Шет елдер мемлекеті мен құқық тарихы пәнінен дірістер

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 54 бет
Таңдаулыға:

2. Дәрістер

Дәріс сабағының құрылымы

Тақырып 1: Шет елдер мемлекеті мен құқық тарихы пәні, әдістемесі және кезеңдері

Жоспар:

Шет елдер мемлекеті мен құқық тарихы пәні және әдістемесі
ШЕМҚТ пәнәнің тарихи және заң ғылымдарының жүйесінде алатын орны
ШЕМҚТ пәнінің функциялары және кезеңдері
Алғашқы қауымдық құрылыстың ыдырауы мен мемлекеттің пайда болу жолдары

Мемлекет пен құқықтың жалпы тарихы қоғам өмірінің бір жағын зерттейтін қоғам туралы ғылымдардың бір бөлігі болып табылады. Мемлекет пен құқытың жалпы тарихы мемлекет және құқық сияқты қоғамдық құбылыстардың шығуы мен дамуын зерттейді. Бұл ғылым бір уақытта тарихи және заңдық болып келеді. Егер ғылым ретінде тарих қоғамның біртұтас пайда болуы, дамуы мен қызмет атқару процесін зерттесе, ал мемлекет пен құқық тарихы мемлекет пен құқыты олардың тек пайда болған кезінен бастап қарастырады.

Мемлекет пен құқықтың жалпы тарихының пәні болып жеке елдің хронологиялық жүйелілігі бойынша нақты-тарихи жағдайында мемлекет пен құқытың пайда болу, даму және қызмет атқаруының нақты және арнаулы заңдылықтары табылады.

Бұл пәнді оқып-үйрену үшін келесі әдістер қолданылады :

тарихи әдіс, мемлекет пен құқықтың пайда болуы мен дамуының нақты тарихи зерттелінуін қарастырады ;
салыстырмалы -тарихи әдіс, тарихи көрініс тапқан фактілерді өзге ұқсас біркелкі фактілермен салыстыруға мүмкіндік береді :
жүйелі-құрылымдық әдіс, ішкі байланыстылық тән элементтер және жүйенің біртұтастығын қамтамасыз ететін элементтер құрылымын зерттеуді болжайды ;
статистикалық әдіс, зерттеу объектісіне көптеген сандық көрсеткіштер тән болғанда тарихи процестің сандық жағын зерттеуде қолданылады.

Мемлекет және құқықтың жалпы тарихын оқып-үйрену жоғары дәрежелі маманданған заңгерді дайындауға маңызы зор. Ең алдымен мемлекет пен құқықтың жалпы тарихын оқып-үйрену студенттердің мемлекеттік -құқықтық құбылыстарға тарихи ықпал сезімін тәрбиелейді, студенттерді жалпы қоғамдық өмірді және мемлекет пен құқықты танудың ғылыми әдістері білімімен қаруландырады.

Мемлекет пен құқықтың кез келген құбылысы тек оның даму тенденциясы мен келешегін ұғыну кілті табылғанда, бұл құбылыс қалай пайда болды, қалыптасудың қандай сатыларынан өтті және қандай бағытта қозғалуда, дамуда екендігі айқындалғанда ғана дұрыс ұғынықты болады.

Оқулық негізінен сырттай оқу бөлімінің студенттеріне арналған. Мұнда жеке елдердің мемлекеттік-құқықтық құбылыстарын хронологиялық сипатта, 4 негізгі кезеңдер шеңберінде : ежелгі әлем, орта ғасыр, жаңа заман және қазіргі замандағы тарихы мазмұндалған.

Оқулық шеңберінде зерттелініп отырған елдердің барлық мемлекеттік-құқықтық құбылыстары мен оқиғаларын қамту мүмкін емес. Сондықтан мемлекет пен құқықтың «қоғамдық құрылыс», «мемлекеттік құрылыс» (басқару және мемлекеттік құрылыс формасы, билік пен басқарудың орталық және жергілікті органдарының құрылысы мен өкілеттіктері, олардың арақатынасы) және «құқық» (құқықтық қайнар көздері, құқықтың негізгі институттары: меншік құқығы, міндеттемелік құқық, неке-отбасының және мұрагерлік құқық, қылмыстар мен жазалар, сот процесі) сияқты ұғымдарымен ашылатын негізгі аспектілері ғана қарастырылады.

Бақылау сұрақтары:

ШЕМҚТ пәні түсінігі?
ШЕМҚТ пәнінің әдістемелерін атаңыз?
ШЕМҚТ пәнінің кезеңдерін атаңыз?

Тақырып 2. Ежелгі Шығыс мемлекеттері мен құқығы

Жоспар:

Ежелгі Египет мемлекеті мен құқығы.
Ежелгі Вавилон мемлекеті мен құқығы.
Ежелгі Үндістан мемлекеті мен құқығы.
Ежелгі Қытай мемлекеті мен құқығы.

Ежелгі Египет

Ежелгі Египет мемлекеті тарихының кезеңдері. Біртұтас орталық мемлекеттің пайда болуы (б. з. д. IҮ м. ж. д. - III м. ж. аяғы) . Мемлекеттік биліктің деспотиялық-теократиялық сипаты. Қоғамдық құрылыстың ерекшелігі. Мемлекеттік басқару органдарының жүйесі (фараон, джати, шенеуніктік, патша және т. б. ) . Абыздардың саяси рөлі. Эхнатон фараонның діни реформа. Жергілікті басқару. Әскер. Сот.

Ежелгі Вавилон

Қосөзен аңғарында мемлеукеттің пайда болуы мен даму еркшелігі. Мемлекеттік ұйымның ерте формасы - қала-мемлекеттер. Мемлекеттік-гегемонияның қалыптасуы. Ура әулетінің патшалық етуі (б. з. д XII-XX ғғ) . Вавилон орталықтанған мемлекетінің дамуы (б. з. д. XVIIIғ. ) . Хаммурапи тұсындағы Вавилонның қоғамдық-саяси құрылысы. Басқаруда қауым мен храмның ролі. Әскер. Сот.

Ежелгі Месопотамияның құқықтық қайнар көздері және құқықтық институттардың ерекшелігі. Б. з. д. ХҮІІІғ. Хаммурапи патшаның заңы. Нормалар жүйесі. Мүліктік қатынастар регламентациясы. Қылмыстық құқық ерекшелігі: композициялық жазалар жүйесі және талион. Отбасы-неке құқығы. Соттық іс жүргізу.

Ежелгі Үндістан.

Ежелгі Үндістан мемлекеті тарихының кезеңдері. Сословиелік-варналық жүйенің қалыптасуя (брахмандар, кшатрийлер, вайшилер, шудралар) және алғашқы «тайпалық мемлекеттердің» пайда болуы. Маурилер империясы. Империда мемлекеттік бірлікті ұйымдастырудың ерекшеліктері. Монархия және қауымдық ұйым. Патша билігі. Орталық және жергілікті шенеуніктік аппарат. Алқалы органның маңызы. Әскер. Сот.

Құқықтың қайнар көздерінің арнайы сипаты: әдет ғұрып, дхрамашастра, артхашастра, дхармашастраға түсінік. Дін мен құқықтың байланыстылығы. Ману Заңы (б. з. д. IІғ. - б. з. II ғ. ) . Мүліктің және отбасылық қатынастарды реттеу. Қылмыс және жаза. Соттық іс жүргізу.

Ежелгі Қытай.

Ежелгі Қытайда мемлекеттің қалыптасуы мен дамуының негізгі кезеңдері. Шань Инь династиясының алғышқы мемлекеттік құрылымы (б. з. д. XV - XІ ғғ. ) . Алғашқы орталық танған Цинь мемлекетінің құрылуы. Легизм және Шан Ян реформалары (б. з. д. III ғ. ) .

Хань династиясының орталықтанған империясы (б. з. д. IIIғ. ) . Деспотиялық Қытайдың дәстүрлі орталықтанған басқару жүйесінің қалыптасуы. Император Ван Ман реформалары (б. з. д I ғ. ) . қаржы, әскери және цензорлық және т. б. ведомствалардың рөлі. Шенеуніктіктің құқықтық мәртебесі. Әскер. Сот.

Дәстүрлі құқықтың қалыптасуы. Құқықтағы легизм және конфуция ағымдарының күресі мен өзара байланысының көрінісі. Құқықтың қайнар көздері. Конфуциялық мораль нормасы «ли» және құқық. Отбасылық-неке қатынастарын реттеу. Соттық іс жүргізу.

Бақылау сұрақтары:

Ежелгі Египеттегі 3 акт бойынша жердің қолдан қолға өту тәртібі?
Қандай Ежелгі Шығыстық мемлекетте үй иесі әйелі мен балаларын кері сатып алу құқығынсыз құлдыққа сата алды?
Ежелгі Вавилонда жерге аренда мерзімі?
Ежелгі Вавилондағы сатып алу-сату шартының 3 шарты?
Ежелгі вавилонда төленбейтін борыштардың орнын толтыру мерзімі?
Ежелгі Египет және вавилондағы әділ сот құдайы?
Ежелгі Египеттегі тұлғаға қарсы қалмыстардың ішіндегі ең ауыры?
Б. з. д. ХҮІІІғ. өмір сүрген алғашқы Вавилон династиясының алтыншы патшасы кім?
Ван Ман реформасы бойынша әр отбасы қандай мөлшерде жер көлемін иелене алды?
Ежелгі Үндістанда меншік құқығының пайда болуының 8 мүмкіндігін атаңыз?
Ежелгі Үндістанда екі рет тағандар деп кімдерді атады?
Үндістандағы иелену ұзақтығы?
Ежелгі Үндістанда қандай шарттар жарамсыз деп саналды?
Еж. Үндістанның саясаты мен құқығы мәселелеріне арналған трактаттар?
Ежелгі Қытайдағы ақсүйектік белгісі?
Еж. Шығыс елдеріндегі кең таралған құлдық көзі?
Ежелгі Шығыс мемлекеттеріндегі монарх билігін шектейтін алқалық басқару органдар?

Тақырып 3. Ежелгі Грек мемлекеті мен құқығы тарихы

Жоспар:

Құл иеленушілік Афина мемлекеті.
Спарта мемлекеті мен қоғамы.
Ежелгі Грек құқығының қайнар көздері

Грекия Балкан түбегі мен Кіші Азияның батыс жағалауында орналасқан. Грекияның өзі Фракия мен Македониядан оңтүстікке қарай созылып жатыр. Грекия үшке бөлінеді: Солтүстік, Орталық және Оңтүстік Грекия немесе Пелопонесс. Грекия аймақтары тау тізбектерімен белінеді.

Афины қаласы теңізден 5 шақырым ғана қашықтықта орналасқан, теңіз қарақшыларынан сенімді жасырылып, сыртқы қауіптен қорғануы' қам-тамасыз етілген болатын.

Бүкіл Афи н халықын біріктірген Тезей деген базилевс, ол барлық рулардың басьш қосты. Тезейдің саясаты «синойкизм» деген терминмең аталды. 6ул сөз «біріктіру» деген магынаны білдіреді. Гректердіц төрт руыныц косылуына объективтік себептері бар. Онтүстіктен гректерге дорийцтардың соғыс ашу қаупі төнген еді. Тезейдің 2 реформасынан бүрын Афины қалаларын басқару өз бетінше жүргізілді, тек соғыс уақытында болмаса, барлығының бас қосуы сирек болатын' Бүкіл Аттиканың бірлесуі XI-X ғасырлар. Жаңа бірлескен өкіметтің ба-сында рулардың ақсүйектері тұрды.

Грекияның халқы: эвпатридтар, геоморлар және демиургтар болып үш бөлікке белінді.

Эвпатридтер-ақсүйектердің балалары, олардың әкесі де, атасы да ақсүйек әулетіне жататын. Ақсүйектерді біріктіретін олардың байлығы, бөрі де ірі жер иелері еді.

Геоморлар - жер иеленушілер де, демиургтар - колөнершілер.

Аттиканыц бірігуі және эвпатридтардың күшеюі олардың жаңа органға үйымдасуына себеи болды. Оныд аты-Ареопаг, Арес соғыс қүдайының аты. Ареопаг Арес тауында жиналды. Бүл кезеңде Афинаның рулық қүры-лысы озгеріп, ол енді 4 филаға болінді, әрбір фила 3 фратрияға болінді, фратрия 30 рудан, бір ру 30 еркек адамнан түратын болды. Афина қүдайы бүкіл Аттиканың қүдайы деп саналды.

VII ғасырда Афины окіметі 12 навкарияға бөлінді, әрбір навкария согыс уақытында бір кеме жабдықтайтын. Бүлда мемлекет болудыц белгісі еді.

Афинада ең жоғарғы орган болып халық жиналысы саналды. Бірақ оның атқаратын ролі томендей бастады да, бірінші орынға Ареопаг шықты. Ареопагты рулардың ақсүйектері қоддады. Археопагтыңхқрлында сот билігі, әкімшілік билігі, дін әкімшілігі болды. Сотты былай өткізетін: айыптаушы кешірмеу тасына түрып айыптайтын созін айтса, айыпкер өкпе тасына түрып сөзін айтады. Екі жақ та шындығын айтып түрғаны туралы қүдайга ант береді. Ареопагтың мүшелері оздерінің дауыстарын екі урнаға: қайырым ету урнасына және ажал урнасына боліп салатын.

Бүрын бүкіл халыққа тиісті күш енді тек қана евпатридтердің қолына көшті де, солардың нарыктық жағдайын корғады. VIII ғасырда бүкіл Афин аумағы 48навкарияларға болінді, әрбір навкария үкіметке бір кеме беретін болды және архонттармен навкариялар кеңесі деп аталатын жа-ңадан екі алқа күрылды. Бүл сала аумактық боліске жататын дербес мемлекеттік белгіге айналған еді.

Ареопагтан басқа архонттың жаңа қызметі де мемлекет күрамына енгізілді, олар аткарушы үкімет болды. Бүл қызметке алған адамдар 10 жылға сайланатын еді. Уақыт өте келе олар бір жылға сайланатын болды.

Архонттардың саны тоғызға жетті: архонт-эпоним, архонт-базилевс, архонт-полемарх, калган алты архонт-фесфометтер қызметін істейтін, осы архонттардың бөрі ареопагқа кірді.

Біздін дәуірімізге дейінгі 621 жылы Афинде архонт-фесфомет Дра-конт жазған қүқық нормалары халықка жарияланды. Олар тарихқа "дра-конт зандары" деген атпен енді де, кейін ол жалпы шектен тыс қатал заңдардың теңеуі болып кетті.

Драконт зандарының шектен тыс қаталдығы алдымен үрлық үшіи берілетін жазаға қатысты байқалды. Қандай да болмасын үрлық жасаған адам өлім жазасына тартылатын. Үрлық үшін жазалаудың қаталдығы тек Драконт заңдарына ғана тән емес, ол жалпы ежелгі замандағы таптық когамның заддарына тән нәрсе. Ол қауымдық меншіктің орнына келгеп жеке меншіктің қалыптасу және нығаю процесін корсетеді. Драконт зандары қанға қан алатын кекшілдікке шек қойды, олген кісіні жерлеген уақьпта моласында найзаны жерге қадаса, өлген кісінің балалары оған жаудан кек алатынан көрсеткені. Бірақ Драконт заңы кісі елтірушіні азаи-тауға тыйым салады. Бүл заң кастықпен әдейі олтіру жоне абайсыз олтірудің айырмашылығын айтқындауды кажет деп санайды. Дегенмен Драконттың ауызша қарапайым қүқықты қағазға түсіріп жазуы, қанга қан алатын кекшиідікке шек қойып, жеке меншікті қорғауы, сот ісінің барысын анықтап, айқындауы оз кезеңі үшін прогрессивтік болды.

Заңның қағазға түсіріліп, қабылдануы демос пен евпатридтер ара-сындағы қайшылықтарды токтата алған жоқ. Өйткені ол демостың на-рықтық жағдайын кандай да болмасын дәрежеде айтарлыктай озгерте алмады. Оның бүрынғысынша қүқыксыз калган жағдайы тіпті ескерілгеи де жоқ. Ал демостың күші барған- сайын арта түсті. Түрғылықты демос басқа полистерден келген гректермен толықтырылып отыратын.

Б. д. дейінгі 630 жылы эвпатридтерге карсы Килон қуғын-сүргіні болып отті. Бірақ ол жеңіске жете алган жоқ. Б. д. дейінгі 594 жылы архонт болып Солон сайланды. Оның алдында екі мак-сат түрды: Афина полисін басқару және Саламин аралын жаулап алып, Мегара қаласын Афинага багындыру. Саламин аралы Афинанын Пирей шығанағына кіретін жолын бақылауға колайлы орналасқан, сондықтаи оны өзіне қаратудың Афина үшін маңызы ерекше болды. Солон Кодрид даңқы елге жайылған Афина базилевсі.

Афина мемлекетінің басты билік органдары - халық жиналысы, бесжүздіктер кенесі, ареопаг, гелиэя, стратегтер, архонттар комиссиясы болды. Афина мемлекетінің басты билік органы халық жиналысы - эклессия. Халық жиналысы 10 күнде бір рет Акрополь жанындағы үлкен жайдақ төбе Пникстің басына жиналатын. Кейінірек мәжілістер Афина театрында өткізілетін болды. Халық жиналысына 20 жасқа толған афина азаматтары қатынасатын. Афина азаматтары деп саналатын адамдар Ат-тиканың қала түрғындары, еркек адамдар, 18-ге толғаннан кейін бір жыл ішінде семсерлесу, ату, найза лақтыру, жаттығуларын үйренуі үшш Пир ауданында бірге жиналады. Бір жыл оқудан кейін олар күзет қызметтерін атқарады да, 2 жылдан кейін 20 жасында Аттика азаматтары деп саналатын болды. Олардың үстазы-софронистер өте беделді, белгілі адамдар, оларға бір күн оқытқаны үшін 1 драхма беріп түрды, олар 500-діктер кеңесінің мүшесі деп саналды. Афина азаматтарынын негізгі қүқықтарына бостандық, жеке тәуелсіздік, жерге қожалық ету, үкіметтен нарықтық кемек алу жататын. Ал міндеттеріне мүлікті сақтап үстау, өзі түрған полиске көмек беру, отанды қорғау, үкіметтің заңын орындау, қүдайды сыйлау, мемлекет ба-сқару ісіне белсенді қатысу кіретін.

Өзге қалалардан Афинаға қоныс аударған гректер - метектер және сондай-ақ қүлдар эклексияға (халық жиналысына) жіберілмейтін. Ха-лық жиналысының ең біріншісі негізгі, басты деп атадды. Бүл жиналыс бүкіл лауазым иелерінің есебін тыңдайтын, егіы жағдайын және мемлекеттік қауіпсіздік сақшысының ісін қарайтын. Халық жиналысы 9-10 күнде бір рет жиналды. Басқа жиналыстары Афина саясатының бар-лык негізгі мәселелерін талқылайтын және шешетін, қаржы мәселслерін қарайтын, соғыс және бейбітшілік жөніндегі мәселелерді шешетін, өзге елдерден келген елшілердің баяндамаларын тындайтын және сондай-ақ күнделікті кептеген мәселелерді қарап отыратын. Халық жиналысында әрбір афина азаматы кез келген мәселені көтеруге ерікті еді. Шешім ашық дауыспен қол көтеру арқылы кейде жабық дауыспен де қабылданатын. Жабық дауыс бергенде урнаға бүршақ, қара не ақ тастар, не болмаса жазуы бар ыдыстыц сынықтары салынған. Халық жиналысын жинайтын притандар, олар 5 күн бүрын халық жиналысының күн тәртібін жария-лайтын. Б. д. дейінгі 395 жылы халық жиналысына қатынасқан азаматта-рға ақы төлеу тәртібі енгізілді.

Халық жиналысынан тысқары озге де демократиялық мекемелер омір сүрді. Дегенмен, өздерінің маңызы женінен олардыц ешқайсысы халық жиналысымен теңесе алмайтын. Афина халык жиналысының қызмет бабы ете кең болатын. Онда: заң қабылдау, қызмет адамдарын сайлау, қаржы-ның қалай жүмсалғанын тексеру, жоғарғы сот қызметін откізу, халык жиналысын басқару органдары болды. Аттикада бүкіл қызмет адамдары халық жиналысы арқылы бір жылға сайланып түрды. Азаматтардың бәрі сайланбастан бүрын докимасияға салынды. Бссжүздіктер кеңесі, архонт, 10 стратегтер, Ареопаг, Гелиэя, қаржы комиссиялары деген қызмет орган-дары болды.

Архонтар. Афина түрғындары архонттарды сайлады. Бірінші архонт соттың торағасы болды және басты діни кызметті аткарды. Екінші архонт-базилевс, ол дін салтын басқарды, үшінші базилевс-полемарх күрбандық шалу қызметінде, калган архонттар-фесфомет кызметінде болды. Буле-бесжүздіктер кеңесі. Бүл кеңес халық жиналысы талқылауға тиісті мәселелерді әзірлеп, олардыц күн тәртібін белгілейтін. Бүдан тыс-кары бесжүздіктер кеңесі Афинаньщ қызмет адамдарыныц істерін қарай-тын.

Булевтерді әрбір аумактық филадан жасы 30-ға келген 50 ер адам сайлайтын. Булевтерді докимасиядан откізеді. Әрбір булевтің ойын, жүріс-түрысын, бет алысын, міндетін және қүқығын тексереді. Булевтер міндетке ие болудан бүрын озінің жүмысын адал атқарамын деп халыққа ант береді. Булевтер басына жасыл жапырақ кадап, сайланган уақыты біткениен кейін оз жүмысы туралы сайлаушылары алдында есеп беріп отырады.

Бесжүздіктер кеңесі. Бесжүздіктер кеңесінің қызметі. Бүл жоғарғы ба-' скару органы болып саналды. Бесжүздіктер кеңесі қаржы жүйесінің ба-сқару органы болды. Ол мемлекет қазынасына ақша қайдан түсетінін анықтап, үкіметтің қарыздарын жинады, мүлігін сатты, азаматтарға жәр-дем ақша берді. Бесжүздіктер кеңесінің басқаруында сонымен бірге теңіз әскери күш де болды.

Бесжүздіктер кецесі гибадатхананың, мерекелердің, кемелердің, қоғам-дық қүрылыстардың қамын ойлады.

Бесжүздіктер кецес қызмет тәртібі өте қызық. Әрбір аумақтық филадан сайланган 50 кецес мүшесі жылдың 10 күнінде бір рет, барлығы 1 жылда 36 күн жүмыс істейтін. Бүл уақыт-притания, ал кеңес мүшелері притан деп аталды. 50 адам 36 күн үлкен базардың жанындагы дөнгелек үйде бірге түрып, мемлекетті басқарған.

Гелиэй. Гелиэй - ант берупіілер соты - ірі демократиялық мекеме еді. Судьяларды жеребе бойынша бүкіл Афина азаматтары сайлайтын. Бар-лығы 6000 судья сайланатын, олардың ант берген 5 мыңы 501 кісіден он комиссия қүрды. Ал бір мьщы косалқы судьялар еді. Афина соты 10 комиссияға болінді. Судьялар мен сот мекемелерінің саны осынша кеп болуы-олардың тек афины азаматтарына ғана емес, езгелелерге де қыз-мет етуіне байланысты еді. Мүнда Афинаиың барлық одақтастары, бас-каша айтқанда, іс жүзінде Кіші Азия жағалауының, Оңтүстік Франция-ның және Эгей теңізі аралдарының барлық түрғындары дерлік сот істерімен келуге тиісті еді.

Гелиэйда бірде бір азамат езінің ісі қай комиссияда каралатынын алдын ала білмейтін. Ол мүны сот болатын күні немесе мәжіліс баста-лардыц алдында ғана білетін. Мүндай ереже сот қызметкерлері пара ал-мауы үшін қажет болды. Ертедегі кезде адвокаттар болмайтын. Сот қызметкерлері немесе айыпталушы шығып сейлейтін, соңцай-ақ олар-дың туыстары да сейлей алатын. Сотта сөйлейтін сездерін оларға заңгер-лер жазып береді. Жазылган сөзді жаттап алып, жылдам әрі дүрыс айту шарт еді. Соттың мәжілісі ашық өтті. Екі жақа дәлел келтіріп, біреуді куәлікке салды.

Құлдардың сотқа берген жауабы оларды тек қинағаннан кейін ғана дүрыс деп саналатын.

СПАРТА

Біздің дәуірімізге дейінгі VH-VIII ғасырда Пелопонестің оңтүстігінде ежелгі Спарта мемлекеті емір сүрді. Мемлекет Спарта деп аталғанымен, ол ел өздерін Лакония деп атады. Спарта ежелгі Грекияның тарихына үлкен із қалдырған ел. Спарта мемлекетінгң пайда болуына алып келген себептердің ерекшеліктері болды. Олардың бірі - таптық қоғамның пайда болуына соғыс эсер етті. Жеңіп алған дорийцтер жергілікті ахей тай-паларымен бірігіп, Спарта қоғамын қүрды. Олар көрші Мессенияны бірігіп жаулап алды да, өздерінің жерлерін кеңейтті.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.