Қызылорда облысының экологиялық, тұрмыстық жағдайы және оның келешегі

1 Қызылорда облысының экологиялық, тұрмыстық жағдайы және оның келешегі
2 Кеңес Өкіметі кезіндегі қателіктің бірі

Қызылорда облысын , «Сыр өңірін»- тарих атасы Геродот еңбектерінде, Аристотельдің «географиясында», араб ойшылы Истархи (900 жылдар) жазбаларында, ағылшын көпестері Томпсон мен Готтың естеліктерінде, Ресей зерттеушілерінің еңбектерінде-жері құнарлы, өсімдіктердің көптеген түрлері өскен, төрт түлік малды өсіруге жайлы, экологиялық табиғаты таңғажайып аймақ екендігін жазып, тарихқа енгізген.

Кеңес Өкіметі кезінде облыс аумағын зерттеген ғалымдар жер үсті, асты қойнауында ас тұзы, мұнай, уран, түрлі түсті металдар, алтын және де көптеген құнды металдардың бар екенін анықтап, осы қазба байлықтардың біразы өндірілген.

Осы қазба байлықтарды игеру кезінде - өндіру технологиясы өрескел бұзылып, табиғатымыздың бұрынғы экологиялық қалпы нашарлап, уақыт өткен сайын Сыр бойының халқы жойылып кету шегіне қарай кетіп барады.

Кеңес Өкіметі кезінде «жердің құнарлылығын арттырамыз» деген желеумен егістік жерлерге химиялық тыңайтқыштарды шектен тыс қолданып, арам шөптерді өлтіру үшін улы гербецидттерді егістік жерлерге шашып, жеріміздің 70 пайызы шөлейтке айналды.Қазіргі кезде бұл жерлерге арам шөп те шықпайды. Ауылшаруашылық өнімдерінің барлығы да берілген химиялық тыңайтқыштардың әсерінен сақтауға жарамайды. Ауылдағы қазақтарға ауылжылдарының ешқандай пайдасы тиген жоқ..Өздеріңізге белгілі қала тұрғындары ауыл шаруашылық өнімдерін өндірмейді. Қашанда қала халқын ауылшаруашылық өнімдерімен қамтамасыз етіп келген ауыл еңбеккерлері. Қазіргі кезде ауыл мен қаламызды байланыстырып тұрған автобустарда қапшықтарына азын-аулақ айран-суттерін салып,сол қапшықтарды арқалаған қыз-келіншектер.Бұл ылажсыздан болып тұрған жағдай-бұл ешқандай кәсіптің түріне жатпайды.Ауылда істейтін кәсіптік тірліктің түрлері болып жатса мұндай келеңсіз шұбыру көрінісі болмас еді. Ауылда ешқандай жұмыс болмағандықтан халық атамекендерін тастап, қалалық жерлерге қоныс аударуда. Қаладан жұмыс таба алмағандар, пәтерпұлын да өтей алмағандар қайыршылық күйде әркімдерге жалданып жүр. Қазақтың негізгі кәсібі егін мен мал шаруашылығы. Жер жекешеленіп кетті, ал ауылда мал жоқ. Ауылдағы қазақтың келешегі не болмақ?

Ауылдағы кәсіптік асыраушының сенімді тірлігінің болмауынан халықтың тығырыққа тақалып, ашаршылыққа ұрынуы ықтимал.

Арал теңізі ортасынан орын тепкен «Возрождение» аралында 1945 жылдан бастап бактериялогиялық қаруларды жасырын сынайтын полигон болды. Мұнда оба, тырысқақ, шешек, безгек ауруларының қоздырғыш бактериялары сыналды. Облыс бойынша 21 мыңнан астам мүгедектер болса, балалы әйелдердің 70-80 пайызы анемия.Облысымызда дуниеге келіп жатқан сәбилер СИАМ егіздер мен АДАМ ПІШІНСІЗ болып, медицина мамандары мен бүкіл халықты дүрліктіруде. Аурудың барлық түрлері (оның ішіінде аса қауыпты туберкулез бен рак аурулары) біздің халқымызда.

Йод жетіспеушілік аймағына бүкіл Қызылорда облысы кіргізілген. Қызылорда облысына қатысты зұлматты әрекеттерді атап айтқанда: тұзды йодтау; Ембі ракеталық сынақ аймағындағы улы заттардың соғыстық стратегиясы; Байқоңыр ғарыш айлағы; уран, мұнай өндірісі.