Электроэнцефалография

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

Электроэнцефалография - негізгі сипаттамалары.

Мидың нейрондық белснділігі есебінен өндірілетін биоэлектрлік потенциалдардың жазбасы электроэнцефалограмма (ЭЭГ) деп аталады. (encephalon (лат. ) -бас миы, graphos (лат. ) -жазамын) . ЭЭГ ми қызметінен пайда болатын, бас бөлігінде кейбір нүктелердің арасындағы электр өрісінің потенциалдар айырмасын индифференттік электродпен тіркеуге мүмкіндік береді. ( Индифферентный ( лат. indifferens, indifferentis ) - айырмасы жоқ, зиянсыз деген мағынаны білдіреді) .

Тербеліс

1 - сурет

Тербеліс (толқын) - уақыт бойынша қайталанып келетін қозғалыс немесе процесс (1. сурет) . ПТолық тербеліс екі жартылай периодты қамтиды ( + и - ) . Биіктігі max-(максимумнан), min - (минимумге) дейін амплитуда деп аталады. (амплитуда - тербелістің ең үлкен ауытқуы) . ЭЭГ - де амплитуда Вольтпен V өлшенеді, ал тербеліс периоды секундпен алынады. Уақыт бірлігіндегі тербеліс саны - жиілік Герцпен (Гц) өлшенеді. Герц - бір секундтағы тербеліс саны.

ЭЭГ-дегі ырғақ

ЭЭГ- де амплитудасы 5 мкВ -тан жоғары, және одан үлкен, жиілігі бірдей, үш рет қатарланып келетін тербелістерді талдау қабылданған. Мұндай тербелістер тобы - ЭЭГ ырғағы деп аталады. Ырғақтар бірнеше түрлерге : α (альфа), β (бета), θ (тета), Δ (дельта) деп бөлінеді.

ЭЭГ-де жиілікті, амплитуданы, және индексті өлшеу

Амплитудан ыөлшеу үшін (2. сурет) қисықтың шеткі нүктелері алынады
( биіктігі бойынша) және олардың арасын мм -мен, жоғары сызықтар үшін 10 мм, төменгі сызықтар үшін 6 мм -шамасымен өлшейміз. Оң жақ бұрышта ∟ белгісінің суреті тұр, оның биіктігі (5 мм) микровольтты (мкВ) көрсетеді, ал ұзақтығы (11 мм) секундтарды (с), олар 50 мкВ және 1с сәйкес бірліктермен алынған. Жоғары жақтағы қисықтың амплитудасын есептейміз: егер 50 мкВ (калибровка) 5 мм -ді құрайтын болса, 10 мм тербеліс амплитудасы (10мм×50мкВ/5мм=100 мкВ) болады , жоғары жақтағы қисық тербелістері үшін амплитуда 100 мкВ болады. Жиілікті өлшеу үшін жеке тербелістерге өлшеу белгілерін жүргіземіз ( қисық сызық ноль арқылы өтеді деп алынады) және вертикаль сызықтармен белгілейміз. Енді перпендикулярлар арасындағы қашықтықты өлшеу керек. Жиіліктің герцпен өлшенетіні бізге белгілі (Гц бір секундтағы тербелістер саны) . ∟ белгісі бойынша 1с ұзындық суреттің бұрышында 11 мм -ге тең. Егер тербелістер арасындағы қашықтық 4 мм -ге тең болса, оның секундпен алынған ұзақтығы қандай болады? Есептеп шығарамыз: 1сек×4мм/11мм=0 , 36сек, енді берілген тербелістің жиілігін Гц- пен анықтаймыз: 0, 36сек уақытта 1 тербеліс жасалды, 1секундта - х тербеліс болуы керек .

Есептейміз: 1сек×1тербеліс/0, 36сек=2, 7тербеліс бір секундта ( Гц) . 2, 7 Гц Δ (дельта) ырғаққа сәйкес келеді. Осылайша біз әр тербелістің жиілігін анықтай аламыз. Талдау үшін индекс қолданылады. Индекс- ЭЭГ жазуының біз зерттеген бөлігіндегі ырғақтың қайта кездесу жиілігі. ЭЭГ-де біз жеке тербелісті талдамаймыз, ырғақты талдаймыз. ЭЭГ - де ырғақ -үш және одан да көп тербеліс . Жоғары жақтағы қисық сызық (2 сурет) белгіленді және есептелді, бір жиіліктегі тербелістері бар бөлік 43мм болып жазылған, барлық жазу аумағы 130 мм құрайды. Берілген жиіліктегі ( басқа жазулардың жиілігі бөлек деп алынған ) ырғақ барлық жазбаның қанша пайызын (% ) құрайтынын білу қажет. Жазудың барлық ұзындығын 100 % (130мм) деп қабылдаймыз, ал белгіленіп, есептелген бөлік 43мм.

Есептейміз: 43мм×100%/130мм=33, 1% яғни Δ (дельта) ырғақтың барлық жазу ішіндегі қайта кездесуі 33% құрайды.

Электроэнцефалография

Бас миының функционалдық күйін оның электрлік белсенділігін тіркеуге негіздеп зерттеу жүргізудің электрофизиологиялық әдісі -электроэнцефалография деп аталады.

ЭЭГ эпилепсия диагностикасында, мидағы ісіктердің, мидағы тамырлардың, бас миының қабыну мен дегенеративтік ауруларында, бас сүйегі мен ми жарақаттарында, ұйқының және сергектіктің бұзылуында, коматоздық күйлердің диагностикасында маңызды роль атқарады. Энцефалография көмегімен тіркелген бас миының электрлік белсенділігінің болмауы ми өлімінің маңызды объективті белгісі болып табылады. Энцефалография физиологияда орталық жүйке жүйесінің қалыпты қызмет етуін зерттеуде кеңінен пайдаланылады.

Бас миының электрлік белсенділігін тіркеуге арналған құралдар электроэнцефалограф деп аталады. Энцефалографта 8-16 және одан да көп күшейткіш - тіркегіш блоктар (каналдар) бар. Олар бір мезгілде электродтардың сәйкес жұптарынан биоэлектрлік потенциалдарды тіркеуге мүмкіндік береді. Энцефалография электродтары зерттелушінің басына резиналық жіптердің немесе арнайы шапочкалардың, жабыстырылатын ленталардың т. б көмегімен бекітіледі. Бекіту бастың орталық сагитталдық сызығымен салыстырғанда симметриялық түрде жалпы қабылданған - « Электродтарды орналастырудың 10-20 жүйесі » бекітпелер схемасы бойынша жүргізіледі. Бұл жүйе қоғамның Халықаралық федерациясы комитетінің жасауымен қабылданған. Жүйенің аталуы бастың белгілі нүктелерінің арақашықтығы 10 және 20% құрайтындай етіп электродтардың орналастыру интервалына негізделген.

(3. сурет) Электродтардың ара қашықтығын анықтау пайызбен қабылданған .

3. сурет бас терісіне сигналды алып кететін электродтарды орналастыру : электродтарды орналастыру нүктелері әріптермен белгіленген, олар ми бетінің биопотенциалдарын жазу жүргізілетін нақты бөліктеріне сәйкестендірілген ( О-желке ; Т- самай ; Р- төбее; С- орталық ; F-маңдай ; Fр- маңдай -полюстік) бастың оң жағына орналастырылған электродтар жұп цифрлармен; сол жағына орналастырылған электродтар тақ сандармен белгіленген. Орта сызықтарда орналасқан ( сагиттальдық ) электродтардың z индексі бар.

ЭЭГ зерттеу жүргізу шарттары

Зерттеу жүргізу жарықтан және дыбыстан оңашаланған бөлмеде жүргізіледі . Зерттелушінің орналасуы - жартылай жатқызылған немесе ыңғайлы креслода дұрыс отыру. Дені сау адамның қалыпты ЭЭГ-де электр белсендігі жазуынан негізгі екі ырғақты бөліп алады, олар - альфа- және бета-ырғақ.

ЭЭГ-нің α, β, Δ, θ ырғақтары

ЭЭГ сипаты адамның жасына тәуелді . Балаларда бас миының электрлік белсендігі ересек адамдардан өзгеше болады; олардың айырмасы 13-17 жасқа келгенде тегістелінеді. Ересек адамдар үшін сергектік кезінде дельта- және тета- ырғақтар патологиялық болып табылады. ЭЭГ- нің өзгерісі эпилепсияға тән. ЭЭГ мәліметтері бойынша зақымдалудың ауырлығы белгілі дәрежеге дейін анықталады; қисық сызықтар оңашаланған патологиялық процесстерді айқындауға мүмкіндік беретіні де жиі кездеседі.
α Альфа- ырғақ ( альфа-толқынның синонимі, Бергер ырғағы) - бас миының 8-13 Гц жиіліктегі және 50мкВ -ге дейінгі амплитудасы болатын жиынтық потенциалының тербелістері, ЭЭГ-де адамның сергек күйінде басым болып байқалатын тербелістер.

β Бета- ырғақ ( бета-толқының синонимі ) -бас миының 14-70 Гц болатын жиынтық потенциалының төменгі амплитудалық тербелістері, көбінесе және әр түрлі тітіркендіргіштер әсері кезінде ақыл- ой еңбегі кезінде және эмоциональдық жүктеме қалыпында байқалады. Бета ырғақты төменгі жиіліктегі 14-35 Гц, және жоғары жиіліктегі бета- ырғақ деп бөледі, жоғары жиіліктегі бета -ырғақ γ (гамма) -ырғақ, деп аталып, 35-70 Гц жиілікте болады.

Δ дельта-толқындар ( дельта-ырғақ синонимі) - бас миының жиілігі 0, 5-3 Гц және амплитудасы 200-300 мкВ дейін болатын жиынтық потенциалының тербелістері, ұйқы кезінде немесе кейбір патологиялық күйлерде байқалады.
θ Тета-ырғақ ( стресс-ырғақ синонимі, тета-толқындар) - бас миының жиілігі 4-7 Гц және амплитудасы 150 мкВ дейінгі жиынтық потенциалының тербелістері , дені сау, 2-8 жастардағы балаларда басым болып табылатын ырғақ.

4. сурет әр түрлі физиологиялық ырғақтары: 1-дельта (Δ) -ырғақ 0, 5-3 Гц; 2-тета (θ) - ырғақ 4-7 Гц; 3-альфа (α) - ырғақ 8-13 Гц; 4 және 5 бета ырғақтар 17-70 Гц (4-бета (β) - ырғақ төменгі жиілікті 17-35 Гц; 5-жоғары жиілікті -гамма (γ) -ырғақ 35-70 Гц.

5- сурет бас миының сол жақ маңдай-төбе? аймағында ісігі бар аурудың . суреттің төменгі жағында бас миының сол жақ жарты көрсетілген; ісік бөлігі төртбұрышпен штрихталған, электродтар қойылған жер төртбұрышпен белгіленген, цифрлармен бекітпелер номерлері бегіленген. Жоғары жағында ( А. сурет) фондық (спонтандық) электрокортикограмма көрсетілген: ісікті қоршап тұрған қабық аймағында ( 5-8, 7-8 бекітпелер), патологиялық ошағы бар полиморфтық Δ-толқындар айқындалған ( квадрат жақшалармен көрсетілген ) орталық бөлігінде ( Б. сурет) функциональдық сынама фонындағы электрокортикограмма көрсетілген ( түйілген жұдырық қалпында ) ; бас қабығының перифокальдық аймағында оңашаланған баяу толқындар ( 7-8, 5-8 бекітпелер ) ошақ аймағынан алыста ( квадрат жақшалармен көрсетілген ) α- тербелістердің синхронизациясы жүреді ( 1-2, 1-4 бекітпелер пунктир жақшалармен белгіленген ) .

ЭЭГ генезі ( шығу тегі)

Энцефалограмма жиілігі 0, 5 Гц-тен 100 Гц және одан да көп, амплитудасы 5мкВ- дан 100 мкВ және одан да үлкен күрделі қисық болып табылады. более. Бұрынғы кезде ЭЭГ өлшеуіш электродтардың маңайында орналасқан дене жасушаларының, жүйке талшықтарының әрекет потенциалдарының жиынтық әсерін сипаттайды деп саналып келді. Қазіргі кезде мидағы әрекет потенциаладары таралу жолдары мен уақыттық қатыстары арасындағы қатыстардың табиғаты басқаша, әрекет потенциалдарының ЭЭГ құрылуына үлесі өте аз. Бас терісі бетінде пайда болатын биоэлектрлік потенциалдар жалпы қабылданған теория бойынша, нейрондардың әр түрлі комбинацияларындағы синхрондалған постсинаптикалық ( өтпелі) потенциалдардың ( graded potentials ) әсерлерін сипаттайды. Берілген ми аймағының көп санды нейрондарының потенциалдары уақыттың қандай да бір периодында синхрондалады. Одан кейін бұл синхронизация бұзылып қозудың басқа синхрондалған комплекстері пайда болады, олардың басқа жиілікте болуы да мүмкін. Мұндай синхрондалған өтпелі потенциалдар ЭЭГ потенциалдарының негізгі көздері болып табылады .

ЭЭГ жазу үлгісі 6. суретте көрсетілген. Бұл потенциалдар постсинаптикалық ( өтпелі ) потенциалдардың кең аймақтағы жиынтық әсерлерінің ( бас миы қабығы және әр түрлі одан төмен нүктелерде ) нәтижесін білдіреді.

6. Сурет. адамның бас сүйегінің әр түрлі аймағы үшін жазылғанЭЭГ-нің сегіз жазулары. Әр аймақ үшін арнайы каналдары пайдаланған, кернеу негігі (индифференттік ) құлаққа қойылған екі негізгі электродтардың бірінде өлшенген (А1 немесе А2) F-маңдай - самайлық аймақ, T3-4-төбе -маңдайлық, T5-6-төбе-- желкелік, желкелік

ЭГ бас миының функциональдық күйіне тәуелді ЭЭГ-нің түрі өзгеріске ұшырап отырады (7. сурет)

ЭЭГ -нің ұйқының әр түрлі кезеңдеріндегі типті мысалдары. Әр мысал үшін жоғары жазу мидың сол жақ алдыңғы бөлігінен жасалған., төменгі жазу - желкенің оң жағынан : а - пациент өзін сергек сезінеді., ЭЭГ-де әр түрлі жиіліктер кездеседі; б - 1 кезең пациент қалғиды, в ЭЭГ-де альфа-толқындар ең көп үлес қосады. ; в - 2 кезең жеңіл ұйқы, ретті емес баяу толқындар пайда болады ; г - 3 кезең ұйқы, баяу толқындар көрініп тұр; д -4 кезең ЭЭГ- де баяу толқынды терең ұйқы; е - парадоксальдық ұйқы немесе ұйқы.

ЭЭГ эпилептикалық талып қалулар мен және ұйқының қалпына байланысты. Ұйқының әр түрлі кезеңдеріне сәйкес келетін сигналдар10. суретте көрсетілген. Тынымсыз сергек пациент үшін синхрондалмаған жоғары жиіліктегі ЭЭГ жазуы тән болады. Қалғыған пациент үшін, әсіресе көзі жұмулы болса ерекше, елеулі ырғақтық белсенділік 8-13 Гц жиілікке тән сипатқа жиі ие болады. Пациент ұйықтай бастағанда ( ұйқыға кеткенде), сигналдардың амплитудасы мен жиілігі азаяды; терең емес жеңіл ұйқыда төменгі жиіліктегі, үлкен амплитудасы бар сигналдар жазылады. Терең ұйқыда амплитудасы үлкен баяу сигналдар жазылады. Кейбір кездерде ұйқыдағы пациенттің ЭЭГ-де сигналдарының жазуы синхрондалмаған жоғары жиілікте болып келеді. Біраз уақыт өткен соң жазылған сигналдар өз қалпына келіп, ұйқы кезіндегі төменгі жиіліктегі қисықтар түрінде болады. Ұйқыдағы ЭЭГ-ның жоғары жиіліктегі бөлігі парадоксальдық ұйқыны сипаттайды. Бұл жағдайда жазу ұйқыдағы ЭЭГ -ден гөрі, сергек адамның ЭЭГ-не көбірек ұқсайды. Басқаша айтқанда мұндай ұйқы көздің тез қимылының ұйқысы ( КТҚҰ) деп аталады, себебі ЭЭГ-ның жоғары жиіліктегі жазбасы көздің интенсивті тез жұмылуына сәйкес келеді, мұндай жағдайды түс көруімен байланыстырады, бірақ көздің тез қимылының ұйқысы түс көрумен байланысты екені дәлелденген жоқ.

ЭЭГ-ның жиілігіне адамның ой еңбегі ықпал ететіні эксперименттерде көрсетілген. Жекелеген адамдар арасындағы үлкен айырмашылық және бір адамның әртүрлі жағдайда ЭЭГ жазылу нәтижесінің қайталануының аздығы нақты өзара байланыстың бар екендігі айтуды қиындатады.

Энцефалограф құрылымы

Э лектродтардан басқа, ЭЭГ алу үшін, ЭЭГ жазатын немесе санайтын құрылымдар, керекті мөлшерде күшейтуді қамтамасыз ететін күшейткіш , тіркегіш құрал керек.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.