Фаунасы түрлі және мол. Ағаштар арасынан қоңыр аюларды,
бұғыларды, түлкілерді, жабайы мысықтарды, маралдарды, құндыздарды,
бүркітті, сирек кездесетін қызыл қасқыр, қара ләйлектерді, сұрғылт
шағалаларды және басқаларын көруге болады.

Алакөл көлі

Алакөл Қазақстанның көз жауын алатын көлдерінің бірі. Жоңғар Алатауының
солтүстік шығысында жатқан тұзды көл миниралды тұздар мен күкіртті батпаққа
бай. Соынмен қатар, Сіз көл бойында 35 км созылып жатқан Құстар Аралынана
Фламинго құстары мен басқа да 40 түрлі құстарды көре аласыз.

Рахманов Ыстық Көзі

Осы жердің астында ағып жатқан өзендердің құрамында, көпшіліктің
ойынша, емдік қасиеті бар радон, яғни өте сирек кездесетін гранит
минералдарының ұсақ бөлшектерге бөлінуінің құрамдасы бар. Термалды сулар
буындардың, омыртқа сүйектерін, жүйке жүйесін және тері ауруларын емдеуде
қолданылады. Шаруа Рахманов 1763 жылы ыстық көзді тауып алған. Peasant
Rahmanov discovered the hot springs in 1763. Аңызға сәйкес, ол маралды
жаралайды, жаралы жануар осы ыстық көздерге келіп шомылып аман-сау шығады.

Киін-Кіріш

Жазықтар, биіктіктер және қабырғалардың арасында көк аспан астында
қалалар мен сарайлар жатыр... Бұл сағым емес, бұл табиғи Эолия қаласы,
кейде Рухтар қаласы деп те аталатын Киін-Кіріш. Саздан таңқаларлық орында
салынған бірегей қызыл, ақ және сарғылт ғимараттар. Қашықтықтан Киін-
Кіріштің саз жартастары және түпсіздері желдегі оттың жалыны тәрізді
көрінеді. Сондықтан бұл жартастар Жанған Жартастар деген атауға ие
болған. Киін-Кіріштің таптырмас байлығы - құм мен саздың арасында өсетін
тропикалық уақыттан қалған көк шөптер (пальмалар, магнолиялар, араукария
және т.б.) және омыртқалы жануарлардың қалдықтары (мүйізтұмсық, қалтырауын,
тасбақа және кесірткелер).

Бұқтырма көлі

Бұл жердің табиғаты керемет. Бұқтырма көлінің маржан суы өзінің тамаша
көріністерімен және балық аулау орындарымен белгілі. Көптеген өзендер мен
жауын сулары тау шатқалынан көлге құйылғандықтан әдемі сарқырамалар көп.
Тек Шанды Бұлақ қана көлден ағады.

Қозы Көрпеш және Баян Сұлу мавзолейі

Аягөз өзенінің жағалауында орналасқан тарихи ескерткіштердің бірі. Бұл
Қозы Көрпеш және Баян Сұлу мавзолейі (X – XI ғ.ғ.). Ұлттық жырдың
кейіпкерлері қыз бен жігіт арасындағы махабаттың бейнесі болып табылатын
Қозы көрпеш және Баян Сұлу қазақтың Ромео және Джулиеттасы тәріздес.

Солтүстік Қазақстан

Қазір: Саяхат туралы ақпарат Қысқаша Қазақстан жайлы Солтүстік
Қазақстан
Солтүстік Қазақстанға Солтүстік Қазақстан, Ақмола, Павлодар және
Қостанай облыстары кіреді. Бұл аймақ Есіл, Тобыл және Обаған өзендерінің
бассейнінде Республиканың солтүстік аумағында орналасқан. Солтүстік
Қазақстан облысы шығысынан батысына дейін 1300 км, ал солтүстігінен
оңтүстігіне дейін 900 км аумақты алып жатыр.
Негізгі өзендері Ертіс пен оның салалары Есіл және Тобыл. Ең үлкен
көлдері Қостанай облысындағы Құсмұрын және Сары Қора, Ақмола облысындағы
Теңіз және Қорғалжын, Солтүстік қазақстан облысындағы Шағала, Шортан және
Бурабай.
Кейбір көлдер (Павлодар облысындағы Мойылды көлі және Солтүстік
Қазақстан облысындағы Майбалық көлі) өзінің емдік қасиеті бар миниралдары
және батпағымен белгілі. Жергілікті климат қатаң континенталды,
Республиканың басқа аймақтарынан өзінінің жұмсақ жазымен және төмен
температуралы қысымен ерекшеленеді.
Көкшетау ағаштарының, көлдерінің және тауларының бірегей ландшафтылары
Бурабай Ұлттық Табиғи Паркінің терреториясында орналасқан; оңтүстігіндегі
Баянауыл тылсым үңгірлері, флорасы және фаунасы бай Қорғалжын Табиғи Қорығы
сізге мұнтаздай таза табиғаттың бір бөлігі ретінде сезінуге мүмкіндік
береді.

Бурабай

Аңыз бойынша, Құдай жерді жаратқанда адамдардың бір бөлігі ормандарды,
жасыл жайылымдарды, үлкен өзендерді сұараса, кей адамдар әдемі таулар мен
көгілдір көлдерді жаратуды сұраған екен. Бірақ Қазақ жұрты тек жазира
даланы сұрапты. Бұған қапаланған қазақ жұрты жаратушыдан тамаша табиғаты
бар кішкене жер бөлігін жаратуды сұраған екен.
Сонда Құдай сөмкесінің түбінде қалған таңқаларлық таулы жартастарды
және мұнтаздай таза көгілдір сулы көлдерді, мұздай суы аққан бұлақтарды,
гүлдермен жамылған жайылымдарды өмірсіз жатқан жазық даланың ортасында
өзінің жомарт қолдарымен жаратады. Тауларды көздің жауын алатын ағаштармен
және бұталармен жауып, айналасында жүздеген километр қашықтықтан
таьылмайтын ормандарды түрлі аңдарға және құстарға, ал көлдерді балықтарға,
жайылымдарды жәндіктер және көбелектерге толтырды. Бурабай жайнап кетті.
Солтүстік қазақстанда, Астана және Көкшетау қалаларының аралығында
әдемілігін сөзбен жеткізуге мүмкін болмайтын аудан, шынайы оазис Бурабай
орналасқан. География тілінде бұл аймаққа Көкшетау таулы аймағы деген атау
берілсе, жергілікті жетекшілер Қазақстанның Швейцариясы деп атайды.
Бурабайдың биіктігі өте төмен: 500-600 м су деңгейінде, көлдерде 300-
400м және Көкшетау тауларының ең биік нүктесі Көкшетау жартасының (Көгілдір
тау) биіктігі 947м жетеді. Оңтүстігінде көркем Бурабай тауы (690м)
орналасқан. Бурабай бұл түйе. Оңтүстікте Чешынские түпсізі орналасқан, оның
ең үлкені Жеке Батыр (826м).
Көлдер жайлы айтқанда тек Бурабай көлі жайлы айтып қоюға болмайды. Олар
көп. Ормандардың жасыл бейнесінде жарқырап көрінетін Шычи, Бурабай, Үлкен
және Кіші Шыбашы, Көктұрқұл көлдері.
Көкшетау жартасынан Светлое, Қарасы, Горный, Лебединое кіші көлдерін
көруге болады.Бурабайдың көрнекті орындарының бірі аттас көлде орналасқан
Көгілдір шығанағы. Судың оң жағынан Жұмбақтас тауы көрінеді.
Бұл жерлерге берілген әр атаудың өз аңызы бар. Мысалға, егер Сфинкске
әр түрлі жақтан қарасаңыз, бұйра шашты жас әйелдің жүзін және қарт әйелді
көре аласыз.
Бурабайдың көркемдігін ертегідегідей. Таулар, ормандар және көлдердің
келісімділігі тек бірегей көз тұнарлық ландшафтыны ғана емес, емдік қасиеті
бар ауа-райын тудырады.
Баянауыл. Павлодар облысы, Баянауыл Ұлттық Табиғи паркі елдегі әдемі
жерлердің бірі. Ол дамыған, өндірістік Екібастұз қаласынан 100 км
қашықтықта орналасқан. Бұл Ұлттық Паркте төрт түрлі өсімдіктер өседі:
орманды, орманды-жазықтық, жазықтық және жайылымдық. Павлодардың оңтүстік
батыс бөлігінде, Ертістің оң жағалауында дүние жүзінде басқа жерде
кездеспейтін Қаздардың Көшуі деп аталатын жер бар. Палеонтологистер осы
жерден 7-10 млн жыл бұрын өмір сүрген жираф, носорог, гиена тәріздес
жануарлардың және гиппарион (кіші жылқы) сүйектерін тапқан. Қазып алынған
сүйектердің маңыздылығы зор. Олар мыңдаған түрлі топтарға жатқызылады.

Көкшетау

Көкшетау астананың солтүстігінде орналасқан. Имантау, Айыртау және
Сандықтау ауылдары Көкшетаудың демалысқа арналған табиғи оазистері.
Тауларда, дөңдерде және жалғыз тасты шыңдарында қарағай ағаштары, сонымен
қатар қайыңдар, бәйтеректер, жапырақтылар, талдар, мамыргүлдер, үйеңкілер,
т.б. ағаштар өседі.
Ормандар саңырауқұлақтарға, жидектер, құлпынай және шие тәріздес жабайы
жемістерге толы. Шөптер де баршылық. Ормандарда бұғылар, борсықтар,
күзендер, түлкілер, тиіндер, бұлдырық т.б. аңдар өмір сүреді.
Көптеген көлдер бар: Тұзды, Шалқар, Айыртаушық, Белое, Лобановское,
Имантау.
Көкшетаудың табиғатында сирек кездесетін түрлі ғасырлар мен
географиялық аймақтардың шиеленісуін көруге болады. Ежелгі қынылар мен
қырыққұлақтар ағаштар мен бұталардың арасында өседі. Сібір тайгасында өмір
сүретін бұғы, сілеусін, орман сусары, ақ қоян, ақкіс тәріздес жануарлар
жартылай шөлейт, солтүстік жазықтарда кездеспейтін қарсақ түлкі, сарышұнақ,
сұр қоян, борсықтар тәріздес аңдармен бірге өмір сүреді. Осындай табиғат
көріністері адамдарды осы аймақтарға тартып тұрады.

Айыртау

Қазақ тілінде ауыл атауы Қос тау деген мағынаны білдіреді. Ауыл
өзінің медициналық сазымен және емдік қасиеті бар суымен белгілі Шалқар
көлімен шектеседі. Айыртауды қоршаған әр тау, орман немесе дөң жайлы
аңыздар жеткілікті. Олардың бірінде Ресесй командирінің Есімі берілген
Колчак тауы. Ақтар армиясының отряды Азаматтық соғыс (1920 жылдары)
тоқтаған.

Имантау

Имантау ауылы аттас көлдің жағалауында орналасқан. Құмды жағалауы бар
көлдің оңтүстігінен және солтүстігінен бірнеше өзіндер құйылады, оңтүстік
бытысы және шығысында жағалаулары тасты. Суы мұнтаздай таза және мөлдір.
Қайықта отырып суда жүзіп жүрген түрлі балықтарды көре аласыз.

Сандықтау

Сандықтау ауылы аңызға сәйкес шыңында алтынымен сандық тұрған тау
бөктерінде орналасқан. Биіктігі тек 784 метр.

Оңтүстік Қазақстан

Қазір: Саяхат туралы ақпарат Қысқаша Қазақстан жайлы Оңтүстік
Қазақстан
Оңтүстік Қазақстанға Алматы, Жамбыл, Солтүстік Қазақстан және Қызылорда
облыстары кіреді. Аймақты батысынан Арал теңізі, шығысынан Жоңғар қақпасы,
солтүстігінде Бетпақдала жазығы мен Балқаш көлі және оңтүстігінде Қызылқұм
шөлінің солтүстік бөлігін, Тян-Шанның батыс және оңтүстік шыңдарын және
Жоңғар Алатауының тізбегін қоса алғанда республиканың оңтүстік шекарасы
қоршайды. Батысынан шығысына дейін 2,000 км, ал солтүстігінен оңтүстігіне
дейін 700 км аймақты алады. Негізгі өзендері Сырдария, Шу, Іле, қаратал,
Ақсу, Лепсі. Үлкен көлдері Арал теңізі, Балқаш, Алакөл, Сасықкөл.
Алматы облысының терреториясы Ұлыбританияның аумағына тең. Бұл аймақтың
жері әркелкі. Туристер барлық құмды шөлейттері, ғасырлық мұздықтары мен
биік шыңдары бар климаттық аймақтар мен ландшафтарды көре алады. Шөлдер мен
жартылай шөлейттардің бірегей фаунасы мен флорасы туристердің көңілін
жайбарақат қалдырмайды. Шарын шатқалы, Ашен тоғайлары, Іле жағалауындағы
петроглифтер, және Талмағы өткелі, Үлкен Алматы және Қолсай көлдері, Іле
Алатауы, Жоңғар және Орталық Тян-Шан Алматы туристері үшін маңызды рөл
ойнайды. Бұл ежелгі мәдени және атақты тарихи ежелгі мавзолейлер, яғни
Түркістандағы Қожа Ахмет Яссауи Мазары, Тараздағы қарахан, Айша Бибі,
бабажы Хатун Мазарлары, Жетісудағы бірегей Скиф қыраты орналасқан жер.
Оңтүстік аймақта Байқоңыр Космос орталығы бар.

Байқоңыр Космодромы

Космодром аймағына кіргенде сіз әлемде сирек кездесетін ғимараттарды
көре аласыз. Көрініс тұғырнамасына шығып космодромның және даланың
көрінісіне көз тойдыруға болады. Космосты Зерттеу мұражайында Юрий гагарин
және Сергей Королевтың жеке заттары мен ракета үлгілерін, космостық
тағамдарды көрсетілген.

Ақсу Жабағалы

1987 жылы Орталық Азия және Қазақстанның ең көне қорығы Ақсу жабағалы
қорығы өзінің 60 жылдығын тойлады.
Бұл көркем таулар теңіз деңгейінен 1,000-нана 4,280м биіктікте Тян-Шан
тауларында орналасқан. Негізгі биік аймақтары өзінің таңқаларлық
бейнелерімен жартылай шөлейттер ылғалды жазықтармен алмасып аршалы
ормандарына өтеді. Ылғалды даладағы бай жазықтар аршалармен астасып жатқан
жіңішке бұталардың өсуіне қолайлы жағдай туғызған. Көздің жауын алатын
қатаң қарлы шыңдардың бөктерінде түрлі түсті альп гүлдері өсіп жайқалған.
Ақсу жабағалы сирек кездесетін, тек осы аймақтарға ғана тән өсімдіктер
мен жануарлардың отаны. Бұл жерден тау қойын, ешкісін, маралдарды және
еліктерді, сілеусіндер мен қар қабыландарын, қасқырлар мен түлкілерді,
аюлар мен тағыландарды, ақкімстерді таба аласыз. Осы жерлерді
сарышұнақтарды да көруге болады.
Құстар әлемі өте бай. Жоғары аспанда мұртты грифтер, грифондар мен
алтын қырандар қалықтайды. Тасты жартастардың арасынан тау кекіліктерінің
ұяларын, қар арасынан тылсым қар әтештерін кездестіресіз. Жапырақты орман
көлеңкесінде от жалыны тәріздес шыбын ұстағыш қараңдайды. Тоқылдақтың
ысқырған дауысы сыбызғының әнін еске салады. Күн сәулесі ойнаған жазық
далаларында көбелектер ойнайды, арасынан сирек кездесетін Аполло
көбелектерін де көруге болады. Өсімдіктер әлемі таңқаларлық. The reserve
has a rich plant kingdom. Кішкентай тас ағашы өзінің тамыр жаюымен белгілі.
Амарантус Грандифолия өсімдігі бағалы майға толы. Грейг қызғалдақтары тау
алаңқайларында қызыл жалындай жарқырайды. Қызғылтым флокулаларға Қоқанд
Моринасының жеңіл гүлдері жиналады.
Қорық ландшафтысы көркем және тылсым. Жазықтар мен алаңқайлар биік
шыңды тауларға алмасып, жартасты шатқалдармен қиылысады. Өзендері терең
шатқалдарға құйылып, ақырған сарқырамаларды түзейді. Түпсіз көгілдір мұздай
тау көлдерінде аспан айнадай шағылысады.
Теңіз деңгейінен 3,000м биіктікте орналасқан қол жеткізбес ұңғымаларда
тастарға ойылып түсірілген көптеген бейнелерден тұратын сурет галлереясын
табуға болады. Оларда үй және жабайы жануарлар, ежелгі адамдардың аң аулауы
бейнеленген.
Ақсу жабағылының сазды топырағында палеонтологтар тасқа айналған
өсімдіктердің, жәндіктердің, балықтардың және кесірткелердің іздерін
тапқан.

Алтын Емел

Жоңғар Алатауының батыс жағындағы Алтын Емел Ұлттық паркі Қазақстандағы
ең үлкен қорықтарының бірі. 460,000 гектарға созылған қорықта жоғалу қаупі
бар өсімдіктер мен жануарлардың түрлері сақталған. Осы жерде әдемілігі көз
жауын алатын Ақтау тауларын және Қатутау тауларының тізбегін көруге болады.
Парк терреториясында Сақтардың б.э.д. 1 ғасырға жатқызылатын Бес шатыр
қорғаны және б.э.д.XVI-XIVғасырларға жатқызылатын ежелгі жартасқа салынған
бейнелері бар Тамағалы тас тәрізді тарихи ескерткіштер бар. Іле өзенінің оң
жағалауында Әндеткен Құмдар орналасқан. Аң аулауға шықсаңыз көптеген түрлі
Әлемдік және Қазақстандық қызыл кітапқа енгізілген аңдарды кездестіруге
болады: Сібір тау ешкілері, шөлейт бұғылары, құландар, тау арқарлары,
түлкілер, қасқырлар және алтын қырандар, тау кекілігі және т.б. тәріздес
құстар.

Бес Шатыр қорғаны

Бес шатыр қорғаны қазіргі Қазақстан терреториясында б.э.д. 1 ғасырда
өмір сүрген ежелгі сақтардың құдайға сыйынатын жері болған. Ол 2 шаршы км
аумақты, шамамен диаметрі 9 м болатын биіктігі шамамен 2,5м жететін 18
жоғары қорғандар орналасқан. Қорған астынан Тян-Шан ағаштары қолданылып
жасалған зиратты көруге болады. Бұл бірегей ескерткіш Жетісудағы Іле
өзенінің бастауларының ежелгі номадтарына тиесілі. Қорғандардың батысында
үстінде оңтүстіктен солтүстікке созылып жатқан аңдардың бейнесі қашалып
түсірілген дөңгелектей 45 тас тақталар орналастырылған. Ғалымдардың ойынша,
бұл орын діни салттық табыну орны болған.

Тамғалы тас

1950 жылдардың аяғында Алматыдан солтүстік батысқа ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.