Педагогтің технологиялық компетенттілігінің теориялық аспектілері

1 Қазіргі кезде жоғары оқу орындарында мұғалімнің технологиялық компетенттілігін жетілдіру
2 Компетенттілік теория мен практиканың бірлігі негізінде
3 Коммуникативтік аспект
4 Педагогикалық технология

Қазіргі кезде жоғары оқу орындарында мұғалімнің технологиялық компетенттілігін жетілдіру өзекті мәселеге айналуда. Оқыту стратегиясы мен технологиясын таңдаудағы кәсіби міндеттердің шешімі оқушының тұлғалық сапасының дамуынан көрініс табады. Педагог тудыратын сыртқы шараларды оқушы өзінің жеке іс-әрекетімен жүзеге асырады. Оқыту іс- әрекетін басқару - оған белгілі дәрежеде талап қою, педагогтың таным белсенділігін арттырып, шығармашылығын дамытатын және инновациялық білім беру мен инновациялық білім беру ортасын жасау.
Соңғы жылдары педагогикалық компетенттілік ұғымына деген көз-қарастардың ауқымы кеңейе түсті. Жоғары білікті маманның компетенттілігі ұғымының мән-мағынасын анықтауға бағытталған мәселелер педагогика саласындағы зерттеулерде, ғылыми-әдістемелік басылымдарда кеңінен қарастырылуда.
Жалпы компетенттілік ұғымына ғалымдар көптеген зерттеулер жүргізген.
Мысалы, В. Шепель компетенттілік ұғымына білім, біліктілік, тәжірибе, білімді пайдалануға теориялық-тәжірибелік дайындық ретінде анықтама береді. Ал В. Ландшеер компетенттілікті тереңдетілген білім деп түсінеді.
Сонымен қатар компетенттілік ұғымына, П. Симонов, М. Чошанов, В. Даль, В. Безруков, Н. Розов психологтерден А. Журавлев, Н. Талызина тағы да басқа ғалымдар өз ойларын білдіріп, талқылаған.
Кейбір зерттеушілер компетенттілік ұғымын «құзыреттілік» аталымымен нақтылайды. Компетенттілік – «істі біліп» іс-әрекет атқаруға қабілеттілікті білдіретін жалпы балама термин. Әдетте, белгілі бір әлеуметтік-кәсіби мәртебесі бар адамдарға қатысты қолданылады, оның орындайтын міндеттері мен шешетін күрделі проблемаларының нақты деңгейіне сай білім мен іскерлігінің сәйкесті мөлшерін анықтайды.

1. Бастауыш мектеп. Маманның кәсіби құзыреттілігінің теориялық негізі. Б. Кенжебеков, № 7. - 2004.
2. Бастауыш мектеп. Білім берудегі компетенттік тәсіл. Шәкілікова С., Қазақбаева Д., Кәрібаева Ш., Жұмағұлова Қ . № 3-2004.
3. Білім берудегі менеджмент. Профессиональная компетентность учителя как условие развития системы образования. № 1 - 2001.
4. Білім. Образование. Білім беру бағыттарын дамыту және компетенция. № 3 - 2004.
5. А. Маслоу. Новые рубежи человеческой природы.- М., 1999.
6. Коджапсирова Г.М.., Коджапсиров А.Ю. Педагогический словарь.- М.: Изд. Центр «Академия» 2001.
7. С.И. Гессен Основа педагогики/ отв.ред. П.В. Алексеев. - М.: Школа- Пресс, 1995.
8. Е.И. Машбиц. Психологические основы управления учебной деятельностью / Е.И. Машбиц.- Киев: Высшая школа, 1987.

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Педагогтің технологиялық компетенттілігінің теориялық аспектілері
К содержанию номера журнала: Вестник КАСУ №1 - 2006

Авторы: Килыбаева Г.К., Нагымжанова К.М.

Қазіргі кезде жоғары оқу орындарында мұғалімнің технологиялық компетенттілігін жетілдіру өзекті мәселеге айналуда. Оқыту стратегиясы мен технологиясын таңдаудағы кәсіби міндеттердің шешімі оқушының тұлғалық сапасының дамуынан көрініс табады. Педагог тудыратын сыртқы шараларды оқушы өзінің жеке іс-әрекетімен жүзеге асырады. Оқыту іс- әрекетін басқару - оған белгілі дәрежеде талап қою, педагогтың таным белсенділігін арттырып, шығармашылығын дамытатын және инновациялық білім беру мен инновациялық білім беру ортасын жасау.
Соңғы жылдары педагогикалық компетенттілік ұғымына деген көз-қарастардың ауқымы кеңейе түсті. Жоғары білікті маманның компетенттілігі ұғымының мән-мағынасын анықтауға бағытталған мәселелер педагогика саласындағы зерттеулерде, ғылыми-әдістемелік басылымдарда кеңінен қарастырылуда.
Жалпы компетенттілік ұғымына ғалымдар көптеген зерттеулер жүргізген.
Мысалы, В. Шепель компетенттілік ұғымына білім, біліктілік, тәжірибе, білімді пайдалануға теориялық-тәжірибелік дайындық ретінде анықтама береді. Ал В. Ландшеер компетенттілікті тереңдетілген білім деп түсінеді.
Сонымен қатар компетенттілік ұғымына, П. Симонов, М. Чошанов, В. Даль, В. Безруков, Н. Розов психологтерден А. Журавлев, Н. Талызина тағы да басқа ғалымдар өз ойларын білдіріп, талқылаған.
Кейбір зерттеушілер компетенттілік ұғымын құзыреттілік аталымымен нақтылайды. Компетенттілік - істі біліп іс-әрекет атқаруға қабілеттілікті білдіретін жалпы балама термин. Әдетте, белгілі бір әлеуметтік-кәсіби мәртебесі бар адамдарға қатысты қолданылады, оның орындайтын міндеттері мен шешетін күрделі проблемаларының нақты деңгейіне сай білім мен іскерлігінің сәйкесті мөлшерін анықтайды.
Латын тілінен аударғанда компетенттілік дегеніміз өз ісін жетік білу, танымы мол, тәжірибелі деген мағынаны білдіреді. Ал, түсіндірме сөздіктерде компетенттілік ұғымы компетенцияны меңгеруші ретінде қарастырылады. Компетенттілік, тұлғаның теориялық білімі мен практикалық тәжірибесіне сай белгілі бір міндеттерді орындауға дайындығы. Ал французша компетентті, заңға сай, ағылшынша қабілетті деген мағынаны білдіреді.
В. Даль компетенттілік ұғымы тек әділет саласына тән деп санайды, оның ойынша, компетенттілік дегеніміз заңға сәйкес, толық құқылы деген мағынаны білдіреді. В. Безруков компетенттілікті кәсіби түрде сауатты талдау жасай алу, бағалай алу, белгілі бір ойын айта алу біліктігінің қалыптасуы деп түсіндіреді. Э. Зсер мен О. Шахматова компетенттілікті кәсіби білім мен біліктің жиынтығы, сонымен қатар кәсіби іс-әрекетті орындай алу әдіс-тәсілдері деп санайды.
Компетенттілік теория мен практиканың бірлігі негізінде қалыптасады. Ол жансыз жаттанды білім түрінде емес, тұлғаның танымға деген әрекетін, ойлауға қатысын және әрекетке, белгілі мәселелерді ұсынып, шешім жасауға, оның барысы мен нәтижелерін талдауға, ұдайы түрде ұтымды түзетулер енгізіп отыруға деген іскерлігінің белсенділігінен көрінеді.
Н.С. Розов компетенттіліктің екі жағы болатынын анықтайды да, бірінші жағына танымдық және практикалық жаңалық енгізуді ассимиляциялау мүмкіндігімен, екінші жақты-жүйелерінің әр түрі, тип, профилі сатыларына қойылатын талаптарын анықтау мүмкіндігімен байланыстырады.
Н.С. Розовтың пікірінше, компетенттіліктің мынадай қырлары бар:
- мәндік аспект, неғұрлым жалпы мәдени контекстегі ахуалды жете түсінудің барлығын көрсетеді: бұл контекстік аясына осы сияқты ахуалды бағалау, оны ұғыну мен оған деген қарым-қатынас кіреді;
- проблемалық-практикалық аспект, бұл - осы бір жағдайда ахуалды айқындай білудің мақсат, міндет, нормаларды алға қою мен орындау тиімділігінің бара-барлығын сипаттайды;
- коммуникативтік аспект, бұл - осы тәріздес ахуалдағы қатысымның және адамның осындай жағдайға қатысын және өзара ықпал жасауға тиісті мәдени үлгі деңгейінің барлығын қамтамасыз етеді. Компетенттілікте жетекші рөл проблемалық-практикалық аспектіге беріледі.Сондықтан осы үш аспектінің қалыптасқандығы, жалпы мәдени компетенттілікке ие адамның сипатын береді. Өйткені, бұл қарап отырғанымыздай, адамдардың өз мүмкіндігін жүзеге асыруға жол ашады.
Қазіргі түсіндірмелерде компетенттілік ұғымы екі түрлі аспектіде: компетенттілікті меңгерген және белгілі бір нәрсеге білімі бар деген мағынада қарастырылады. Ол білім, біліктілік, пікір айта алатындай дағды сияқты ұғымдарды қамтиды. Біз жоғарыда көрсетілгендерге сүйене отырып, педагогикалылық компетенттіліктің қалыптасу мазмұны мен құрылымдадарына байланысты блоктарын құрдық.
1 блок. Бұл блок адам, оның қоғамда алатын орны туралы білімдер комплекісінен құралады.
2 блок. Жүйелілік, модельдеу негізі жөніндегі білімдер, яғни педагогикалық жүйесін модельдеу бойынша тәжірибелік жұмыс. Ол педагогикалық процестерді моделдеу, білім беру институттары, жеке кәсіби әрекет.
3 блок. Пәнді оқыту теориясы мен методикасы жөніндегі білімді толықтыру, таңдау дағдысын қалыптастыру,түсіндіру,өңдеу, сақтау және оқу ақпарат хабарларын ұйымдастыру.
4 блок. Негізгі әдістері мыналар:жаңа пәннің мазмұнын түсіну және жеке жұмыстар құрастырудан теориялық апробациядан ұжымдық әрекет жасау педагогикалық техналогиялар үш бағыт бойынша түсіндіріледі:
1. Педагогикалық коммуникация технологиясы.
2. Өзара пәнаралық байланыс технологиясы.
3. Оқыту технологиясы.
5 блок. Теориялық курстар.
6 блок. Педагогтың креативтілік қабілетін дамыту мен қалыптастыру. Негізгі әрекеттері мыналар:
- педагогикалық эксперименттік ойындар моделі, тәжірібелік эксперименттік әдіс.
7 блок. Педагогтің рефлексивті мәдениетінің қалыптасуы. Негізгі әдістері - рефлексивті әрекетті меңгерудің әдістемелік және әлеуметтік психологиялық тренингтері. Міне, осындай педагогикалық компетенттіліктің жеті негізгі блогын анықтадық.
Сонымен айтылғандарды қорытындылай келе компетенттілік ұғымына мынадай анықтама беруге болады: Компетенттілік - оқудың және өздігінен білім алудың нәтижесінде қалыптасатын және адамның әлеуметтік бейімділігін анықтайтын, білім және нәтижеге, құндылықтар мен бейімділіктерге негізделген жалпы қабілеттіліктер.
Бүгін педагогикалық технологияны, педагогикалық тапсырмаларды шешумен байланысты, педагогтің жалғастырмалы жүйедегі іс-әрекеті ретінде немесе алдын-ала жобаланған педагогикалық процестің тәжірибе де тұрақты және жалғастырмалы шығаруы ретінде түсіндіріледі. Педагогикалық технология туралы бұндай көріністер былай анықталады:
- өте жоғары деңгейде теориялық дайындығы және бай тәжірибесі бар мамандардың әр түрлі таңдаулы педагогикалық технологияларды дайындау мүмкіндіктері;
- мақсатқа сай педагогикалық технологияларды өзіндік ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.