Еңбек пәнін оқыту әдістемесі (оқу-әдістемелік құрал)

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 66 бет
Таңдаулыға:

Досова А. Б.

Еңбек пәнін оқыту әдістемесі

(оқу-әдістемелік құрал)

Түркістан 2014

УДК 373

ББК 74. 263

Д64

Пікір беруші: Қ. А. Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік унивесритетінің педагогика ғылымдарының кандидаты, доцент Күнпейіс Ж.

Досова А. Б.

Д64

Еңбек пәнін оқыту әдістемесі. Оқу-әдістемелік құрал. -Түркістан 2014. -

Ұсынылып отырған оқу құралда бүгінгі мектеп оқушыларының сана-сезімі ғылыми-техникалық прогресспен бірге күн санап даму үстінде тәрбиелеп білім беруде еңбекке баулу пәнін оқыту әдістемесінің қосар үлесі мол. Оқу-әдістемелік құралда білім беру саласында үнемі ізденіс үстінде жұмыс істеп келе жатқан әдіскерлер, мұғалімдер өздерінің педагогикалық іс-тәжірибесін, біліктілігін дамытуда теориялық тұрғыда білімін жетілдіруге, көмекші құрал ретінде пайдалануға болады.

ББК 74. 263

ISBN 9965-9530-2-3

Досова А. Б.

Түркістан 2014.

Алғы сөз

Еліміз егемендік алып, қоғамдық өмірдің барлық салалалырнда, соның ішінде, білім беру саласында жүріп жатқан демократияландыру, жаңа технологияларды енгізу, компьютерлендіру бәсекеге қабілетті тұлғаны қалыптастыруға жол ашуда.

Жаңа мазмұнды оқытудың нәтижелілігі еңбек пәнінің мұғалімінің шеберлігі мен ізденісіне байланысты.

Бастауыш сыныпта технология пәнін оқытуда оқушылардың білімі, іскерлігі, дағдысы қалыптасады.

Бүгінгі мектеп оқушыларының сана-сезімі ғылыми-техникалық прогресспен бірге күн санап даму үстінде. Олардың дамуы мен білім негіздерінің қалыптасуына отбасы мен мектептің ролі күнделікті өмірдегі техникалық ағымдық, ақпараттық құралдар, теледидар, радио, компьютер және газет-журналдардың өзіндік үлестері мол.

Қазіргі кезеңде жалпы білім беретін орта мектептердегі білім мазмұнында түбегейлі өзгерістер болуда. Білім беру саласында үнемі ізденіс үстінде жұмыс істеп келе жатқан әдіскер, мұғалімдер, ғалымдар, жаңашыл мұғалімдер тарапынан оқулықтар мен әдістемелік көмекші құралдар құрастыру, оқыту әдістерін жетілдіру және оқытудың озық тәжірибелерін игеру жолдары қолға алынуда.

Оқу-әдістемелік құралда, мұғалімдердің теориялық білімін, педагогикалық іс-тәжірибесін шыңдауға осы тақырыптар қамтылған. Еңбекке баулуды оқыту әдістемесі, сабақ-мектептегі оқыту және тәрбиелеу процесінің негізгі формасы, еңбекке баулу сабақтарының ерекшеліктері, бастауыш сыныптағы еңбекке баулу сабағының құрылысы, бастауыш сыныптағы еңбекке баулуды оқыту әдістемесі пән ретінде, еңбекке баулу пәні мұғаліміне қойылатын талаптары, еңбекке баулу сабағының басқа пәндермен байланысы, оқыту әдістері мен тәсілдері, оқытуды ұйымдастыру формалары, технология пәні мұғалімінің оқытуды ұйымдастыруға дайындық жұмыстары, оқушылардың білімі мен іскерлігі, бақылау және бағалау әдістері, оқу шеберхана жабдықтарына қойылатын талаптары, сыныптан тыс жұмыстардың міндеттері мен мазмұны, оқушылардың өз бетімен жұмысы, оқушылар жұмыстарының көрмесі, үйірме жетекшісіне техника моделін жасаудағы графикалық даярлықтары, графикалық сауаттылық - техникалық іс-қағаздарды оқып, жасай білуі, оқушылардың өздері жасаған бұйымдары бойынша өткізілетін жарыстары, балалардың істеген бұйымдарынан көрме ұйымдастыруы, бастауыш сынып оқушыларын өндіріспен, ересектердің еңбегімен таныстыруы, оқушыларды техникалық еңбекке баулуы, бастауыш сыныптарда технология пәнін оқытуы, сызбаны және технологиялық картаны дайындауы, еңбек тәрбиесінің мазмұны мен жүйесін, модульдік оқыту технологиясын, тігін бұйымдарын модельдеуін, сабақ үлгілерін пайдалануға болады.

Ұсынылып отырған оқу-әдістемелік құралында жоғарыда көрсетілген мақсаттарды жүзеге асыру үшін оқу міндеттеріне байланысты мына төмендегідей шешімдерді жүзеге асыру қарастырылған:

а) оқушыларға еңбектің түрлері туралы мәлімет беру;

ә) оқушыларды өндірістің жалпы негіздерімен таныстыру;

б) оқушыларды теориялық және практикалық тұрғыда материалдармен таныстыру;

в) оқушыларды ең көп таралған материалдардың механикалық және технологиялық қасииеттерімен таныстыру;

г) оқушыларды әртүрлі материалдарды өңдеуге керекті аспаптар мен құралдарды қолдана білуге үйрету;

д) оқушыларды өз жұмысын жоспарлай білуге дағдыландыру;

е) оқушыларды еңбек мәдениетінің негіздерін меңгеруге және ұйымдастыра білуге үйрету.

Еңбек пәні оқыту әдістемесіне арналға оқу-әдістемелік құрал мұғалімдерге, әдіскерлерге және мектеп оқушыларына білімін, біліктілігін, тәжірибесін шыңдауға өз көмегін көрсете алады.

Ең негізгісі оқу мен тәрбие жұмысын қазіргі қоғам талаптарына сай оқытудың озық әдіс-тәсілдері мен жаңаша жолдарын қолға алу болып табылады. Қазіргі кезеңде жалпы білім беретін орта мектептердегі білім мазмұнында түбегейлі өзгерістер болуда. Білім беру саласында үнемі ізденіс үстінде жұмыс істеп келе жатқан әдіскер мұғалімдер, мен әдістемелік көмекші құралдар құрастыру, оқыту әдістерін жетілдіру және оқытудың озық тәжірибелерін игеру жолдары қолға алынуда.

Еңбекке баулуды оқыту әдістемесі

Әдістеме пәні ретінде оқытужәне тәрбиелеу прцесінің ерекшеліктері мен заңдылықтарын қарастырады.

Педагокикалық ғылымның жалпы және жеке әдістемесә бар. Жалпы оқыту заңдылықтары дидактиқамен байланысты, ал жеке - әрбір оқыту пәнінің зерттеу объектілерін, міндеттерін және әдістерін қарастырады.

Оқыту мен дамытудың өзара тығыс байланысты үдерістер бар, олар: оқытудың мазмұны, мұғалімнің қызметі - оқыту, оқушылардың қызметі - оқу. Әдістеменің міндеті - осы үш заңдылықтардың байланыстарын зерттеу және соның негізінде оқу пәнінің, оқытудың мазмұнының талаптарын құрастыру.

Сонымен, әдістеменің объектісі болып оқыту процесі саналады.

Оқыту әдістемесі әрдайым бір мақсатқа бағытталады. Қазіргі мектепте оның мақсаты тек оқушыларды білім мен, білікпен және дағдымен қаруландырып қою емемс, сонымен қатар денесі шыныққан, иілімді ақылымен, жқсы эстетикалық талғамымен және жоғары ізгілік қасиеттерімен жан-жақты дамыған адамдарды әзірлеу.

Оқыту әдістемесі машықтық тәжірибені теориялық жағынан қорытындылайды, өзін дәлелдейтін және жақсы нәтижелер беретін оқыту әдістерін ұсынады.

Қазіргі әдістемеде, соның ішінде еңбекке баулу әдістемесінде, оқу пәніне және оны құру жүйесінде ғылыми материалды таңдауда белгілі мөлшерде айқындалады, яғни оқу пәнінің логикасын талап етеді.

Мектеп шеберханаларындағы қауіпсіздік техникасы ережелері

"Еңбекке үйрету бойынша кауіпсіздік техникасы ережелерін сақтауда мұғалімдер мен үйірмелердің жетекшілері мынаны атқаруға міндетті:

1. Қауіпсіздік техникасы және өндірістік санитария жөнінде қолданылып жүрген ережелер мен нұсқалардың орындалуын қамтамасыз ету;

2. Сабақтар мен жұмыстарды тиісті құрал-жабдықтар, қауіпсіздік техникасы ережелері мен нормаларында көрсетілген басқа да жағдайлар бар кезде өткізу;

3. Жұмыс орындарының, құрал-жабдықтардың, приборлардың, аспаптардың қауіпсіздігін және үйдің санитарлық жағдайын қамтамасыз ету;

4. Оқушыларға қауіпсіздік техникасы жөнінде нұсқау беріп, оны жүрналға тіркеу;

Жоспарға енгізу және еңбекті қорғау жөнінде келісім жасау үшін қауіпсіздік техникасы жөнінен шараларды талдау;

Белгіленген арнаулы киім мен қорғаныс құралдарынсыз оқушыларды жұмыс істеуге және сабаққа жібермеу;

Адам өміріне қауіп туғызатын жұмысты не сабақты тоқтатып, ол жөнінде мектеп директорына хабарлау;

Жазатайым жағдай жөнінде әрдайым дереу директорға хабарлап отыру;

9. Олардың өз міндеттерін орындамауы салдарынан болған жазатайым жағдай үшін жауап беру.

Оқушылар шеберханаларында жұмыс істеген кезде қауіпсіз жағдайды қамтамасыз етуге бағытталған нұсқаулар мен басқа да шараларды өткізген кезде мұғалімдер ҚР білім мииистрлігі бекіткен қауіпсіздік техникасы жөніндегі ережелерді басшылыққа алады.

Еңбекке баулуды оқыту әдістерін сөз етпес бұрын, жалпы педагогика ғылымындағы әдіс, тәсіл ұғымдарына сақталып кетейік.

Педагогикалық энциоклопедияда «оқыту әдістері -мұғалім мен оқушылар жұмысының тәсілдері, солардың көмегімен білімді, іскерлікті және дағдыңы игереді, оқушылардың дүниетанымы қалыптасады, қабілеттері дамиды», - деп жазған. Олай болса, еңбек сабағында пайданатын әдіс дегеніміз - тиімді тәсілдермен сабақты ұйымдастырып, оны сапалы жүргізу.

Яғни, оқыту әдістері мұғалім мен оқушыладың арасындағы оқу тәрбие жұмыстарын нәтижелі етіп орналастыру іс-әрекетінің тәсілдері. Дәлірек айтқанда, әдіс- белгілі бір мақсатқа жету іс-әрекеті нақты жүйеге келтіретін тәсілдердің жиынтығы. Ол оқу-тәрбие жұмысындағы әдістерді педагогикалық дидактика негіздерін бетке ұстай отырып, оқушылардың танымдық қабілеттерінің дамуына мүмкіндік тигізуі тиіс, яғни оқушылардың ойын, қиялын дамытуға өз бетімен ізденіп, жаңа білімді меңгеруге ықпал жасауы тиіс.

Оқыту әдісі белгілі бір мақсатқа жетудің сапалы түрде қолданылатын тәсілдері, ал мақсатқа жету мұғалімнің сол тәсілдерді тиімді таңдап алып, шебер пайдалана отырып оқыту процесін ұйымдастыруына, оқушылардың қабылдауға даярлық дәрежесіне мұғалім мен оқушылардың белсенді педагогикалық ынтымақтастығына байланысты.

Жалпы әдіс пен тәсілді ажыратып, жіктеп көрсету пікірталас туғызады, өйткені оқыту үрдісінде екеуі бір бірімен ауыспалы болып келуі мүмкін.

Мысалы:

Мұғалім сабақты ауызша баяндау барысында сәндік-қолданбалы өнерге байланысты шығармашылық жұмыстарды көрнекі түрде көрсетсе, онда көрнекі әдістемелік тәсілге айналады.

Оқушылар белгілі бір шығармашылық жұмыстарды зерттеп, талдап нақты білім алса, онда осы сабақта қолданған жіктеме ауызша баяндау тәсілге айналады да, көрнекі керсету әдісі болып саналады.

Сонымен, мектептегі еңбекке баулу пәнін оқыту және тәрбиелеу мақсат-міндеттерін орындауға пайдаланатын бірнеше педагогикалық әдіс-тәсілдер бар. Мұғалім осы әдіс-тәсілдерді таңдап пайдалануда оқылатын жаңа сабақтың мазмұнын, мақсат-міндеттерін оқушылардың танымдық деңгейін ескеруі қажет. Бір сабақ барысында бірнеше әдіс-тәсілдер пайдаланылуы мүмкін .

Еңбек сабағын оңытуда пайдаланатын негізгі мынадай әдіс-тәсілдерге тоқталып көрейік.

Ауызша әдіс

Ауызша әдіс- сабақтың қандай кезеңінде болса, ол сұрақ-жауап, әңгімелесу, пікірлесу, нұсқау беру тәсілдерін құрайды. Бұл әдіс көбінесе сабақтың жаңа терминдік кезеңінде басым орын алады.

Мұғалім ауызша баяндайтын материалын алдың ала дидактикалық талаптарға сай дайындайды, ол мәтіннің оқушыларға түсінікті болуы тиіс, егер де онда оның оқушыларға жаңа терминдік сөздер ұсынылса, онда оның мән-мағынасы ашылып, түсіндірілуі мүмкін. Оқушылар тақтаға жазылып көрсетілген жаңа терминдік сөзді жұмыс дәптерлерге түсіріп алғаны жөн. Мұғалімнің әңгімесіндегі мәліметтер белгілі фактілермен, ғылыми дәлелдермен бекітілуі керек.

Сабақтың ауызша әдісіне бөлінетін уақыт сабақтың тақырыбына, атқаратын іс-шара мазмұнына немесе сабақтын, еңбекке баулудың түрі бойынша қаралуына байланысты.

Мысалы, 1-2 сыныптардағы еңбек сабақтарында жаңа сабақты баяндауға 8-10 минут уақыт бөлінсе, ал 2-3 сыныптарда 10-13 минут уақыт бөлінуі мүмкін.

Ауызша әдісте сұрақ-жауап, пікірлесу, әңгімелесу сабақты қызықты ете түседі, оқушылар тек тыңдаушы ғана болып қоймай, өзін сол мәселеге қатысушы, араласушы ретінде сезінеді. Оларды басты және өте маңызды мәселелердің мазмұнын, өзара байланысын анықтауға талпындырады. Оқушыларды шығармашылық жұмысқа шабыттандырып, өздеріне сенімін молайтады, мәселе туралы жеке пікірлерін құрау дағдыларын қалыптастырады. Ауызша әдісте оқушылардың болашақ машықтық жұмысына шығармашылық көзқарасын, қиялын, шабытын ояту үшін тақырып мазмұнына байланысты қысқаша талдату үлкен нәтиже береді.

Түсіндіру - жаңа білімді, ереже заңдылықтарын, еңбек құралдарын, материалдар мен жұмыс істеу ережелерін ауызша айтып көрсету немесе еңбек пәніне байланысты жаңа бейтаныс сөздердің (терминдердің) мағынасын ашып айту.

Түсіндіру, әсіресе жаңа сабақ мазмұнын ауызша әңгімелеу барысында жиі қолданылады, бірақ бұл түсіндірулер ауызша әңгімелеу жүйесін бұзбай, кезегімен қолданылғаны жөн. Сонымен қатар, түсіндіру сабақтың машықтық кезеңінде де орын алады.

Түсіндіру мынадай талаптарға сай болуы керек:

жүйелі түсіндірілу;

дәлелдер келтіру;

өлшемдік, түстік салыстыру, мысалдар келтіру;

сұрақтарды нақты тұжырымдау.

Түсінікті жеңіл меңгеру үшін көрнекіліктер, сөздік талдаулар, сұрақ-жауаптар қолданылады.

Әңгімелесу - ол оқытудың диалогтік әдісі, мұғалім тақырыпқа байланысты әңгіме туындататын сұрақтарды мұқият ойластырып дайындайды. Әдгімелесу жаңа білімді іс-әрекет ережелерін жеңіл меңгеруге жол ашады. Проблеманы түсінуде, шешуде мұғалім мен оқушының іс-әрекетін ынтымақтастыққа ұйымдастыруға мүмкіндік туады.

Әңгімелесу барысында мұғалім оқушылардың білімдік қорын тексеріп байқауына болады.

Әңгімелесу арқылы оқушылардың ой-өрісі, өз бетімен пікір құрастырып, оны жариялау, коммұниқативтік қабілеттері дамиды, яғни сөйлесу, пікірлесу мәдениеті қалыптасады.

Әңгімелссу нәтижесі кобінесе қойылатын сұрақтардың мазмұнына байланысты. Мұғалім оқушылардың әңгімелесу барысында жауаптары толық, аяқталған болуын қадағалауы тиіс.

Әңгімелесу еңбек пәнінің затқа қарап бұйымының көлемін, түстік ерекшелігін жекеленген композициялық, мазмұндық құрылымына талдау жасауда, оқушылардың аяқталған машықтық жұмыстарын талдауда кеңінен өткізіледі.

Оқутәрбие процесінде дидактикалық талаптарға сай жоспарланған әңгімелесудің мынадай мүмкіндіктері бар;

ой-өрісті, тілді дамыту;

оқушылардың білімін тексеру;

оқуға ынтасын арттыру;

сөйлеу, сөйлесу мәдениетін дамыту;

тәрбие беру;

оқытуды ізгілендіру.

Көрнекілік әдіс

Көрнекілік әдісін, әсіресе бастауыш сыныптардың алғашқы сатысында кеңінен қолдану өте маңызды. Ол оқушылардың құбылысты, оқиғаны, мәселені, оны шешу жолдарын көріп, сезініп қабылдауына, түсінуіне, есте сақтауына, заттардың құрылысын, қасиеттерін өз беттерімен немесе мұғалімның көмегімен зерттеп тануына мүмкіндік жасайды. Көрнекілік әдісі, сонымен қатар оқушының байқампаздық, есте сақтау, салыстыру арқылы талдау қасиеттерін дамытады.

Еңбек сабағындағы көрнекілік әдісі демонстрациялау, иллюстрациялау, экрандық бейнелеу, дыбыстық тәсілдер арқылы жүзеге асырылады.

Демонстрациялау ол заттың сыртқы пішінін, ішкі құрылысын көрсетумен қатар табиғи түрін анықтауға мүмкіндік береді. Демонстрациялау кезіндегі бақылау, талдау, зерттеуді жүйелі жүргізу керек.

Оқушылардың демонстрацияланған көріністер немесе заттар туралы өздері әңгімелеуі өте маңызды. Ол оқушылардың қоршаған орта туралы өз пікірлерін, көзқарастарын қалыптастырады, коммұниқативтік қабілеттерін арттырады. Демонстрациялау кезінде мұғалім әңгімесі басты рөл атқармай, жетекші рөл атқаруы қажет.

Иллюстрациялау- ол нәрсенің, құбылыстың, көріністің техникалық суреті, яғни орындау ережелері, шеберлердің, зергерлердін, шығармаларының репродукциялары, фотосуреттер, технологиялық карталарды көрсету және сабақ барысындағы мұғалімнің тақтаға орындаған түсіндірме эскиздері, сызбалары болып табылады. Бұл тәсіл еңбек сабақтарыыың барлығында дерлік қолданылады. Иллюстрациялау тәсілімен демонстрациялау тәсілдері бір-бірімен өте тығыз байланысты болып келеді. Иллюстрациялау тәсілінің нәтижелі болуы, ол мұғалімнің көрсету әдістемелік шеберлігіне байланысты. Ол үшін мұғалім көрсетілетін көрнекіліктің сабақ процесіндегі дидактикалық маңызын, танымдық ролін анықтап білуі қажет. Тәжірибеден белгілі болғандай, сабақ үдерісінде шамадан тыс көрнекіліктер оқушылардың көңілін негізгі мәселеден ауытқытуы мүмкін. Сондықтан да мұғалім алдың ала дайындаған көрнекіліктерді әңііме болатын мәселе негізінде ғана бастап көрсеткекі дұрыс.

Экранды бейнелік тәсілі дегеніміз - мәселені, көріністерді, репродукцияларды және т. б. мәліметтерді эпиодоскоп, эпипроектор, киноаппараттар, бейне-таспа, теледидар, компьютер арқылы көрсету болып табылады. Бұл тәсіл оқушылардың сабаққа ерекше қызығушылығын арттырады, танымдық деңгейін көтереді, мәлімет алудағы техникалық құралдардың орнын көрсетеді. Осы техникалық құралдарды, оларға салынатын мәліметтерді мұғалім алдың ала әзірлеп, диафильм, кинофильмдердегі жетекші мәтіндер мазмұнымен танысады. Бұл тәсіл көбінесе еңбек өнерінің түрлерімен танысу сабақтарында кеңінен қолданылады. Экранды бейнелік тәсіл тек жаңа мәлімет беру ғана емес, тексеру, бекіту, көрытындылау, яғни дидактикалық іс-әрекеттердің барлығында қолданылады.

Бұл тәсілдің тағы бір ерекшелігі қоршаған ортадағы немесе жұмыс барысындағы ұзақ мерзімді үрдісті тездетіп көруге болады.

Мысалы, оқушылардың машықтық жұмысы барысындағы көріністерін оларды жұмысты орындау тәсілдерін көрсетуге болады.

Дыбыстық тәсілдерде сабақ процесінде оқушылардың жаңа материалды меңгеруіне, қиялдауына, шығармашылық жұмысты елестетуіне мүмкіндік жасайды. Бұл тәсіл грампластинкалар, магниттік таспалар, әр түрлі музыка аспаптары арқылы жүзеге асырылады. Мысалы, «ертегілер кейіпкерлерін мүсіндеу» тақырыбындағы сабақта белгілі бір ертегіні толық немесе үзіндісін грампластинка, магниттік таспа арқылы тыңдатып, оқиға желісін, мазмұнын оқушыларға талдатуға болады. «Табиғи материалдармен жұмыс» деген тақырыпта өткізілетін сабақта өзен-көлдердегі құстардың, терек жапырақтарының шуылын немесе музыкалық шығармаларды пайдаланып, оқушылардың қиялына, елестетуіне көмектесуге болады.

Сонымен, көрнекілік әдіс-тәсілдер педагогикалық процестің барлық кезеңінде қолданылады. Олар жан-жақты образды қабылдауға және ойлануға негізгі тірек болады.

Практикалық әдіс

Практикалық әдіс теориялық білімді белгілі бір іс-әрекетте жүзеге асыру, меңгеру үшін қолданылады. Ол жаттығулар, эскиздер және сабақ тақырыбы бойынша орындау, көркем жобалау (дизайн) жұмыстары болып табылады.

Еңбек пәнінде машықтық әдіс басты әдістердің бірі болып саналады, өйткені онда көру, сезініп қабылдаудан басқа, барлық дерлік сабақта машықтық іс-әрекет арқылы икемділік, іскерлік дағдыларын қалыптастыру мақсатында жүргізіледі.

Ал машықтық жұмыс барысында сабақтың көптеген уақыты (30-35 минут) машықтық жұмысқа беріледі. Бұл сабақтарда машықтық жұмыстан басқа әдіс-тәсілдер пайдаланылмайды деген сөз емес, практикалық әдіс көбіне көрнекілік әдіспен жетеленіп отырады.

Машықтық әдіс барысында мұғалім оқушылардың, жаңа материалды қалай қабылдағанын және оған байланысты іскерлік дағдыларды қалай меңгергендігін бақылап байқауына болады.

Машықтық әдісті сабақ процесіне екі түрлі негізде жүргізуге болады, ол бойынша жаңа сабақ, материалы, жұмыс ережелері түсіндіріліп болған соң оқушылар толық өз бетімен жұмыс істейді. Мұғалім бақылаушы, қажет болған жағдайда еңбек іс-әрекеттің әрбір кезеңдерін жеке-жеке түсіндіріп, орындатып, оқушыларды машықтық іс-әрекеттерді жоспарлы, жүйелі, саналы жүргізуге дағдыландыруы керек. Ол оқушыларды' кез келген жұмыс процесін жүйелі., ұқыпты ұйымдастыруға тәрбиелейді.

Репродуктивтік әдіс

Репродуктивтік әдіс ол белгілі бір берілген білімді немесе мұғалімнің тапсырмасы бойынша іс-әрекеттің тәсілін қайталау, еске түсіру болып табылады. Мұғалім еңбекке баулу сабақтарында оқушылардың алдыңда ұсынылған жаңа білім, жаңа іс-әрекеттерді өткен сабақтардағы білім мен іс-әрекеттерді бірнеше рет еске түсіру арқылы оқытуды ұйымдастырады.

Репродуктивтік әдіс өткен білімді, Іс-әрекетті үнемі қайталап еске түсіре отырьш, жаңа білімді, іс-әрекетті жүйелі бірізділікпен қабылдауды көздейді.

Мысалы, 1-сыныпта «Ұлттық бұйымдарды әшекейлейік» тақырыбы бойынша өткен сабақтарда танысқан ою-өрнек түрлерін және жолақ ішін безендіру әдістерін сұрақтар қою арқылы еске түсіріп, сол ою-өрнектерді безендіру әдісін қайталап, осы сабақтағы безендіру жұмысына тірек етіп алуға болатындығын айтуға болады.

Репродуктивтік әдісі арқылы мұғалім оқушылардың білімдік қорының деңгейін тексеріп, бақылап қол жеткізеді және оқушылардың өздері меңгерген іс-әрекеттер мен білімдердің, өзара тығыз байланысты екендігін тануға мүмкіндік жасайды.

Бұл әдісті әр оқу тоқсанының аяғында немесе оқу жылы аяғындағы сабақтарда кеңінен қолдану нәтижелі болады.

Проблемалық әдіс

Проблемалық әдіс - оқу-тәрбие процесінде оқушыларға алдыңғы тақырыпқа байланысты дүниетанымдық, іс-әрекеттік, проблемалық жағдайларды туғызу. Бұл әдіс бойынша оқушылар сабақ мазмұнына байланысты белгілі бір проблемалық, сұрақтарды, тапсырмаларды ғылыми, шығармашылық тұрғыдан ізденістер жасап, зерттеп, салыстырып, ойланып шешуге талаптанады.

Проблемалық тапсырмалар жекелеген оқушыларға немесе ұжымдық топтық шешу мақсатында беріледі. Ұжымға немесе топтарға қойылған проблемаларды шешу барысында оқушылар бір-бірімен ақылдасып, пікірлесіп, ойланып шешуге әрекет жасайды. Ол әрекет оқушыларды ұжымшылдыққа, бірлікке, ынтымақтастыққа тәрбиелейді. Сонымен қатар, бұл әдіс оқушының логикалық ой-өрісін, қиялын, дүниетанымын молайтып, сабаққа сапалы ынтасын арттырып, өз ой-пікірлерін дәлелдей білуге үйретеді.

Ішінара ізденіс немесе эвристикалық әдіс

Ішінара ізденіс немесе эвристикалық, әдіс. Бұл әдіс оқу-тәрбие процесінде оқушылардың, алдыңа қойылған проблемаларды бірте-бірте өз беттерімен шешу үшін алдың ала зерттеу жолдарын ұйымдастыруды үйретеді. Мұғалім оқушылардың алдыңа қойылған проблеманы шешу жолдарын өздерімен бірігіп жоспарлайды. Мұғалім осындай жүйе бойыншапроблеманы шешуге әкелетін сұрақтар қояды және іздену кезеңдеріне оқушылардың тегіс қатысуын қадағалап, ұйымдастырады. Оқушылар осыған дейін алған білімдерін пайдаланып, ізденеді, шығармашылық қабілеттерін танытады.

Зерттеу әдісі

Зерттеу әдісі оқушылардың шығармашылық-танымдық жұмыстарын ғылыми деңгейге жақындатуды көздейді. Оның негізі - жаңа проблемаларды шешу жолында оқушылардың ізденушілік, шығармашылық іс-әрекет тәсілдерін ұйымдастыру болып табылады.

Зерттеу объектісін мұғалім өзі көрсетіп, машықтық тапсырма береді. Ол практикалық зерттеу тапсырмалары сабақ барысында қысқа мерзімдік немесе сыныптан тыс ұзақ мерзімде орындауға берілуі мүмкін.

Зерттеу барысында жұмысты жоспарлау, материалдар жинақтау, талдап зерттеу, болжам пікір айту, нәтижені қорытындылау іс-әрекет дағдыларын қалыптастырады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.