Зат алмасудың гормондық реттелуі

І. Кіріспе
А)Зат алмасуды реттеудегі гормондар
ІІ. Негізгі бөлім
А) Бүйрекүсті безінің гармондары
Б) Бауырүсті безінің гипофункциясы
В)Глюкагон және инсулин
ІІІ. Қорытынды
Зат алмасуды реттеудегі гормондардың жеткіліксіздігінен болатын аурулар

Катобализмнің жалпы жолдары зат алмасудың өзара байланысын қамтамысыз етеді. Көмірсулар, майлар және белоктар алмасу шамалап тамақтану кезінде жүріп жатады.
Катобализм рекакцияларының негізгі мәні энергия өндіруге қатысуы. Энергетикалық шикізаттарға глюкоза, май, жоғары май қышқылдары, кетондық денелер жатады. Энергияны қолданушы барлық органдар, әсіресе бұлшықеттің қызметіне энергия көп қажет. Тамақтың құрамына, тамақтың мерзіміне және физиологиялық активтіліке байланысты көмірсу, май, амин қышқылдарының алмасу жылдамдығы әр түрлі болады. Осы айтылған негізгі заттардың алмасуы адреналиннің, глюкагонның, инсулин мен картизолдың қатысуымен реттеліп отырады.
Бүйрекүсті бездерінің гармондары.
Бүйрекүсті бездері сыртқы және милы қабаттардан тұрады. Сыртқы қабаттың гармондарына голюкокортикостероидтар, минералокортикостероидтар, жыныс гармондары жатады. Соның ішінде голюкокортикостероидтарға тоқтала кетейік. Олар кілетка мембаранасының майлы қос қабатында ериді, содан мембранадан оңай цитозольдер өтеді. Цитоплпзмада өзінің келеткаішілік белок – рецепторларымен қосылып гармон – рецептор деп аталатын комплекс түзеді. Түзілген комплекс ядро мембранасынан оңай өтіп, белгілі бір гендердің транскрепциясынын реттеу арқылы глюконеогенез және т.б. процестерге қатысатын ферментердің синтезін жылдамдатады.
Глюконеогенез ферменттерін және оның процестерін глюкокартикостероидтардың жылдамдататынын жануарлармен жүргізген эксперименттік тәжірибе арқылы дәлелдеуге болады: Егер жануарға кортизол ексе, бауырдағы глюкоген қорының жоқтығына қарамастан қандағы глюкоза консентрациясының артқанын байқауымызға болады. Сонымен қатар мочивинаның түзілуі мен бөлінуі артады, яғни қандағы глюкозаның мөлерінің артуы оның аминқышқылдарынан сентезделетінін көрсетеді. Голюкокортикостероидтардың ең маңыздысы - кортизол, тәулігіне адама организімінде 20 – 30 мг дейін түзіледі.

1. Т.С. Сейтембетов, Б.И. Төлеуов, А. Ж. Сейтембетова Биологиялық химия. Қарағанды – 2007.
2. А.Ж. Сейтембетова, С.С. Лиходий биологиялық химия. Алматы – 1994.
3. П.К. Кенжебеков Биологиялық химия Шымкент – 2005.
4. Т.Т. Березов, Б.Ф. Коровкин биологическая химия Москва – 1990.