Халықтық педагогика идеяларын жанұя тәрбиесінде пайдаланудың әдістері

1. Халықтық педагогика идеяларын жанұя тәрбиесінде пайдаланудың әдістері
2. Бүгінгі жас ұрпақ бойында ұлттық қасиетттерді қалыптастыруда отбасы мен мектептің ынтымақтастығы
3. Халықтық педагогиканы сабақтарда, сыныптан тыс жұмыстарда пайдалану

Бұл мәселені қазақ ауыз әдебиеті мен жазба әдебиетінде қыз балаға берілген сипаттамалары ерекше бөліп айтудан бастаймыз. Қазақ халқы «Қыз» деген сөздің өзін әдеміліктің, әдептіліктің, сұлулықтың белгісі ретінде қолданған. Сондай – ақ қыз баланың ұқыптылығын, шеберлігін, сүйкімділігін, шеберлігін, өнер – білімге бейім тұратынын жоғары бағалап, оның сол қасиеттерін нақыл сөздер арқылы ерекше көрсеткен. Мысалы, «Қыздың жиған жүгіндей», «Қыздың тіккен кестесіндей», «Қыз – елдің көркі, гүл жердің көркі», «Жақсы қыз – жағадағы құндыз», «Қызы бар үйдің қызығы бар» т.б.
Сонымен қазақтың ауыз және жазба әдебиеттеріндегі қызға берілетін жалпы сипаттамасы мынадай: «Сұңғақ бойлы, сыңғырлаған дауысты, оймақ ауыз, күлім көз, жайдары мінез, алма мойын, ақша бет, ақ тамақ, тал шыбықтай бұралған бұраң белді, сүмбіл шашты, ұзын кірпікті, ақ білек, маржан тісті, қыр мұрынды» деп суреттелген.
Халқымыздың ұлттық дәстүрлеріндегі бір ерекшелік – тәлімдік, ақыл-кеңесті жас ұрпақ санасына, әсіресе, қыз балаға тұспалдап жеткізу, жөн-жосық нұсқап, бағыт-бағдар беру, өнеге көрсету. Бұл салт ауылдық жерлерде әлі де сақталған. «Қыздың қырық жаны бар», «Қызға қырық үйден тыю» деген сөздерде тәрбиелік талап-тілектерді бетке айта салмай, тұспалдап жеткізеді. Әсіресе, қыз мүшеліне толысымен «Ұлдың ұяты-әкеде, қыздың ұяты-шешеде», «Қыздың қылығы – түзде» деген ана баса назар аударған.
Халқымыз қыз баланың тәрбиесі жолында әдет-ғұрып, ырым -жораларды қалыптастырды. Мысалы, «Қыз қабағы күрең тартса, елде жұт болады» деп қызды ренжітпеуге тырысқан; қонақ қыз баланы босағаға отырғызбаған, қыз бала босағаға отырса, үй иесі бақытсыздыққа ұшырайды деп білген; қыз баланың қолына көбіне ырым етіп «құлып» білезік салған. Бұл тәртіпті, тәрбиелі болсын деген ұғымнан шыққан: бойжеткенде қыздарымыз құстай қалықтасын деп, қыз балаға құс тұмсық жүзік салған.
Құлақ тесу. Қазақта қыз баланы кішкене күнінде құлағының сырғалығын тары дәнімен уқалап етін өлтіріп, отқа қарылған инемен тесіп, оған жіп өткізіп тұйықтап байлап қойған. Кейіннен кішірек күміс сырға таққан. Ол бір жағынан «балаға көз тимесін» деген ниет болса, бір жағынан айналасындағы адамдарға деген ыстық ықыласын мейрімділігін, сүйіспеншілігін оятқан.

1 Кунантаева К.К. Некоторые вопросы нравственного воспитания.
–Алматы, 1992. -10с.
2 Беркімбаева Ш. Қазақ қызының бүгіні мен ертеңі  Дала мен қала. 2004. №15. 16 сәуір.
3 Арғынбаев А.Х. Қазақ халқындағы семья мен неке.-Алматы, 1973. -328б.
4 Актаев С.Н. Культ предков у казахов и его этнические и историко- культурные истоки: автореф…. канд. ист. наук: -Алматы, 1991. -24с.
5 Ақтаев С. Қазақ ханымдары. Тарихи эсселер. –Алматы, 2001. -104б.
6 Найзағараева Е. Әйелдердің саясатқа араласуы – саяси тұрақтылық кепілі  Саясат, 2002. №2 . -Б.30-33
7 Беркімбаева Ш. Ұрпақ тәрбисіндегі қазақ әйелінің орны Қазақстан мектебі, 1992. № 9. -Б.4
8 Бөлеев Қ. Болашақ мұғалімдерді оқушыларға ұлттық тәрбие беруге кәсіби дайындау. –Алматы, 2004. -304б.
9 Төлеубаев А.Т. Реликты доисламских веровании в семейной обрядности казахов /ХІХ-начало ХХв.в./ -Алматы, 1991. -214с.
10 Сарсенбаев Н. Обычаи и традиции в развитии. -Алма-Ата, 1965. -430с.
11 Жакипова А. Развитие семейно-брачных отношении в Казахстане.
-Алма-Ата, 1971. -179с.
12 Тажибаев Т. Философские, психологические и педагогические взгляды Абая Кунанбаева. -Алма-Ата, 1957. -80с.
13 Тажибаев Т. Педагогическая мысль в Казахстане во второй половине ХІХ века. -Алма-Ата, 1965. -164с.
14 Храпченков Г.М. Школы Казахстана в начале ХХ века (1901-1917).
-Алматы, 1964. -135с.
15. Оразбекұлы Қ. Отбасы тәрбиесінің қазаққа тән айрықша құбылысы //Бастауыш мектеп 2005/4, 46б