Жедел және шұғыл медициналық жәрдем пәнінен дәріс комплекстері
Тақырыбы № 1. Жедел медициналық жәрдем беру қызметінің ұйымдастырылуы.
Тақырыбы №2. Қолайсыз жағадайларда және апаттарда жедел жәрдем беру қызметінің ұйымдастырылуы.
Тақырыбы №3. Орталық нерв жүйесінің өмірге қауіпті
Зақымдануларын диагностикалау және жедел көмек
көрсету алгоритмі.
Тақырыбы №4. Тыныс алу жүйесінің өмірге қауіпті зақымдануларын диагностикалау және жедел көмек көрсету алгоритмі
Тақырыбы №5. Жүрек . қантамыр жүйесінің өмірге қауіпті зақымдануларын диагностикалау және жедел көмек көрсету алгоритмі
Тақырыбы №6. Аллергиялық және инфекциялық аурулар кезіндегі өмірге қауіпті зақымдануларын диагностикалау және жедел көмек көрсету алгоритмі
Тақырыбы№ 7. Шоктық жағдайлардағы диагностикалау және жедел көмек көрсету алгоритмі
Тақырыбы №8. Комалар кезіндегі диагностикалау және жедел көмек көрсету алгоритмі
Тақырыбы №9. «Жіті іштүйнек» синдромы кезіндегі диагностикалау және жедел көмек көрсету алгоритмі
Тақырыбы №10. Қан кетулер кезіндегі диагностикалау және жедел көмек көрсету алгоритмі
Тақырыбы №2. Қолайсыз жағадайларда және апаттарда жедел жәрдем беру қызметінің ұйымдастырылуы.
Тақырыбы №3. Орталық нерв жүйесінің өмірге қауіпті
Зақымдануларын диагностикалау және жедел көмек
көрсету алгоритмі.
Тақырыбы №4. Тыныс алу жүйесінің өмірге қауіпті зақымдануларын диагностикалау және жедел көмек көрсету алгоритмі
Тақырыбы №5. Жүрек . қантамыр жүйесінің өмірге қауіпті зақымдануларын диагностикалау және жедел көмек көрсету алгоритмі
Тақырыбы №6. Аллергиялық және инфекциялық аурулар кезіндегі өмірге қауіпті зақымдануларын диагностикалау және жедел көмек көрсету алгоритмі
Тақырыбы№ 7. Шоктық жағдайлардағы диагностикалау және жедел көмек көрсету алгоритмі
Тақырыбы №8. Комалар кезіндегі диагностикалау және жедел көмек көрсету алгоритмі
Тақырыбы №9. «Жіті іштүйнек» синдромы кезіндегі диагностикалау және жедел көмек көрсету алгоритмі
Тақырыбы №10. Қан кетулер кезіндегі диагностикалау және жедел көмек көрсету алгоритмі
ҚР-сының конституциясына, ҚР-сының “ҚР-сының азаматтарының денсаулығын сақтау туралы” заңына сәйкес жедел және шұғыл көмек жұмысын ұйымдастыру және принциптерін үйрету. Медициналық құжаттармен және денсаулық сақтау министрлігінің бұйрықтарымен, жұмыс ерекшіліктерімен, “жедел және шұғыл көмек” қызметтерінің міндеттерімен, құқықтарымен таныстыру.
Дәріс тезистері:
Жедел жәрдем беру медицинаның әр түрлі салаларындағы фундаментальді білімді қажет ететін, дәрігерлік тәжірибенің шыңы болып табылады.
Жедел жәрдем дәрігері жан-жақты мамандықты игеруі тиіс. Оған міндетті түрде жедел терапия, хирургия бойынша, акушерлі іс, босануды дұрыс жүргізу, токсикология негіздері, травмотология, педиатрия бойынша білім қажет.
Жедел медициналық жәрдем ұйымдастыру және құрылымы біздің республикамызда едәуір мөлшерде, денсаулық сақтаудың жалпы даму деңгейін анықтайды. Әр бір адамның активті өмірін сақтау және бекіту, ұзарту қажетті қызмет болып табылады.
Негізгі мақсаттары шақырған жерге мерзімінде жету, диагностикалаудың жоғары сапасын өткізу болып табылады, және шұғыл емдік шараларды толық орындау, және күрделі емдік тактикалық сұрақтарды шешу.
Олар ауруханаға дейінгі этапта шұғыл көмектің барлық түрлерімен қамтамасыз етеді, зақымдалуына немесе ауруына сәйкес мамандандырылған кезекші стационарға зақым шеккен және науқастарды жеткізу, т. б болып табылады.
1. Медициналық жедел жәрдем станциялары - бұл ересек тұрғындарға және сондай-ақ жасөспірімдер, балалар өміріне қауіпті жағдай туғанда, оқыс жағдайларда, жедел ауыр кеселдерде оқиға болған жерде және жол бойындағы апаттарға көрсетілетін тәулік бойы ақысыз қызмет атқаратын медициналық ұжым.
2. Негізгі шарттары:
1) халыққа толық тиімді;
2) уақтылы ұйымдасқан түрде көмек көрсету;
3) көлемі аумақты және жоғары дәрежелі;
4) тиісті мед.ұжымдарға кедергісіз госпитализация жасауды қамтамасыз ету болып табылады.
3. Медициналық "шұғыл" – көмек көрсету деген түсінік барлық шұғыл, кезек күттірмейтін, патологиялық жағдайларды, кенет дамыған, ішкі және сыртқы факторлар әсерінен болатын ауырлық дәрежесіне қарамастан тез арада диагностикалық және емдік жұмыстарды талап ететін жағдайларды білдіреді.
Дәріс тезистері:
Жедел жәрдем беру медицинаның әр түрлі салаларындағы фундаментальді білімді қажет ететін, дәрігерлік тәжірибенің шыңы болып табылады.
Жедел жәрдем дәрігері жан-жақты мамандықты игеруі тиіс. Оған міндетті түрде жедел терапия, хирургия бойынша, акушерлі іс, босануды дұрыс жүргізу, токсикология негіздері, травмотология, педиатрия бойынша білім қажет.
Жедел медициналық жәрдем ұйымдастыру және құрылымы біздің республикамызда едәуір мөлшерде, денсаулық сақтаудың жалпы даму деңгейін анықтайды. Әр бір адамның активті өмірін сақтау және бекіту, ұзарту қажетті қызмет болып табылады.
Негізгі мақсаттары шақырған жерге мерзімінде жету, диагностикалаудың жоғары сапасын өткізу болып табылады, және шұғыл емдік шараларды толық орындау, және күрделі емдік тактикалық сұрақтарды шешу.
Олар ауруханаға дейінгі этапта шұғыл көмектің барлық түрлерімен қамтамасыз етеді, зақымдалуына немесе ауруына сәйкес мамандандырылған кезекші стационарға зақым шеккен және науқастарды жеткізу, т. б болып табылады.
1. Медициналық жедел жәрдем станциялары - бұл ересек тұрғындарға және сондай-ақ жасөспірімдер, балалар өміріне қауіпті жағдай туғанда, оқыс жағдайларда, жедел ауыр кеселдерде оқиға болған жерде және жол бойындағы апаттарға көрсетілетін тәулік бойы ақысыз қызмет атқаратын медициналық ұжым.
2. Негізгі шарттары:
1) халыққа толық тиімді;
2) уақтылы ұйымдасқан түрде көмек көрсету;
3) көлемі аумақты және жоғары дәрежелі;
4) тиісті мед.ұжымдарға кедергісіз госпитализация жасауды қамтамасыз ету болып табылады.
3. Медициналық "шұғыл" – көмек көрсету деген түсінік барлық шұғыл, кезек күттірмейтін, патологиялық жағдайларды, кенет дамыған, ішкі және сыртқы факторлар әсерінен болатын ауырлық дәрежесіне қарамастан тез арада диагностикалық және емдік жұмыстарды талап ететін жағдайларды білдіреді.
1. Руководство по скорой медицинской помощи + CD/ под ред. Багненко С.Ф., Верткина А.Л., Мирошниченко А.Г. - М., 2008, 816 с.
2. Руководство по скорой медицинской помощи. Под ред. В.М.Михайловича,2004.=704.
3. Сумин С.А. Неотложные состояния: учебник. Москва, 2002.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1. Турланов К.М., Калкабаева С.А. Жедел медициналық жәрдем беру. Алматы. 2004ж.
2. Руководство по скорой медицинской помощи. Под ред. В.М.Михайловича,2004.=704.
3. Сумин С.А. Неотложные состояния: учебник. Москва, 2002.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1. Турланов К.М., Калкабаева С.А. Жедел медициналық жәрдем беру. Алматы. 2004ж.
Қ.А. Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті
Мамандығы: Жалпы медицина
Амбулаторлы-емханалық терапия және жедел жәрдем кафедрасы
ДӘРІС КОМПЛЕКСТЕРІ
Курс: 5
Пәні: ЖЕДЕЛ ЖӘНЕ ШҰҒЫЛ МЕДИЦИНАЛЫҚ ЖӘРДЕМ
Шымкент – 2011
Кафедра мәжілісінде талқыланып бекітілді.
Кафедра меңгерушісі, м.ғ.д. профессор__________ Түзелбаев Н.К.
Хаттама №__________ _______ __________ 2011 ж.
Тақырыбы № 1. Жедел медициналық жәрдем беру қызметінің
ұйымдастырылуы.
Мақсаты:
ҚР-сының конституциясына, ҚР-сының “ҚР-сының азаматтарының денсаулығын
сақтау туралы” заңына сәйкес жедел және шұғыл көмек жұмысын ұйымдастыру
және принциптерін үйрету. Медициналық құжаттармен және денсаулық сақтау
министрлігінің бұйрықтарымен, жұмыс ерекшіліктерімен, “жедел және шұғыл
көмек” қызметтерінің міндеттерімен, құқықтарымен таныстыру.
Дәріс тезистері:
Жедел жәрдем беру медицинаның әр түрлі салаларындағы фундаментальді білімді
қажет ететін, дәрігерлік тәжірибенің шыңы болып табылады.
Жедел жәрдем дәрігері жан-жақты мамандықты игеруі тиіс. Оған міндетті
түрде жедел терапия, хирургия бойынша, акушерлі іс, босануды дұрыс жүргізу,
токсикология негіздері, травмотология, педиатрия бойынша білім қажет.
Жедел медициналық жәрдем ұйымдастыру және құрылымы біздің
республикамызда едәуір мөлшерде, денсаулық сақтаудың жалпы даму деңгейін
анықтайды. Әр бір адамның активті өмірін сақтау және бекіту, ұзарту қажетті
қызмет болып табылады.
Негізгі мақсаттары шақырған жерге мерзімінде жету, диагностикалаудың
жоғары сапасын өткізу болып табылады, және шұғыл емдік шараларды толық
орындау, және күрделі емдік тактикалық сұрақтарды шешу.
Олар ауруханаға дейінгі этапта шұғыл көмектің барлық түрлерімен
қамтамасыз етеді, зақымдалуына немесе ауруына сәйкес мамандандырылған
кезекші стационарға зақым шеккен және науқастарды жеткізу, т. б болып
табылады.
1. Медициналық жедел жәрдем станциялары - бұл ересек тұрғындарға және
сондай-ақ жасөспірімдер, балалар өміріне қауіпті жағдай туғанда, оқыс
жағдайларда, жедел ауыр кеселдерде оқиға болған жерде және жол бойындағы
апаттарға көрсетілетін тәулік бойы ақысыз қызмет атқаратын медициналық
ұжым.
2. Негізгі шарттары:
1) халыққа толық тиімді;
2) уақтылы ұйымдасқан түрде көмек көрсету;
3) көлемі аумақты және жоғары дәрежелі;
4) тиісті мед.ұжымдарға кедергісіз госпитализация жасауды қамтамасыз ету
болып табылады.
3. Медициналық "шұғыл" – көмек көрсету деген түсінік барлық шұғыл, кезек
күттірмейтін, патологиялық жағдайларды, кенет дамыған, ішкі және сыртқы
факторлар әсерінен болатын ауырлық дәрежесіне қарамастан тез арада
диагностикалық және емдік жұмыстарды талап ететін жағдайларды білдіреді.
4. "Кенет жағдай" деген түсініктің мағынасы – өмірге қауіпті кенеттен
болатын, денсаулықтың күрт нашарлауына алып келетін адам организмінде
болып жатқан патологиялық өзгерістерді білдіреді және емдеу барысында
кезек күттірмейтін шұғыл бірлескен емдік шараларды талап ететін жай.
5. Бригадалардың шығу уақытының тәртібі:
1) жедел жәрдем бойынша – 4 мин. дейін.
2) шұғыл тасымалдау бойынша – 30 мин. дейін.
3) жоспарлы тасымалдау бойынша – 90 мин. дейін.
Иллюстрациялы материалдар: слайдтар, плакаттар
Әдебиеттер:
Орыс тіліндегі:
Негізгі:
1. Руководство по скорой медицинской помощи + CD под ред. Багненко С.Ф.,
Верткина А.Л., Мирошниченко А.Г. - М., 2008, 816 с.
2. Руководство по скорой медицинской помощи. Под
ред. В.М.Михайловича,2004.=704.
3. Сумин С.А. Неотложные состояния: учебник. Москва, 2002.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1. Турланов К.М., Калкабаева С.А. Жедел медициналық жәрдем беру.
Алматы. 2004ж.
Қорытынды сұрақтары (кері байланыс):
1. ЖМЖ станциясының медициналық көмек жұмысының негізгі
принциптері.
2. Бригада шығу уақытының регламенті
3. Жедел көмек станциясының ұйымдастыру ережелері және қызметі.
4. Жедел көмек машинасының жабдықталуы.
5. Қандай шақырулар бірінші кезекті болып саналады?
6. ЖМЖ-тің қандай мамандандырылған бригадаларын білесіз?
7. Жедел және шұғыл медициналық көмек жүйесінде не кіреді?
Тақырыбы №2. Қолайсыз жағадайларда және апаттарда жедел жәрдем
беру қызметінің ұйымдастырылуы.
Мақсаты:
Қолайсыз жағдайларда халыққа дер кезінде апаттық медицинаның медико-
санитарлық көмекпен қамтамасыз ету принциптеріне үйрету.
Дәріс тезистері:
Апаттық медицинаның қызметі-денсаулық сақтаудың ажырамас құрамды
бөлігі болып табылады. Өзінің басшысы, басқару органдары, күштері,
құралдары, жұмыс түрлері мен амалдары бар. Қолайсыз жағдайларда халыққа дер
кезінде медико-санитарлық көмекпен қамтамасыз ету.
Азаматтық қорғаныстың медициналық қызметі денсаулық сақтау
жүйесіндегі арнайы ұйым болып табылады. Соғыс кезінде зақымдалғандарға және
апаттық жағдайларды жою уақытындағы халыққа медициналық көмек көрсету.
Азаматтық қорғаныстың медициналық қызметінің негізгі міндеттері:
1. зақымданғандардың жұмысқа тез оралу, мүгедектікті және өлім санын едәуір
төмендету мақсатында жаппай зақымдану ошақтарында медициналық көмектің
барлық түрлерін көрсету
2. Жаппай жұқпалы аурулардың таралуын және пайда болуын алдын-алуға
бағытталған санитарлы-гигиеналық және эпидемияға қарсы шараларды жүргізу
3. Техногенді апаттарды және қазіргі әскери қарудың зақымдаушы
факторларының әсерінен азаматтық қорғаныстың медициналық қызметінің жеке
құрамын және халықты қорғауға кешенді шараларды жүргізу
Бейбітшілік және соғыс кезіндегі қолайсыз жағдайлардағы бұл міндеттерді
шешу үшін азаматтық қорғаныстың медициналық қызметінің соған сәйкес
ұйымдастырушылық құрылымы болады.
Иллюстрациялы материалдар: слайдтар, плакаттар
Әдебиеттер:
Орыс тіліндегі:
Негізгі:
1. Руководство по скорой медицинской помощи + CD под ред. Багненко С.Ф.,
Верткина А.Л., Мирошниченко А.Г. - М., 2008, 816 с.
2. Руководство по скорой медицинской помощи. Под
ред. В.М.Михайловича,2004.=704.
3. Сумин С.А. Неотложные состояния: учебник. Москва, 2002.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1. Турланов К.М., Калкабаева С.А. Жедел медициналық жәрдем беру.
Алматы. 2004ж.
Қорытынды сұрақтары (кері байланыс):
1. Апаттық медицинаның қызметін ұйымдастыру принциптері мен
міндеттері.
2. Азаматтық қорғаныстың медициналық қызметін ұйымдастыру
принциптері мен міндеттері.
3. Қолайсыз жағдайлардағы зақым алған халықты емдік-эвакуациялық
қамсыздандырудың негіздері:
а) медициналық эвакуацияның кезеңдері
б) медициналық көмек түрлері
в) медициналық сұрыптау
г) медициналық эвакуация
Тақырыбы №3. Орталық нерв жүйесінің өмірге қауіпті
Зақымдануларын диагностикалау және жедел көмек
көрсету алгоритмі.
Мақсаты:
Әр түрлі этиологиялық комалар, жүйке жүйесінің аурулары және
жарақаттарының этиологиясын, патогенезін, клиникасын, жедел көмек көрсету
кезіндегі тәжірибелік дағдыларды, тасымалдау ерекшеліктерін және
госпитализациялауға көрсекіштерді үйрену.
Дәріс тезистері:
Соңғы он жылдықта көп жағдайда гипертониялық аурудың және
артеросклероздың асқынуы болып табылатын ми қан айналамының жедел
бұзылыстарының салыстармалы жиілігі жоғарылауда. Ми қан айналымының
бұзылысы жиілігі бойынша Қазақстанда және ТМД-ның басқа елдерінде 2-ші
орында, ал АҚШ-та 27-ші орында АГ-ның таралуы бұл елдерде бірдей және 23-
25% құрайды. Сонымен қатар, инсульттар Батыс Еуропа елдеріне қарағанда
Қазақстанда 4 есе жиі кездеседі, уақытылы адекватты ем алудың болжамын
жақсартады және мүгедектікке әкелетін және өлім себебі болатын асқынулардың
даму қауіпін төмендету.
Бас миының ісіну синдромы тыныс жетіспеушілігі, жүрек-қан тамыр
жетіспеушілігі, қан жоғалту, жарақат, интоксикация, бас миының ісігі,
метаболикалық бұзылыстар, аллергиялық реакциялар сияқты бірқатар
патологиялық жағдайлар нәтижесі болып табылады.
Бұл жағдайлардың патогенезін, клиникасын жедел көмек принциптерін білу
уақытылы диагностикалауға және осы науқастарды тиімді емдеуге қажет.
Жедел психикалық бұзылыстары бар науқастардың едәуір бөлігі жедел
жәрдем пациенттері болып табылады. Халықтың жедел жәрдемге хабарласуының
негізгі себебі – жедел психикалық бұзылыстармен шақырылған науқастардың
мінезінің өзгеріп, бар психикалық аурулардың декомпенсациясы болып
табылады.
Психикалық бұзылыстардың жиі кездесетін белгелері ортасына қарсы
әрекеттер болып табылады. Психоз жағдайындағы науқастардың әрекеті
науқастың өзіне де, сонымен қатар, ортасына да қауіпті болады. Болжамы -
қолайсыз өйткені психоздар жиі кезеңді және көптеген аурулардың асқынулары
болып табылады. (Бас миының және оның қабықшаларының органикалық
зақымдаруларының қатерлі ісіктері, бас сүйегінің жарақаты, ауыр соматикалық
аурулар, интоксикациялар).
Науқасқа шақыруға баратын жедел жәрдем дәрігерінің міндеті қозуды
басатын симптоматикалық шаралар өткізуге, науқастың, оның
айналасындағылардың және медперсоналдардың қауіпсіздігін ескере отырып
госпитлизациялау туралы сұрақтарды шешуге бағытталады.
Иллюстрациялы материалдар: слайдтар, плакаттар
Әдебиеттер:
Орыс тіліндегі:
Негізгі:
1. Руководство по скорой медицинской помощи + CD под ред. Багненко С.Ф.,
Верткина А.Л., Мирошниченко А.Г. - М., 2008, 816 с.
2. Руководство по скорой медицинской помощи. Под
ред. В.М.Михайловича,2004.=704.
3. Сумин С.А. Неотложные состояния: учебник. Москва, 2002.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1. Турланов К.М., Калкабаева С.А. Жедел медициналық жәрдем беру.
Алматы. 2004ж.
Қорытынды сұрақтары (кері байланыс):
1. Менингит, энцефалиттің диагностикасы және жедел жәрдем
2. Бас сүйек ми жарақатының диагностикасы және жедел жәрдем
3. Ошақты және жалпымилық неврологиялық белгілер
4. Бас миының ісінуі. Клиникасы. Диагностикасы. Жедел жәрдем.
5. Санасы жоқ науқасты тасымалдау
6. Эпистатус кезіндегі жедел жәрдем
7. Психикалық аурулары бар науқастарды госпитализациялауға көрсеткіштер
6. Психикалық аурулары бар науқастарды күштеп госпитализациялауға
көрсеткіштер
7. Психикалық аурулары бар науқастарды тысамылдау қалай жүргізіледі
Тақырыбы №4. Тыныс алу жүйесінің өмірге қауіпті зақымдануларын
диагностикалау және жедел көмек көрсету
алгоритмі.
Мақсаты:
Тыныс алу жүйесінің өмірге қауіпті зақымдануларынының себептерін,
клиникасын, диагностикасын және тәжірибелік дағыларды үйрену: ӨЖВ, жоғары
тыныс жолдарының өткізгіштігін қалыпқа келтіру, ЖТЖ кезінде және одан
кейінгі тәжрибелік қызметтер кезінде қолдану.
Тыныс ағзаларының ауруларының және кеуде клеткасының травмасының
этиологиясын, патагенезін клиникасын, диагностикасын және дифференциальды
диагностикасын, тасымалдау ерекшеліктерін және госпитализациялауды үйрену.
Балалардағы гипертермиялық және тырысулық синдромдарды диагностикалауды
және жедел көмек көрсетуді үйрену.
Дәріс тезистері:
Жедел тыныс жетіспеушілігі дегеніміз бірнеше күн, сағат немесе минут
ішінде тез дамитын және прогрессирленуге тенденциямен сипатталатын, жедел
диагностиканы және жедел ем шаралар қажет ететін синдром болып табылады.
Уақытылы көмек көрсетілмеген жағдайда өкпедегі қан оксигенациясының бұзылып
жоғарылайды, гиперкапния пайда болады және күшейеді, ОНЖ-сінің функциясының
бұзылуымен жүретін ауыр қан айналым бұзылыстары қосылады. Коматазды
жағдайлар қосылуымен жедел тыныс жетіспеушілігі әртүрлі жедел және
созылмалы аурлардың өршуі кезінде дамуы мүмкін.
Бронхтық астма нозологиялық форма түрінде Қазақстанда актуальді, оның
таралуы ересек адамдардың 3%-нда құрайды және балаларда 5%-дан көп, яғни
жалпы елімізде шамамен 7 млн. науқаста БА кездеседі. Бронхтық астма – халық
арасында едәуір кең таралған ауру.
Созылмалы обструктивті бронхит – ересек адамдар арасында таралуы
16% -ды құрайды, ал мұндай науқастардың жалпы саны 3,5 млн-ға тең. Тыныс
азғаларының созылмалы өтетін аурулары құрамында созылмалы бронхит үлесі 70-
80%-ды құрайды.
Күрделі өндірістік мекемелердің және қалалардағы көшелік
қозғалыстардың интенсификациясының, өндірістік химияның, өзіндік емделудің,
соның ішінде седативті заттармен емделудің пайда болуы тыныс бұзылысы мен
жүретін қолайсыз жағдайлардың саны елдәуір жоғарылады.
Иллюстрациялы материалдар: слайдтар, плакаттар
Әдебиеттер:
Орыс тіліндегі:
Негізгі:
1. Руководство по скорой медицинской помощи + CD под ред. Багненко С.Ф.,
Верткина А.Л., Мирошниченко А.Г. - М., 2008, 816 с.
2. Руководство по скорой медицинской помощи. Под
ред. В.М.Михайловича,2004.=704.
3. Сумин С.А. Неотложные состояния: учебник. Москва, 2002.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1. Турланов К.М., Калкабаева С.А. Жедел медициналық жәрдем беру.
Алматы. 2004ж.
Қорытынды сұрақтары (кері байланыс):
1. ЖТЖ-нің жіктемесі.
2. ЖТЖ-і кезінде бірінші жедел көмек көрсету.
3. Астмалық статустың себептері.
4. Астмалық статустың клиникалық формаларын жіктеңіз?
5. Астмалық статус кезіндегі жедел көмек.
6. Стеноздалушы ларинготрахеит. Диагностика. Жедел көмек.
7. Өкпелік қан кету. Диагностикасы. Жедел көмек.
Тақырыбы №5. Жүрек – қантамыр жүйесінің өмірге қауіпті
зақымдануларын диагностикалау және жедел
көмек көрсету алгоритмі.
Мақсаты:
Жүрек-қантамырлық жіті жеткіліксіздікті, коронарлық жіті синдромды,
гипертониялық криздерді, ырғақ және өткізгіштіктің бұзылу синдромын
диагностикалау. Жедел көмек көрсету дағдыларын, тасымалдау және
госпитализациялауды үйрену, госпитализациялауға көрсеткіштерді және
науқасты тасмалдауға көрсеткіштер мен ерекшеліктерін үйрету.
Дәріс тезистері:
Дәл қазіргі күні кенеттен өлімнің негізгі себебі жүректің ишемиялық
ауруы бірінші орында тұр. Көптеген науқастар жүректің ишемиялық ауруының
жедел ұстамасынан ауруханаға дейінгі этапта, медициналық көмек алмай қайтыс
болады. Емдеу тактикасы дамып жатқан жедел ұстамасы және гемодинамиканың
көмек көрсету үшін стационарға жедел, міндетті түрде жеткізуге негізделген.
Кенеттен жүректік өлімнің себебі әсіресе жас және егде жасы басқа аурулар
болуы мүмкін, ал бұл реанимациялық шаралар схемасына кейбір өзгерістер
ендіруді қажет етеді. Ритмнің және өткізгіштіктің бұзылуы миокард
инфарктінің және барлық ишемиялық аурулардың едуәір жиі асқынулары болып
табылады.
Е.И. Чазов мәліметтері бойынша олар ірі ошақты МИ-сі бар науқастардың
ЭКГ-де 87-100% анықталады, ал майда ошақтыда – 71 %. Алғашқы 4 сағатта өлім
себебі көбінсе қарыншалар фибрилляциясы, ал одан кейін кардиогенді шок
болады. Бұл жағдайларда эффективті уақытылы ем көрсету болжамды жақсартады
және науқастардың тірілуі жиі байқалады.
Гипертониялық криздер нервті-тамырлық және гуморальді бұзылыстармен
артериялық қысымының біршама кенеттен жоғарылауы. Көбінсе криз эссенциальді
гипертония кезінде дамиды, сирек жағдайда симптоматикалық кезінде.
Бейімдеушілер факторлар неврті-психикалық әсерлер (алкоголь, ауа райының
өзгеруі, гипертензивті дәрілерді алып тастау) болып табылады. Артериялық
қысымының кенеттен жоғарылауы (қалыпты саннан жоғары және 180100 мм с.б.б.
дан жоғары) өмірге қажетті ағзалардың ауторегуляциясының бұзылуына әкеледі
және мидың, жүректің, тамырлардың және бүйректің зақымдалуын шақырады. Ми
қан айналымының бұзылысы, жиілігі бойынша Қазақстанда және ТМД-ның басқа
елдерінде 2-ші орында, ал АҚШ-та 27-ші орында, АГ-ның таралуы бұл елдерде
бірдей және 23-25% құрайды. Сонымен қатар, инсульттар Батыс Европа елдеріне
қарағанда Қазақстанда 4 есе жиі кездеседі. Уақытылы адекватты ем аурудың
болжамын жақсартады және мүгедектікке әкелетін және өлім себебі болатын
асқынулардың даму қауіпін төмендетеді.
Иллюстрациялы материалдар: слайдтар, плакаттар
Әдебиеттер:
Орыс тіліндегі:
Негізгі:
1. Руководство по скорой медицинской помощи + CD под ред. Багненко С.Ф.,
Верткина А.Л., Мирошниченко А.Г. - М., 2008, 816 с.
2. Руководство по скорой медицинской помощи. Под
ред. В.М.Михайловича,2004.=704.
3. Сумин С.А. Неотложные состояния: учебник. Москва, 2002.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1. Турланов К.М., Калкабаева С.А. Жедел медициналық жәрдем беру.
Алматы. 2004ж.
Қорытынды сұрақтары (кері байланыс):
1. Жүрек-қантамырлық жіті жеткіліксіздігінің диагностикалау алгоритмі,
жедел жәрдем көрсету принциптері.
2. Коронарлық жіті синдромның диагностикалау алгоритмі, жедел жәрдем
көрсету принциптері.
3. Гипертониялық криздердің диагностикалау алгоритмі, жедел жәрдем
көрсету принциптері.
4. Ырғақ пен өткізгіштіктің бұзылуының диагностикалау алгоритмі, жедел
жәрдем көрсету принциптері.
Тақырыбы №6. Аллергиялық және инфекциялық аурулар кезіндегі
өмірге қауіпті зақымдануларын диагностикалау
және
жедел көмек көрсету алгоритмі.
Мақсаты:
Аллергиялық реакциялардың этиология, патогенез, клиника диагностикасын
оқу, және жәндік, жылан шаққан кездегі, әсіресе анафилактикалық шок және әр
түрлі типтегі аллергиялық реакциялар кезіндегі жедел терапия көрсетудегі
тәжірибелік дағдыларды үйрену, тасымалдау және госпитализациялау
ерекшеліктерін білу.
Дәріс тезистері:
Жедел аллергия дүние жүзінде жиі кездесуде. Бұл ғылыми техникалық
дамудың нәтижесінде, қоршаған ортаға зиянды әсерлі техногенді өнімдердің
шығарылуынан әр түрлі улар мен аллерген концентрациясы мен мөлшерінің
жоғарылауына байланысты. Сонымен қатар халықтардың миграциясының көбеюінен,
адамдар популяциясы және аллергиялар мен уларындықты меншігі, субстраты
арасындағы қарым қатынастың кеңеюіне алып келетін де маңызы бар.
Соңғы уақытта бүкіл дүние жүзінде халықтардың аллергиялық өсуде,
нәтижесінде аллергиялық аурулармен ауыру көбеюде. Бұл өз кезіндегі
өндірістің химиялизациялануынына және тұрмыстық өмірге кең көлемінде
химияның өндірілуіне байланысты.
Қазіргі таңда бүкіл халықтың 10% аллергиялық аурудың кез келген бір
түрімен ауырады. Осыған орай осы саладағы нозологияларды зерттеу, оларға
қарсы бағытталған күрес әдістерін оның ішінде жедел шараларды ұйымдастыру
медицина үшін, бүкіл қоғам үшін өте маңызды.
Иллюстрациялы материалдар: слайдтар, плакаттар
Әдебиеттер:
Орыс тіліндегі:
Негізгі:
1. Руководство по скорой медицинской помощи + CD под ред. Багненко С.Ф.,
Верткина А.Л., Мирошниченко А.Г. - М., 2008, 816 с.
2. Руководство по скорой медицинской помощи. Под
ред. В.М.Михайловича,2004.=704.
3. Сумин С.А. Неотложные состояния: учебник. Москва, 2002.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1. Турланов К.М., Калкабаева С.А. Жедел медициналық жәрдем беру.
Алматы. 2004ж.
Қорытынды сұрақтары (кері байланыс):
1. Анафилактикалық шок кезіндегі диагностика және жедел жәрдем
2. Бронхтың демікпе диагностика және жедел жәрдем
3. Жәндік, жылан шаққандағы аллергиялық реакция диагностика, жедел
жәрдем
4. Полинноздар диагностика, жедел жәрдем
5. Егуден кейінгі асқынулар диагностика, жедел жәрдем
6. Есекжем Квинке ісігі кезіндегі диагностика, жедел жәрдем
Тақырыбы№ 7. Шоктық жағдайлардағы диагностикалау және жедел
көмек көрсету алгоритмі
Мақсаты:
Шоктың жіктелуін, клиникасын, диагностикалау алгоритмін және
жедел жәрдем көрсету принциптерін үйрету
Дәріс тезистері: Шок- гемодинамиканың жалпы жедел бұзылысы жасушаларда
оттегі тапшылығының өрістеуімен және бастапқы кезде жасушалардың қайтымды,
кейін қайтымсыз зақымдануымен сипатталатын гемодинамиканың жалпы жедел
бұзылысы. Шоктың түрлері: гиповолемиялық, травмалық, кардиогенді,
септикалық, анафилактикалық , күйіктік, аралас. Шоктың барлық түрлерінің
негізгі белгісі абсолюттік немесе салыстырмалы гиповолемиялық синдром болып
табылады. Гиповолемиялық (постгеморрагиялық) шок жедел қ көп қан кетуден
дамиды. Бұл кезде айналымдағы қан көлемінің төмендеуінен жүректің соғу
көлемі төмендеп, орталық вена қысымы мен артериальді қысым төмендейді.
Травмалық шок- жарақат алған жерден орталық нерв жүйесіне қатты ауырсыну
импульсациясының баруынан пайда болады. Күйіктік шокта травмалық шоктағыдай
дамиды. Кардиогенді шоктың негізінде жедел жүрек жетіспеушілігі жатыр.
Септикалық шоктың негізінде микроциркуляция жүйесіне эндотоксиндердің әсері
жатыр. Анафилактикалық шок организмге аллергеннің қайта түсуінен қанға
гистамин, серотонин және басқада биологиялық белсенді заттардың шығуынан
дамиды.
Иллюстрациялы материалдар: слайдтар, плакаттар
Әдебиеттер:
Орыс тіліндегі:
Негізгі:
1. Руководство по скорой медицинской помощи + CD под ред. Багненко С.Ф.,
Верткина А.Л., Мирошниченко А.Г. - М., 2008, 816 с.
2. Руководство по скорой медицинской помощи. Под
ред. В.М.Михайловича,2004.=704.
3. Сумин С.А. Неотложные состояния: учебник. Москва, 2002.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1. Турланов К.М., Калкабаева С.А. Жедел медициналық жәрдем беру.
Алматы. 2004ж.
Қорытынды сұрақтары (кері байланыс):
1. Шоктың даму механиздері, түрлері
2. Шоктың түрлеріне байланысты клиникасы
3. Шокты диагностикалау алгоритмі
4. Жедел жәрдем көрсету принциптері
Тақырыбы №8. Комалар кезіндегі диагностикалау және жедел көмек
көрсету алгоритмі.
Мақсаты:
Әр түрлі этиологиялық комалардың этиологиясын, патогенезін,
клиникасын, жедел көмек көрсету кезіндегі тәжірибелік дағдыларды,
тасымалдау ерекшеліктерін және госпитализациялауға көрсекіштерді үйрену.
Дәріс тезистері:
Кома бас миының зақымдану, тамыр зақымдануы, ісіктер, инфекция,
эпилепсия, метаболикалық патология: уремия, қант диабеті, гипогликемия,
гиперкапниялық наркоз, бауыр ауруында, микседема, арақпен улану сияқты
патологиялық жағдайлар нәтижесі болып табылады.
Бұл жағдайлардың патогенезін, клиникасын жедел көмек принциптерін білу
уақытылы диагностикалауға және осы науқастарды тиімді емдеуге қажет.
Комада жатқан науқастарды көргенде оның ауруының қашан басталғанын,
ұзақтығын, сипатын білмегенде, мынадай тексерулер жүргізу керек:
1. Болған жерді және науқастың киімін, қалай жатқанын, уланғанда газдың
иісін, дәрі упаковкасын, рецептін қарау керек.
2. Туысқандарынан және көршілерінен науқасты қашан соңғы рет көргенін
сұрайды.
3. Науқасты зерттеуі ойықтың пайда болуын, асқынуын.
Бас зақымдануы құлап қалғанда, суықтан, қатты шөлдеуден, кіші дәреті
шықпай қалғаннан, пневмонияда болғанын білу керек.
Иллюстрациялы материалдар: слайдтар, плакаттар
5. Әдебиеттер:
Орыс тіліндегі:
Негізгі:
1. Руководство по скорой медицинской помощи + CD под ред. Багненко С.Ф.,
Верткина А.Л., Мирошниченко А.Г. - М., 2008, 816 с.
2. Руководство по скорой медицинской помощи. Под
ред. В.М.Михайловича,2004.=704.
3. Сумин С.А. Неотложные состояния: учебник. Москва, 2002.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1. Турланов К.М., Калкабаева С.А. Жедел медициналық жәрдем беру.
Алматы. 2004ж.
Қорытынды сұрақтары (кері байланыс):
1. Комалардың түрлері. Дифференциальды диагностикасы.
2. Уремиялық команың клиникасы, диагностикасы және жедел жәрдем
3. Бауырлық команың клиникасы, диагностикасы және жедел жәрдем
4. Панкреатикалық команың клиникасы, диагностикасы және жедел жәрдем
5. Алкогольді команың клиникасы, диагностикасы және жедел жәрдем
6. Гипогликемиялық команың клиникасы, диагностикасы және жедел жәрдем
7. Гипергликемиялық команың клиникасы, диагностикасы және
8. Травмалық команың клиникасы, диагностикасы және жедел жәрдем
Тақырыбы №9. Жіті іштүйнек синдромы кезіндегі диагностикалау
және жедел көмек көрсету алгоритмі.
Мақсаты:
Іштің жедел патологиясын білу және басқа ағзалардың патологиясымен
дифферениальды диагностика өткізу, критикалық жағдайларды жедел көмек
көрсетуді үйрену.
Дәріс тезистері:
Іш патологиясы кезіндегі жедел медициналық көмек проблемасының
актуальды болуының себебі, бұл патология науқас өміріне қауіп төңдіреді
және көптеген жағдайларда шұғыл операцияларды қажет етеді. Науқасқа зерттеу
жүргізу кезінде міндетті түрде жедел патологиясымен, ұқсас симптомды жүйелі
аурулардың арасында дифференциальды диагностика өткізу қажет.
Іш қуысының жедел патологиясы ауырсынумен, құсумен, ішек функциясының
бұзылысымен және қан кетуімен білінуі мүмкін. Іштің жедел патологиясы
өмірге қажетті ағзалар фунциясының бұзылысымен қатар жүреді және екі
мақсатты шешуді қажет етеді.
1. Өмірге қауіпті жағдайларды анықтау және жою: перифериялық қан айналысы,
қан жоғалту, деградация, генерализацияланған инфекция;
2. Операцияның қажеттілігін және жылдамдығын шешу; науқастарды қарауға
мүмкіндігінше хирург және терапевт қатысуы қажет. Шұғыл операцияның
қажеттілігін шешу. Шұғыл операциялар кезінде шоктан шығару және өмірге
қажетті ағзалар мен жүйелердің функциясының бұзылуын коррекциялау операция
үстінде және одан кейін де жалғастырылады.
Иллюстрациялы материалдар: слайдтар, плакаттар
Әдебиеттер:
Орыс тіліндегі:
Негізгі:
1. Руководство по скорой медицинской помощи + CD под ред. Багненко С.Ф.,
Верткина А.Л., Мирошниченко А.Г. - М., 2008, 816 с.
2. Руководство по скорой медицинской помощи. Под
ред. В.М.Михайловича,2004.=704.
3. Сумин С.А. Неотложные состояния: учебник. Москва, 2002.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1. Турланов К.М., Калкабаева С.А. Жедел медициналық жәрдем беру.
Алматы. 2004ж.
Қорытынды сұрақтары (кері байланыс):
1. Іштің жедел патологияларының дифференциалды диагностикасы және
жедел госпитализацияға және шұғыл операцияларға көрсеткіштер
2. “Қысылған” жарық кезіндегі клиникалық көріністің ерекшеліктері және
жедел жәрдем.
3. Іш қуысының жедел қабыну ауруларының клиникасының ерекшеліктері
және жедел жәрдем.
4. Іш қуысының ашық және жабық жарақаттары, клиникасы, диагностикасы,
жедел жәрдем.
5. жедел мезентериалды қан айналым бұзылыстарының клиникасының
ерекшеліктері және жедел жәрдем.
6. Егде адамдардағы және жас балалардағы перитонит клиникасының
ерекшеліктері (пельвиоперитонит)
7. Іш қуысына, асқазан-ішек жжолдарынан қан кету кезендегі жедел жәрдем
және тасымалдау.
Тақырыбы №10. Қан кетулер кезіндегі диагностикалау және жедел
көмек көрсету алгоритмі.
Мақсаты:
Қан кетулердің түрлерін, диагностикасын және қан кетулерде жедел
көмек көрсету принциптерін үйрету.
Дәріс тезистері:
Қан кету- жара өте асқынып кеткен жағдайда адам өміріне аса қауіпті
құбылыс. Зақымдалған қан тамырлардан қанның шығуы қан кету деп аталады.
Қанның тамырлардан зақымдана салысымен дереу немесе біраз уақыттан соң
кешігіп барып та шығуы мүмкін.
Қантамырлардың зақымдану сипатына қарай қан кетудің артериялық, веналық,
капиллярлық, паренхиматоздық түрлері болады. Қан кету сырттай және іштей
болып 2-ге бөлінеді. Қан сыртқа кеткенде терідегі және көзге көрінбейтін
кілегейлі қабықшадағы қуыстағы жара арқылы ағады. Ал асқазаннан және
ішектен қан кеткенде бірнеше сағаттан кейін сыртқа шығады. Іштей қан кету
кезінде қан тканьдерге, мүшелерге, ішкі қуыстарға қарай ағады. Сондықтан ол
қан құйылу деп аталады. Ең қауіптісі кеуде қуысына және құрсақ қуысына
қарай ағуы. Қан тканьдерге құйылғанда сіңіп, инфильтрат немесе қанталау деп
аталатын кішкене ісік пайда болады. Тканьдерге біркелкі сіңбей, жылжып
аққан қан қуыстарға толып томпаяды да, олар гематома деп аталады. Қансырап,
1-2 л қаннан айырылғанда әсіресе дене бірнеше жерден жарақаттанғанда
зақымдалған адамның өліп кетуі де мүмкін.
Иллюстрациялы материалдар: слайдтар, плакаттар
Әдебиеттер:
Орыс тіліндегі:
Негізгі:
1. Руководство по скорой медицинской помощи + CD под ред. Багненко С.Ф.,
Верткина А.Л., Мирошниченко А.Г. - М., 2008, 816 с.
2. Руководство по скорой медицинской помощи. Под
ред. В.М.Михайловича,2004.=704.
3. Сумин С.А. Неотложные состояния: учебник. Москва, 2002.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1. Турланов К.М., Калкабаева С.А. Жедел медициналық жәрдем беру.
Алматы. 2004ж.
6. Қорытынды сұрақтары (кері байланыс):
1. Қан кету түрлері
2. Қан кету себептері
3. Уақытша қан тоқтату әдістері
4. Жгут қою ережесі
5. Кейбір қан кеткенде бірінші медициналық көмек беру: мұрыннан, өкпеден,
асқазаннан және ішектен
Тақырыбы №11. Уланулар және тістесулер кезіндегі диагностикалау
және жедел көмек көрсету алгоритмі.
Мақсаты:
Госпитализациялауға дейінгі этапта әр түрлі улану кезінде көмек
көрсетуді үйрену және практикалық дағдыларды үйрену.
Дәріс тезистері:
Қазіргі таңда химиялық заттардың шаруашылықта кең қолданылатын жедел
улану жиі кездесуде, оның этиологиясы әр түрлі болуы мүмкін: тұрмыстық,
кездейсоқ, алкогольды интоксикациялау және суицидтті улану, биологиялық,
тағамдық, медициналық, өндірістік улану, ол ғылыми техникалық революция
нәтижесіндегі қоршаған ортаны техногенді зиянды заттардың лақтырылуы мен
халықтың миграциясының көбеюіне байланысты.
Олардың тенденциясын нәтижесі ретінде нозологияны оқу, сонымен қатар
әсіресе олармен жедел шараларды өткізуді білумен күресу әдістері медицинаға
сонымен қатар жалпы халыққа зор көмегін тигізеді. Улануға жоғары
летальдылык, травмалық летальдылық 5 есеге көбейген, өндірістік және авария
кезіндегі залалдану көбеюі санының тән. Әсіресе, балалардың улануы қауіпті
және олардың өмірін сақтауда, жедел жәрдем дәрігері әр түрлі улану
кезіндегі шұғыл көмек көрсетуді негізгі уланудың дифференциясы мен
антидотты терапияны қолдануды білуі қажет. Уақытылы диагноз қойылып және
дұрыс ұйымдастырылған емді жүргізгенде уланудың ауырлық дәрежесіне, болжамы
қолайлы болуы мүмкін.
Иллюстрациялы материалдар: слайдтар, плакаттар
Әдебиеттер:
Орыс тіліндегі:
Негізгі:
1. Руководство по скорой медицинской помощи + CD под ред. Багненко С.Ф.,
Верткина А.Л., Мирошниченко А.Г. - М., 2008, 816 с.
2. Руководство по скорой медицинской помощи. Под
ред. В.М.Михайловича,2004.=704.
3. Сумин С.А. Неотложные состояния: учебник. Москва, 2002.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1. Турланов К.М., Калкабаева С.А. Жедел медициналық жәрдем беру.
Алматы. 2004ж.
Қорытынды сұрақтары (кері байланыс):
1. Ұйықтататын және наркотикалық препараттармен уланудың диагностикасы,
шұғыл көмек көрсету
2. ФОС улану диагностика, шұғыл көмек
4. Угарлы газбен улану, диагностикасы, шұғыл көмек
5. Уксус (серной, азотной) қышқылымен улану диагностикасы, шұғыл көмек
6. Құрамында хлор бар көмір сутегімен улану, диагностикасы, шұғыл көмек
7. Мырыш және ауыр металл тұздарымен улану, диагностикасы, шұғыл көмек.
Тақырыбы №12. Суға бату, электрожарақат, ыстық және күн өту, үсік
кезіндегі диагностикалау және жедел көмек
көрсету
алгоритмі.
Мақсаты:
Студенттерді тұншығу, асылу, үсік және күйік кезінде жедел көмек
көрсетуге үйрету. Сол уақыттарда шокқа қарсы шаралар қолдануды үйрету
Науқастарды тасымалдау принциптерін үйрету.
Дәріс тезистері:
Суға батқанда басқа себептерден де бірден қайтыс болып кету қаупі бар.
Олар: травмалар, жедел инфаркт миокардында, инсульт. Алғашқы суға бату көп
кездеседі. Су жоғарғы тыныс органдарына, өкпеге, қанға өтеді. Ағзада тез
арада гемолиздік гиперволемия, гемодилюция, гиперпротеинемия дамуына
әкеледі. Қанда иондық тепе-теңдік бұзылып, артериялық гипоксемия пайда
болады.Алғашқы көмек көрсеткен соң өкпе ісінуі мен қанда қақырықтық пайда
болуы байқалады.
Көбінесе техника қауіпсіздігінің ерекшеліктерін сақтамағаннан
болады. Ток 50 В және одан жоғары болса, электротравма алынады. Клиникасы
электр тогының дәрежесіне, әсер ету ұзақтығына байланысты.
Найзағаймен зақымдану күн күркірегенде болады. Найзағай разряды 10 000
000 В болып, адам травма алуы мүмкін. Есін көпке жоғалтады. Клоникалық
тырысу пайда болады. Галлюцинация, елестету, дұрыс сөйлемеу, аяқ-қол
парезі, гемипарезі, тері қыртысында найзағай іздері – сурет көрінісі
байқалады.
Төменгі температураның ағзаға әсер етуінен болады. Тексергенде цианоз,
мұздай тері, терінің сезу қабілеті төмендеген. Жылытқан кезде қатты ауру
сезімі пайда болады. Үсік дәрежесі 24 сағаттан соң анықталады.
Иллюстрациялы материалдар: слайдтар, плакаттар
Әдебиеттер:
Орыс тіліндегі:
Негізгі:
1. Руководство по скорой медицинской помощи + CD под ред. Багненко С.Ф.,
Верткина А.Л., Мирошниченко А.Г. - М., 2008, 816 с.
2. Руководство по скорой медицинской помощи. Под
ред. В.М.Михайловича,2004.=704.
3. Сумин С.А. Неотложные состояния: учебник. Москва, 2002.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1. Турланов К.М., Калкабаева С.А. Жедел медициналық жәрдем беру.
Алматы. 2004ж.
Қорытынды сұрақтары (кері байланыс):
1. Ащы және тұщы суларға бату. Патогенезі, клиникасы, диагностикасы және
жедел көмек.
2. Асылу патогенезі, клиникасы, диагностикасы, жедел жәрдем, болжамы.
3. Электрожарақаттар клиникасы, диагностикасы, асқынуы, жедел жәрдем.
4. Үсіктер. Патогенезі, жіктемесі, клиникасы, диагностикасы, асқынуы, жедел
жәрдем.
5. Жоғарыда келітрілген жағдайлар кезінде госпитализацияға көрсеткіштер
Тақырыбы №13. Полижарақаттар кезіндегі диагностикалау және жедел
көмек көрсету алгоритмі.
Мақсаты:
Жарақаттарда, жарақаттық шокта және көптеген жарақаттарда
көрсетілетін жедел жәрдем терапиясының практикалық дағдыларын үйрету.
Науқастарды тасымалдау принциптерін үйрету.
Дәріс тезистері:
Жарақат сөзін грек тілінен аударғанда зақымдалу, жарақатты деген
мағына береді. Жарақат – ткандердің қарсыласу күшінің жоғарылауының
әсерінің нәтижесінде дамитын организмнің морфологиялық функциональды
өзгерісі болып табылады. Механикалық зақымданулардың нәтижесінде ашық және
жабық катажарақаттар, яғни жоғарыдан құлаған кезде алған жарақаттар пайда
болады. Катажарақаттар кезінде бір ғана ағза зақымдалмайды, көптеген
зақымданулар-полижарақат байқалады. Жарақаттар термиялық, химиялық,
электрожарақаттар, психикалық жарақаттар, жарылыстан кейін дамитын
барожарақаттар болуы мүмкін. Жарақаттың пайда болу жағдайына байланысты
өндірістік және өндірістік емес тұрмыстық болуы мүмкін.
Травматизм дегеніміз бір уақыт арасында белгілі бір адамдар
категориясының алған жарақаттарының бірлестігі. Травматизмнің жалпы түрін
ажыратады (жылына 1000 адам), өндірістік, тұрмыстық және т.б. көрсеткіштер.
ДДҰ мәліметтері бойынша (10 мың адамға) әртүрлі елдерде жылына 9-дан 15-ке
дейін құрайды, АҚШ-та жарақат санына байланысты 1-ші орында және
транспорттың дамуына байланысты әйелдерге қарағанда ерлерде 2,1 есе жиі
кездеседі.
Жедел жағдайларда полижарақаттар және жарақаттық шок жатады. Травматизмді
есептеу статистикалық мәліметтермен жүргізіледі. Жарақаттар көпшілігі
ерлерде әйелдерден 2 есе жоғары., ал 15-29 жас аралығындағы ер адамдарда
барлық аурушаңдық ішінен бірінші орынға шығады. Барлық аурушаңдық арасынан
жарақаттар зақымдану сипатына қарай төмендегідей қатарда соғылу және
керілулер – 45,5%
Жаралар және жырылулар – 36,9%
Сүйек сынықтары – 8,5%
Басқа жарақаттар – 3,6%
Статистикалық мәліметтер бойынша госпитализацияланған хирургиялық
аурулардың 25-40%-ы травматологиялық науқастар, ал амбулаторлы қабылдауда
олардың саны 60%-ға жетеді.
Қалада өндірістің және жол қозғалысының интенсификацияның дамуынан,
тұрмыстық химия, өзін-өзі емдеудің көбеюінен тыныс және қан айналымының
жедел бұзылысынан жалғасатын саны өсті. Барлық дәрігерлер және қолайсыз
жағдайлардың медициналық персоналдар қолайсыз жағдайларда алғашқы көмек
көрсете алуы керек. Олардан басқа өрт сөндіру қызметкерлері, милиция, МАИ,
спорттық жетекшілер алғашқы медициналық жәрдем көрсетуі қажет.
Иллюстрациялы материалдар: слайд, плакаттар
Әдебиеттер:
Орыс тіліндегі:
Негізгі:
1. Руководство по скорой медицинской помощи + CD под ред. Багненко С.Ф.,
Верткина А.Л., Мирошниченко А.Г. - М., 2008, 816 с.
2. Руководство по скорой медицинской помощи. Под
ред. В.М.Михайловича,2004.=704.
3. Сумин С.А. Неотложные состояния: учебник. Москва, 2002.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1. Турланов К.М., Калкабаева С.А. Жедел медициналық жәрдем беру.
Алматы. 2004ж.
Қорытынды сұрақтары (кері байланыс):
1. Көп жарақаттардың жіктемесі
2. Полижарақаттарды диагностикалау және емдеу ерекшеліктері
3. Ауруханаға дейінгі бірінші көмек көрсету
Тақырыбы №14. Көз және ЛОР – ағзалар зақымданулары кезіндегі
диагностикалау және жедел көмек көрсету
алгоритмі.
Мақсаты:
Көз және ЛОР – ағзалар зақымданулары кезіндегі диагностикалау және
жедел көмек көрсету алгоритмі үйрету.
Дәріс тезистері: Көздің қасаң қабығы көздің басқа бөліктеріне қарағанда
сыртқы ортаның әсерінен аз қорғалады. Көздің травматизмін болдырмау бойынша
кең ауқымды шараларына қарамастан, көз жарақаты саны өте көп. Қасаң
қабықтың жарақаты әсіресе көзге бөтен дене түскенде немесе физикалық,
химиялық факторлардың әсерінен дамиды. Бөтен дененің түсуін сырттай қарау
арқылы анықталады. Қасаң қабықтың зақымдануының ішінде жиі қасаң қабықтың
эрозиясы, бөтен дененің түсуі, посттравматикалық кератит, ішке енген және
енбеген жарақаттар, қасаң қабықтың күйігі жатады.
Нұрлы қабықпен хрусталиктің зақымдануы көз алмасының ішке енген және
енбеген жарақаты нәтижесінде дамиды. Травмалық мидриаз, иридодиализ,
аниридия, нұрлы қабықтың жыртылуы, гифема пайда болады.
Жедел медициналық жәрдем дәрігері (фельдшері) қарапайым диагностикалық
амалдарды орындай білу керек: көру алаңы мен өткірлігін анықтау, бүйірден
жарық түсіріп қарау, қөздің қабағын сыртқа айналдырып қарау, көз тамшыларын
және көз майларын қолдана білу.
ЛОР-дағы жедел жағдайлардың бірі мұрыннан қан кету болып табылады. Мұрыннан
қан кету жалпы немесе жергілікті патологиялық прцестің клиникалық көрінісі
болады. Мұрыннан сыртқа көпірмеген қанның кетуі немесе жұтқыншақтың артқы
қабырғасына қан ағу.
Иллюстрациялы материалдар: слайдтар, плакаттар
Әдебиеттер:
Орыс тіліндегі:
Негізгі:
1. Руководство по скорой медицинской помощи + CD под ред. Багненко С.Ф.,
Верткина А.Л., Мирошниченко А.Г. - М., 2008, 816 с.
2. Руководство по скорой медицинской помощи. Под
ред. В.М.Михайловича,2004.=704.
3. Сумин С.А. Неотложные состояния: учебник. Москва, 2002.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1. Турланов К.М., Калкабаева С.А. Жедел медициналық жәрдем беру.
Алматы. 2004ж.
Қорытынды сұрақтары (кері байланыс):
1. Көздің жедел ауруларын диагностикалау.
2. Көздің зақымдануларын диагностикалау алгоритмі
3. Көздің жедел ауруларында және зақымдануларында жедел жәрдем көрсету
принциптері
4. ЛОР-ағзаларының диагностикалау алгоритмі
5. ЛОР-ағзаларының зақымдануларында жедел жәрдем көрсету принциптері
Тақырыбы №15. Эпидемиялық ошақта жедел медициналық көмек беру
қызметінің ұйымдастырырлуы.
Мақсаты:
Эпидемияға қарсы шараларды ұйымдастыруда инфекциялық ауруларды
белсенді анықтау, дер кезінде диагностикалау, шұғыл медициналық көмек және
инфекциялық стационарға тасымалдау ерекше орын алады. Жедел ішек
инфекциялары, ауа тамшы, зоонозды, трансмиссивті және өте қауіпті
инфекцияларының жедел жағдайларын, басқа аурулармен дифференциальды
диагностикасын, осы аурулар кезіндегі жедел көмекті, эпидемияға қарсы
шараларды үйрету.
Дәріс тезистері:
Эпидемияға қарсы шараларды ұйымдастыруда инфекциялық ауруларды
белсенді анықтау, дер кезінде диагностикалау, шұғыл медициналық көмек және
инфекциялық стационарға тасымалдау ерекше орын алады.
Инфекциялық ауруларға көмек көрсету және оны ұйымдастыр эпидемиялық
ошақта сақталған амбулаторлы-емханалық мекемелер, жедел жәрдем бригадалары,
ошаққа келген дәрігерлік-медбикелік бригадаларына жүктеледі. Белгілі бір
жағдайларда бұл жұмысқа инфекциялық аурулар ауруханасында құрылған
инфекциялық бригадалар жұмылдырылады. Медициналық эвакуацияның барлық
этапында диагнозды анықтағанға дейін қатаң эпидемияға қарсы тәртіп
сақталады. Әрі қарай жұмыс тәртібі аурудың формасы мен аурудың жұғу
дәрежесіне байланысты анықталады.
Жұқпалы ауруларды белсенді түрде анықтау жергілікті халықтан сұрастыру
және науқастарды қарау, бактериологиялық зерттеуге материалдарды жинау
арқылы жүзеге асырылады. Катастрофа ошағында жұқпалы ауруларды
диагностикалау өте қиын. Бұл бірнеше қоздырғыштардан болатын өзгеше
клиникалық көріністерге немесе өзгеше жұғу жолына (аэрозольді) байланысты.
Аурудың клиникалық көріністеріне алдын-ала жүргізілген профилактикалық
екпелер немесе кең спектрлі антибиотиктермен шұғыл алдын-алу әсер етуі
мүмкін.
Иллюстрациялы материалдар: слайдтар, плакаттар
Әдебиеттер:
Орыс тіліндегі:
Негізгі:
1. Руководство по скорой медицинской помощи + CD под ред. Багненко С.Ф.,
Верткина А.Л., Мирошниченко А.Г. - М., 2008, 816 с.
2. Руководство по скорой медицинской помощи. Под
ред. В.М.Михайловича,2004.=704.
3. Сумин С.А. Неотложные состояния: учебник. Москва, 2002.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1. Турланов К.М., Калкабаева С.А. Жедел медициналық жәрдем беру.
Алматы. 2004ж.
Қорытынды сұрақтары (кері байланыс):
1. Эпидемиялық ошақта жедел медициналық көмек беру қызметінің
ұйымдастырырлу принциптері
2. Аса қауіпті инфекцияларды диагностикалау алгоритмі. Жедел көмек
көрсету принциптері
3. Тағамдық токсикоинфекцияларды диагностикалау алгоритмі. Жедел көмек
көрсету принциптері
4. Инфекциялық-токсикалық шоктың диагностикалау алгоритмі. Жедел
көмек көрсету принциптері
Дәріс №1
Медициналық жедел жәрдем беру қызметінің ұйымдастырылуы
1. Медициналық жедел жәрдем станциялары - бұл ересек тұрғындарға және
сондай-ақ жасөспірімдер, балалар өміріне қауіпті жағдай туғанда, оқыс
жағдайларда, жедел ауыр кеселдерде оқиға болған жерде және жол бойындағы
апаттарға көрсетілетін тәулік бойы ақысыз қызмет атқаратын медициналық
ұжым.
2. Негізгі шарттары:
1) Халыққа толық тиімді;
2) Уақтылы ұйымдасқан түрде көмек көрсету;
3) Көлемі аумақты және жоғары дәрежелі;
4) Тиісті мед.ұжымдарға кедергісіз госпитализация жасауды қамтамасыз ету
болып табылады.
3. Медициналық "шұғыл" – көмек көрсету деген түсінік барлық шұғыл, кезек
күттірмейтін, патологиялық жағдайларды, кенет дамыған, ішкі және сыртқы
факторлар әсерінен болатын ауырлық дәрежесіне қарамастан тез арада
диагностикалық және емдік жұмыстарды талап ететін жағдайларды білдіреді.
4. "Кенет жағдай" деген түсініктің мағынасы – өмірге қауіпті кенеттен
болатын, денсаулықтың күрт нашарлауына алып келетін адам организмінде болып
жатқан патологиялық өзгерістерді білдіреді және емдеу барысында кезек
күттірмейтін шұғыл бірлескен емдік шараларды талап ететін жай.
5. Бригадалардың шығу уақытының тәртібі:
1) жедел жәрдем бойынша – 4 мин. дейін.
2) шұғыл тасымалдау бойынша – 30 мин. дейін.
3) жоспарлы тасымалдау бойынша – 90 мин. дейін.
6. Шұғыл көмек көрсетуді қажет ететін патологиялық жағдайлардың түрлері:
1) Дер кезінде медициналық көмек көрсетілмеген жағдайда өлімге алып келетін
тікелей өмірге қауіпті жағдайлар.
2) Өмірге тікелей қауіптілігі жоқ, бірақ патологиялық жағдайдың болуына
байланысты кез-келген уақытта қауіпті бола алатын жағдайлар.
3) Өмірге қауіпті емес, бірақ науқастың жағдайын жақсарту..
4) Егер науқастың өз өміріне қауіпті емес жағдайда бола тұра, бірақ
қоршаған адамдардың сұрауынша жедел жәрдем талап етілсе.
1. Медициналық жедел жәрдем көрсету мекемелері 30 мың адамнан астам тұрғыны
бар қалаларда, аудандық орталықтарда ұйымдастырылады және жеке емдік алдын-
алу ұжымы немесе қалалық жедел жәрдем ауруханаларының құрамының бір бөлігі
бола алады. Тұрғылықты халық саны аз қалаларда
медициналық жедел
жәрдем бөлімшелері қалалық орталық аудандық және басқа аурухана
ішінде ұйымдастырылады. Әр қалада 1 ғана медициналық жедел жәрдем
станциясы бола алады. Медициналық жедел жәрдем станциясын бас дәрігер
басқарады. Медициналық жедел жәрдем бөлімшелерін бөлімше меңгерушісі
басқарады.
2. lрі қалаларда және аудандық орталықтарда медициналық жедел жәрдем
станция құрамында станция аралық ұжымдар ұйымдастырылады (подстанция).
Станция аралық ұжымдардың қызмет көрсететін ауданын, станцияның бас
дәрігері жергілікті денсаулық сақтау мүшелерінің болжамымен құрастырылады.
Станция аралық ұжымдар 15 минуттық транспорт жол есебімен Үйымдастырылған,
сондай-ақ тұрғылықты халық санына, жас ерекшеліктеріне, өндірістік
мекемелердің, ірі ауыл шаруашылық ұжымдардың болуына транспорттық
магистральдардың болуына және транспорт қозғалысының жақсы жетілуіне қарай
аймақтарға бөледі.
3. Медициналық жедел жәрдем станциларында шұғыл медициналық көмек көрсету
үшін кезекті бригадалар шығады.
Қалаларда және аудандық орталықтарда 70 мыңнан астам тұрғыны болса жас
балаларға медициналық көмек көрсету үшін жеке бригадалар бөлінеді. 100
мыңнан аса жедел бұзылыстары бар психикалық науқастарға шҮғыл көмек
көрсететін арнайы бригадалар ұйымдастырылады. Қажет болған жағдайда
босанатын әйелдерді тасымалдау үшін арнайы машиналар бөлінеді.
4. Шұғыл көмек көрсету үшін станцияда тиісті дәрігерлік бригадалар
ұйымдастырылған құрамына дәрігер орта және кіші буынды медицина қызметкері
кіреді. Бригада дегеніміз – (дәрігерлік, фельдшерлік)-медициналық жедел
жәрдем станцияларының функциональды бірлігі, штаттық норматив бойынша бір
сменалық жұмысты қамту үшін ұйымдастырылған.
5. Медициналық жедел жәрдем станциялары қалалық сымтетік байланысымен
қамтылған болуы тиіс. 100 мың тұрғынға 2 сым есебінен, екеуден кем болмауы
тиіс. Бригада мен тікелей емдік алдын-алу ұжымдар арасында радиобайланыс
болуы керек, сонымен қатар ішкі істер министрлігімен
6. Қарқынды ем бригадасын шақыру -дәрігер және орта буынды медициналық
қызметкерлердің шақыртуымен және тікелей тұрғындардың іс әрекетімен жүзеге
асырылады.
7. 500 мыңнан асатын тұрғыны бар қалаларда науқастарды стационар бойынша
іріктеу және госпитализация жасау үшін жедел жәрдем станциясы қаладағы
стационар, перзентхана және тағы басқа емдік алдын-алу мекемелердің бос
орындары бойынша жеткізіледі.
8. Жедел жәрдем бригадасымен жеткізілген науқастар стационардың қабылдау
бөлімінде кезексіз қаралуы тиіс, қажет болса бос орын жоқтығына қарамастан
госпитализация жасалынады. Жедел жәрдем бригадасы қабылдау бөлімінде, 10
минуттан аса кідірмеуі керек (науқасты кезекші дәрігерге тапсыру уақыты ).
9. Бюджет қаржысынан бөлінетін көмек есебінде 10 000 адам санына 1
санитарлы автомобиль носилкасымен жедел жәрдем станциясына бөлінуі тиіс.
10. Жедел жәрдем станциясы ауру қағазымен, сараптау медициналық
қорытындысын бере алмайды. Алкоголь жайында экспертиза жасай алмайды және
науқастарға, олардың туыстарына анықтама бере алмайды. Жедел жәрдем
бригадасы көмек көрсеткен жағдайда дабыл қағазы қалдырылады.
Медициналық жедел жәрдем көмегін шақыру тәртібі
Медициналық жедел жәрдем бригадасын "03" сымтетігі бойынша немесе "01",
"02", "05" қызметі көмегімен шақыртуға болады.
Медициналық жедел жәрдем станция бригадалары мына жағдайларда шұғыл
медициналық көмек көрсету үшін бағытталған:
1) оқыс жағдай;
2) өмірге қауіпті кенет дамыған кеселдерде;
Көмек көрсетіп және арнайы медициналық ұжымдарда тасымалдау жасау.
босану кезінде және жүктілік ағымының асқынуында;
1 жасқа дейінгі балаларға;
денсаулықтың кенет нашарлауына байланысты, жедел және түрлі созылмалы
ауруларының өршуінде;
медициналық ұжымдарға кеңес беру;
науқастарды стационардан үйіне жеткізу.
Медициналық жедел жәрдем көмегін шақырылған жерге бару немесе бармау
туралы сұрақты станцияның кезекші аға дәрігері шешеді, егер бас тартылған
болса, онда дәрігер өзінің фамилиясын жазып және қайда бару керегіне
кеңес беруі қажет.
Науқаспен бірге туыстары немесе жақындары жедел жәрдем дәрігерінің
рұқсатымен ғана баруы керек, бірақ бір адамнан артық алмауы тиіс.
Науқастардың госпитализациясы жайында мәліметті, станцияда отырған, тәулік
бойы анықтама орны береді.
Медициналық жедел жәрдем бригадасына жалған белгі беріп шақыртқан болса,
Қазақстан Республикасының құқық сақтау орындарымен тиісті жазаға тартылады.
Жедел медициналық жәрдем станциясы (қарқынды ем бригадасының) арнайы
бригадаларының жабдықталу тәртібі
N Аталуы Саны
1. Кардиологиялық бригада (ІЕБ)
электрокардиоскоп 1
дефибриллятор 1
электрокардиостимулятор 1
1 рет қолданылатын бұғана астылық катетрлер 5
1 реттік системалар 5
вена ішіне құятын ерітінділер (400,0 мл) 5
ЭКГ лентасы (рулон) 3
2. Анестезиолого-реанимациялық бригада
дефибриллятор 1
транспорттық полимерлі шиналар (комплект) 1
аяқ-қолға арналған пневматикалық шиналар 1
гельді носилкалар 1
1 реттік қолданылатын системалар 5
бұғана астылық катетрлер 5
вена ішіне құятын ерітінділер (400,0 мл) 5
гемосорбцияға арналған колонкалы портативті аппарат 1
Антидоттар (ампулалы)
атропин 0,1% 1,0 мл амп. 100
дипироксим 15% 1,0 мл амп. 10
бемегрид 0,5 % 100 мл амп. 10
прозерин 0,1% 1,0 мл амп. 5
тетацин кальция 10% 20,0 мл амп. 10
амилнитрит 0,5 мл амп. 5
3. Неврологиялық бригада
эхоэнцефалограф (портативті) 1
1 рет қолданылатын бұғана асты катетрлер 5
1 реттік қолданылатын системалар 5
вена ішіне құйылатын ерітінділер (400,0 мл) 5
4. Психиатриялық бригада
науқасты фиксациялау үшін арналған тығыз матадан 4
жасалған ленталар (2 м х 10 см)
Медикаменттер таблеткалы:
аминазин 0,05 1
галоперидол 0,00015 1
тизерцин 0,025 1
трифтазин 0,005 1
хлорпротексин 0,015 1
амитриптилин 0,025 1
мелипрамин 0,025 1 ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Мамандығы: Жалпы медицина
Амбулаторлы-емханалық терапия және жедел жәрдем кафедрасы
ДӘРІС КОМПЛЕКСТЕРІ
Курс: 5
Пәні: ЖЕДЕЛ ЖӘНЕ ШҰҒЫЛ МЕДИЦИНАЛЫҚ ЖӘРДЕМ
Шымкент – 2011
Кафедра мәжілісінде талқыланып бекітілді.
Кафедра меңгерушісі, м.ғ.д. профессор__________ Түзелбаев Н.К.
Хаттама №__________ _______ __________ 2011 ж.
Тақырыбы № 1. Жедел медициналық жәрдем беру қызметінің
ұйымдастырылуы.
Мақсаты:
ҚР-сының конституциясына, ҚР-сының “ҚР-сының азаматтарының денсаулығын
сақтау туралы” заңына сәйкес жедел және шұғыл көмек жұмысын ұйымдастыру
және принциптерін үйрету. Медициналық құжаттармен және денсаулық сақтау
министрлігінің бұйрықтарымен, жұмыс ерекшіліктерімен, “жедел және шұғыл
көмек” қызметтерінің міндеттерімен, құқықтарымен таныстыру.
Дәріс тезистері:
Жедел жәрдем беру медицинаның әр түрлі салаларындағы фундаментальді білімді
қажет ететін, дәрігерлік тәжірибенің шыңы болып табылады.
Жедел жәрдем дәрігері жан-жақты мамандықты игеруі тиіс. Оған міндетті
түрде жедел терапия, хирургия бойынша, акушерлі іс, босануды дұрыс жүргізу,
токсикология негіздері, травмотология, педиатрия бойынша білім қажет.
Жедел медициналық жәрдем ұйымдастыру және құрылымы біздің
республикамызда едәуір мөлшерде, денсаулық сақтаудың жалпы даму деңгейін
анықтайды. Әр бір адамның активті өмірін сақтау және бекіту, ұзарту қажетті
қызмет болып табылады.
Негізгі мақсаттары шақырған жерге мерзімінде жету, диагностикалаудың
жоғары сапасын өткізу болып табылады, және шұғыл емдік шараларды толық
орындау, және күрделі емдік тактикалық сұрақтарды шешу.
Олар ауруханаға дейінгі этапта шұғыл көмектің барлық түрлерімен
қамтамасыз етеді, зақымдалуына немесе ауруына сәйкес мамандандырылған
кезекші стационарға зақым шеккен және науқастарды жеткізу, т. б болып
табылады.
1. Медициналық жедел жәрдем станциялары - бұл ересек тұрғындарға және
сондай-ақ жасөспірімдер, балалар өміріне қауіпті жағдай туғанда, оқыс
жағдайларда, жедел ауыр кеселдерде оқиға болған жерде және жол бойындағы
апаттарға көрсетілетін тәулік бойы ақысыз қызмет атқаратын медициналық
ұжым.
2. Негізгі шарттары:
1) халыққа толық тиімді;
2) уақтылы ұйымдасқан түрде көмек көрсету;
3) көлемі аумақты және жоғары дәрежелі;
4) тиісті мед.ұжымдарға кедергісіз госпитализация жасауды қамтамасыз ету
болып табылады.
3. Медициналық "шұғыл" – көмек көрсету деген түсінік барлық шұғыл, кезек
күттірмейтін, патологиялық жағдайларды, кенет дамыған, ішкі және сыртқы
факторлар әсерінен болатын ауырлық дәрежесіне қарамастан тез арада
диагностикалық және емдік жұмыстарды талап ететін жағдайларды білдіреді.
4. "Кенет жағдай" деген түсініктің мағынасы – өмірге қауіпті кенеттен
болатын, денсаулықтың күрт нашарлауына алып келетін адам организмінде
болып жатқан патологиялық өзгерістерді білдіреді және емдеу барысында
кезек күттірмейтін шұғыл бірлескен емдік шараларды талап ететін жай.
5. Бригадалардың шығу уақытының тәртібі:
1) жедел жәрдем бойынша – 4 мин. дейін.
2) шұғыл тасымалдау бойынша – 30 мин. дейін.
3) жоспарлы тасымалдау бойынша – 90 мин. дейін.
Иллюстрациялы материалдар: слайдтар, плакаттар
Әдебиеттер:
Орыс тіліндегі:
Негізгі:
1. Руководство по скорой медицинской помощи + CD под ред. Багненко С.Ф.,
Верткина А.Л., Мирошниченко А.Г. - М., 2008, 816 с.
2. Руководство по скорой медицинской помощи. Под
ред. В.М.Михайловича,2004.=704.
3. Сумин С.А. Неотложные состояния: учебник. Москва, 2002.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1. Турланов К.М., Калкабаева С.А. Жедел медициналық жәрдем беру.
Алматы. 2004ж.
Қорытынды сұрақтары (кері байланыс):
1. ЖМЖ станциясының медициналық көмек жұмысының негізгі
принциптері.
2. Бригада шығу уақытының регламенті
3. Жедел көмек станциясының ұйымдастыру ережелері және қызметі.
4. Жедел көмек машинасының жабдықталуы.
5. Қандай шақырулар бірінші кезекті болып саналады?
6. ЖМЖ-тің қандай мамандандырылған бригадаларын білесіз?
7. Жедел және шұғыл медициналық көмек жүйесінде не кіреді?
Тақырыбы №2. Қолайсыз жағадайларда және апаттарда жедел жәрдем
беру қызметінің ұйымдастырылуы.
Мақсаты:
Қолайсыз жағдайларда халыққа дер кезінде апаттық медицинаның медико-
санитарлық көмекпен қамтамасыз ету принциптеріне үйрету.
Дәріс тезистері:
Апаттық медицинаның қызметі-денсаулық сақтаудың ажырамас құрамды
бөлігі болып табылады. Өзінің басшысы, басқару органдары, күштері,
құралдары, жұмыс түрлері мен амалдары бар. Қолайсыз жағдайларда халыққа дер
кезінде медико-санитарлық көмекпен қамтамасыз ету.
Азаматтық қорғаныстың медициналық қызметі денсаулық сақтау
жүйесіндегі арнайы ұйым болып табылады. Соғыс кезінде зақымдалғандарға және
апаттық жағдайларды жою уақытындағы халыққа медициналық көмек көрсету.
Азаматтық қорғаныстың медициналық қызметінің негізгі міндеттері:
1. зақымданғандардың жұмысқа тез оралу, мүгедектікті және өлім санын едәуір
төмендету мақсатында жаппай зақымдану ошақтарында медициналық көмектің
барлық түрлерін көрсету
2. Жаппай жұқпалы аурулардың таралуын және пайда болуын алдын-алуға
бағытталған санитарлы-гигиеналық және эпидемияға қарсы шараларды жүргізу
3. Техногенді апаттарды және қазіргі әскери қарудың зақымдаушы
факторларының әсерінен азаматтық қорғаныстың медициналық қызметінің жеке
құрамын және халықты қорғауға кешенді шараларды жүргізу
Бейбітшілік және соғыс кезіндегі қолайсыз жағдайлардағы бұл міндеттерді
шешу үшін азаматтық қорғаныстың медициналық қызметінің соған сәйкес
ұйымдастырушылық құрылымы болады.
Иллюстрациялы материалдар: слайдтар, плакаттар
Әдебиеттер:
Орыс тіліндегі:
Негізгі:
1. Руководство по скорой медицинской помощи + CD под ред. Багненко С.Ф.,
Верткина А.Л., Мирошниченко А.Г. - М., 2008, 816 с.
2. Руководство по скорой медицинской помощи. Под
ред. В.М.Михайловича,2004.=704.
3. Сумин С.А. Неотложные состояния: учебник. Москва, 2002.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1. Турланов К.М., Калкабаева С.А. Жедел медициналық жәрдем беру.
Алматы. 2004ж.
Қорытынды сұрақтары (кері байланыс):
1. Апаттық медицинаның қызметін ұйымдастыру принциптері мен
міндеттері.
2. Азаматтық қорғаныстың медициналық қызметін ұйымдастыру
принциптері мен міндеттері.
3. Қолайсыз жағдайлардағы зақым алған халықты емдік-эвакуациялық
қамсыздандырудың негіздері:
а) медициналық эвакуацияның кезеңдері
б) медициналық көмек түрлері
в) медициналық сұрыптау
г) медициналық эвакуация
Тақырыбы №3. Орталық нерв жүйесінің өмірге қауіпті
Зақымдануларын диагностикалау және жедел көмек
көрсету алгоритмі.
Мақсаты:
Әр түрлі этиологиялық комалар, жүйке жүйесінің аурулары және
жарақаттарының этиологиясын, патогенезін, клиникасын, жедел көмек көрсету
кезіндегі тәжірибелік дағдыларды, тасымалдау ерекшеліктерін және
госпитализациялауға көрсекіштерді үйрену.
Дәріс тезистері:
Соңғы он жылдықта көп жағдайда гипертониялық аурудың және
артеросклероздың асқынуы болып табылатын ми қан айналамының жедел
бұзылыстарының салыстармалы жиілігі жоғарылауда. Ми қан айналымының
бұзылысы жиілігі бойынша Қазақстанда және ТМД-ның басқа елдерінде 2-ші
орында, ал АҚШ-та 27-ші орында АГ-ның таралуы бұл елдерде бірдей және 23-
25% құрайды. Сонымен қатар, инсульттар Батыс Еуропа елдеріне қарағанда
Қазақстанда 4 есе жиі кездеседі, уақытылы адекватты ем алудың болжамын
жақсартады және мүгедектікке әкелетін және өлім себебі болатын асқынулардың
даму қауіпін төмендету.
Бас миының ісіну синдромы тыныс жетіспеушілігі, жүрек-қан тамыр
жетіспеушілігі, қан жоғалту, жарақат, интоксикация, бас миының ісігі,
метаболикалық бұзылыстар, аллергиялық реакциялар сияқты бірқатар
патологиялық жағдайлар нәтижесі болып табылады.
Бұл жағдайлардың патогенезін, клиникасын жедел көмек принциптерін білу
уақытылы диагностикалауға және осы науқастарды тиімді емдеуге қажет.
Жедел психикалық бұзылыстары бар науқастардың едәуір бөлігі жедел
жәрдем пациенттері болып табылады. Халықтың жедел жәрдемге хабарласуының
негізгі себебі – жедел психикалық бұзылыстармен шақырылған науқастардың
мінезінің өзгеріп, бар психикалық аурулардың декомпенсациясы болып
табылады.
Психикалық бұзылыстардың жиі кездесетін белгелері ортасына қарсы
әрекеттер болып табылады. Психоз жағдайындағы науқастардың әрекеті
науқастың өзіне де, сонымен қатар, ортасына да қауіпті болады. Болжамы -
қолайсыз өйткені психоздар жиі кезеңді және көптеген аурулардың асқынулары
болып табылады. (Бас миының және оның қабықшаларының органикалық
зақымдаруларының қатерлі ісіктері, бас сүйегінің жарақаты, ауыр соматикалық
аурулар, интоксикациялар).
Науқасқа шақыруға баратын жедел жәрдем дәрігерінің міндеті қозуды
басатын симптоматикалық шаралар өткізуге, науқастың, оның
айналасындағылардың және медперсоналдардың қауіпсіздігін ескере отырып
госпитлизациялау туралы сұрақтарды шешуге бағытталады.
Иллюстрациялы материалдар: слайдтар, плакаттар
Әдебиеттер:
Орыс тіліндегі:
Негізгі:
1. Руководство по скорой медицинской помощи + CD под ред. Багненко С.Ф.,
Верткина А.Л., Мирошниченко А.Г. - М., 2008, 816 с.
2. Руководство по скорой медицинской помощи. Под
ред. В.М.Михайловича,2004.=704.
3. Сумин С.А. Неотложные состояния: учебник. Москва, 2002.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1. Турланов К.М., Калкабаева С.А. Жедел медициналық жәрдем беру.
Алматы. 2004ж.
Қорытынды сұрақтары (кері байланыс):
1. Менингит, энцефалиттің диагностикасы және жедел жәрдем
2. Бас сүйек ми жарақатының диагностикасы және жедел жәрдем
3. Ошақты және жалпымилық неврологиялық белгілер
4. Бас миының ісінуі. Клиникасы. Диагностикасы. Жедел жәрдем.
5. Санасы жоқ науқасты тасымалдау
6. Эпистатус кезіндегі жедел жәрдем
7. Психикалық аурулары бар науқастарды госпитализациялауға көрсеткіштер
6. Психикалық аурулары бар науқастарды күштеп госпитализациялауға
көрсеткіштер
7. Психикалық аурулары бар науқастарды тысамылдау қалай жүргізіледі
Тақырыбы №4. Тыныс алу жүйесінің өмірге қауіпті зақымдануларын
диагностикалау және жедел көмек көрсету
алгоритмі.
Мақсаты:
Тыныс алу жүйесінің өмірге қауіпті зақымдануларынының себептерін,
клиникасын, диагностикасын және тәжірибелік дағыларды үйрену: ӨЖВ, жоғары
тыныс жолдарының өткізгіштігін қалыпқа келтіру, ЖТЖ кезінде және одан
кейінгі тәжрибелік қызметтер кезінде қолдану.
Тыныс ағзаларының ауруларының және кеуде клеткасының травмасының
этиологиясын, патагенезін клиникасын, диагностикасын және дифференциальды
диагностикасын, тасымалдау ерекшеліктерін және госпитализациялауды үйрену.
Балалардағы гипертермиялық және тырысулық синдромдарды диагностикалауды
және жедел көмек көрсетуді үйрену.
Дәріс тезистері:
Жедел тыныс жетіспеушілігі дегеніміз бірнеше күн, сағат немесе минут
ішінде тез дамитын және прогрессирленуге тенденциямен сипатталатын, жедел
диагностиканы және жедел ем шаралар қажет ететін синдром болып табылады.
Уақытылы көмек көрсетілмеген жағдайда өкпедегі қан оксигенациясының бұзылып
жоғарылайды, гиперкапния пайда болады және күшейеді, ОНЖ-сінің функциясының
бұзылуымен жүретін ауыр қан айналым бұзылыстары қосылады. Коматазды
жағдайлар қосылуымен жедел тыныс жетіспеушілігі әртүрлі жедел және
созылмалы аурлардың өршуі кезінде дамуы мүмкін.
Бронхтық астма нозологиялық форма түрінде Қазақстанда актуальді, оның
таралуы ересек адамдардың 3%-нда құрайды және балаларда 5%-дан көп, яғни
жалпы елімізде шамамен 7 млн. науқаста БА кездеседі. Бронхтық астма – халық
арасында едәуір кең таралған ауру.
Созылмалы обструктивті бронхит – ересек адамдар арасында таралуы
16% -ды құрайды, ал мұндай науқастардың жалпы саны 3,5 млн-ға тең. Тыныс
азғаларының созылмалы өтетін аурулары құрамында созылмалы бронхит үлесі 70-
80%-ды құрайды.
Күрделі өндірістік мекемелердің және қалалардағы көшелік
қозғалыстардың интенсификациясының, өндірістік химияның, өзіндік емделудің,
соның ішінде седативті заттармен емделудің пайда болуы тыныс бұзылысы мен
жүретін қолайсыз жағдайлардың саны елдәуір жоғарылады.
Иллюстрациялы материалдар: слайдтар, плакаттар
Әдебиеттер:
Орыс тіліндегі:
Негізгі:
1. Руководство по скорой медицинской помощи + CD под ред. Багненко С.Ф.,
Верткина А.Л., Мирошниченко А.Г. - М., 2008, 816 с.
2. Руководство по скорой медицинской помощи. Под
ред. В.М.Михайловича,2004.=704.
3. Сумин С.А. Неотложные состояния: учебник. Москва, 2002.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1. Турланов К.М., Калкабаева С.А. Жедел медициналық жәрдем беру.
Алматы. 2004ж.
Қорытынды сұрақтары (кері байланыс):
1. ЖТЖ-нің жіктемесі.
2. ЖТЖ-і кезінде бірінші жедел көмек көрсету.
3. Астмалық статустың себептері.
4. Астмалық статустың клиникалық формаларын жіктеңіз?
5. Астмалық статус кезіндегі жедел көмек.
6. Стеноздалушы ларинготрахеит. Диагностика. Жедел көмек.
7. Өкпелік қан кету. Диагностикасы. Жедел көмек.
Тақырыбы №5. Жүрек – қантамыр жүйесінің өмірге қауіпті
зақымдануларын диагностикалау және жедел
көмек көрсету алгоритмі.
Мақсаты:
Жүрек-қантамырлық жіті жеткіліксіздікті, коронарлық жіті синдромды,
гипертониялық криздерді, ырғақ және өткізгіштіктің бұзылу синдромын
диагностикалау. Жедел көмек көрсету дағдыларын, тасымалдау және
госпитализациялауды үйрену, госпитализациялауға көрсеткіштерді және
науқасты тасмалдауға көрсеткіштер мен ерекшеліктерін үйрету.
Дәріс тезистері:
Дәл қазіргі күні кенеттен өлімнің негізгі себебі жүректің ишемиялық
ауруы бірінші орында тұр. Көптеген науқастар жүректің ишемиялық ауруының
жедел ұстамасынан ауруханаға дейінгі этапта, медициналық көмек алмай қайтыс
болады. Емдеу тактикасы дамып жатқан жедел ұстамасы және гемодинамиканың
көмек көрсету үшін стационарға жедел, міндетті түрде жеткізуге негізделген.
Кенеттен жүректік өлімнің себебі әсіресе жас және егде жасы басқа аурулар
болуы мүмкін, ал бұл реанимациялық шаралар схемасына кейбір өзгерістер
ендіруді қажет етеді. Ритмнің және өткізгіштіктің бұзылуы миокард
инфарктінің және барлық ишемиялық аурулардың едуәір жиі асқынулары болып
табылады.
Е.И. Чазов мәліметтері бойынша олар ірі ошақты МИ-сі бар науқастардың
ЭКГ-де 87-100% анықталады, ал майда ошақтыда – 71 %. Алғашқы 4 сағатта өлім
себебі көбінсе қарыншалар фибрилляциясы, ал одан кейін кардиогенді шок
болады. Бұл жағдайларда эффективті уақытылы ем көрсету болжамды жақсартады
және науқастардың тірілуі жиі байқалады.
Гипертониялық криздер нервті-тамырлық және гуморальді бұзылыстармен
артериялық қысымының біршама кенеттен жоғарылауы. Көбінсе криз эссенциальді
гипертония кезінде дамиды, сирек жағдайда симптоматикалық кезінде.
Бейімдеушілер факторлар неврті-психикалық әсерлер (алкоголь, ауа райының
өзгеруі, гипертензивті дәрілерді алып тастау) болып табылады. Артериялық
қысымының кенеттен жоғарылауы (қалыпты саннан жоғары және 180100 мм с.б.б.
дан жоғары) өмірге қажетті ағзалардың ауторегуляциясының бұзылуына әкеледі
және мидың, жүректің, тамырлардың және бүйректің зақымдалуын шақырады. Ми
қан айналымының бұзылысы, жиілігі бойынша Қазақстанда және ТМД-ның басқа
елдерінде 2-ші орында, ал АҚШ-та 27-ші орында, АГ-ның таралуы бұл елдерде
бірдей және 23-25% құрайды. Сонымен қатар, инсульттар Батыс Европа елдеріне
қарағанда Қазақстанда 4 есе жиі кездеседі. Уақытылы адекватты ем аурудың
болжамын жақсартады және мүгедектікке әкелетін және өлім себебі болатын
асқынулардың даму қауіпін төмендетеді.
Иллюстрациялы материалдар: слайдтар, плакаттар
Әдебиеттер:
Орыс тіліндегі:
Негізгі:
1. Руководство по скорой медицинской помощи + CD под ред. Багненко С.Ф.,
Верткина А.Л., Мирошниченко А.Г. - М., 2008, 816 с.
2. Руководство по скорой медицинской помощи. Под
ред. В.М.Михайловича,2004.=704.
3. Сумин С.А. Неотложные состояния: учебник. Москва, 2002.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1. Турланов К.М., Калкабаева С.А. Жедел медициналық жәрдем беру.
Алматы. 2004ж.
Қорытынды сұрақтары (кері байланыс):
1. Жүрек-қантамырлық жіті жеткіліксіздігінің диагностикалау алгоритмі,
жедел жәрдем көрсету принциптері.
2. Коронарлық жіті синдромның диагностикалау алгоритмі, жедел жәрдем
көрсету принциптері.
3. Гипертониялық криздердің диагностикалау алгоритмі, жедел жәрдем
көрсету принциптері.
4. Ырғақ пен өткізгіштіктің бұзылуының диагностикалау алгоритмі, жедел
жәрдем көрсету принциптері.
Тақырыбы №6. Аллергиялық және инфекциялық аурулар кезіндегі
өмірге қауіпті зақымдануларын диагностикалау
және
жедел көмек көрсету алгоритмі.
Мақсаты:
Аллергиялық реакциялардың этиология, патогенез, клиника диагностикасын
оқу, және жәндік, жылан шаққан кездегі, әсіресе анафилактикалық шок және әр
түрлі типтегі аллергиялық реакциялар кезіндегі жедел терапия көрсетудегі
тәжірибелік дағдыларды үйрену, тасымалдау және госпитализациялау
ерекшеліктерін білу.
Дәріс тезистері:
Жедел аллергия дүние жүзінде жиі кездесуде. Бұл ғылыми техникалық
дамудың нәтижесінде, қоршаған ортаға зиянды әсерлі техногенді өнімдердің
шығарылуынан әр түрлі улар мен аллерген концентрациясы мен мөлшерінің
жоғарылауына байланысты. Сонымен қатар халықтардың миграциясының көбеюінен,
адамдар популяциясы және аллергиялар мен уларындықты меншігі, субстраты
арасындағы қарым қатынастың кеңеюіне алып келетін де маңызы бар.
Соңғы уақытта бүкіл дүние жүзінде халықтардың аллергиялық өсуде,
нәтижесінде аллергиялық аурулармен ауыру көбеюде. Бұл өз кезіндегі
өндірістің химиялизациялануынына және тұрмыстық өмірге кең көлемінде
химияның өндірілуіне байланысты.
Қазіргі таңда бүкіл халықтың 10% аллергиялық аурудың кез келген бір
түрімен ауырады. Осыған орай осы саладағы нозологияларды зерттеу, оларға
қарсы бағытталған күрес әдістерін оның ішінде жедел шараларды ұйымдастыру
медицина үшін, бүкіл қоғам үшін өте маңызды.
Иллюстрациялы материалдар: слайдтар, плакаттар
Әдебиеттер:
Орыс тіліндегі:
Негізгі:
1. Руководство по скорой медицинской помощи + CD под ред. Багненко С.Ф.,
Верткина А.Л., Мирошниченко А.Г. - М., 2008, 816 с.
2. Руководство по скорой медицинской помощи. Под
ред. В.М.Михайловича,2004.=704.
3. Сумин С.А. Неотложные состояния: учебник. Москва, 2002.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1. Турланов К.М., Калкабаева С.А. Жедел медициналық жәрдем беру.
Алматы. 2004ж.
Қорытынды сұрақтары (кері байланыс):
1. Анафилактикалық шок кезіндегі диагностика және жедел жәрдем
2. Бронхтың демікпе диагностика және жедел жәрдем
3. Жәндік, жылан шаққандағы аллергиялық реакция диагностика, жедел
жәрдем
4. Полинноздар диагностика, жедел жәрдем
5. Егуден кейінгі асқынулар диагностика, жедел жәрдем
6. Есекжем Квинке ісігі кезіндегі диагностика, жедел жәрдем
Тақырыбы№ 7. Шоктық жағдайлардағы диагностикалау және жедел
көмек көрсету алгоритмі
Мақсаты:
Шоктың жіктелуін, клиникасын, диагностикалау алгоритмін және
жедел жәрдем көрсету принциптерін үйрету
Дәріс тезистері: Шок- гемодинамиканың жалпы жедел бұзылысы жасушаларда
оттегі тапшылығының өрістеуімен және бастапқы кезде жасушалардың қайтымды,
кейін қайтымсыз зақымдануымен сипатталатын гемодинамиканың жалпы жедел
бұзылысы. Шоктың түрлері: гиповолемиялық, травмалық, кардиогенді,
септикалық, анафилактикалық , күйіктік, аралас. Шоктың барлық түрлерінің
негізгі белгісі абсолюттік немесе салыстырмалы гиповолемиялық синдром болып
табылады. Гиповолемиялық (постгеморрагиялық) шок жедел қ көп қан кетуден
дамиды. Бұл кезде айналымдағы қан көлемінің төмендеуінен жүректің соғу
көлемі төмендеп, орталық вена қысымы мен артериальді қысым төмендейді.
Травмалық шок- жарақат алған жерден орталық нерв жүйесіне қатты ауырсыну
импульсациясының баруынан пайда болады. Күйіктік шокта травмалық шоктағыдай
дамиды. Кардиогенді шоктың негізінде жедел жүрек жетіспеушілігі жатыр.
Септикалық шоктың негізінде микроциркуляция жүйесіне эндотоксиндердің әсері
жатыр. Анафилактикалық шок организмге аллергеннің қайта түсуінен қанға
гистамин, серотонин және басқада биологиялық белсенді заттардың шығуынан
дамиды.
Иллюстрациялы материалдар: слайдтар, плакаттар
Әдебиеттер:
Орыс тіліндегі:
Негізгі:
1. Руководство по скорой медицинской помощи + CD под ред. Багненко С.Ф.,
Верткина А.Л., Мирошниченко А.Г. - М., 2008, 816 с.
2. Руководство по скорой медицинской помощи. Под
ред. В.М.Михайловича,2004.=704.
3. Сумин С.А. Неотложные состояния: учебник. Москва, 2002.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1. Турланов К.М., Калкабаева С.А. Жедел медициналық жәрдем беру.
Алматы. 2004ж.
Қорытынды сұрақтары (кері байланыс):
1. Шоктың даму механиздері, түрлері
2. Шоктың түрлеріне байланысты клиникасы
3. Шокты диагностикалау алгоритмі
4. Жедел жәрдем көрсету принциптері
Тақырыбы №8. Комалар кезіндегі диагностикалау және жедел көмек
көрсету алгоритмі.
Мақсаты:
Әр түрлі этиологиялық комалардың этиологиясын, патогенезін,
клиникасын, жедел көмек көрсету кезіндегі тәжірибелік дағдыларды,
тасымалдау ерекшеліктерін және госпитализациялауға көрсекіштерді үйрену.
Дәріс тезистері:
Кома бас миының зақымдану, тамыр зақымдануы, ісіктер, инфекция,
эпилепсия, метаболикалық патология: уремия, қант диабеті, гипогликемия,
гиперкапниялық наркоз, бауыр ауруында, микседема, арақпен улану сияқты
патологиялық жағдайлар нәтижесі болып табылады.
Бұл жағдайлардың патогенезін, клиникасын жедел көмек принциптерін білу
уақытылы диагностикалауға және осы науқастарды тиімді емдеуге қажет.
Комада жатқан науқастарды көргенде оның ауруының қашан басталғанын,
ұзақтығын, сипатын білмегенде, мынадай тексерулер жүргізу керек:
1. Болған жерді және науқастың киімін, қалай жатқанын, уланғанда газдың
иісін, дәрі упаковкасын, рецептін қарау керек.
2. Туысқандарынан және көршілерінен науқасты қашан соңғы рет көргенін
сұрайды.
3. Науқасты зерттеуі ойықтың пайда болуын, асқынуын.
Бас зақымдануы құлап қалғанда, суықтан, қатты шөлдеуден, кіші дәреті
шықпай қалғаннан, пневмонияда болғанын білу керек.
Иллюстрациялы материалдар: слайдтар, плакаттар
5. Әдебиеттер:
Орыс тіліндегі:
Негізгі:
1. Руководство по скорой медицинской помощи + CD под ред. Багненко С.Ф.,
Верткина А.Л., Мирошниченко А.Г. - М., 2008, 816 с.
2. Руководство по скорой медицинской помощи. Под
ред. В.М.Михайловича,2004.=704.
3. Сумин С.А. Неотложные состояния: учебник. Москва, 2002.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1. Турланов К.М., Калкабаева С.А. Жедел медициналық жәрдем беру.
Алматы. 2004ж.
Қорытынды сұрақтары (кері байланыс):
1. Комалардың түрлері. Дифференциальды диагностикасы.
2. Уремиялық команың клиникасы, диагностикасы және жедел жәрдем
3. Бауырлық команың клиникасы, диагностикасы және жедел жәрдем
4. Панкреатикалық команың клиникасы, диагностикасы және жедел жәрдем
5. Алкогольді команың клиникасы, диагностикасы және жедел жәрдем
6. Гипогликемиялық команың клиникасы, диагностикасы және жедел жәрдем
7. Гипергликемиялық команың клиникасы, диагностикасы және
8. Травмалық команың клиникасы, диагностикасы және жедел жәрдем
Тақырыбы №9. Жіті іштүйнек синдромы кезіндегі диагностикалау
және жедел көмек көрсету алгоритмі.
Мақсаты:
Іштің жедел патологиясын білу және басқа ағзалардың патологиясымен
дифферениальды диагностика өткізу, критикалық жағдайларды жедел көмек
көрсетуді үйрену.
Дәріс тезистері:
Іш патологиясы кезіндегі жедел медициналық көмек проблемасының
актуальды болуының себебі, бұл патология науқас өміріне қауіп төңдіреді
және көптеген жағдайларда шұғыл операцияларды қажет етеді. Науқасқа зерттеу
жүргізу кезінде міндетті түрде жедел патологиясымен, ұқсас симптомды жүйелі
аурулардың арасында дифференциальды диагностика өткізу қажет.
Іш қуысының жедел патологиясы ауырсынумен, құсумен, ішек функциясының
бұзылысымен және қан кетуімен білінуі мүмкін. Іштің жедел патологиясы
өмірге қажетті ағзалар фунциясының бұзылысымен қатар жүреді және екі
мақсатты шешуді қажет етеді.
1. Өмірге қауіпті жағдайларды анықтау және жою: перифериялық қан айналысы,
қан жоғалту, деградация, генерализацияланған инфекция;
2. Операцияның қажеттілігін және жылдамдығын шешу; науқастарды қарауға
мүмкіндігінше хирург және терапевт қатысуы қажет. Шұғыл операцияның
қажеттілігін шешу. Шұғыл операциялар кезінде шоктан шығару және өмірге
қажетті ағзалар мен жүйелердің функциясының бұзылуын коррекциялау операция
үстінде және одан кейін де жалғастырылады.
Иллюстрациялы материалдар: слайдтар, плакаттар
Әдебиеттер:
Орыс тіліндегі:
Негізгі:
1. Руководство по скорой медицинской помощи + CD под ред. Багненко С.Ф.,
Верткина А.Л., Мирошниченко А.Г. - М., 2008, 816 с.
2. Руководство по скорой медицинской помощи. Под
ред. В.М.Михайловича,2004.=704.
3. Сумин С.А. Неотложные состояния: учебник. Москва, 2002.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1. Турланов К.М., Калкабаева С.А. Жедел медициналық жәрдем беру.
Алматы. 2004ж.
Қорытынды сұрақтары (кері байланыс):
1. Іштің жедел патологияларының дифференциалды диагностикасы және
жедел госпитализацияға және шұғыл операцияларға көрсеткіштер
2. “Қысылған” жарық кезіндегі клиникалық көріністің ерекшеліктері және
жедел жәрдем.
3. Іш қуысының жедел қабыну ауруларының клиникасының ерекшеліктері
және жедел жәрдем.
4. Іш қуысының ашық және жабық жарақаттары, клиникасы, диагностикасы,
жедел жәрдем.
5. жедел мезентериалды қан айналым бұзылыстарының клиникасының
ерекшеліктері және жедел жәрдем.
6. Егде адамдардағы және жас балалардағы перитонит клиникасының
ерекшеліктері (пельвиоперитонит)
7. Іш қуысына, асқазан-ішек жжолдарынан қан кету кезендегі жедел жәрдем
және тасымалдау.
Тақырыбы №10. Қан кетулер кезіндегі диагностикалау және жедел
көмек көрсету алгоритмі.
Мақсаты:
Қан кетулердің түрлерін, диагностикасын және қан кетулерде жедел
көмек көрсету принциптерін үйрету.
Дәріс тезистері:
Қан кету- жара өте асқынып кеткен жағдайда адам өміріне аса қауіпті
құбылыс. Зақымдалған қан тамырлардан қанның шығуы қан кету деп аталады.
Қанның тамырлардан зақымдана салысымен дереу немесе біраз уақыттан соң
кешігіп барып та шығуы мүмкін.
Қантамырлардың зақымдану сипатына қарай қан кетудің артериялық, веналық,
капиллярлық, паренхиматоздық түрлері болады. Қан кету сырттай және іштей
болып 2-ге бөлінеді. Қан сыртқа кеткенде терідегі және көзге көрінбейтін
кілегейлі қабықшадағы қуыстағы жара арқылы ағады. Ал асқазаннан және
ішектен қан кеткенде бірнеше сағаттан кейін сыртқа шығады. Іштей қан кету
кезінде қан тканьдерге, мүшелерге, ішкі қуыстарға қарай ағады. Сондықтан ол
қан құйылу деп аталады. Ең қауіптісі кеуде қуысына және құрсақ қуысына
қарай ағуы. Қан тканьдерге құйылғанда сіңіп, инфильтрат немесе қанталау деп
аталатын кішкене ісік пайда болады. Тканьдерге біркелкі сіңбей, жылжып
аққан қан қуыстарға толып томпаяды да, олар гематома деп аталады. Қансырап,
1-2 л қаннан айырылғанда әсіресе дене бірнеше жерден жарақаттанғанда
зақымдалған адамның өліп кетуі де мүмкін.
Иллюстрациялы материалдар: слайдтар, плакаттар
Әдебиеттер:
Орыс тіліндегі:
Негізгі:
1. Руководство по скорой медицинской помощи + CD под ред. Багненко С.Ф.,
Верткина А.Л., Мирошниченко А.Г. - М., 2008, 816 с.
2. Руководство по скорой медицинской помощи. Под
ред. В.М.Михайловича,2004.=704.
3. Сумин С.А. Неотложные состояния: учебник. Москва, 2002.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1. Турланов К.М., Калкабаева С.А. Жедел медициналық жәрдем беру.
Алматы. 2004ж.
6. Қорытынды сұрақтары (кері байланыс):
1. Қан кету түрлері
2. Қан кету себептері
3. Уақытша қан тоқтату әдістері
4. Жгут қою ережесі
5. Кейбір қан кеткенде бірінші медициналық көмек беру: мұрыннан, өкпеден,
асқазаннан және ішектен
Тақырыбы №11. Уланулар және тістесулер кезіндегі диагностикалау
және жедел көмек көрсету алгоритмі.
Мақсаты:
Госпитализациялауға дейінгі этапта әр түрлі улану кезінде көмек
көрсетуді үйрену және практикалық дағдыларды үйрену.
Дәріс тезистері:
Қазіргі таңда химиялық заттардың шаруашылықта кең қолданылатын жедел
улану жиі кездесуде, оның этиологиясы әр түрлі болуы мүмкін: тұрмыстық,
кездейсоқ, алкогольды интоксикациялау және суицидтті улану, биологиялық,
тағамдық, медициналық, өндірістік улану, ол ғылыми техникалық революция
нәтижесіндегі қоршаған ортаны техногенді зиянды заттардың лақтырылуы мен
халықтың миграциясының көбеюіне байланысты.
Олардың тенденциясын нәтижесі ретінде нозологияны оқу, сонымен қатар
әсіресе олармен жедел шараларды өткізуді білумен күресу әдістері медицинаға
сонымен қатар жалпы халыққа зор көмегін тигізеді. Улануға жоғары
летальдылык, травмалық летальдылық 5 есеге көбейген, өндірістік және авария
кезіндегі залалдану көбеюі санының тән. Әсіресе, балалардың улануы қауіпті
және олардың өмірін сақтауда, жедел жәрдем дәрігері әр түрлі улану
кезіндегі шұғыл көмек көрсетуді негізгі уланудың дифференциясы мен
антидотты терапияны қолдануды білуі қажет. Уақытылы диагноз қойылып және
дұрыс ұйымдастырылған емді жүргізгенде уланудың ауырлық дәрежесіне, болжамы
қолайлы болуы мүмкін.
Иллюстрациялы материалдар: слайдтар, плакаттар
Әдебиеттер:
Орыс тіліндегі:
Негізгі:
1. Руководство по скорой медицинской помощи + CD под ред. Багненко С.Ф.,
Верткина А.Л., Мирошниченко А.Г. - М., 2008, 816 с.
2. Руководство по скорой медицинской помощи. Под
ред. В.М.Михайловича,2004.=704.
3. Сумин С.А. Неотложные состояния: учебник. Москва, 2002.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1. Турланов К.М., Калкабаева С.А. Жедел медициналық жәрдем беру.
Алматы. 2004ж.
Қорытынды сұрақтары (кері байланыс):
1. Ұйықтататын және наркотикалық препараттармен уланудың диагностикасы,
шұғыл көмек көрсету
2. ФОС улану диагностика, шұғыл көмек
4. Угарлы газбен улану, диагностикасы, шұғыл көмек
5. Уксус (серной, азотной) қышқылымен улану диагностикасы, шұғыл көмек
6. Құрамында хлор бар көмір сутегімен улану, диагностикасы, шұғыл көмек
7. Мырыш және ауыр металл тұздарымен улану, диагностикасы, шұғыл көмек.
Тақырыбы №12. Суға бату, электрожарақат, ыстық және күн өту, үсік
кезіндегі диагностикалау және жедел көмек
көрсету
алгоритмі.
Мақсаты:
Студенттерді тұншығу, асылу, үсік және күйік кезінде жедел көмек
көрсетуге үйрету. Сол уақыттарда шокқа қарсы шаралар қолдануды үйрету
Науқастарды тасымалдау принциптерін үйрету.
Дәріс тезистері:
Суға батқанда басқа себептерден де бірден қайтыс болып кету қаупі бар.
Олар: травмалар, жедел инфаркт миокардында, инсульт. Алғашқы суға бату көп
кездеседі. Су жоғарғы тыныс органдарына, өкпеге, қанға өтеді. Ағзада тез
арада гемолиздік гиперволемия, гемодилюция, гиперпротеинемия дамуына
әкеледі. Қанда иондық тепе-теңдік бұзылып, артериялық гипоксемия пайда
болады.Алғашқы көмек көрсеткен соң өкпе ісінуі мен қанда қақырықтық пайда
болуы байқалады.
Көбінесе техника қауіпсіздігінің ерекшеліктерін сақтамағаннан
болады. Ток 50 В және одан жоғары болса, электротравма алынады. Клиникасы
электр тогының дәрежесіне, әсер ету ұзақтығына байланысты.
Найзағаймен зақымдану күн күркірегенде болады. Найзағай разряды 10 000
000 В болып, адам травма алуы мүмкін. Есін көпке жоғалтады. Клоникалық
тырысу пайда болады. Галлюцинация, елестету, дұрыс сөйлемеу, аяқ-қол
парезі, гемипарезі, тері қыртысында найзағай іздері – сурет көрінісі
байқалады.
Төменгі температураның ағзаға әсер етуінен болады. Тексергенде цианоз,
мұздай тері, терінің сезу қабілеті төмендеген. Жылытқан кезде қатты ауру
сезімі пайда болады. Үсік дәрежесі 24 сағаттан соң анықталады.
Иллюстрациялы материалдар: слайдтар, плакаттар
Әдебиеттер:
Орыс тіліндегі:
Негізгі:
1. Руководство по скорой медицинской помощи + CD под ред. Багненко С.Ф.,
Верткина А.Л., Мирошниченко А.Г. - М., 2008, 816 с.
2. Руководство по скорой медицинской помощи. Под
ред. В.М.Михайловича,2004.=704.
3. Сумин С.А. Неотложные состояния: учебник. Москва, 2002.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1. Турланов К.М., Калкабаева С.А. Жедел медициналық жәрдем беру.
Алматы. 2004ж.
Қорытынды сұрақтары (кері байланыс):
1. Ащы және тұщы суларға бату. Патогенезі, клиникасы, диагностикасы және
жедел көмек.
2. Асылу патогенезі, клиникасы, диагностикасы, жедел жәрдем, болжамы.
3. Электрожарақаттар клиникасы, диагностикасы, асқынуы, жедел жәрдем.
4. Үсіктер. Патогенезі, жіктемесі, клиникасы, диагностикасы, асқынуы, жедел
жәрдем.
5. Жоғарыда келітрілген жағдайлар кезінде госпитализацияға көрсеткіштер
Тақырыбы №13. Полижарақаттар кезіндегі диагностикалау және жедел
көмек көрсету алгоритмі.
Мақсаты:
Жарақаттарда, жарақаттық шокта және көптеген жарақаттарда
көрсетілетін жедел жәрдем терапиясының практикалық дағдыларын үйрету.
Науқастарды тасымалдау принциптерін үйрету.
Дәріс тезистері:
Жарақат сөзін грек тілінен аударғанда зақымдалу, жарақатты деген
мағына береді. Жарақат – ткандердің қарсыласу күшінің жоғарылауының
әсерінің нәтижесінде дамитын организмнің морфологиялық функциональды
өзгерісі болып табылады. Механикалық зақымданулардың нәтижесінде ашық және
жабық катажарақаттар, яғни жоғарыдан құлаған кезде алған жарақаттар пайда
болады. Катажарақаттар кезінде бір ғана ағза зақымдалмайды, көптеген
зақымданулар-полижарақат байқалады. Жарақаттар термиялық, химиялық,
электрожарақаттар, психикалық жарақаттар, жарылыстан кейін дамитын
барожарақаттар болуы мүмкін. Жарақаттың пайда болу жағдайына байланысты
өндірістік және өндірістік емес тұрмыстық болуы мүмкін.
Травматизм дегеніміз бір уақыт арасында белгілі бір адамдар
категориясының алған жарақаттарының бірлестігі. Травматизмнің жалпы түрін
ажыратады (жылына 1000 адам), өндірістік, тұрмыстық және т.б. көрсеткіштер.
ДДҰ мәліметтері бойынша (10 мың адамға) әртүрлі елдерде жылына 9-дан 15-ке
дейін құрайды, АҚШ-та жарақат санына байланысты 1-ші орында және
транспорттың дамуына байланысты әйелдерге қарағанда ерлерде 2,1 есе жиі
кездеседі.
Жедел жағдайларда полижарақаттар және жарақаттық шок жатады. Травматизмді
есептеу статистикалық мәліметтермен жүргізіледі. Жарақаттар көпшілігі
ерлерде әйелдерден 2 есе жоғары., ал 15-29 жас аралығындағы ер адамдарда
барлық аурушаңдық ішінен бірінші орынға шығады. Барлық аурушаңдық арасынан
жарақаттар зақымдану сипатына қарай төмендегідей қатарда соғылу және
керілулер – 45,5%
Жаралар және жырылулар – 36,9%
Сүйек сынықтары – 8,5%
Басқа жарақаттар – 3,6%
Статистикалық мәліметтер бойынша госпитализацияланған хирургиялық
аурулардың 25-40%-ы травматологиялық науқастар, ал амбулаторлы қабылдауда
олардың саны 60%-ға жетеді.
Қалада өндірістің және жол қозғалысының интенсификацияның дамуынан,
тұрмыстық химия, өзін-өзі емдеудің көбеюінен тыныс және қан айналымының
жедел бұзылысынан жалғасатын саны өсті. Барлық дәрігерлер және қолайсыз
жағдайлардың медициналық персоналдар қолайсыз жағдайларда алғашқы көмек
көрсете алуы керек. Олардан басқа өрт сөндіру қызметкерлері, милиция, МАИ,
спорттық жетекшілер алғашқы медициналық жәрдем көрсетуі қажет.
Иллюстрациялы материалдар: слайд, плакаттар
Әдебиеттер:
Орыс тіліндегі:
Негізгі:
1. Руководство по скорой медицинской помощи + CD под ред. Багненко С.Ф.,
Верткина А.Л., Мирошниченко А.Г. - М., 2008, 816 с.
2. Руководство по скорой медицинской помощи. Под
ред. В.М.Михайловича,2004.=704.
3. Сумин С.А. Неотложные состояния: учебник. Москва, 2002.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1. Турланов К.М., Калкабаева С.А. Жедел медициналық жәрдем беру.
Алматы. 2004ж.
Қорытынды сұрақтары (кері байланыс):
1. Көп жарақаттардың жіктемесі
2. Полижарақаттарды диагностикалау және емдеу ерекшеліктері
3. Ауруханаға дейінгі бірінші көмек көрсету
Тақырыбы №14. Көз және ЛОР – ағзалар зақымданулары кезіндегі
диагностикалау және жедел көмек көрсету
алгоритмі.
Мақсаты:
Көз және ЛОР – ағзалар зақымданулары кезіндегі диагностикалау және
жедел көмек көрсету алгоритмі үйрету.
Дәріс тезистері: Көздің қасаң қабығы көздің басқа бөліктеріне қарағанда
сыртқы ортаның әсерінен аз қорғалады. Көздің травматизмін болдырмау бойынша
кең ауқымды шараларына қарамастан, көз жарақаты саны өте көп. Қасаң
қабықтың жарақаты әсіресе көзге бөтен дене түскенде немесе физикалық,
химиялық факторлардың әсерінен дамиды. Бөтен дененің түсуін сырттай қарау
арқылы анықталады. Қасаң қабықтың зақымдануының ішінде жиі қасаң қабықтың
эрозиясы, бөтен дененің түсуі, посттравматикалық кератит, ішке енген және
енбеген жарақаттар, қасаң қабықтың күйігі жатады.
Нұрлы қабықпен хрусталиктің зақымдануы көз алмасының ішке енген және
енбеген жарақаты нәтижесінде дамиды. Травмалық мидриаз, иридодиализ,
аниридия, нұрлы қабықтың жыртылуы, гифема пайда болады.
Жедел медициналық жәрдем дәрігері (фельдшері) қарапайым диагностикалық
амалдарды орындай білу керек: көру алаңы мен өткірлігін анықтау, бүйірден
жарық түсіріп қарау, қөздің қабағын сыртқа айналдырып қарау, көз тамшыларын
және көз майларын қолдана білу.
ЛОР-дағы жедел жағдайлардың бірі мұрыннан қан кету болып табылады. Мұрыннан
қан кету жалпы немесе жергілікті патологиялық прцестің клиникалық көрінісі
болады. Мұрыннан сыртқа көпірмеген қанның кетуі немесе жұтқыншақтың артқы
қабырғасына қан ағу.
Иллюстрациялы материалдар: слайдтар, плакаттар
Әдебиеттер:
Орыс тіліндегі:
Негізгі:
1. Руководство по скорой медицинской помощи + CD под ред. Багненко С.Ф.,
Верткина А.Л., Мирошниченко А.Г. - М., 2008, 816 с.
2. Руководство по скорой медицинской помощи. Под
ред. В.М.Михайловича,2004.=704.
3. Сумин С.А. Неотложные состояния: учебник. Москва, 2002.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1. Турланов К.М., Калкабаева С.А. Жедел медициналық жәрдем беру.
Алматы. 2004ж.
Қорытынды сұрақтары (кері байланыс):
1. Көздің жедел ауруларын диагностикалау.
2. Көздің зақымдануларын диагностикалау алгоритмі
3. Көздің жедел ауруларында және зақымдануларында жедел жәрдем көрсету
принциптері
4. ЛОР-ағзаларының диагностикалау алгоритмі
5. ЛОР-ағзаларының зақымдануларында жедел жәрдем көрсету принциптері
Тақырыбы №15. Эпидемиялық ошақта жедел медициналық көмек беру
қызметінің ұйымдастырырлуы.
Мақсаты:
Эпидемияға қарсы шараларды ұйымдастыруда инфекциялық ауруларды
белсенді анықтау, дер кезінде диагностикалау, шұғыл медициналық көмек және
инфекциялық стационарға тасымалдау ерекше орын алады. Жедел ішек
инфекциялары, ауа тамшы, зоонозды, трансмиссивті және өте қауіпті
инфекцияларының жедел жағдайларын, басқа аурулармен дифференциальды
диагностикасын, осы аурулар кезіндегі жедел көмекті, эпидемияға қарсы
шараларды үйрету.
Дәріс тезистері:
Эпидемияға қарсы шараларды ұйымдастыруда инфекциялық ауруларды
белсенді анықтау, дер кезінде диагностикалау, шұғыл медициналық көмек және
инфекциялық стационарға тасымалдау ерекше орын алады.
Инфекциялық ауруларға көмек көрсету және оны ұйымдастыр эпидемиялық
ошақта сақталған амбулаторлы-емханалық мекемелер, жедел жәрдем бригадалары,
ошаққа келген дәрігерлік-медбикелік бригадаларына жүктеледі. Белгілі бір
жағдайларда бұл жұмысқа инфекциялық аурулар ауруханасында құрылған
инфекциялық бригадалар жұмылдырылады. Медициналық эвакуацияның барлық
этапында диагнозды анықтағанға дейін қатаң эпидемияға қарсы тәртіп
сақталады. Әрі қарай жұмыс тәртібі аурудың формасы мен аурудың жұғу
дәрежесіне байланысты анықталады.
Жұқпалы ауруларды белсенді түрде анықтау жергілікті халықтан сұрастыру
және науқастарды қарау, бактериологиялық зерттеуге материалдарды жинау
арқылы жүзеге асырылады. Катастрофа ошағында жұқпалы ауруларды
диагностикалау өте қиын. Бұл бірнеше қоздырғыштардан болатын өзгеше
клиникалық көріністерге немесе өзгеше жұғу жолына (аэрозольді) байланысты.
Аурудың клиникалық көріністеріне алдын-ала жүргізілген профилактикалық
екпелер немесе кең спектрлі антибиотиктермен шұғыл алдын-алу әсер етуі
мүмкін.
Иллюстрациялы материалдар: слайдтар, плакаттар
Әдебиеттер:
Орыс тіліндегі:
Негізгі:
1. Руководство по скорой медицинской помощи + CD под ред. Багненко С.Ф.,
Верткина А.Л., Мирошниченко А.Г. - М., 2008, 816 с.
2. Руководство по скорой медицинской помощи. Под
ред. В.М.Михайловича,2004.=704.
3. Сумин С.А. Неотложные состояния: учебник. Москва, 2002.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1. Турланов К.М., Калкабаева С.А. Жедел медициналық жәрдем беру.
Алматы. 2004ж.
Қорытынды сұрақтары (кері байланыс):
1. Эпидемиялық ошақта жедел медициналық көмек беру қызметінің
ұйымдастырырлу принциптері
2. Аса қауіпті инфекцияларды диагностикалау алгоритмі. Жедел көмек
көрсету принциптері
3. Тағамдық токсикоинфекцияларды диагностикалау алгоритмі. Жедел көмек
көрсету принциптері
4. Инфекциялық-токсикалық шоктың диагностикалау алгоритмі. Жедел
көмек көрсету принциптері
Дәріс №1
Медициналық жедел жәрдем беру қызметінің ұйымдастырылуы
1. Медициналық жедел жәрдем станциялары - бұл ересек тұрғындарға және
сондай-ақ жасөспірімдер, балалар өміріне қауіпті жағдай туғанда, оқыс
жағдайларда, жедел ауыр кеселдерде оқиға болған жерде және жол бойындағы
апаттарға көрсетілетін тәулік бойы ақысыз қызмет атқаратын медициналық
ұжым.
2. Негізгі шарттары:
1) Халыққа толық тиімді;
2) Уақтылы ұйымдасқан түрде көмек көрсету;
3) Көлемі аумақты және жоғары дәрежелі;
4) Тиісті мед.ұжымдарға кедергісіз госпитализация жасауды қамтамасыз ету
болып табылады.
3. Медициналық "шұғыл" – көмек көрсету деген түсінік барлық шұғыл, кезек
күттірмейтін, патологиялық жағдайларды, кенет дамыған, ішкі және сыртқы
факторлар әсерінен болатын ауырлық дәрежесіне қарамастан тез арада
диагностикалық және емдік жұмыстарды талап ететін жағдайларды білдіреді.
4. "Кенет жағдай" деген түсініктің мағынасы – өмірге қауіпті кенеттен
болатын, денсаулықтың күрт нашарлауына алып келетін адам организмінде болып
жатқан патологиялық өзгерістерді білдіреді және емдеу барысында кезек
күттірмейтін шұғыл бірлескен емдік шараларды талап ететін жай.
5. Бригадалардың шығу уақытының тәртібі:
1) жедел жәрдем бойынша – 4 мин. дейін.
2) шұғыл тасымалдау бойынша – 30 мин. дейін.
3) жоспарлы тасымалдау бойынша – 90 мин. дейін.
6. Шұғыл көмек көрсетуді қажет ететін патологиялық жағдайлардың түрлері:
1) Дер кезінде медициналық көмек көрсетілмеген жағдайда өлімге алып келетін
тікелей өмірге қауіпті жағдайлар.
2) Өмірге тікелей қауіптілігі жоқ, бірақ патологиялық жағдайдың болуына
байланысты кез-келген уақытта қауіпті бола алатын жағдайлар.
3) Өмірге қауіпті емес, бірақ науқастың жағдайын жақсарту..
4) Егер науқастың өз өміріне қауіпті емес жағдайда бола тұра, бірақ
қоршаған адамдардың сұрауынша жедел жәрдем талап етілсе.
1. Медициналық жедел жәрдем көрсету мекемелері 30 мың адамнан астам тұрғыны
бар қалаларда, аудандық орталықтарда ұйымдастырылады және жеке емдік алдын-
алу ұжымы немесе қалалық жедел жәрдем ауруханаларының құрамының бір бөлігі
бола алады. Тұрғылықты халық саны аз қалаларда
медициналық жедел
жәрдем бөлімшелері қалалық орталық аудандық және басқа аурухана
ішінде ұйымдастырылады. Әр қалада 1 ғана медициналық жедел жәрдем
станциясы бола алады. Медициналық жедел жәрдем станциясын бас дәрігер
басқарады. Медициналық жедел жәрдем бөлімшелерін бөлімше меңгерушісі
басқарады.
2. lрі қалаларда және аудандық орталықтарда медициналық жедел жәрдем
станция құрамында станция аралық ұжымдар ұйымдастырылады (подстанция).
Станция аралық ұжымдардың қызмет көрсететін ауданын, станцияның бас
дәрігері жергілікті денсаулық сақтау мүшелерінің болжамымен құрастырылады.
Станция аралық ұжымдар 15 минуттық транспорт жол есебімен Үйымдастырылған,
сондай-ақ тұрғылықты халық санына, жас ерекшеліктеріне, өндірістік
мекемелердің, ірі ауыл шаруашылық ұжымдардың болуына транспорттық
магистральдардың болуына және транспорт қозғалысының жақсы жетілуіне қарай
аймақтарға бөледі.
3. Медициналық жедел жәрдем станциларында шұғыл медициналық көмек көрсету
үшін кезекті бригадалар шығады.
Қалаларда және аудандық орталықтарда 70 мыңнан астам тұрғыны болса жас
балаларға медициналық көмек көрсету үшін жеке бригадалар бөлінеді. 100
мыңнан аса жедел бұзылыстары бар психикалық науқастарға шҮғыл көмек
көрсететін арнайы бригадалар ұйымдастырылады. Қажет болған жағдайда
босанатын әйелдерді тасымалдау үшін арнайы машиналар бөлінеді.
4. Шұғыл көмек көрсету үшін станцияда тиісті дәрігерлік бригадалар
ұйымдастырылған құрамына дәрігер орта және кіші буынды медицина қызметкері
кіреді. Бригада дегеніміз – (дәрігерлік, фельдшерлік)-медициналық жедел
жәрдем станцияларының функциональды бірлігі, штаттық норматив бойынша бір
сменалық жұмысты қамту үшін ұйымдастырылған.
5. Медициналық жедел жәрдем станциялары қалалық сымтетік байланысымен
қамтылған болуы тиіс. 100 мың тұрғынға 2 сым есебінен, екеуден кем болмауы
тиіс. Бригада мен тікелей емдік алдын-алу ұжымдар арасында радиобайланыс
болуы керек, сонымен қатар ішкі істер министрлігімен
6. Қарқынды ем бригадасын шақыру -дәрігер және орта буынды медициналық
қызметкерлердің шақыртуымен және тікелей тұрғындардың іс әрекетімен жүзеге
асырылады.
7. 500 мыңнан асатын тұрғыны бар қалаларда науқастарды стационар бойынша
іріктеу және госпитализация жасау үшін жедел жәрдем станциясы қаладағы
стационар, перзентхана және тағы басқа емдік алдын-алу мекемелердің бос
орындары бойынша жеткізіледі.
8. Жедел жәрдем бригадасымен жеткізілген науқастар стационардың қабылдау
бөлімінде кезексіз қаралуы тиіс, қажет болса бос орын жоқтығына қарамастан
госпитализация жасалынады. Жедел жәрдем бригадасы қабылдау бөлімінде, 10
минуттан аса кідірмеуі керек (науқасты кезекші дәрігерге тапсыру уақыты ).
9. Бюджет қаржысынан бөлінетін көмек есебінде 10 000 адам санына 1
санитарлы автомобиль носилкасымен жедел жәрдем станциясына бөлінуі тиіс.
10. Жедел жәрдем станциясы ауру қағазымен, сараптау медициналық
қорытындысын бере алмайды. Алкоголь жайында экспертиза жасай алмайды және
науқастарға, олардың туыстарына анықтама бере алмайды. Жедел жәрдем
бригадасы көмек көрсеткен жағдайда дабыл қағазы қалдырылады.
Медициналық жедел жәрдем көмегін шақыру тәртібі
Медициналық жедел жәрдем бригадасын "03" сымтетігі бойынша немесе "01",
"02", "05" қызметі көмегімен шақыртуға болады.
Медициналық жедел жәрдем станция бригадалары мына жағдайларда шұғыл
медициналық көмек көрсету үшін бағытталған:
1) оқыс жағдай;
2) өмірге қауіпті кенет дамыған кеселдерде;
Көмек көрсетіп және арнайы медициналық ұжымдарда тасымалдау жасау.
босану кезінде және жүктілік ағымының асқынуында;
1 жасқа дейінгі балаларға;
денсаулықтың кенет нашарлауына байланысты, жедел және түрлі созылмалы
ауруларының өршуінде;
медициналық ұжымдарға кеңес беру;
науқастарды стационардан үйіне жеткізу.
Медициналық жедел жәрдем көмегін шақырылған жерге бару немесе бармау
туралы сұрақты станцияның кезекші аға дәрігері шешеді, егер бас тартылған
болса, онда дәрігер өзінің фамилиясын жазып және қайда бару керегіне
кеңес беруі қажет.
Науқаспен бірге туыстары немесе жақындары жедел жәрдем дәрігерінің
рұқсатымен ғана баруы керек, бірақ бір адамнан артық алмауы тиіс.
Науқастардың госпитализациясы жайында мәліметті, станцияда отырған, тәулік
бойы анықтама орны береді.
Медициналық жедел жәрдем бригадасына жалған белгі беріп шақыртқан болса,
Қазақстан Республикасының құқық сақтау орындарымен тиісті жазаға тартылады.
Жедел медициналық жәрдем станциясы (қарқынды ем бригадасының) арнайы
бригадаларының жабдықталу тәртібі
N Аталуы Саны
1. Кардиологиялық бригада (ІЕБ)
электрокардиоскоп 1
дефибриллятор 1
электрокардиостимулятор 1
1 рет қолданылатын бұғана астылық катетрлер 5
1 реттік системалар 5
вена ішіне құятын ерітінділер (400,0 мл) 5
ЭКГ лентасы (рулон) 3
2. Анестезиолого-реанимациялық бригада
дефибриллятор 1
транспорттық полимерлі шиналар (комплект) 1
аяқ-қолға арналған пневматикалық шиналар 1
гельді носилкалар 1
1 реттік қолданылатын системалар 5
бұғана астылық катетрлер 5
вена ішіне құятын ерітінділер (400,0 мл) 5
гемосорбцияға арналған колонкалы портативті аппарат 1
Антидоттар (ампулалы)
атропин 0,1% 1,0 мл амп. 100
дипироксим 15% 1,0 мл амп. 10
бемегрид 0,5 % 100 мл амп. 10
прозерин 0,1% 1,0 мл амп. 5
тетацин кальция 10% 20,0 мл амп. 10
амилнитрит 0,5 мл амп. 5
3. Неврологиялық бригада
эхоэнцефалограф (портативті) 1
1 рет қолданылатын бұғана асты катетрлер 5
1 реттік қолданылатын системалар 5
вена ішіне құйылатын ерітінділер (400,0 мл) 5
4. Психиатриялық бригада
науқасты фиксациялау үшін арналған тығыз матадан 4
жасалған ленталар (2 м х 10 см)
Медикаменттер таблеткалы:
аминазин 0,05 1
галоперидол 0,00015 1
тизерцин 0,025 1
трифтазин 0,005 1
хлорпротексин 0,015 1
амитриптилин 0,025 1
мелипрамин 0,025 1 ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz