Саяси - әлеуметтанудың әсері

Пән: Социология, Демография
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Саяси - әлеуметтанудың әсері

Адамдар туғанынан саяси сауатты, саяси өмірге бейімделіп тумайды. Олар біртіндеп, өмір бойы саяси білімін кеңейтеді, толықтырады. Саяси мәдениеттің үлгілері бір дәуірден екінші дәуірге мұра ретінде қалып, соңғы ұрпақ алдыңғы ұрпақтың үлгі - өнегісінен үйреніп отырады. Мұндай процесті ғылым тілінде саяси әлеуметтену дейді.

«Әлеуметтену» деген ұғымды ХІХ ғ. Аяғында Америка әлеуметтанушысы Ф. Гидденс және француз әлеуметтанушысы және психологі Г. Тар ғылыми айналымға енгізді. Олар әлеуметтану деп тұлғаның әлеуметтік ортаға байланысты осы ұғым негізінде Америка әлеуметтанушылары және саясаттанушылары «саяси әлеуметтену» деген ұғымда ойлап шығарды. Г. Алмонд, С. Верба, Д. Истон еңбектерінде бұл ұғым кеңінен пайдаланылды. Олар бұл ұғымға жеке адамдардың осы қоғамдағы саяси құндылықтарды, қалыптарды, ережелердіөз бойларына сіңіріп, іс-әрекетінде басшылыққа алуын жатқызды.

Ресей саясаттанушысы Е. Б. Шестопал саяси әлеуметтену деп тұлғаның саяси санасы мен іс-әрекетінің қалыптасу, саяси рөлдерді қабылдау және орындау, саяси белсенділік таныту процесінің барлық жиынтығын айтады.

Саяси әлеуеметтену мәселесі ХХ ғасырдың 50 жылдары кеңінен көтерілді. Оған себеп болған Батыс саяси жүйесінің дәстүрлі институттарының дағдарысқа түсуі еді. Бұл кезде сыбайластық жемқорлық көбейді, нәсілдік кемсітушілік әлі жойыла қоймаған, саяси билік адамдардың қажеттіліктерін қанағаттандырмады. Сондықтан билік институттарына сенімсіздік көбейді, саяси абсинтеизм ( саясатқа селқос қарау), билікке жаппай қарсы шығу және т. б. көбейді. ХХ ғасырдың 70-80 жылдарында Батыс елдерін негрлер, соғысқа қарсы, экологиялық, феминистік қозғалыстар дүр сілікіндірді. Бұрынғы дәстүрлі материалдық құндылықтарға қарсы шыққан субмәдениет пайда болды. Мысалға, ХХғ. 60 жылдары дамыған хиппилер қозғалысын алайық. Оған ірі саясаткерлердің, бизнесмен, заңгерлер сияқты ауқатты отбасыларының балалары қатысты. Олар жеке адамның өзін-өзі толық көрсетуіне жағдай жасалмағандығы, адамдар арасында теңсіздіктің, алалаушылықтар бар екендігіне сол кездегі қоғамдық тәртіпті кінәлады. Сондықтан қоғамдағы әлеуметтік тәртіпке қарсы шықты. Мысалы, дәстүрлі мәдениетте адам өзін-өзі ұстауы, шектеуі керек, бүтін, таза киінуі, сақал - шашын алуы, мәдениетті сөйлеуі, нашақорлықпен айналыспауы керек болса, олар, керісінше, шаштарын жалбыратып өсіріп жіберді, жыртық-тесік киім киді, өз диалектерінде сөйледі, нашақорлықпен айналысты және т. б. қоғамда үстемдік еткен адамгершілік қалыптарына қарсы шықты. Мұның бәрі америка қоғамын қатты толғантты. Ғалымдар бұл құбылыстың себептері мен сырын ашу үшін зерттеулер жүргізді. Сөйтіп, саяси әлеуметтену мәселесі бұл кезде күн тәртібіне қатты қойылды.

Саяси әлеуметтену процесі үш негізгі мәселені шешуге бағытталады:

• Қоғамның жаңа мүшелеріне саяси мәдениеттің және саяси сананың негізгі элементтерін жеткізу;

• Қоғам мүшелеріне қажетті саяси тәжірибе алуға, саяси іс-әрекет етуге және шығармашылық жасауына қолайлы жағдай жасау;

• Саяси мәденеиттің элементтерін өзгерту.

Адамның саяси әлеуметтенуі үхдіксіз өмір бойы жалғасады. Әлеуметтік -саяси тәжірибе жинақтауына қарай оның саяси белсенділігінің түрі әрқашан өзгеріп немесе бекіп отырады.

Сонымен саяси әлеуметтену деп адамның саяси ілімдерді, ережелерді, құндылықтарды бойына сіңіріп, олардың өзінің рухани ішкі дүниесіне айналдырып, сол арқылы өзінің саяси санасы мен мәдениетін қалыптастыру, саяси іс-әрекетке дайындалу процесін айтады. Саяси әлеуметтену барысында адам қоғамның толыққанды мүшесі боларлық саяси ережелерді, салт-дәстүрлерді, білімді меңгереді.

Саяси әлеуметтану.

Саяси әлеуметтану қоғам және мемлекет арасындағы байланысты және қарым-қатынасты қарастырады. Ол қоғамның әсерінен саясаттың қалыптасуын және саясаттың қоғамға деген әсерін талдайды. Саясат - үдеріс, яғни әртүрлі қызығушылықтары бар адамдар топтарына бағытталған қабылданған және орындалатын шешімдер. Саси іс-әрекет билікті қамтиды, сондай-ақ үстемдік ретінде . Үстемдіктің негізгі институты- мемлекет. Биліктің классикалық анықтамасын Макс Вебер берген. Билік - қандай да болмасын мүмкіндік, қалыптасқан әлеуметтік ортада өз еркіндігін жүргізу. Жоғарыда келтірілген үшеуі - билік, үстемдік, мемлекет саяси әлеуметтанудың негізгі ұғымдары.

Партиялар - ол әртүрлі пікірлердің және қызығушылықтардың интеграциясын жүзеге асыратын институттар, ірі масштабты жобаларды ұсынады және саяси шиеленістердің өткізілуіне және шешілуіне қатысады.

Саяси әлеуметтендіру - индивидтердің саяси мінез-құлықты және саяси сананы анықтайтын тұлғалық сипатты, білімді, қабілеттерді және құндылықтарды игеру үдерісі. Саяси әлеуметтендіру агенттері ретінде әлеуметтендірудің агенттері алынады.

Саяси мәдениет - саяси мінез-құлықты басқаратын саяси құбылыстарға реттілікті және мазмұн беретін қондырғылардың, наным-сенімдердің, сезімдердің жиынтығы. Ол саяси идеалдарды және нормаларды қамтиды.

Экономикалық әлеуметтану.

Экономикалық әлеуметтану - социологиялық білімнің бөлігі. Экономика институті - қоршаған ортаға әлеуметтік жүйенің бейімделу функциясын атқарады. Экономика адамдардың өндіріс, тұтыну және бөлу салаларындағы тәртіптерін реттейді.

Отбасы әлеуметтануы.

Отбасы - әлеуметтік жүйе ретінде ыәлеуметтік институттың және кіші әлеуметтік топтың сипаттарын қамтиды.

Отбасы әлеуметтік институт ретінде жұбайлар, ата-аналар, балалар және т. б. туыстар қарым-қатынастарын реттейтің әлеуметтік нормалардың, санкциялардың және мінез-құлық үлгілерін сипаттайды.

Отбасы әлеуметтік топ ретінде неке немесе қандық туыстық нәтиижесінде қалыптасқан қауымдастық, мүшелері бір бірімен тұрмыс, жұбайлардың өзара жәрдем, балалардың тәрбиесі және денсаулығына деген моральдық жауапкершілікке ие адамдар жиынтығы ретінде алуға болады. Отбасының әртүрлі классификациялары бар.

Отбасының негізгі қызметтеріне: 1. Жыныстық қатынастарды ретттеу. 2. Репродуктивті функция. 3. әлеуметтендіру қызметі. 4. Эмоционалды қанағаттандыру функциясы. 5. Статустық қызмет. 6. Қорғау функциясы. 7. Экономикалық қызмет.

Мәдениет әлеуметтануы.

«Мәдениет» ұғымының алғашқы мағынасы (лат. cultura) - жерді өңдеу болған. Көбінесе мәдениетті адам қолымен жасалғанның барлығын дегенді білдіреді. Мәдениет - ол көпқірлі бірлік, адамдармен қоғам мүшелері ретінде қабылданған білімдер, наным-сенімдер, моральдық көзқарастар, заңдар дәстүрлер және т. б. дағдылар мен әдет-ғұрыптар.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.