Музыкалық сауат

Жоспар
Кіріспе

Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
Негізгі бөлім
1 Музыкалық сауат . музыка сабағындағы негізгі
іс . әрекеттің бір түрі.
1.1 Музыка саутының оқыту әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
1.2 Мектептегі музыка сабағы және оның ерекшеліктері ... ... ... ... ... ... ... 9
2 Музыка пәні . музыкалық білім берудің негізі.
2.1 Жалпы білім беретін мектептердегі музыка пәні мұғалімінің рөлі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..12
2.2 Музыка сабағындағы пәнаралық байланыс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..19
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 22
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

Кіріспе
Мектептегі мақсатты бағытталған және жүйелі. қойылған музыкалық білім беру жұмыстары музыка сабағында іске асырылады. Пәннің аталуынан-ақ оның басқа пәндерден айырмашылығы бар екендігін байқауға болады.
Баланың музыкамен айналысуындағы алғашқы қадамы мектепке дейінгі кезеңде басталады. Ол теледидардан балаларға арналған мультфилімдер мен музыкалық хабарларды көріп, музыканы тыңдау арқылы эмоционалды әсер алады. Ол музыка тыңдай отырып, ырғағына сайкес қимылдар жасап, әуенін орындап қуанышқа бөленеді. Егерде бала мектепке дейін бала бақшасында тәрбиеленое, онда баланың эмоционалды қабылдауы, музыкалық есту қабілеті, ои айтуы, музыкалы-ырғақтық қимылдар жасауы, балаларға арналған аспаптарда орындауы сияқты бастапқы дағдылары дамиды.
Жалпы білім беретін мектептегі музыка сабағының мақсаты оқушылардың рухани азығының қажетті бөлігі музыкалық мәдениетін тәрбиелеу.
Мекгепгегі музыкалық білім берудің басты міндеті - оқушылардың музыканы тыңдаушылық мәдениетін қалыптастыру. Өйткені, бүгінгі күннің оқушысы болашақтағы өзінің қызығушылығы мен талғамын білдіретін тыңдаушы.
Ғылыми техникалық прогрестің жетілуі музыка тыңдаудың мүмкінідіктерін кеңейтуде. Қазіргі уақытта техникалық құрал жабдықтарды қолдану арқылы оқушылардың музыка тыңдауға жағдайлар жасалынуда.
Мектептегі музыкалық білім беруді ұйымдастырудың негізгі түрі - музыка сабағы.
Музыка сабағының құрамына: хормен ән айту, музыканы қабылдау, музыкалық сауат, музыкалы-ырғақтық қимылдар, балаларға арналған музыкалық аспаптарда орындау сияқты әр түрлі іс-әрекеттер кіреді.
Мектептегі музыка сабағының басқа пәндерге ұқсастығы мен өнер сабағы ретінде айырмашылығы бар. Оның басқа пәндермен ұқсастығы мынада: оқу жоспарына енгізілген барлық пәндердің негізгі мақсатындағыдай жан-жақты дамыған жеке тұлганы тәрбиелеуінде кез-келген сабақтың жоспарын құрастырудағыдай психологиялық, педагогикалық заңдылықтарга сүйеніп, балалардың жас ерекшеліктеріне тән олардың қабылдауы, ақыл-ойы, қиялы ескерілуінде; оқытудың барлығы жалпы дидактикалық принциптерге негізделіп құрылуында; музыканың басқа пәндермен байланысында; әртүрлі іс-әрекеттерді мақсатты қолданьш, сабақтың бүтін өтуінде; оқытудың негізгі әдістерін қолдануында.
Музыка сабағының айырмашылғы оның өнер сабағы екендігінде. Музыка өнері - өмір шындығын айрықша бейнелеп, онда көңіл-күй, сезім негізгі қызмет атқарады. Музыка арқылы оқыту процесінде тек ойлау арқылы түсініп қана қоймай, сондай-ақ ақыл мен көңіл-күйдің, сана мен сезімнің бірігуін талап етеді. Әдебиет пен бейнелеу өнерлері музыкамен бірлесіп, адамның ішкі дүниесін ашады.
Келесі айырмашылығы музыканың адамға комилексті түрдс әсер етуінде. Музыкадан әсер алуынан адамның тек әртүрлі сезімдері оянып қана қоймай, адамның организмінде физиоло-гиялық құбылыстардың да болуы мүмкіп. Басқа да енерлермеп музыканьщ байланысы адамның сезімдерін гереңдетіп, ақыл-ойын, білімдарлығын кеңейтеді.
Кез-келген сабақтар сияқты музыка сабағы да қызықты өтуі тиіс. Сол себептен де, музыка сабағында қолданылатын әрбір іс-әркеттердіц элементтсрі балалардың белсспділіғі мен қызығушылықтарын арттыру үшін бірлескен эмоционалды жәпе саналы принцинін алға қояды.
Музыка сабағының келесі айырмашылығы бірлескен көркемдік және техникалық припципіп қажет етуінде.

Пән: Өнер, музыка
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
Негізгі бөлім
1 Музыкалық сауат - музыка сабағындағы негізгі
іс - әрекеттің бір түрі.
1.1 Музыка саутының оқыту әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.2 Мектептегі музыка сабағы және оның ерекшеліктері ... ... ... ... ... .. ... ..9
2 Музыка пәні - музыкалық білім берудің негізі.
2.1 Жалпы білім беретін мектептердегі музыка пәні мұғалімінің рөлі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12
2.2 Музыка сабағындағы пәнаралық байланыс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...19
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2 2
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .23

Кіріспе
Мектептегі мақсатты бағытталған және жүйелі. қойылған музыкалық білім беру жұмыстары музыка сабағында іске асырылады. Пәннің аталуынан-ақ оның басқа пәндерден айырмашылығы бар екендігін байқауға болады.
Баланың музыкамен айналысуындағы алғашқы қадамы мектепке дейінгі кезеңде басталады. Ол теледидардан балаларға арналған мультфилімдер мен музыкалық хабарларды көріп, музыканы тыңдау арқылы эмоционалды әсер алады. Ол музыка тыңдай отырып, ырғағына сайкес қимылдар жасап, әуенін орындап қуанышқа бөленеді. Егерде бала мектепке дейін бала бақшасында тәрбиеленое, онда баланың эмоционалды қабылдауы, музыкалық есту қабілеті, ои айтуы, музыкалы-ырғақтық қимылдар жасауы, балаларға арналған аспаптарда орындауы сияқты бастапқы дағдылары дамиды.
Жалпы білім беретін мектептегі музыка сабағының мақсаты оқушылардың рухани азығының қажетті бөлігі музыкалық мәдениетін тәрбиелеу.
Мекгепгегі музыкалық білім берудің басты міндеті - оқушылардың музыканы тыңдаушылық мәдениетін қалыптастыру. Өйткені, бүгінгі күннің оқушысы болашақтағы өзінің қызығушылығы мен талғамын білдіретін тыңдаушы.
Ғылыми техникалық прогрестің жетілуі музыка тыңдаудың мүмкінідіктерін кеңейтуде. Қазіргі уақытта техникалық құрал жабдықтарды қолдану арқылы оқушылардың музыка тыңдауға жағдайлар жасалынуда.
Мектептегі музыкалық білім беруді ұйымдастырудың негізгі түрі - музыка сабағы.
Музыка сабағының құрамына: хормен ән айту, музыканы қабылдау, музыкалық сауат, музыкалы-ырғақтық қимылдар, балаларға арналған музыкалық аспаптарда орындау сияқты әр түрлі іс-әрекеттер кіреді.
Мектептегі музыка сабағының басқа пәндерге ұқсастығы мен өнер сабағы ретінде айырмашылығы бар. Оның басқа пәндермен ұқсастығы мынада: оқу жоспарына енгізілген барлық пәндердің негізгі мақсатындағыдай жан-жақты дамыған жеке тұлганы тәрбиелеуінде кез-келген сабақтың жоспарын құрастырудағыдай психологиялық, педагогикалық заңдылықтарга сүйеніп, балалардың жас ерекшеліктеріне тән олардың қабылдауы, ақыл-ойы, қиялы ескерілуінде; оқытудың барлығы жалпы дидактикалық принциптерге негізделіп құрылуында; музыканың басқа пәндермен байланысында; әртүрлі іс-әрекеттерді мақсатты қолданьш, сабақтың бүтін өтуінде; оқытудың негізгі әдістерін қолдануында.
Музыка сабағының айырмашылғы оның өнер сабағы екендігінде. Музыка өнері - өмір шындығын айрықша бейнелеп, онда көңіл-күй, сезім негізгі қызмет атқарады. Музыка арқылы оқыту процесінде тек ойлау арқылы түсініп қана қоймай, сондай-ақ ақыл мен көңіл-күйдің, сана мен сезімнің бірігуін талап етеді. Әдебиет пен бейнелеу өнерлері музыкамен бірлесіп, адамның ішкі дүниесін ашады.
Келесі айырмашылығы музыканың адамға комилексті түрдс әсер етуінде. Музыкадан әсер алуынан адамның тек әртүрлі сезімдері оянып қана қоймай, адамның организмінде физиоло-гиялық құбылыстардың да болуы мүмкіп. Басқа да енерлермеп музыканьщ байланысы адамның сезімдерін гереңдетіп, ақыл-ойын, білімдарлығын кеңейтеді.
Кез-келген сабақтар сияқты музыка сабағы да қызықты өтуі тиіс. Сол себептен де, музыка сабағында қолданылатын әрбір іс-әркеттердіц элементтсрі балалардың белсспділіғі мен қызығушылықтарын арттыру үшін бірлескен эмоционалды жәпе саналы принцинін алға қояды.
Музыка сабағының келесі айырмашылығы бірлескен көркемдік және техникалық припципіп қажет етуінде.

Музыкалық сауат - музыка сабағындағы негізгі
іс - әрекеттің бір түрі.
1.1 Музыка саутының оқыту әдістері
Музыка сабағы өнср сабағы болғандықтан, оның барлық компоненттерінің көркем болуын талап етеді. Ән салу мен тыңдауға арналған музыкалық шығармалар ғана көркем болып қана қоймай, кез-келген сабақтың құрамына енгізілгеп элементтің, бір ғана дыбыстың орындалуының өзі көркемді болуы тиіс. Шығарманың мәнерлі, көркемді орындалуы оның техникасына байланысты. Сол себептен де, көркемділікті-мақсат деп, ал техниканы - сол мақсатқа жету жолы деп санауға болады.
Соңғы айырмашылығы жұмыс жасау формасыныц ұжымдық түрінде: бір мезгілде балалар бірге музыканы тыңдап, орындауында.
Музыка сабағы оқу пәні ретінде тарихпен тығыз байланысты. Музыкалық шығармалардың сазгердің шығармашылығында өзіндік орын алып, бейнелеуіне себеп болған тарихи кезеңдер мен әлеуметтік жағдайларды білу қажет. Сонымен қатар, тарихи жағдайларға да музыканың әсер етуін түсіну қажет.
"Музыка" оқу пәнінің қажеттілігі жас ұрпақты эстетикалык тәрбиелеу музыкалық өнердің алатын орнының мәнісінде.
Музыка сабағында айрықша эмоционалды атмосфераның орнауы қажег, есбебі музыка - "сезім тілі". Музыка балаларды толғапдырып, олардың көңіл-күйіне белгілі әсерін тигізеді. Музыкадаи алған әсерлері мұғалімніц мәнерлеп орындап берумен қатар, оның түсіндіруінде, мимикасында, қол қимылдарында күшейтіледі. Музыканың орындалуына оқушылардың назарын аударып, қиялдарын дамытып, мүғалім олардың музыкалық бейнелердің әлеміне оныц мәнерлігін айқын сезінуге көмектеседі. Әрбір сабақтың өзіндік ерекшеліктері мен қайталанбайтын мәні оның мазмұнына да байлаиысты болады. Оның мақсаты мен міндеттері, мазмұны мен құрылысы, амал-тәсілдері мен әдістерінің барлығы да дұрыс бағытта ойластырылған болуы керек, әйтпесе жақсы жегістікгерге жете алмаймыз. Мұғалімнің сабаққа даайындаған педагогикалық іскерлігіне, шеберлігіне байланысты болып, берілетін музыкалық материалдардың тәрбиелеущілік, білімділік, дамытушылық міндеггерін жүзеге асырады.
Музыка сабағының мазмұнына әртүрлі көңіл-күйдегі, сипаттағы шығармалар еніп, сабақтың бүтін өтілуіне жету үшін құрылысын анықтау қажет. Сабақтың құрылысыңдағы бір іс-әрексттсп келесі іс-әрекетке өтуде, мұғалім қажетті эмоционалды көңіл-күйді қолдай огырьш, оқушылардың назарын аударудағы амал-тәсілдсрді табуға ұмтылады. Сабақты құрастыруда әрбір сыныпгың жас ерекшедігін, балалардың ақыл-ойы мен эмоционалды көңіл-күйіне үстін жүктің дәрежесін ескеру керек. Музыка пәнінің сабақ кестесіндегі орнына көңіл бөлу қажет. Музыка сабағының қандай пәннен кейін өтілуініңде мәні бар.
Музыка сабағы алдып-ала құрастырылған жоспар бойынша өгіледі. Бірақ іс-жүзінде мұғалім мен оқушылардың тікелей қарым-қагынасы тірі процесс болғандықтан, оның құрамындағы кейбір бөлшекгерін болжау мүмкін емес. Кейбірде болжамаған жағдайлардың кездесуіне байланысты сабақтың барысын өзгертуге тура келеді. Осындай жағдайларда сасқалақ-тамай, қажетті шсшімдерді габа білу мүгалімнің кэсіби тәжірибесіне байланысты.
Қазіргі уақыттағы музыка сабағының сапалылығы оқушылардың белсенділігіне де байланысты. Белсенділік мәселелеріғі арттыруды тек сабақтың құрылысын қызықты қүрастыруда. оқушылардың қызығушылығын оятудағы әдіс-тәсілдерді қолдануда ғана алмаймыз. Себебі мұғалімнің әрбір оқушыға көңіл бөлуіне де байланысты. Әрине бұл міндет мұғалім алдындағы қиын міндеттің бірі, себебі, муғалім оқушылармен аптасына бір-ақ рет музыка сабағында жүздеседі.Бұл себептен де мұғалім оқушыларын білуі керек, олардың жақсы және нашар дамыған жақтарын есінде сақтап, қызығушылықгары мен бейімділіктерін ескеріп, баланың әлеміне сіңіп, әрқайсысының жетістіктерін бағалай білуі керек.
Оқушылармен жеке жұмыс жасау музыкалық іс-әрекеттердің барлық түрлерінде қолданылады. Әсіресс скі немесе дауысты шығармаларды үйретуде, балаларға арналған музыкалық аспаптермен сүйемелдеуде, мүгалім балалардың мүмкіншіліктеріне байланысты партиялар беріп, қадағалайды. Жеке дара тапсырмалар баланың қызығушылыгып арттырып, ал жақсы деңгейдс орындалуы оның музыкалық дамуына себебін тигізеді.
Қазіргі уақыттагы мектептегі музыка сабағы арнайы жабдықталған дәрісханада өтіледі. Дәрісхананың эстетикалық талғамда безендірілуі музыка сабағының өнер сабағы екендігіне байланысты атмосфералық көңіл-күйді тудыратындай болуы тиіс. Сабақтың жақсы деңгейде өтуіне сабақтағы қолданатын техпикалық құрал-жабдықтар мен көрнекілік құралдардың сапалылығына, мұғалімнің оларды іскерлі қолдануына да байланысты.
Соңғы жылдары музыка сабағының мұғалімдері күй табақтары, үн баспаларына жазылған музыкалық материалдарды қоддануда. Музыка сабағында қолданылатын техиикалық құрал жабдықтардың құрамына кино, диапроекторлар, бейне таспалар кірсді. Олардың көмегі арқылы музыканың эмоционалды әсер етуі күшейе түседі.
Музыка сабағына әртүрлі көрнекілік құралдар: иллюстрациялар, сабақтың тақырыбына, музыкалық шығарманың мазмұнына байланысты бейнелеу өнерінен суреттер қолданылады. Әннің сөзі меп әуені жазылған көрнекілік құралды пайдалану арқылы балалардың әнді жылдам үйренулеріне көмегін тигізеді.
Музыка сабағында аталынған техникалық құрал-жабдықтар көрнекілік құралдарды тыйымды пайдалану, оған тиісті бөлу, оның сапасы музыкалық тәрбиенің міндеттерін оқушылардың жалпы дамуына жағдай жасайды.
Музыка сабағындағы барлық іс-эрекеттерді қолдана отырып, ән музыкалық материалдан келесі түріне өтудс сабақтың біртүтас әтілуін қадағалау мүғалімнің іскерлігінің, шеберлігінің . рскшелігіне де байланысты.
Музыка сабагына арналған бағдарламалардың тақырыптарының құрылысына байланысты келесі сабақтардың түрлері
аяқталады: тақырынқа кіріспе сабағы, тақырыпты тереңдету тақырыпты қорытындылау сабағы. Жылдық қорытынды сабақтары және соңғы сабақ-конценттерге арнайы орын беріледі.
Тақырыпқа кіріспе сабақтары
Бұл сабақтыц мақсаты оқушыларға әр тоқсан сайын бір бірімен іштей байланысып жатқан тақырыптардың мазмұнына бағыт - бағдар беріп, жалпылама шолу жасау. Әрбір сыныптың, әрбір тоқсанның бірінші сабағы тақырыпқа кіріспе сабағы болып, оның мазмұны бағдарламаларда нақты ашылған. Тақырыпқа кірісу процесі сабақта үш негізгі кезеннен қарастырылады:
1. Оқушылардың жинақтаған өмірлік жэне музыкалық тәжірибесін, өтілген тақырыптарды, тапыс музыкалық материалдарын меңгерулерін жаңа тұрғыда белсендіру.
2. Тақырыпқа кірісу ізденіс жағдайын тудыру негізінде салынып, оның барысында оқушылар музыканы қабылдауға мұғалімнің көмегімен алдарына қойған міндетті шешуге кріседі.
3. Алғашқыдағы жаңа білім туралы жалпылама түсініктері
шығармаларды қабылдау барысында бекітіледі.
Әрбір тоқсанның тақырыбының мазмұны, бағдарламадағы орны, құрылысы, жинақталған және болашақта алатын тиімдерімен байланысы ерекше, сол себептен де тақырыпқа кіріспе сабақтары да ерекше болады. Екінші сыныптың I тоқсанының бірінші сабағы кіріспе оның мысал бола алады. I тоқсанның тақырыбы "Музыканы төрт жанр - ән, күй, би, марш". Ең алғашқы сабағының мұны кіріспе сабақ, өйткені, мұндағы ең негізғі қойылған
талап оқушылардың ән, би, күй, марш жанрларының өзіндік ерекшеліктерін ажырата білу. Берілген музыкалық материалдарға көңіл бөлсек, Ө.Байділдаевтың "Сүйікті мектебім", Брусиловский "Марш", Л.Хамиди "Қазақ вальсі", қазақтың халық эні "Қамажай", С. Рахманиновтың "Итальян нолькасы", Дэулеткерей "Қос алқа", Б.Ғизатов "Біз өмірдің гүліміз". Бірінші сабақтың өзінен-ақ тоқсан бойы өтілетін жанрлардың барлық түрлеріне жалпылама шолу жасалынған. Алғашқы сабақтан бастап балаларды өздігінен әннің, күйдің, бидің, марштың музыкасын анықтауға тәрбиелеу барысында олардың ізденуі, ойлануы шығармашылық ойлау қабілетін жетілдірсді. Ән айту іс-әрекетінде ән айту дағдылары мен ережелеріиің жұмыстары жалғастырылады.
Бұл сабақта балалар сазгер, орындаушы, әнші, тыңдаушы деген ұғымдарға тоқталып, олардың мәнісін түсінеді.
Мысалы, 4 сыныптың ІДІДІІ тоқсандарыпың тақырыптары халық музыкасымен байланысты. Мүнда I гоқсанның тақырыбы "Менің халқыммың музыкасы" бірінші сабағы "Халық әні және сазгердің әні" деп аталыныи, халық әніне және сазгер әнінс жалпылама түсінік беріледі. Халықтың әнімен сазгердің әнінің үқсастығы мен айырмашылығына тоқталады. Бүл сабақты да тақырыпқа кіріспе сабағы деп атаймыз. Әрі қарай екінші тоқсанда басқа да халықтардың музыкасы жайында мәліметтер беріліп, олардың ұқсастықтары мен айырмашылықтары жайында айтылады.
Тақырыпты тереңдету сабагы
Тақырыпты тереңдету сабағы әрбір тоқсандардың кіріспе сабагын жалғастырып, тоқсан бойы өтілетін жалпылама мағлұматтарды әрбір сабақта жеке беріп, терең түсіндіру арқылы өтеді.
Тақырыпты тереңдету сабағыиың процесі үш негізгі кезеңнен құралады:
1. Оқушылардың қалыптасқан өмірлік және музыкалық
тәжірибесіп белсендіру.
2. Тақырыпты тереңдету әр түрлі шараларды және оқытудың
тәсілдерін қолдануда өтіледі. Әр уақытта тақырыпты түсіндіру
процесі оқушылардың белсенді қатысуларымен және музыканы
қабылдауларымен өтіледі.
3. Оқушылардың әртүрлі музыкалық шығармаларды қабылдау процесінде тақырыпты жаңаша санада түсінуді бекіту.
Мысал ретінде екінші сыныптың 2 сабағын алуға болады. Бұл сабақтың музыкалық материалында С.Чернецкийдің "Қарсы алу маршы", Л.Хамидидің "Марш", М.Блантер "Футбол маршы", I І.Чайковскийдің "Щелкунчик" балетінен "Ағаш солдаттар маршы", Б.Ғизатов "Біз өмірдің гүліміз" шығармалары тыңдауға берілген.
Сабақтың барысында мұғалім оқушылардың апта бойына қандай музыкалық шығармаларды тыңдағандары жайында сұрайды.
1.2 Мектептегі музыка сабағы және оның ерекшеліктері.
Сыныпта тыңдалған шығармалардан маршты бөліп алады. Бұлалардан маршты қай жерлерде естігенін сұрайды. Өмірдегі жағдайларға байланысты марштың әр түрлі сипаттағы түрлерінің кездесегендігі айтылады (мерекелік, спорт, әскери). Осыған байланысты оқушылардың "Қарсы алу маршы" парадта, "Футбол маршы" стадионда, радио және теледидарда спорт хабарын тыңдалғанда естулері мүмкін екендігін түсінеді. П.Чайковскийдің "Ағаш солдаттар маршы" орындалады. Мұгалім мынандай сұрақ қояды: "Балалар, бұл музыкамен кімдер адымдап жүре алады?". Ол оқушылардың жауабы әр түрлі болады. Мұғалім сұрақ-жауап арқылы оқушылардың жауабын ойыншықтарға әкеліп тірейді. Музыканың үзіндісін қайта бір тыңдап, балалар қолдарын партаның үстіне қойып, қуыршақ солдаттардың жүрісін бейнелейді. Балаларға. арнап көптеген шығармалар жазған орыс халқының әйгілі сазгері П.Чайковскийдің өмірі мен шығармашылығы туралы әңгіме айтылады, балаларға портреті көрсетіледі.
Б.Ғизатовтың "Біз өмірдің гүліміз" әнін орындауда әннің сипатына, көңіл-күйіне мән беріліп, ол да марш екпінінде екендігі айтылады. Бірақ оныц ән жанрымен біріккендігіне көңіл беледі.
Сабақты қорытындылағанда мынандай сұрақтар қойылады:
1. Қандай жанрмен таныстық? (марш).
2. Марштыц қандай түрлерімеи таныстық? Жауабы:
мерекелік маршы, жорық маршы, қуыршақ маршы, әскери марш.
Мысал ретінде төртінші сыныптың I тоқсанының тақырыбы "Менің халқымның музыкасы", кіріспе сабағы басьшда айтылды. Екінші сабақтан бастап тақырып кеңінен талданып, халық әндеріндегі жанрлардың түрлеріне, халық аспаптарынын түрлеріне,
олардың дыбыс бояуының ерекшеліктеріпе кеңінен тоқталып өтіледі.
Екінші сабақтың тақырыбы "Лирикалық және кең тынысты әндер"; Үшінші сабақтың тақырыбы "Тақпақ сазды - речитативтік эндер": терме; төртінші сабақтың тақырыбы "Тақпақ сазды -речитативтік әндер": желдірме; бесінші сабақтың тақырыбы "Тақпақ сазды - речитативтік әндер": жыр, толғау; алтыншы сабақтың тақырыбы "Қазақ халқының аспаптық музыкасы"-көне халық аспаптары: тастауық, жетігеи, шаңқобыз; жетінші сабақтың тақырыбы "Қобыз аспабының түрлері": қылқобыз және қобыз; сегізішпі сабақтың тақырыбы "Құрманғазының және Тәттім-беттің күй тарту дәстүрлері"; тоғызыншы сабақ тоқсанның тақырыбын қорытындылау.
Тақырыпты қорытындылау сабағы
Сабақтың бұл түрі оқушылардың тоқсан бойы өтілген тақырыптарды әртүрлі іс-әрекеттерді қолдана отырып, мсңгеруін, алған білімдерінің жинақталуын уйренгеи музыкалық ұғымдарды дұрыс қолданылу дәрежесін тексеруге бағытталган.
Тақырыпқа кіріспе және тақырыпты тереңдету сабақтарына қарағанда, бұл сабақтабағдарлама бойынша музыкалық материал нақты берілмеген. Оқушылардың тоқсан тақырыбын меңгерулеріне байланысты мұғалім музыкалық материалдарды өзі таңдайды.
Қорытындылау сабағында тек өткен материалмен алған білімдерін бекітіп қоймай, оны жаңа музыкалық материалмен таныстыруда қорытындылауға болады.
Тақырыпты қорытындылау сабағы оқушылардың өткен тақырьшты естеріне түсірулері мен алдағы өтілетін тақырыптарды байланыстыруды қарастырады.
Оқу жылының тақырыптарын қорытындылау сабағы бағдарламада көрсетілгендей тоқсанның тақырыбып қорытындылау сабағынан кейін өтіледі.
Мұндай сабақтарды ұйымдастыруда мұгалімнің алдында мынандай міндеттер түрады: біріншісі - оқушылардың оқу жылының тақырыптарын қаншалықты меңгерулерін тексеру, екіншісі - сыныптың соңғы сабақ - концертке дайындыіы.
Сабақтың негізгі мақсаты-жыл бойы өтілген сабақтардың жемісін, оқушылардың музыкалық мәдениетін қалып -деңгейін көрсету. Бұл сабақ салтанатты.
Музыка сабағына арналып жасалынган бағдарламаларда әрбір сабақтың тақырыбына байланысты музыкалық сауат
белгіленген.
Атақты педагог-ғалым Д.Б.Кабалевский өзінің "Жалпы білім беретін мекгептегі музыка бағдарламасының негізгі принциптері мен әдісітері" еңбегінде 1 сыныпта нота сауатын үйретуді мақсат етпейді. Басқа да сыныптарда қарапайым музыка теориясын енгізудс өте сақ болу керектігін, балалардыц музыкаға деген қызығушылығы мен сезімдері пайда бола бастағанда, музыканы орындау, есту қабілеттерінің дамуында енгізу керектігін атаған болатын.
Д.Кабалевскийдің осы айтқанын дұрыс түсінбеген әдіскерлер мен мұғалімдср музыка сабағында музыкалық сауатты бастапқы кезеңде алып тастаған болатын. Д.Кабалевскийдіц музыка сабағына арналған бағдарламасының кіріспесінде 1 сынып балалары мынандай ұғымдармен таныс болу керектігі жайында айтылған: дыбыстың биіктігі, ұзақтығы, қозғалысының бағытын ажырата білу, үлестердің кезектесіп келуі, олардың такт ішіндеі бір саны, өлшем, ырғақ, әуен және сүйемелдеу; дыбыстардың мәнерлеу және бейнелеу мүмкіншіліктері, дыбыс бояуының түрлері; музыканын қарапайым құрылымы (бір, екі, үш бөлімді); музыкалық шығармаларды орындаудың әртүрлі түрлері (жеке аспапта, әншілер, хор, оркестр және т.б.). Аталынған ұғымдардың барлығы музыкалық сауаттың түсінігіне етеді де, оны дұрыс бағына бере білу мұғалімпің назарында болу тиіс.
Байқап қарасақ, бастауыш сынып балаларына берілетіп музыкалық сауаттың мәліметтерінің көлемі кең және де оны беруде балалар музыканы дұрыс түсініп, олардың жанына жақын бола бастайды.
Сонан соң музыкалық сауатты жәйден-жәй емес, жүйелі түрде, сабақтың мақсатына, талабына сай беру керек және де бұл іс-әрекетті үйретілетін шығармаға да байланысты беруге болады.

3 Музыка пәні - музыкалық білім берудің негізі
2.1 Жалпы білім беретін мектептердегі музыка пәні мұғалімінің рөлі
Музыкалық сауат ұғымының екі түрлі мағынасы бар. Ол ұғымның бірінші мағынасы нота сауатын, қарапайым музыка теориясын меңгеру болса, ұғымның екінші мағынасы кең көлемді. Онда музыкалық сауат музыкалық білімнің бір бөлігі болып, музыка жайьшдағы мәліметтер (оның стилі, жанры, мәнерлеу мәлементтері, олардың жазылуы) және музыканы шығарушылар жайында (сазгер, орындаушы), сазгерлерге байланысты музыка өнерінің мәнгі өшпейтіндігі түсіндіріледі.
Балаларға музыка сабагында музыкалық сауатты беруде олардың алған білімдеріне сүйене отырып, музыкапың өзі адамиың емірінен туындайтынын түсіндіріп, кез-келген шығарманың жанрын анықтай білетін, музыкалық шығармалардың шығу тарихын, сазгерлердің музыкалық тілінің өзіндік ерекшеліктерін ажырата алатын, музыкалық ой-ерісі, талғамы дамыған, музыка өнеріндегі бағыттардың өзіндік ерекшеліктсрін танитын оқушылардың музыкалық мәдениетін қалыптастыру.
Оқушыларды дыбыс биіктігімен таныстыру қарама-қарсы регистрлерді салыстырудан басталады.
Регистр (дыбыстардың шығу сипагының жақындығы) термипі "жоғарғы" және "төменгі" шығу регистрлсрінен беріледі, Көбінесе жоғары регистрдің дыбыстары жеңіл, ашық естіледі де, оларды жоғары дыбыстар ден, ал төменгі регистрдің дыбыстары
салмақты, ауыр, төмен түсіп бара жатқан тәрізді естіледі де, оларды төменгі дыбыстар деп атаймызі Регистрлерді ажырату-дагы дүрыс ести білуді бекіту үшін тапсырмалар беріледі. Мысалы, қолмен эуеннің жоғарыда немесе теменде естілуш көрсету. Осы жайындағы балалардың барлығының түсініктері дүрыс қалыптасьш болған соң гана келесі мэселелерге көшуге болады. Осыдан соң эуеннің қозғалысының жоғары, темен қарай бағытьш, дыбыстарының бір орында қайталануын, дыбыстары-ның бірінен соң бірі тізбсктесіп орындалуын, дыбыс аттауын есту қабілеттері арқылы балалар меңгереді.
Бұл кезеңпің нәтижесінде балалар музыкалық дыбыстарды биіктігіне байланысты ажыратуға, жоғарғы және төменгі дыбысгардың арасында "оргаңғы" дыбыстардың болатындығын, сол дыбыстарда кездерінің ән салатындығын түсінеді. Осы түсінікіері эрдайым эн айіуда жэне музыка тыңдауда қолдапылады (қай дыбыстарда біз эн салып жатырмыз?, эуеннің дыбыстары қалай өзгеруде: дыбыс аттап па, тізбектесіп пе, жоғары, темеп багыггарда ма? Әуеннің дыбыстары қайталанады ма?). ,
Әр түрлі терминдердің мазмұнын балалар жақсы меңгерпі болгап соң, олар дыбыстардың биіктігі әртүрлі болғандығына байланысты әр түрлі алуы бар екендігін түсініп, олардың аталынуларымен танасады. Осылайша балалар музыканың жеті дыбыстарымен таныс болады.
Ноталарды үйренуде балаларда мынандай сұрақ тууы мүмкін: нсліктен дыбыстар көп бола тұрып, олардың аталуы тек жегеу ғана? Бұл сұраққа мұғалім әрбір дыбысгың үнінің шығуы бірдей болатындығын, бірақ дыбыстардың биіктігі әртүрлі екендіғін түсіндіреді. Мысалы, "ортаңғы" регистрдің " дыбысының жоғарғы, теменгі дыбыстарының бар екендігі, егерде оларды бірге орындасақ, үйлесімді шығатындығы жайында түсінік балаларда пайда болады. Ал егерде "до" және "си" дыбыстарын жоғарғы, төменгі, ортаңғы регистрлерде бірге қосып рындасақ, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.