Жастар арасында діни толеранттылықты, толерантты әдеп пен мәдениетті қалыптастыру

1.Кіріспе . . . . .. . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . 1
2.Негізгі бөлім . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
2.1Діннің анықтамасы . . . . . . . . . . . . . . . 2
2.2Діннің қоғамдағы орны ... ... ... ... ... . ..13
2.3 Діннің маңызы . . . . . .. . . . . . . .. . . . .16
3.Қорытынды . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .19
4.Пайдаланылған әдебиеттер . . . . . . . 20

Діннің әлемдік деңгейдегі азаматқа тән ойлау жүйесінен шет қалмайтындығын қазіргі заман болмысы айқын аңғартып отыр, себебі дінсіз қоғам болмайды. КСРО кеңістігінде кезінде коммунистер басшылығымен дінсіз, социолисттік мемлекет құрылды, атеизм үстемдік құрған сондай қоғамда өмір сүрдік.
Ол заманда атеизм мемлекеттік идеология қызметін атқарды. Дінсіздік деген жақсылық деген сөздің баламасына айналды. Сондай қоғамда өмір сүрдік, білім алдық бірақ толығымен атеист кетпедік деуге болады, себебі қоғамның дінсіз болуы мүмкін емес екен.
Есте болатын жай, Қазақсатанда ислам діні дәстүр, қажет десеңіз ұлттық дәстүр, ғұрып арқылы сақталады. Сондықтан, бүгінде дінді дәстүрден ажыратуға тырысушылық ел санасына дағдарыс әкелетін іс. Бүкіл адамзат баласының тарихын сұрыптап қарастырсақ, өткен тарихта – ешқандай қоғам дінсіз болмаған. Қоғамда діни сана үнемі болып келеді. Дін мен қоғам бір – бірінен ажырамайтын феномендер. Дінсіз қоғамның өзі дінге қатысты атеизм арқылы білдіріп отырады.
Турасын айтсақ, атеизмнің өзіде дінді жоққа шығара алмағандықтың бір шарасы өркениетті деп саналатын батыс елдерінде де, бізде де дін мемлекеттен ажыратылған,бірақ ол қоғамнан ажыратылмайды. Дін қоғамдық құбылыс, ал қоғам мелекеттің субстанциясы.

1. Радугин А. А. Введение в религиоведение: теория, история и современные религии. М.: Центр, 2000.- 23 б.
2. Формирование толерантного сознания в современном казахстанском обществе. Алматы, 2009. 242 б.
3. Б.Б. Мейрбаев, Ж. Бадагулова Этно-религиозная идентификация студенческой молодежи на примере КазНУ. Роль традиционных религии в укреплении межконфессионального согласия в Казахстане. Материалы Международной научно-практической конференции. Алматы, КазНУ имени аль-Фараби, 19 апреля 2013 г.- 45 б.

Пән: Дінтану
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

Жоспар
1.Кіріспе . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . 1
2.Негізгі бөлім . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
2.1Діннің анықтамасы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
2.2Діннің қоғамдағы орны . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13
2.3 Діннің маңызы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16
3.Қорытынды . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19
4.Пайдаланылған әдебиеттер . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Кіріспе
Діннің әлемдік деңгейдегі азаматқа тән ойлау жүйесінен шет қалмайтындығын қазіргі заман болмысы айқын аңғартып отыр, себебі дінсіз қоғам болмайды. КСРО кеңістігінде кезінде коммунистер басшылығымен дінсіз, социолисттік мемлекет құрылды, атеизм үстемдік құрған сондай қоғамда өмір сүрдік.
Ол заманда атеизм мемлекеттік идеология қызметін атқарды. Дінсіздік деген жақсылық деген сөздің баламасына айналды. Сондай қоғамда өмір сүрдік, білім алдық бірақ толығымен атеист кетпедік деуге болады, себебі қоғамның дінсіз болуы мүмкін емес екен.
Есте болатын жай, Қазақсатанда ислам діні дәстүр, қажет десеңіз ұлттық дәстүр, ғұрып арқылы сақталады. Сондықтан, бүгінде дінді дәстүрден ажыратуға тырысушылық ел санасына дағдарыс әкелетін іс. Бүкіл адамзат баласының тарихын сұрыптап қарастырсақ, өткен тарихта - ешқандай қоғам дінсіз болмаған. Қоғамда діни сана үнемі болып келеді. Дін мен қоғам бір - бірінен ажырамайтын феномендер. Дінсіз қоғамның өзі дінге қатысты атеизм арқылы білдіріп отырады.
Турасын айтсақ, атеизмнің өзіде дінді жоққа шығара алмағандықтың бір шарасы өркениетті деп саналатын батыс елдерінде де, бізде де дін мемлекеттен ажыратылған,бірақ ол қоғамнан ажыратылмайды. Дін қоғамдық құбылыс, ал қоғам мелекеттің субстанциясы.
Жер - біреу, күн - біреу, ай-біреу, жұлдыздар ортақ. Адамзат баласына ортақ дүниелер көп, оның дене мүшелері бірдей, сөз сөйлеудің жүйесі ортақ, тек тілдері мен түрлері ғана басқа. Айта берсек, адамзатқа ортақ нәрсе көп. Біз қазір ортақ көліктерді пайдаланамыз, ақпараттық қоғам жағдайында электрондық пошта, ұялы телефон - соның бәрі ортақ. Олай болса, біздің ойлау жүйемізде, діни жүйеде не ортақ екен? Ол ортақ өркенниетке, адамзаттың болашағына қалай қызмет етеді екен? Осы мәселелер ізгілік жолындағы адамзат баласын толғандырып отыр. өйткені осы кезге дейін біз бүкіл дүние жүзінің халықтарын дін - дінге бөліп, бөлек - бөлшектепе келдік. Тіпті өткен тарихтарға көз жүгірсек, дін үшін қырғын соғыстардан миллиондаған адамдар апат болды. Қасірет кешті. Адамзатқа мұндай істерді азайтуда, не мүлдем жоюда діндер бір ортақ келісімге келе ала ма?

Діннің анықтамасы
Дін - әлемдік өркениеттегі барлық қоғамдық құрылыстарға тән тарихи, саяси - әлеуметтік, дүниетанымдық және психологиялық құбылыс. Ол ықылым замандардан бері адамдармен бірге жасасып келеді. Оны ең тұжырымды түрде Құдай мен адамның арақатынасы, адамның танымынан тыс күштердің барлығын мойындау және соған илану деп анықтауға болады.
Дін туралы арнайы ғылымды - дінтану дейміз. Дінтану ғылымы дінді теологиялық, философиялық - әлеуметтік, биологиялық, психологиялық және этнологиялық (грек тілінде ethnos - халық, logos - ілім) тұрғылардан бөліп қарастырады. Теология - (көне грек тілінде teos - құдай, logos - ілім) немесе конфессионалдық ілім (көне грек тілінде konfessio - мойындау, ғибадат қылу; белгілі бір дінді мойындайтын діни бірлестік) адам мен Жаратушының, адам мен Абсолюттің, адам мен біздің түсінігімізден тыс күштердің қатынасын зерттейді, дінді оның қағидаларының өзіне сүйеніп негіздейді.
Дінді философиялық - әлеуметтік тұрғыдан түсіну дегеніміз - оны қоғамдық сана мен дүниетанымның нысаны, діни мәдениет түрінде көрінуі, белгілі әлеуметтік қызмет атқаратын құбылыс, діни идеология, діни мораль тұрғысынан қарастыру, дін және саясат мәселелерін зерттеу.
Ғылым дінді табиғи инстинкт, өмір үшін күрестің құралы деп санайды және "діндарлық генінің" болуы ықтимал деген болжам жасайды. Осы мәселелерді зерттеуден діннің биологиялықанықтамасы шығады. Қандай дінді алмасақта оның негізінде адамның сезім дүниесі жатыр. Мұны психология ғылымы зерттейді. Осыдан діннің психологиялық айқындамасы шығады.
Дін этностардың оқшаулану факторлардың бірі болып табылады және әтнос мәдениетінің қалыптасуында айтулы роль атқарады. Діннің осы қырын зерттеуден, оның этнологиялық анықтамалары шығады.
Діни сана күнделікті және консептуалды болып 2-ге бөлінеді:
Күнделікті - діни түсінік, дағды, қағида дәстүр.
Консептуалды - осының бәрі белгілі бір дін түсінігіне ие болады, теориялық негізінде жасалып ақиқаттылығы дәлелденеді.
Діни қызмет: ілімдік және ғұрыптық болады. Діни қызмет дегеніміз - діни
Дін -- дүниегекөзқарастың шындық дүниені бұрмалап бейнелендіруші формасы. Философия мен діннің жақындығы сол, ол екеуі де дүниегекөзқарастың қоғамдық тарихи формалары ретінде дүниені түсіндірудің және адамдардың санасы мен мінез құлқына ықпал жасаудың ұқсас міндеттерін шешеді. Алайда олардың бір - бірінен айырмашылықтары да орасан зор. Мыңдаған жылдар бойы терең діни сенімдегі адамдардың ішінде философиялық пайымдауы бар адамдардың саны болмашы ғана болды.
Философиялық пайымдауға ақыл - ой бостандығы тән. Діни көзқарас үстем болған ол жылдарда өздігінше еркін пайымдау жасауға тек тиісті білімі бар, ақыл - ойы жетік, рухани жағынан табанды адамдар ғана адамдар қабілетті болды. Ал адамдардың басым көпшілігінің дүниеге көзқарасы дін мен мешіт, шіркеу тағайындаған түсініктерден, адмгершілік мінез - құлық талаптарынан тыс шыға алмады. Тек білім мен мәдениет өскен , ғылыми прогресс іске асқан соңғы екі - үш ғасырда ғана философиялық көзқарас, зерттеулур кеңінен тарай бастады.
Діни соқыр сенімге негізделген, жақсылық пен жамандықты құдайдан ғана күтетін ол дүние туралы көзқараспен салыстарғанда, философия бірінші орынға бұл дүниені және ондағы адамның орнын білім мен ақыл - ой тұрғысынан түсіндіретін теориялық көзқарасты ұсынды. Сөйтіп, нақты бақылауға, логикалық талдау мен жалпылауға, дәлелдеу арқылы тұжырымдауға негізделген философиялық ой - пікір қияли мифологиялық бейнелер мен шындықты бұрмалаушы діни жалған сенімдерді біндеп ығыстыра берді. Алуан түрлі күнделікті тәжірибеге негізделген дүниегекөзқарастық ой - пікірлер мен тұжырымдамалар ғасырлар бойы және бүгінгі таңда үлкен рөл атқарып келеді.
Дін -- адам пайымының бүкіл әлем мен болмысқа, қоршаған дүниеге, табиғатқа, өзі өмір сүретін ортаға және өзінің ақыл-ойы мен сана-сезімінен тысқары тылсым дүниеге қатынасы, адамзат танымының дүние мен жаратылысқа деген көзқарасты айқындайтын мифология, философия және ғылымнан ерекше өзіндік бір тұрпаты; адамзат қоғамындағы аса күрделі де маңызды әлеуметтік-мәдени институт, ерекше қоғамдық сана және әлеум. құбылыс. Діннің басты белгісі -- адамның ақыл-ойы, сезім мүшелері қабыл-дай алмайтын болмыс түріне сену және оны мойындау. Ислам философиясының түсіндіруінше, дін дегеніміз -- әлемді байланыстыратын күш Алланың барлығына сенім. Бүкіл әлемді және адамды жаратушы ие -- Жалғыз Алла адам баласының жүрегін өзіне ұштастыра жаратады, яғни Жаратушының барына сеніп, оның ажырамас бөлшегі екенін адам өз жүрегі арқылы сезетін болады. Діннің басты мақсаты -- адамның рухани жетілуі және оның Жаратушы Құдаймен байланысын орнату болса, ислам тұжы-рымдамасы бойынша, рухани жетілу сатысының бірінші деңгейінде тұрған адамның алғашқы махаббаты, таза құлшылығы, қорқынышы Аллаға арналады. Сөйтіп, шынайы діндар болып, жас кезінен Алланың ғана бұйрығын орындаушы болып өседі. Барлық тіршілік құбылыстары Алла Тағаланың қолында екеніне және кінәлі істері үшін оның қарғысына ұшырайтынына мұсылман кәміл сенеді. Осы сенім -- оны жаман істерден тежеуші және дұрыстықтан, имандылықтан шықпауына себепші. Иманын жоғалту адамның дінін жоғалтуына алып келеді (қ.Ислам). Діни тұрғыдан, дін -- бүкіл болмыстың түпкі себебі барын, дүние-болмыстың жаратылу мақсатын, оның сыр-сипатын түсіндіріп, танып-білуге және адамның рухани жетілуіне мүмкіндік жасайтын әдіс-әрекеттер мен бүкіл дүниетанымды, болмысты толық қамтитын өте кең, ауқымды ұғым. Діннің шығуы қазіргі ғылымның зерттеулері бойынша 40 -- 50 мың жыл бұрынғы палеолит (тас дәуірі), яғни алғашқы қауымдық қоғамның салыстырмалы түрде жоғары деңгейдегі даму кезеңіне жатқызылып отыр
Антик заманының философиясы біздің эрамызға дейінгі VII - VI ғасырлар аралығында Кіші Азияның батыс жағалауындағы гректер салған балаларда өмірге келді.
Алғашқы материалистік ілімдер Кіші Азиядағы сол кездегі ең ірі қала - Милетте туды. Б. э. дейінгі VII ғасырдың аяғынан VI ғасырдың аяғына дейін мұнда үш ірі ойшыл - Фалес, Анаксимандр және Анаксимен өмір сүрді. Фалес (625-547 жж. шамасы) дүниедегінің бәрі судан пайда болады және суға айналады деген пікірді ұсынды. Су, оның ойынша , барлық заттардың табиғи негізі, барлық өзгерістер мен құбылыстардың иесі болып табылады. Суды дүниедегі барлық нәрселердің алғашқы мәні, бастамасы деп құрастыру, Фалестің шәкірті Анаксимандр ( б. э. дейінгі 610-547 жж. шамасы) өзінің көп жылдық ізденістерінің нәтижесін Табиғат туралы шығармасында баяндап берді.
Ертедегі гректің тағы бір материалисі Анаксимен (б. э. дейінгі 585-525 жж. шамасы ) дүниеде бар нәрсенің бәрінің бастапқы біртұтас материалдық негізгі ауа деп санай отырып, өзінен б ұрынғылардың материалістік көзқарасын ілгері дамытты. Дүниенің бастапқы ауа болатын себебі, деді Анаксимен, ауаға тән қасиет - сүйылу мен қоюланудың арқасында балық заттар пайда болады. Ауа, Анаксименнінің түсінігінше, сондай-ақ тіршілік пен психикалық құбылыстардың да көзі, бастамасы болып табылады.
Милет қаласы ( б. э. дейінгі V ғғ. басында ) саяси дербестікпен айырылуға байланысты ондағы философия күлдырап, оның дамуы тоқтады. Бірақ Милет материалистерінің ілімі Грецияның басқа қалаларындағы философтарға эор әсерін тигізіп, өз ізбасарларын тапты. Солардың бірі Эфес қаласынан шыққан Гераклит ( б. э. дейінгі 530-470 жж. шамасы) болды.
Гераклиттің ілімі бойынша, дүниеде бар нәрселердің бәрінің материалдық негізі от болып саналады: барлық нәрсе оттан жаратылады және ақыр соңында отқа айналады.Жан да отттан пайда болады.
Ертедегі Грецияда сонымен қатар айтарлықтай дамыған идеялистік бағыт та болды. Идеализмнің ең алғашқы негізін салған Пифагор ( б. э. дейінгі 580-500 жж. шамасы) болды. Оның пікірінше, барлық заттардың мәні - олардың санында , сандық қатынастарында, өйткені бүкіл әлем соларға тәуелді. Пифагор өз ілімін негіздеу үшін Милет мектебінің материалистік көзқарасын сынға алды.
Ертедегі Грецияда материализмнің одан әрі дамуы Демокриттің ( б. э. дейінгі Ү ғ.) есімімен, ол тұжырымдаған материяның атомдық теориясымен тығыз байланысты. Бұл теория бойынша, барлық дүниедегінің негізі - сансыз көп атомдарда. Атомистер дүниені әрі қарай бөлінбейтін бөлшектер - көзге көрінбейтін аса ұсақ атомдардан тұратын біртұтас дүние деп түсіндірді.
Материяның мәңгі қозғалысының ішкі себептерін ашып беретін Демокриттің атомистік теориясынан одан әрі дамытқан Эпикур ( б. э. дейінгі 341-270 жж.) болды. Атомдар қозғалысының себебі, деді ол, олардың ішкі қасиеті - ауырлығы. Атомдар түзу сызық бойымен қозғалғанда одан өздігінше ауытқуға қабілеттілігі жайындағы Эпикур пікірінің ерекше зор маңызы болды, өйткені атомдардың өздігінше қозғалуы жайындағыоның бұл идеясы материализмнің дамуына қосылған үлкен үлес болып табылады.
Демокрит пен Эпикурдың материалистік идеяларын кейіннен ілгері дамытқан ертедегі Рим философы Тит Лукреций Кар ( б. э. дейінгі 95-55 жж.) болды. Лукрецийдің ойынша, әлем уақыт пен кеңістік жағынан шексіз, ал оған енетін дүниелер, оның ішінде Жер де, оның құратын барлық бөлшектер де уақытша өмір сүреді, өткінші.
Материалистік көзқарасқа қарсы идеализм қалыптасты. Объективтік идеализм ілімдерінің пайда болуына әсерін тигізген алғашқы ірі ойшыл афиндік Сократ ( б.э. дейнгі 469-399 жж.) еді. Мүсіншілік кәсіппен айналысқан Сократ өзі жазбаша түрде ештеңе қалдырған жоқ - ол өз ілімін әңгімелесу және пікір таластыру түрінде ауызша баяндады. Сондықтан оның
ілімінің мазмұнын шәкірттері мен замандастарының , әсіресе шәкірті Платонның т.б. ол жайында қалдырған пікірлер салыстыру арқылы анықтауға болады. Сократ философияның негізгі мәселесін идеалистік тұрғыдан шешті.
Сократттың философияның ілгері дамытқан аса ірі идеалист Платон
( б.э. дейнгі 427-347 жж.). Ертедегі грек идеализмі Платонның философиясында тұңғыш рет материализмге қарама - қарсы дүниегекөзқарас формасында көрінеді.
Оңдаған ғасырларға созылған феодалдық қоғам өмірінің соңына қарай
( ХV-XVI ғ.) Батыс Еуропаның бірқатар елдерінде өнеркәсіп, сауда - саттық, теңізде жүзу ісі т.б. дами бастады, ол техниканың, жаратылыстанудың, математика мен механиканың дамуын тудырды. Қолөнер өндірісінен машина өндірісіне өту басталды. Капиталистік өндірістік қатынастардың одан әрі дамуы ХV ғ. аяғы мен XVI ғ. басында ұлы географиялық жаңалықтардың ашылуына алып келді. Бұл бағытты Қайта өрлеу дәуірінің аса ірі ойшылдары Н. Кузанский (1401-1464), Н. Коперник (1473-1543), Дж. Бруно (1548-1600), Г. Галилей (1564-1642) және т.б. жақтады.
Бұл дәірде жаңа мәдениет - гуманизм пайда болды. Мәселен, Николай Кузанский адамның дүниетану қабілетінің шексіздігін атап көрсетті, адамды ақыл - ойының жасампаздық қабілеті жағынан құдайға ұқсатты.
Коперниктің теориясы дүниеге материалистік көзқарастың айтырлақтай тереңдей түсуіне көмектесті . Әлемнің қозғалмайтын орталығы Жер, ал жұлдыздар мен Ай , Күннің бәрі Жерді айналып жүреді деген Аристотель -- Птолемейдің геоцентрлік теориясын, оны жақтаған діни көзқарастың жалғандығын дәлелдеп берген поляктың ұлы ғалымы Николай Коперниктің гелиоцентрлік теориясы ғылымдағы ірі революциялық төңкеріс болды.
Қайта өрлеу дәуірінің қажеті тудырған алыптарының аса бір көрнектісі Дж. Бруно философиялық танымның мақсаты құдайды емес, табиғатты танып- білу деп есептеді, мұнымен қатар ол табиғаттын шексіздігін және әлемдік дүниенің шексіз көптігі жайында идеялар айтты. Таным теориясында Бруно адамды табиғатын ажырамас бөлігі ретінде қарастыра отырып , ол сырықты дүниені, табиғаты бейнелейді деп есептеді. Бірақ ол сезіммен ақыл- ойды бір -- біріне қарама -- қарсы қойды: сезімдік қабылдау - танымның сенімсіз негізі, тек ақыл - ой ғана нағыз білімнің көзі деп есептеді.
Классикалық механиканың негізі болған эксперименттік - теорилық жаратылыстанудың бастамасын салған Г. Галилейдің ғылыми - философиялық қызметі Еуропада филисофиялық ойдың дамуының жаңа кезеңінің бастамасын - механистік және метафизикалық материализмнің іргетасын қалады. Галилей ашқан астрономиялық жаңалықтар, ең алдымен Юпитердің спутниктерін ашуы, Коперниктің гелиоцентрлік теориясының ақиқаттығын көрнекі түрде дәлелдеді . Таным процессінде ол екі тәсілді: анализді ( талдау ) және одан кейін жүретін синтезді ( біріктіру ) пайдалану қажет деп есептеді. Ақиқат білім - синтездеу мен анализдеудің, сезімдік пен абстрактылықтың бірлігінің нәтижесі. Сондықтан табиғатты таным - білуде адам тек өзінің ақыл - ойын ғана басшылыққа алуы тиіс, оған дін араласпауы керек , өйткені ғылымның объектісі - табиғат пен адам,
ал дінннің қарастыратыны дінге бой ұсыну мен тіл алғыштық, діни адамгершілік нормалар
Дін - адам пайымының бүкіл әлем мен болмысқа, қоршаған дүниеге, табиғатқа, өөзі өмір сүретін ортаға және өзінің ақыл-ойы мен сана-сезімінен тысқары тылсым дүниеге қатынасы; адамзат танымының дүние мен жаратылысқа деген көзқарасты айқындайтын мифология, философия және ғылымнан ерекше өзіндік бір тұрпаты; адамзат қоғамындағы аса күрделі де маңызды әлеуметтік-мәдени институт, ерекше қоғамдық сана және әлеуметтік құбылыс. Діннің басты белгісі - адамның ақыл-ойы, сезім мүшелері қабылдай алмайтын болмыс.Бәріне сену және оны мойындау. Ислам философиясының түсіндіруінше, дін дегеніміз - әлемді байланыстыратын күш Алланың барлығына сенім. Бүкіл әлемді және адамды жаратушы ие - Жалғыз Алла адам баласының жүрегін өзіне ұштастыра жаратады, яғни Жаратушының барына сеніп, оның ажырамас бөлшек екенін адам өз жүрегі арқылы сезетін болады. Діннің басты мақсаты - адамның рухани жетілуі және оның Жаратушы Құдаймен байланысын орнату болса, ислам тұжырымдамасы бойынша, рухани жетілу сатысының бірінші деңгейінде тұрған адамның алғашқы махаббаты, таза құлшылығы, қорқынышы Аллаға арналады. Сөйтіп, шынайы діндар болып, жас кезінен Алланың ғана бұйрығын орындаушы болып өседі. Барлық тіршілік құбылыстары Алла Тағаланың қолында екеніне және күнәлі істері үшін оның қарғысына ұшырайтынына мұсылман кәміл сенеді. Осы сенім - оны жаман істерден тежеуші және дұрыстықтан, имандылықтан шықпауына себепші. Иманын жоғалту адамның дінін жоғалтуына алып келеді. Діни тұрғыдан, дін - бүкіл болмыстың түпкі себебі барын, дүние-болмыстың жаратылу мақсатын, оның сыр-сипатын түсіндіріп, танып білуге және адамның рухани жетілуіне мүмкіндік жасайтын іс-әрекеттер мен бүкіл дүниетанымды, болмысты толық қамтитын өте кең, ауқымды ұғым. Діннің шығуы қазіргі ғылымның зерттеулері бойынша 40 - 50 мың жыл бұрынғы палеолит (тас дәуірі), яғни алғашқы қауымдық қоғамның салыстырмалы түрде жоғары деңгейдегі даму кезеңіне жатқызылып отыр. Аталмыш кезеңнің мәдениет ескерткіштері жан-жануарлар культі мен аңшылықта қолданылған сиқыршылық белгілерін сақтаған. Сондай-ақ, діни наным-сенімдердің болғандығын сол ежелгі дәуірлердегі өлген адамды еңбек құралдары және әшекей бұйымдармен бірге жерлеу дәстүрінің белгілері де дәлелдейді. Діннің шығуы адам ақыл -- ойында теориялық ойлау және ойдың шынайы өмірден ажырау мүмкіндігінің пайда болуы деңгейімен де байланысты. Адамзат тарихында өн бойында дін адам сенімінің сипатына және халықты қамтуына байланысты сан түрлі күйде болады. Бірінші жағдайда қатысты оның тотемизм, анимизм, натуризм, шаманизм, фетишизм, политезм (көптәңірлі), монотеизм (біртәңірлі), деизм (әлемді жаратқан соң, оның одан әрі дамуына араласпайтын, белгілі бір тұлға кейпіндегі емес әлдебір бастапқы себепті мойындайтын ілім), т.б. түрлері пайда болды. Құдайды тұлғалық Бастау ретінде мойындау барлық діндерге тән емес. Ол қазіргі діндерден, мәселен, ислам, христиан, иуда діндеріне тән, ал будда, даосизм діндеріне тән емес. Халықты қамтуы жөнінен діннің тайпалық - халықтық және ұлтаралық немесе әлемдік түрлері белгілі. Әлемдік діндердің әрқайсысы түрлі ағымдар мен конфесси
яларға бөлінеді. Мысалы, ислам дінінің сүнниттік, шииттік ағымдары, христиан дінінің католиктік, православие және протестанттық конфессиялары, т.б. Діннің екі сипаты бар. Төменгісі - сыртқы, ғибадат ету, ал жоғарғысы - имандылық. Имандылық барлық дерлік діндерге ортақ, діннің ішкі мәнін білдіреді, сондай-ақ, ғибадатты да қамтиды, адамның сыртқы және ішкі болмысын тәрбиелейді. Діннің имандылық сипатын қабылдайтындар бүкіл болмыстың себебінің, заңдылықтарының бар екенін толық түсініп, оларды танып-біліп, бойына сі
ңіріп және бұлжытпай орындауға ұмтылады. Барлық діндердің ұқсастығы және негізгі мақсаты - бір Жаратушыға деген сүйіспеншілікке жету және оның мейірімі мен кешіріміне ие болу, рухани тазарып, жетілу. Олардың ішкі мәнінде ғана емес, салт - рәсімдерінде де көптеген ұқсастықтар бар. Дүние жүзі халқының дені, негізінен , әлемдік үш дінді ислам, христиандық, будда ұстанады.Осы әлемдік діндердің бірі ислам дініне тоқталып өтсек.
Ислам діні -- бүкіл әлемге ортақ құндылық. Ол бір ұлтқа немесе тек мұсылмандарға ғана жіберілген дін емес. Сондықтан, Құран Кәрімде қаратпа сөздер ей, арабтар немесе ей, бәдәуилер деп айтылмайды, ей, адам ұрпақтары, ей, адамзат баласы және ей, мүминдер деп жалпыға ортақ атаулар ретінде қолданылады. Бұл-қасиетті кітаптың бүкіл адамзатқа, тіпті, бүкіл жаратылысқа жолдауы екенін көрсетсе керек. Сондай-ақ, Құранда Алла Тағаланың соңғы елшісі Мұхаммед Мұстафаны (с.ғ. у.) бүкіл әлемдерге рахмет -- мейірім пайғамбары ретінде жіберілгені ай
тылады.

Көп адамдар өз басының қамы мен қызығын ғана іздеп күйкі тірлік ағымымен ойсыз ағумен болады. Ондай жандар өмірдің мәні мен сол өмірдің мәнін түсінуге жетелейтін дін жайлы ойлап бас қатырғанды ұната қоймайды. Осындай жандар арасында дін сұраныс бойынша соңғы орындарға жылжып, тіпті ешқандай да қажетсіз нәрсе ретінде ұмыт қалып та жатады.
Бірақ, біреулер қаласа да, қаламаса да дін қоғам өмірінен өз орнын алатын болады. Өйткені, адамдарда жүрек пен сана бар. Пенделік тірліктен қажып, мұңға бататын жүрек өзінің дауасын іздесе, өмірдің мәнін іздеуде пенделік қисыннан қанағат таппайтын сана өзіне кең өрісті қажет етеді. Сол себепті де көптеген адамдар жүрекке дауа, санаға өріс беретін діннің мәңгілік құндылықтарына жүгінуге мәжбүр болады. Міне, осындай жандар адам өміріндегі, қоғам өміріндегі діннің орнын түсініп, оның мәні мен маңызын ашуға ұмтылады. Адамды осындай биік құлшынысқа, рухани жетілуге жетелейтін қасиеті діннің басты бір маңызы болып табылады.
Дінсіз адам өзінің ішкі жан дүниесінің тәрбиесіне көп көңіл бөлмейді. Өйткені, ол оны өзгелердің назарынан тыс жатқан, бар құпиясы тек бір өзіне ғана аян өзінің жеке әлемі санайды. Оған сырттан ешкім де ене алмайды, демек, ол қандай жаман ойларға толып, қандай жаман сезімдермен ластанып, қаншалықты қоқсып жатса да оны ешкім біле алмайды. Сондықтан да ешқандай қысылып, қымтырылудың қажеті жоқ. Міне, осындай сенімдегі адам іштей басқа, сырттай басқа алдамшы кейіпке еніп, екіжүзділік сипатқа бой алдырады. Және бұл күйін ол ешқандай да айып санамайды. Өйткені, ішінде қанша ит өліп, олар қаншалықты шіріп жатса да оны ешкім білмейді. Ешкім білмейді, демек, оның ешқандай да айыбы жоқ.
Мұндай адам жан дүниесін тазартып, ішкі әлемін ретке келтіруге тырыспайды. Оның қажеті не? Жүрегің таза болсын, лас болсын бәрібір бір күні өлесің де қаласың, ал одан әрі ештеңенің де ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.