Алаштың ардақты тұлғасы

1 Сәкен Сейфуллин
2 Репрессия науқанының осыншама қарқын алуы

Мен бүгінгі Алаштың ардақты тұлғалары атты ғылыми конференцияға халқы, туған елі үшін жанын аямаған, халқының еркіндігі үшін құрбан болған Сәкен Сейфуллин туралы қолымнан келгенше мәліметтер жинадым. Мәліметтерді жинауда Қазақ тілі мен әдебиеті журналы, Қазақ әдебиеті газеті, Егемен Қазақстан газеті және интернеттен пайдаландым. Біз осы күнге дейін өмірбаяны, шығармашылық туралы тек қана қазақ әдебиеті кітабында оқыдық. Ал кітапта ол 1938 жылы репрессияның қүрбаны болған, атылған деп оқыдық, яғни солай түсіндік. Бірақ мен басқа да қосымша әдебиеттерді оқи отырып оның атылғаны туралы дәлел ретінде келтіретін мәліметтер таппадым. Бұл туралы сәкентанушы Тұрсынбек Кэкішүлыныңда Сәкеннің атылғаны туралы еш қандай дәлелі болмағанын Қазақ әдебиеті газетінің 2006 жылдың 24 наурызында №12 санында оқыдым. Яғни осы «Сәкен өлімінің жұмбағы шешіле ме?» мақаласын кеңірек айтып беруді алдыма мақсат қылдым. Бұдан бұрынғы яғни атылғанға дейінгі не үшін атылуға бұйрық шықты, бұйрық шығуының себебі неде екеніне тоқталып өтемін.
Репрессия науқанының осыншама қарқын алуына жоғары бүйрық талабына байланысты еді. Мәскеудегі партия пленумында сөйлеген сөзінде Н.Ежов жасырын керітөңкерісшіл ұйымдар қаптап кетті, ел ішінде азамат соғысы басталуға шақ қалды, біздің оны анықтап, қырып-жоюға қабілетіміз жетеді дейді. Шілде айында Сталин, Ежов, Вышинский қол қойған құжат келіп, онда бай-кулактармен, советке қарсы элементтермен және қылмыскерлермен аяусыз күрес жүргізу міндеттелді. Кейін Ежовтың 5 тамыздағы № 00447 бұйрығымен 4 ай ішінде арнаулы жедел операция өткізу көзделіп қанша адамды қамау, қаншасын ату керектілігі туралы нақты тапсырма берілген. Небір азаматтарының атылып қана қоймай оның туыстары да атылып, сотталып. оқу орындарынан айдалған.